Macro

Το ότι για πρώτη φορά, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρήθηκε να μπει τάξη σε ένα άναρχο και έξω από κάθε θεσμικό έλεγχο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, υποχρεώνοντας τους επιχειρηματίες του χώρου να βάλουν το χέρι στην τσέπη, είναι κάτι το οποίο δεν συγχωρείται. Παρά τα λάθη και τις αδυναμίες, παρά τη χαμένη ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο ενημέρωσης στη δημόσια ραδιοτηλεόραση, παρά τους ερασιτεχνισμούς και τις αστοχίες, το αποτύπωμα της προσπάθειας παραμένει. Και αυτό είναι κάτι που επίσης δεν συγχωρείται. Η κυβέρνηση της ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζουν καλά πως με εμφανέστατη την αποτυχία διαχείρισης της πανδημίας, με δεδομένη την αποκαρδιωτική εικόνα των οικονομικών μεγεθών, με ορατές –και διογκούμενες– τις κοινωνικές αντιδράσεις, θα χρειαστούν, περισσότερο παρά ποτέ, τη συνδρομή και την κάλυψη των ισχυρών τους φίλων. Η απόπειρα λοιπόν μετατροπής των θυμάτων σε θύτες, ο εξωραϊσμός και η απόκρυψη διαχρονικών ευθυνών, η αναπαραγωγή και η συντήρηση του «αμαρτωλού» τριγώνου Κόμμα-ΜΜΕ-Τράπεζες, δεν αποσκοπούν σε τίποτα άλλο από τη διαιώνιση ενός παρασιτικού μοντέλου υποταγής της πολιτικής στα επιχειρηματικά συμφέροντα με αντάλλαγμα την απρόσκοπτη επικράτηση των «πρόθυμων». Και οι δημοσιογράφοι;, θα αναρωτηθεί κανείς. Επικαλούμαι τη φράση του γάλλου θεωρητικού Ρολάν Μπαρτ: «Κοιτάζοντας, ξεχάσαμε πως ίσως μας κοιτούν κι εμάς»…

Η μαρίνα Αρετσούς αποτελεί αδιάσπαστο μέρος του ενιαίου παραλιακού μετώπου της Καλαμαριάς, για το οποίο πολλοί αγώνες δόθηκαν από κατοίκους, συλλόγους και συλλογικότητες αλλά και δημοτικές παρατάξεις. Αγώνες, που ανάγκασαν παλιότερες διοικήσεις του δήμου Καλαμαριάς να υιοθετήσουν τα αίτημα του "ενιαίου" χαρακτήρα της θαλάσσιας ζώνης. Ο ενιαίος αυτός χαρακτήρας του παραλιακού μετώπου, ήταν αυτός που κατάφερε, μέχρι στιγμής, να αποτρέψει την περεταίρω οικοδόμησή του. Ο τοπικός ΣΥΡΙΖΑ και οι προσκείμενες σ' αυτόν δημοτικές παρατάξεις στάθηκαν, μέχρι τώρα, σθεναροί αρωγοί και συμπαραστάτες στους αγώνες των κατοίκων. Έφτασε, όμως, η στιγμή, που το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμαριάς, με πρόταση τεσσάρων αντιπολιτευτικών παρατάξεων (του προηγούμενου δημάρχου προερχόμενου από το ΠΑΣΟΚ, ενός ανεξάρτητου, του διασπαστή της προηγούμενης παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ Άρη Τεμεκενίδη και του υποστηριζόμενου από την Χρυσή Αυγή), στην οποία προσχώρησε και η (δεξιά) διοίκηση του Δημάρχου Γιάννη Δαρδαμανέλη, σε μια προσπάθεια να θολώσει τα νερά της πλήρους ιδιωτικοποίησης - τσιμεντοποίησης, αποφάσισε να παραχωρήσει το δικαίωμα στον επενδυτή, να χτίσει τα μισά (7.500 τμ) από αυτά που πρότεινε το ΤΑΙΠΕΔ (14.900 τμ), ζητώντας ως αντάλλαγμα την παρακείμενη πλαζ Αρετσούς και το κτίριο του Remezzo, από δε τα προτεινόμενα κτίσματα, εξαιρεί μόνο τις κατοικίες. Κάπως έτσι, χάνεται ο χαρακτήρας του "ενιαίου παραλιακού μετώπου", δίνοντας την ευκαιρία σε όσους επιθυμούν την κατατεμάχισή του, να εφαρμόσουν πολιτικές Real Estate στην παράκτια ζώνη της Καλαμαριάς. Το ντόμινο της οικοδόμησης ξεκινά από τη μαρίνα Αρετσούς, προεκτείνεται στο Παλατάκι και