Macro

Ολοι φοβούνται αυτόν τον καιρό, αλλά ο φόβος του καθενός είναι διαφορετικός. Δεν μιλάμε για τον τρόμο που συνεχίζει να προκαλεί στην ανθρωπότητα η πορεία της πανδημίας, αλλά για τις ανησυχίες που τροφοδοτούν η εξωφρενική άνοδος του πληθωρισμού και οι ευρύτερες εξελίξεις στην ανακάμπτουσα παγκόσμια οικονομία. Οι μεγάλες αλυσίδες του λιανικού εμπορίου προειδοποίησαν έτσι πρόσφατα για ενδεχόμενες ελλείψεις αγαθών στα ράφια τους ενόψει του παγκόσμιου καταναλωτικού ντελίριου της Black Friday και των χριστουγεννιάτικων εορτών. Κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου μήπως ξεμείνουμε από… I-phones, κονσόλες παιχνιδιών και τηλεοράσεις... χιλίων τόσων ιντσών. Τα φτωχότερα νοικοκυριά από την πλευρά τους -που αποτελούν και την πλειονότητα την ανθρωπότητας- καίγονται για άλλα πράγματα. Η ακρίβεια ροκανίζει συνεχώς το πενιχρό τους εισόδημα κάνοντας τον βίο τους αβίωτο. Στη Βρετανία, 1,6 εκατομμύριο νοικοκυριά δήλωσαν πρόσφατα ότι θα αναγκαστούν αυτόν τον χειμώνα να επιλέξουν μεταξύ θέρμανσης και φαγητού. Στις ΗΠΑ, τα συσσίτια δεν επαρκούν για να γεμίσουν τα στομάχια των φτωχών. Η ακρίβεια εξαναγκάζει τις τράπεζες τροφίμων σε διανομή λιγότερων μερίδων στις φτωχές οικογένειες και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις στη σίτιση λιγότερων πεινασμένων. Ο φόβος του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, Ελον Μασκ, είναι όμως πολύ διαφορετικός. Η μεγαλύτερή του ανησυχία είναι μην αναγκαστεί να πληρώσει φέτος υψηλότερο φόρο. Επιχείρησε έτσι το περασμένο Σαββατοκύριακο να πιέσει την αμερικανική κυβέρνηση -που προωθεί τον νέο «φόρο των δισεκατομμυριούχων»- κινητοποιώντας εναντίον της την «κοινή γνώμη του Twitter». Ρώτησε τα 63 εκατομμύρια -«αλογομούρηδες» στην πλειονότητά τους- ακολούθους του αν πρέπει να πουλήσει το 10% των μετοχών του στην εταιρεία του Tesla για να πληρώσει τους φόρους του. Αυτοί του είπαν «πούλα». Αυτός πούλησε και η μετοχή βούτηξε. Και έχασε... 50 δισ. δολάρια σε ένα διήμερο. Ωστόσο τον Μασκ δεν τον καίει το δίλημμα φαγητό ή θέρμανση. Εχει αφάγωτα ακόμη 288 δισ. δολάρια.