στο νοσοκομείο Παναγία που προορίζονται για ξενοδοχεία, και αφήνει εύλογες ανησυχίες και για το στρατόπεδο Κόδρα στο Καραμπουρνάκι. Την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς, στήριξαν στην τελευταία συνεδρίασή του σύσσωμοι και ομόφωνα οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Α΄ και Β΄ Θεσσαλονίκης, μαζί με τους βουλευτές της ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, Ελληνικής Λύσης και τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απ. Τζιτζικώστα, γεγονός που οδήγησε τον επικεφαλής της δημοτικής παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ στην Καλαμαριά, Δημήτρη Αρκούδη, σε παραίτηση από το δημοτικό συμβούλιο, καθώς ο ίδιος επί δυο χρόνια ακολουθούσε τη θέση της προηγούμενης δημοτικής παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ. Μεγαλοστομίες της επόμενης μέρας, όπως "επιστρέφεται ως απαράδεκτη στο ΤΑΙΠΕΔ η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικού Ελέγχου", ή "καθαρές θέσεις για τη μαρίνα Αρετσούς", βουλευτών της Θεσσαλονίκης, δεν είναι παρά μια προσπάθεια να χρυσώσουν το χάπι της κωλοτούμπας, για να καλύψουν τη συναίνεση στην ολέθρια απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς, που δίνει το πράσινο φως στην περαιτέρω οικοδόμηση του παραλιακού μετώπου. Γιατί ολίγον τσιμεντοποίηση, όπως και ολίγον έγκυος, δεν υπάρχει!

Η αστυνομία, της οποίας πολιτικός προϊστάμενος ήταν πάλι ο κ. Χρυσοχοΐδης, αν και είχε στη διάθεσή της όλο το υλικό από τις κάμερες της περιοχής, δεν μπόρεσε να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα για το ποιος πέταξε τη μοιραία μολοτωφ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, αν η διοίκηση της τράπεζας είχε κλείσει το κατάστημα για λόγους ασφαλείας ή αν είχε φροντίσει να υπάρχει στοιχειώδης πυρασφάλεια, καμία μολοτωφ δεν θα μπορούσε να σκοτώσει κανέναν και οι άνθρωποι θα ήταν ζωντανοί. Αυτή την άποψη, μάλιστα, αντικατοπτριζουν και οι βαριές ποινές που επέβαλε το δικαστήριο στους υπεύθυνους της τράπεζας. Δώδεκα χρόνια αργότερα, η Ελλάδα είναι η χειρότερη χώρα σε ποιότητα απασχόλησης στην ΕΕ σύμφωνα με έρευνα επιτροπής εμπειρογνωμονων υπό την αιγίδα της ETUC, είναι μάλιστα η μόνη χώρα με αρνητικό δείκτη για την περίοδο 2010 – 2019. Δηλαδή όσοι διαμαρτυρονταν το 2010 ότι το Μνημόνιο θα ήταν η καταστροφή της χώρας, τότε που τα παπαγαλάκια των σεμιναρίων του ΔΝΤ μας έλεγαν ότι το Μνημόνιο ήταν ευλογία, είχαν δίκιο. Οι χιλιάδες άνθρωποι που βγήκαν στο δρόμο εκείνη τη μέρα είχαν δίκιο. Αλλά αυτό δεν περιμέναμε καμία έρευνα να μας το πει, το ζήσαμε στο πετσί μας. Αν θέλετε, λοιπόν, να μιλήσουμε για την Μαρφιν, εγώ δεν θέλω να μιλήσω για τους ανεγκεφαλους που πέταξαν μολοτωφ. Αυτό έπρεπε να το κάνει η αστυνομία, να τους βρει και να τους πιάσει και σ’αυτο τόσο εκείνη όσο κι ο κ. Χρυσοχοΐδης έχουν βαθμολογηθεί αρνητικά. Εγώ θέλω να μιλήσω για τις εργοδοτικες αυθαιρεσίες, για τους κανόνες ασφαλείας που καταπατα μια τράπεζα ώστε να γλυτώσει μερικές εκατοντάδες ευρώ που απαιτούνται για να φτιάξει μια έξοδο κινδύνου, να αγοράσει ένα σύστημα πυρόσβεσης ή να κάνει ένα σεμινάριο πυρασφάλειας. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για την Μαρφιν.