Παρακολουθώντας τη συγκεκριμένη τοπική οικονομία και κοινωνία σε μια κρίσιμη εποχή πολύ μεγάλων αλλαγών, βλέπουμε πώς αναπτύσσεται και πώς συγκροτείται όλο το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων, πώς εξελίσσεται η κοινωνική συμπεριφορά των ανθρώπων, πώς οργανώνονται οι συλλογικές/κοινωνικές διαδικασίες και οι πολύμορφες σχέσεις των ανθρώπων με αυτές, πώς συγκροτείται η αστική τάξη, σε συνδυασμό με το θέμα της γαιοκτησίας αλλά και με το σύνολο των παραγωγικών σχέσεων που διαμορφώνονταν τότε. Παρακολουθούμε, ταυτόχρονα, και το πώς η αναδυόμενη αστική τάξη συνδέεται με μηχανισμούς και δομές κύρους και εξουσίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μελέτη των μηχανισμών κυριαρχίας, δεδομένου ότι μετά την Επανάσταση επικρατούν στην πόλη δύο κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες που επαναπροσδιορίζουν τη θέση τους: οι πρόκριτοι της οθωμανικής περιόδου και οι ετερόχθονες έμποροι που έχουν έρθει στην περιοχή. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί τη συγκρότηση της αστικής ταυτότητας, σε μια εποχή και σε μια περιοχή που παραδοσιακά επιβίωναν τα πελατειακά δίκτυα και τα πολιτικά τζάκια, συζητώντας ταυτόχρονα πώς η οικονομική και κοινωνική ανισότητα (όπως αποτυπώνεται σε καταλόγους ενόρκων ή πιστωτικούς καταλόγους) αντικατοπτρίζεται και στο πολιτικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, βέβαια, διερευνά και τα ιδεολογικά πλαίσια τα οποία υπηρέτησε το πολιτικό προσωπικό της εποχής στις διάφορες εκδοχές του. Κρίσιμο ρόλο, καθώς σταδιακά συγκροτούνται πολιτικές ομάδες με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά, παίζει ο Τύπος και οι εφημερίδες που αρχίζουν να κυκλοφορούν. Επίσης ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η μελέτη της πορείας «ηθικοποίησης» της κοινωνίας, μέσα σε ένα γενικότερο πνεύμα συντηρητικοποίησής της, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς αναπτύσσεται μια φιλανθρωπία που δεν περιορίζεται σε μια πατερναλιστική προστασία των φτωχότερων, αλλά «εντάσσεται σε ένα φιλελεύθερο αστικό πνεύμα, που θεωρεί τον “πάσχοντα” κύριο υπεύθυνο των πράξεών του». Ως εκ τούτου, «η εκδήλωση φιλανθρωπικών αισθημάτων συνιστά ένα ισχυρό μέσο ελέγχου της συμπεριφοράς των κατώτερων στρωμάτων, αλλά και ηγεμόνευσης των κυρίαρχων αστικών ιδεών στο επίπεδο της καθημερινότητας». Αναπτύσσεται λοιπόν ένας «ηθικός λόγος» που συνέβαλε καθοριστικά στην ιδεολογική κυριαρχία της αστικής τάξης. Παράλληλα, μια άλλη πτυχή της ορατής παρουσίας των φτωχών στην πόλη, είναι ότι από τους οικονομικά ισχυρούς της πόλης αλλά και από τις στήλες των εφημερίδων, βέβαια, αρχίζει να δίνεται ιδιαίτερο βάρος στις έννοιες της «ησυχίας» και της «ασφάλειας», ενώ ο κίνδυνος από τους φτωχούς συνδέεται άμεσα με την κατοχή ή όχι ιδιοκτησίας. Αυτή η συντηρητικοποίηση, μάλιστα, συνοδευόταν και από ένα κλίμα για αυταρχικοποίηση της κοινωνίας, που έφτανε μέχρι και τη διατύπωση από κάποιους φόβων για την καθολική ψηφοφορία και μέχρι την αμφισβήτηση του κοινοβουλευτικού συστήματος.

Η παραγωγή πιέζεται, όπως διαπιστώνει και η έρευνα PMI του Οκτωβρίου, από τις ελλείψεις σε υλικά και τους ρυθμούς - ρεκόρ του πληθωρισμού. Οι δε χρόνοι παράδοσης προμηθειών επιμηκύνθηκαν με τη δεύτερη μεγαλύτερη ταχύτητα που έχει καταγραφεί σε ανάλογες έρευνες στο παρελθόν, έχοντας ως αποτέλεσμα ρυθμό - ρεκόρ αύξησης του όγκου αδιεκπεραίωτων εργασιών, καθώς οι εταιρείες συνάντησαν δυσκολίες στην προμήθεια υλικών. Επιπλέον καταγράφονται σοβαρά προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς έχουν πληθύνει οι αναφορές για ελλείψεις σε υλικά και καθυστερήσεις παραδόσεων Ταυτόχρονα, παρότι η απασχόληση αυξήθηκε τον Οκτώβριο, ο όγκος αδιεκπεραίωτων εργασιών αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Με εξαίρεση τη σημαντική επιδείνωση τον περσινό Απρίλιο, τα στοιχεία Οκτωβρίου έδειξαν τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη επιμήκυνση του χρόνου παράδοσης εισροών. Οι εταιρείες την αποδίδουν στους μεγαλύτερους χρόνους παράδοσης προμηθειών, στη συμφόρηση στις μεταφορές και στις ελλείψεις από την πλευρά των προμηθευτών. (...) Η διεθνής έκρηξη τιμών και η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους εξακολουθούν να συμπαρασύρουν τις τιμές βασικών προϊόντων στο καλάθι της νοικοκυράς και κυρίως στα αγαθά πρώτης ανάγκης. Σχεδόν το σύνολο των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν ανατιμηθεί. Για τον λόγο αυτόν έντονο είναι το ενδιαφέρον για το πώς καταγράφεται με επίσημο τρόπο η πορεία των ανατιμήσεων στα ράφια των σούπερ μάρκετ δεδομένου ότι με βάση την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πάνω από το ένα τρίτο μέσα σε έναν χρόνο.