Η ανάδειξη αμφιλεγόμενων περσόνων σε πολιτικά διαμετρήματα και η ταυτόχρονη νομιμοποίησή τους από όλο το πολιτικό φάσμα, συχνότατα ομοτράπεζο επί της οθόνης, με τη δικαιολογία “δεν γίνεται αλλιώς”, πιστοποιεί την κυριαρχία ενός και μοναδικού μοντέλου, βαθιά αντιδραστικού, καταφανώς αντιλαϊκού, κυριολεκτικά σκοταδιστικού. Τους κυριλέ δημοσιολογούντες της πρωίας, την ολίγον λάιτ, επιδοτούμενη της λίστας Πέτσα, κ. Τ. Στεφανίδου ή τον κ. Μ. Φουρθιώτη, διαπερνά ο ίδιος νοητός άξονας εκείνης της κουλτούρας που επιδιώκει τον εκμαυλισμό των από κάτω. Οι ίδιοι κύκλοι των ελίτ που ομνύουν στις μούσες της μουσικής, του θεάτρου ή της ποίησης, οι ίδιοι, για τα φράγκα, επιβάλλουν την αισθητική των υποπροϊόντων, των απορριμμάτων και του δημοσιογραφικού απόπατου. Με τις ευλογίες πολιτικού τε και εκκλησιαστικού κατεστημένου -αλήστου μνήμης η ευλογία Ιερώνυμου σε Φουρθιώτη. Σε μια τέτοια συνθήκη, να φρουρείται, να κινείται με τζιπ ή να πολιτεύεται κάποιος/α από του εκπροσώπους των ανωτέρω δεν συνάδει απλώς με τη νέα κανονικότητα: αποτελεί την επιτομή της. Και η αισθητική της αντίπερα; Η πολιτική αισθητική της αριστεράς ως αντιπρόταση στον προελεύνοντα ολοκληρωτισμό της κυρίαρχης ιδεολογίας; Η αρχή της απονομιμοποίησης, να μην ανακατεύεται με τα πίτουρα δηλαδή, είναι το πρωτεύον. Καμιά εμπλοκή με την υποκουλτούρα, για κανένα λόγο. Διότι και οι “αμερόληπτοι” με τις γραβάτες και οι λάιφ στάιλ με τα ωραία μάτια είχαν και έχουν σαφές πολιτικό πρόσημο.

Η ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης αγωνιά για τη διεύρυνση της εκλογικής επιρροής της και οδηγείται σε επιλογές, που υποθέτει ότι μπορεί να τη διευρύνουν με ενίσχυση της απήχησής της και σε συντηρητικότερα στρώματα. Το γεγονός αυτό, όμως, εγείρει ένα διπλό ερώτημα: με ποιο τρόπο μπορεί να επιτευχθεί αυτή η διεύρυνση της επιρροής, χωρίς να αγνοηθεί ο κανόνας του πολιτικού κόστους; Φαίνεται ότι το ερώτημα αυτό δεν έχει απαντηθεί, ίσως δεν έχει και ολοκληρωμένα τεθεί ακόμα, γιατί αποφεύγεται να απαντηθεί το προϋπάρχον ερώτημα, που θέτουν όλες οι καταγραφές της «κοινής γνώμης»: γιατί η αξιωματική αντιπολίτευση δεν φαίνεται να εισπράττει την εμφανή πια φθορά της ΝΔ, η οποία κατά βάση οδηγείται στην «αδιευκρίνιστη ψήφο»; Η αυθόρμητη αμυντική συντηρητική αναδίπλωση δεν συνιστά απάντηση.