Σε αντίθεση µε το βιεννέζικο Karl Marx Hof όπου οι τρύπες από τις οβίδες επισκευάστηκαν, η εδώ απόφαση αποκατάστασης των πολυκατοικιών της Αλεξάνδρας του Κεντρικού Συµβουλίου Μνηµείων προβλέπει να διατηρηθούν τα ίχνη από τις σφαίρες του αθηναϊκού ∆εκέµβρη. Η προσπάθεια για τη διάσωση των προσφυγικών πολυκατοικιών της Αλεξάνδρας και όχι µόνο είναι εκτός των άλλων συµβολική. Καθώς σηµατοδοτούν αυτή την κρίσιµη στιγµή που ταυτίζονται ιδέες και λαοί µέσα σε συνθήκες βαθύτατης κρίσης. Πολύ περισσότερο γιατί αυτές οι ιδέες αναφέρονταν σε έναν κόσµο πιο δίκαιο. Αν ανοίξει ο δρόµος µε την εκκρεµούσα επί τριάντα χρόνια αποκατάσταση των πολυκατοικιών της Αλεξάνδρας, ανοίγει ο δρόµος και για τα υπόλοιπα µνηµεία των φυγάδων της καταστροφής. Η Βιέννη παλεύοντας µε τους εφιάλτες της το κατάφερε. Είναι καιρός να το πετύχει και η Αθήνα.

Ποιος θα επωμιστεί το τίμημα της τεράστιας νέας φούσκας ακινήτων (πύργοι έναντι πολιτογραφήσεων), που στρέβλωσε βαθιά τη δυναμική της; H πανδημία έδωσε δυνατότητες για φτηνό δανεισμό στο κράτος, αλλά εκτόξευσε το δημόσιο χρέος μιας ήδη βεβαρημένης οικονομίας πέρα από το 118%. Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι η επόμενη γενιά θα κληθεί να το αποπληρώσει μέχρι το 2045; Ο ΔΗΣΥ διακηρύσσει ότι θα κάνει μεταρρυθμίσεις, αλλά το σύστημα που κυβερνά σχεδόν 10 χρόνια έπραξε το ελάχιστο για να τις προωθήσει –η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει στις εκθέσεις της (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) την «κόπωση» στις μεταρρυθμίσεις ήδη από το 2016. Τώρα η Επιτροπή επανήλθε ξανά, για να υπενθυμίσει στη Λευκωσία ότι η νέα δέσμη ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι λευκή επιταγή. Σημειώνει επίσης τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, ενώ στις κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές και ψηφιακές πολιτικές με μετρήσιμους δείκτες ανάμεσα στους 27 η Κύπρος βρίσκεται κάτω του μέσου όρου και κοντά στην ουρά. Στην ουσία σχεδόν 10 χρόνια μετά η Κύπρος ταλανίζεται από τις ίδιες διαρθρωτικές αδυναμίες. Τότε ο ΔΗΣΥ εκκινούσε τη διακυβέρνηση της χώρας από τον πάτο της χρηματοπιστωτικής κρίσης και το περιβόητο «κούρεμα». Υποσχέθηκε διαρθρωτικές αλλαγές, νέο μοντέλο ανάπτυξης, αλλά τα περισσότερα και πιο ουσιαστικά έμειναν γράμμα κενό, με εξαίρεση το ΓεΣΥ. Μπορούν αυτοί που εξάντλησαν το… ταλέντο τους στη βιομηχανία «χρυσών διαβατηρίων» και στους διορισμούς των «αρίστων» να πείσουν για κάτι διαφορετικό;

Υπουργός από τους πολύ φλύαρους, που έχει άποψη επί παντός επιστητού, που κουνάει το δάχτυλο και απειλεί, που μοιράζει πιστοποιητικά πατριωτισμού, που υποδύεται τον θεοσεβούμενο, που όπως έχει αποδειχτεί κάνει σε διάφορες ζόρικες υποθέσεις για την κυβέρνηση τη βρόμικη δουλειά για λογαριασμό του πρωθιερέα της κυβέρνησης, δηλώνει ότι «βαρέθηκα να ασχολούμαι με τους ανεμβολίαστους». Δηλαδή μας λέει ότι βαρέθηκε να ασχολείται με το 30% των κατοίκων αυτής της χώρας. Δηλαδή μας λέει ότι δεν είναι δουλειά του να βρει τρόπους για να τους πείσει να πάνε να εμβολιαστούν. Δηλαδή μας λέει πως δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει η κατάσταση και εγκαταλείπει κάθε προσπάθεια να αποκρούσει την προπαγάνδα των συνωμοσιολάγνων, να αντιμετωπίσει τις φοβίες των ανθρώπων που δεν είναι αρνητές από πεποίθηση. Με λίγα λόγια μας λέει ότι είναι περιορισμένης ευθύνης. Και καλά, αυτός δεν αισθάνεται την ανάγκη να παραιτηθεί για να ξεκουραστεί. Ο προϊστάμενός του αντί να τον στείλει σπίτι του για να ξεβαρεθεί και να αλλάξει παραστάσεις, τον αφήνει στη θέση του και του επιτρέπει να ασχημονεί. Είναι ψυχοπονιάρης και δεν θέλει να στεναχωρήσει τον υπουργό του; Ανθρώπινο, αλλά αδιάφορο γιατί πρόκειται για παράγοντα που ασκεί εξουσία. Είναι δεσμευμένος από τη συμφωνία που έχουν κάνει στο παρελθόν; Επικίνδυνο, γιατί η ζημιά που προκαλεί είναι μεγάλη. Η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει συμφιλιωθεί με την κατάσταση. Και φαίνεται πως θέλει να βάλει στο λούκι και τους πολίτες. Να μην τρομάζουν με τα νούμερα, να συνηθίσουν να ζουν με τις επιπτώσεις της πανδημίας, να συνεχίσουν να πορεύονται σαν να πρόκειται για κάτι φυσιολογικό. Με λίγα λόγια να υιοθετήσουν την αποκρουστική θεωρία: ένας νεκρός είναι τραγωδία, 16.000 νεκροί είναι στατιστική.

Μόνο τον Οκτώβριο, λοιπόν, είπαμε 1.110 φορές αντίο για πάντα. Λες κι έχει κολλήσει η βελόνα του θανάτου. Υπό τα χασκόγελα ενός πρωθυπουργού που μοιάζει να μην ξέρει πού πατάει και πού βρίσκεται στις συνεντεύξεις Τύπου, στα ανασκουμπωμένα (και καλά) διαγγέλματα, στο Κοινοβούλιο το ίδιο, και, μόλις πρόσφατα, με την Αν. Μέρκελ α(κατα)νοήτως. Όταν βέβαια δεν ξεκουράζεται και όταν δεν ευφραίνεται με καταπότια ενώ δίπλα του δολοφονούνται από τους σιδερόμορφους χωροφύλακες τα «παιδιά ενός κατώτερου θεού». Όλα καλά. «Πάμε παρακάτω. Η ζωή συνεχίζεται». Ο υπουργός Θεοδωρικάκος θα καθησυχάσει τους σιδερόμορφους, η «ανεξάρτητη Δικαιοσύνη» θα πράξει το καθήκον της και θα τους απελευθερώσει, οι Ρομά θα κηδέψουν όσο πιο μακριά γίνεται από τους νοικοκυραίους το δολοφονημένο παιδί τους, οι άλλοι δολοφόνοι της μεταξωτής γραβάτας θα πούνε τα δικά τους, το χριστεπώνυμο πλήθος θα ουρλιάζει στο Διαδίκτυο ενώ τρέχει ολοσούμπιτο προς τον χαμό πάνω στις ράγες της πολιτικής βαρβαρότητας και του κοινωνικού αναλφαβητισμού, οι γυναικοκτονίες θα φτάσουν με τη φριχτή τους κανονικότητα τις 13 μέσα στη χρονιά, ο άγιος Σερβίων και Κοζάνης Παύλος θα φτύσει από άμβωνος τα πτώματά τους καγχάζοντας και γελώντας (και αυτός!), λέγοντας επί λέξει, «που να ακουστεί στον νομικό κόσμο ανά την οικουμένη (σ.σ.: ο όρος γυναικοκτονία) και να γελάσει, ή μάλλον να καγχάσει», όλα καλά. Πάμε παρακάτω. Και, στο μεταξύ, η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. ψηφίζει τις ανειλημμένες υποχρεώσεις του επιτελικού κράτους, ψηφίζει τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει από πριν οι επιτελείς, ο Σκέρτσος φτιάχνει τη χωρίστρα του, πάμε παρακάτω, ακόμα πιο κάτω. Εκεί όπου ένα ακροδεξιό πίτμπουλ στο υπουργείο Υγείας κάνει γρυλλίζοντας τη βρόμικη δουλειά: να κατασπαράξει ό,τι δημόσιο από τη δημόσια Υγεία για να την παραδώσουν ανεπίληπτα νεκρή στους πατριδέμπορους της Υγείας. Υγιαίνετε. Η ζωή συνεχίζεται. Κι όσοι δεν μπορείτε να συνεχίσετε, «μη σώσετε». Η πατρίδα κουράστηκε. Έως θανάτου.

Στο πλαίσιο των συνθηκών που προκάλεσαν η πανδημία και η πίεση των συστημάτων Υγείας κατέστη σαφές ότι το ισχύον μοντέλο έρευνας και ανάπτυξης, τιμολόγησης και διάθεσης φαρμάκων, εμβολίων και υγειονομικού υλικού αδυνατούσε να αντεπεξέλθει στις ανάγκες που είχαν δημιουργηθεί. Το επιχειρηματικό μοντέλο που εφαρμόζεται στην παροχή των υπηρεσιών Υγείας έχει υπονομεύσει την ικανότητά του στην αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Την ίδια στιγμή η κρίση της πανδημίας προκάλεσε κύμα πρωτοβουλιών αλληλοβοήθειας και κινητοποίηση του συνόλου των δυνάμεων των κινημάτων των makers και της ομότιμης παραγωγής, τα οποία ενεργοποιήθηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε να προβληθούν για πρώτη φορά από τα ΜΜΕ σε αυτή την έκταση. Σε παγκόσμιο επίπεδο κατεγράφη έντονη δραστηριότητα γύρω από τις πρακτικές των κοινών όπως η ανοιχτή έρευνα και επιστήμη, η χρήση λογισμικού (software) και υλισμικού (hardware) υπό ανοικτή άδεια, ο διαμοιρασμός δεδομένων κ.