Η Γερμανία έχει ωστόσο ένα ακόμα πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης, όπου όλη αυτή η κοινωνική ανασφάλεια και δυσαρέσκεια μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις. Εδώ θα υπάρξει αστάθεια, αλλά έχουν προβλεφθεί και οι ασφαλιστικές δικλείδες για να μην ξεφύγει ολότελα το πράγμα και η αμφισβήτηση για το πολιτικό σύστημα πάρει ανεξέλεγκτες μορφές, όπως για παράδειγμα φοβούνται πολλοί ότι θα μπορούσε να συμβεί στη Γαλλία ή στην Ιταλία. Έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα σημαντικό ανάχωμα προς ακραίες πολιτικές, χάρις στη μετατροπή των Πρασίνων σε μια «οικολογική» και μερικές φορές και χαζοχαρούμενη εκδοχή της Χριστιανοδημοκρατίας. Είναι πολύ πιθανό μετά τις εκλογές να προκύψει μια κατάσταση, όπου κανείς δεν θα μπορεί να δημιουργήσει στιβαρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία χωρίς τους Πράσινους αλλά ούτε και χωρίς τους Χριστιανοδημοκράτες. Έτσι αναπόφευκτα τα δύο κόμματα θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να κυβερνήσουν. Θα έχουμε έτσι ένα νεωτεριστικό νεοφιλελεύθερο και εξαγωγικά προσανατολισμένο οικονομικό μοντέλο με άλλοθι οικολογικότητας. Ήδη μεγάλες εταιρίες όπως η Volkswagen υπόσχονται να βάλουν τα δυνατά τους για να ξεπεράσουν την Tesla. Ζητήματα, όπως από το που θα προέρχονται οι σπάνιες πρώτες ύλες, αλλά και που θα ανακυκλώνονται οι εκατομμύρια τόνοι των «φιλικών στο περιβάλλον ηλεκτρικών οχημάτων» (οι μπαταρίες κυρίως) προς το παρόν συζητιούνται μόνο περιφερειακά. Πιθανώς μετά από δεκαετίες ένα άλλο οικολογικό κίνημα να βρεθεί να αγωνίζεται για την αντικατάστασή τους με κάτι άλλο.

Σε μια εξέλιξη που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί φάρσα της ιστορίας, Τσεχία Και Ουγγαρία, δύο από τις χώρες που υπέστησαν στα μέσα του 20ου αιώνα την εισβολή ρωσικών στρατευμάτων και των οποίων η είσοδος στην ευρωπαϊκή οικογένεια συνδέθηκε με την προοπτική της αποδυνάμωσης της επιρροής του Κρεμλίνου, είναι εκείνες που πρωτοστάτησαν στην προμήθεια του ρωσικού εμβολίου. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι Βρυξέλλες βλέπουν τρίτους δρώντες να αναλαμβάνουν ευρύτερους ρόλους, όπως η παραδίδουσα μαθήματα real politik Σερβία, που εξάγει ρωσικής προέλευσης φαρμακευτικό υλικό σε χώρες των Βαλκανίων για τις οποίες υποτίθεται πως η ευρωπαϊκή πορεία ήταν η μόνη προοπτικής ευημερίας. Εκτός όμως από το καίριο πλήγμα στο ευρωπαϊκό γόητρο η εμβολιαστική επιτυχία της Ρωσίας δημιουργεί νέου χαρακτήρα περιπλοκές για την ΕΕ. Δεδομένης της ψυχροπολεμικής όξυνσης των σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον τα κράτη της ΕΕ καλούνται να διαλέξουν στρατόπεδο, πράγμα που σημαίνει τη στοίχισή τους πίσω από τις αμερικανικές προτεραιότητες. Εντός αυτού του πλαισίου, και με κλιμακούμενη την πίεση που ασκείται στο ισχυρότερο ευρωπαϊκό κράτος, την Γερμανία, να υποχωρήσει από την κατασκευή του αγωγού (ρωσικού) φυσικού αερίου Nord Stream 2, είναι βέβαιο πως και ο εμβολιασμός δεν θα εξαιρεθεί της επικείμενης σύγκρουσης. Το ότι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων δεν είχε ακόμη εγκρίνει το Sputnik-V που είχε ήδη εγκριθεί και κυκλοφορούσε σε κράτη-μέλη του, ο Επίτροπος Μπρετόν είχε ανακρούσει πρύμναν λέγοντας πως «η ΕΕ δεν χρειάζεται το ρωσικό εμβόλιο» και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα συμμετάσχει στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ σε μια προσπάθεια να αναζωογονήσει τις σχέσεις των δύο πλευρών, δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας για το πώς θα εξελιχθούν από τούδε τα πράγματα.