ά. Η κρίση που προκάλεσε η Covid-19 κατέστησε ορατές αξιοσημείωτες πρωτοβουλίες αλληλοβοήθειας, αλλά και την ικανότητα αυτών των κινημάτων να δίνουν λύσεις εκεί που το κράτος και η αγορά αποτυγχάνουν. Φανερή κατέστη και η απουσία πρωτοκόλλων συνεργασίας δημοσίου - κοινών (όπως οι Συμπράξεις Δημοσίου Κοινών) τη στιγμή που η ανάγκη τους ήταν κατεπείγουσα. Ο ομότιμος τρόπος παραγωγής είναι συμβατός με τον τύπο της οικονομίας που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του μετασχηματισμού του παραγωγικού μοντέλου: μεγιστοποιεί τα οφέλη των δικτύων μεταξύ ομοτίμων και της αρθρωτής δομής της παραγωγής και ενισχύει την ανοιχτότητα και την κυκλοφορία σε μέγιστο βαθμό. Στο στάδιο εξέλιξης της οικονομίας όπου βρισκόμαστε σήμερα οι καταχρηστικές περιφράξεις και ιδιωτικοποιήσεις κάθε πιθανού πόρου συνιστούν ιδεοληπτική και ζημιογόνο πρακτική, ιδιαίτερα ως προς τις δυνατότητες παραγωγής αξίας. Κάτι που σημαίνει ότι ο ρόλος τους είναι επιβλαβής και για τη λειτουργία των αγορών. Ωστόσο η ανοικτότητα, η ομότιμη παραγωγή και τα κοινά δεν είναι σε θέση να αυτό-προστατευθούν από την εταιρική απληστία, τα μονοπώλια και την ακραία απορρύθμιση. Η προερχόμενη “από τα κάτω” καινοτομία συνδέεται ζωτικά με νέους θεσμούς και νέα δικαιώματα. Η καινοτομία είναι καλοδεχούμενη από το κεφάλαιο μόνο εφόσον αντιπροσωπεύει, τη συγκεκριμένη στιγμή, για τη συγκεκριμένη επιχείρηση, υπό τις συγκεκριμένες κάθε φορά συνθήκες, την αύξηση της κερδοφορίας της, διαφορετικά είναι κάτι αδιάφορο έως και απειλητικό. Γι’ αυτό, ενώ είναι αλήθεια ότι η εποχή του κεφαλαίου έφερε τη χωρίς ιστορικό προηγούμενο απογείωση των παραγωγικών δυνάμεων, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι ο καπιταλισμός δημιούργησε και δημιουργεί χωματερές επιστημονικών ανακαλύψεων που έμειναν στα αζήτητα όχι επειδή δεν ήταν κοινωνικά χρήσιμες, αλλά διότι δεν φαίνονταν οικονομικά συμφέρουσες.4 Στην ανθρώπινη ιστορία οι κοινότητες έπρεπε να υπερασπιστούν ξανά και ξανά το δικαίωμά τους στη γη, στους φυσικούς πόρους, στα χειροτεχνήματα, στη γλώσσα, στον πολιτισμό κ.ά. Σήμερα είναι αναγκαίο ένα ισοδύναμο για την επιστήμη και την πληροφορία, μία νέα αρχή ενάντια σε νέες περιφράξεις. Εξαιτίας της απουσίας του κατάλληλου νομικού πλαισίου και της αναγκαίας θεσμικής εποπτείας, όσο πιο ανοιχτά και προσβάσιμα είναι τα δεδομένα και η πληροφορία τόσο περισσότερο λειτουργούν προς όφελος των μεγάλων παικτών της αγοράς. Σε αυτό το σημείο γίνεται σαφής η καίρια σημασία της ρύθμισης.