Θιασώτες μιας σκληρής νεοφιλελεύθερης πολιτικής, με έντονη τη μυρωδιά του αυταρχισμού, μετέρχονται κάθε πρακτικής που εξυπηρετεί το σκοπό τους χωρίς να ορρωδούν προ ουδενός. Γνωρίζουν καλά πως από την άσκηση έως την κατάχρηση της εξουσίας, η απόσταση είναι μικρή. Και ορμώμενοι από μια αίσθηση παντοδυναμίας, ατιμωρησίας, αλλά και σαφούς ιδεολογικοπολιτικής στάσης, επιλέγουν απολύτως συνειδητά να διολισθήσουν. Η κανονικοποίηση, για παράδειγμα, της αδιαφάνειας στη διαχείριση δημόσιου χρήματος, η αστυνομοκρατική επιβολή αντιφατικών μέτρων για την πανδημία, η προσπάθεια οικοδόμησης μιας κραταιάς αστυνομικής δημοκρατίας, τα εξώδικα εναντίον εφημερίδων και τα εντάλματα σύλληψης εναντίον δημοσιογράφων, είναι στοιχεία απολύτως ενδεικτικά. Προφανώς και η αλαζονεία της εξουσίας, δεν γνωρίζει από κομματικά στεγανά. Κατά τη γνωστή ρήση του λόρδου Άκτον «η εξουσία έχει την τάση να διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα». Το μείζον, λοιπόν, είναι να αναγνωρίζει κανείς τα σημάδια. Και να τα απομονώνει εν τη γενέσει τους. Να γίνεται ξεκάθαρο πού αποσκοπεί η ενασχόληση με τα κοινά. Και να υπάρχουν αντιστάσεις. Όπως γράφει ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο βιβλίο του «Η άνοδος της ασημαντότητας» (εκδόσεις Ύψιλον/βιβλία): «η αποσύνθεση γίνεται φανερή κυρίως μέσα από την εξαφάνιση των σημασιών και το σχεδόν απόλυτο ξεθώριασμα των αξιών. Και αυτό απειλεί μακροπρόθεσμα την επιβίωση του ίδιου του συστήματος. Όταν δηλώνεται ανοιχτά, όπως γίνεται τώρα στις δυτικές κοινωνίες, ότι η μοναδική αξία είναι το χρήμα, το κέρδος, ότι το υπέρτατο ιδεώδες του κοινωνικού βίου είναι το “πλουτίστε” (και η δόξα της δήλωσης αυτής ανήκει, σ’ ό,τι αφορά τη Γαλλία, στους σοσιαλιστές, οι οποίοι την έκαναν με έναν τρόπο που η Δεξιά δεν είχε τολμήσει να την κάνει), μπορεί να διερωτηθεί κανείς αν είναι ποτέ δυνατόν μια κοινωνία να συνεχίσει να λειτουργεί και να αναπαράγεται μονάχα σ’ αυτή τη βάση».