Συζητιέται από χτες, με αφορμή την γενναία απεύθυνση της Ολλανδής δημοσιογράφου Ingeborg Beugel στον Έλληνα ΠΘ Κυριάκο Μητσοτάκη, η πρακτική των push-backs από το ελληνικό κράτος. Υπάρχει ήδη πλούσιο υλικό που αποδεικνύει το πόσο εκτεταμένη είναι αυτή η παράνομη πρακτική του ελληνικού κράτους, όσο και αν παπαγαλίζεται η γραμμή περί «τουρκικής προπαγάνδας». Εγώ θέλω να επιστήσω μόνο την προσοχή στο εξής που συνήθως χάνεται. Η χρησιμοποιούμενη αγγλική λέξη «push-back» (αυστηρά μιλώντας «σπρώξιμο πίσω» ή πιο κομψά επαναπροώθηση) συσκοτίζει την πρακτική του ελληνικού κράτους. Υπονοεί ότι τα πλοία του ελληνικού λιμενικού εμποδίζουν πλοιάρια με πρόσφυγες και μετανάστες να πιάσουν ελληνική ακτή και στη συνέχεια καλούν το τουρκικό λιμενικό να τα περισυλλέξει. Προφανώς, το ελληνικό κράτος κάνει ΚΑΙ αυτό, πισωγυρίζοντας από την υπερχιλιόχρονη παράδοση των ανθρώπων να διασώζουν άλλους ευάλωτους ανθρώπους που βρίσκονται στη θάλασσα (σκεφτείτε δηλαδή ότι έχουμε πάει πίσω από την - προφανώς κομμουνιστική - κραυγή «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ»). Όμως το ελληνικό κράτος κάνει κάτι ακόμα πιο σκανδαλώδες: συλλαμβάνει ανθρώπους που έχουν βρεθεί στην ξηρά της επικράτειάς του, τους απαγάγει χρησιμοποιώντας άντρες χωρίς διακριτικά και στη συνέχεια (αν στο μεταξύ δεν τους γδύσουν, δεν τους κλέψουν και δεν τους χτυπήσουν, που είναι ρουτίνα) τους φορτώνει σε φουσκωτά και τους αφήνει στο μέσο της θαλάσσης. Η φωτογραφία που επισυνάπτεται είναι από ένα τέτοιο life-raft, φαίνεται μάλιστα και η εταιρεία που τα προμηθεύει στο ελληνικό κράτος, η Lalizas. Η κυβέρνηση φρόντισε να νομοθετήσει την ύπαρξη στον προϋπολογισμό απόρρητων κονδυλίων, για αυτές ακριβώς τις αγορές. Κοιτάξτε προσεκτικά τη φωτογραφία και δείτε το μωρό και τα παιδιά, που μπήκαν σε αυτά τα φουσκωτά με ευθύνη του ελληνικού κράτους και αφέθηκαν να πλέουν στο μέσο της θάλασσας. Νομίζω πως ο όρος push-back είναι ελλιπής στην περιγραφή αυτών των πρακτικών που το σωστό τους όνομα είναι: απαγωγές, ληστείες, έκθεση σε κίνδυνο ζωής και, στο τέλος, ανθρωποκτονίες. Αυτές οι εικόνες μας προσβάλλουν όχι σαν Έλληνες αλλά σαν ανθρώπους. Ο κύριος Μητσοτάκης ας μιλάει μόνο για τον εαυτό του.

Όπως επιβεβαίωσε η τελευταία ανακοίνωση του υπουργού Υγείας, η κυβέρνηση παριστάνει την ψύχραιμη μπροστά στο θανατηφόρο τέταρτο κύμα και στις προειδοποιήσεις των ειδικών για ακόμα χειρότερες μέρες. Αρνείται να πάρει μέτρα για την υπερδιάδοση του ιού και την ολοκλήρωση των εμβολιασμών, εκεί που καθημερινά συνωστίζονται εκατομμύρια μετακινούμενοι εργαζόμενοι και γενικότερα πολίτες. Έχει αποδεχτεί το ενδεχόμενο να φτάσουμε στην ανοσία της κοινότητας με τον χειρότερο τρόπο, δηλαδή με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων και χωρίς τη μόνιμη και ουσιαστική ενίσχυση του ΕΣΥ. Όσο κι αν κοστίσει αυτό σε ανθρώπινες ζωές. Η ευθύνη για την έκβαση της συλλογικής προσπάθειας δεν ανήκει πια σ’ αυτήν. Την έχει απεμπολήσει και ασχολείται περισσότερο με το πώς δεν θα δυσαρεστήσει το τμήμα του ακροατηρίου της, που επηρεάζεται από τους αρνητές του εμβολίου. Αν δεν την αναλάβουν οι δυνάμεις τής δημοκρατικής αντιπολίτευσης, ούτε οι ανεμβολίαστοι θα μειωθούν δραστικά και έγκαιρα, ούτε μέτρα προφύλαξης αποτελεσματικά θα ληφθούν και θα τηρηθούν, ούτε οι εμβολιασμοί της τρίτης δόσης θα προχωρήσουν. Η ευθύνη ανήκει σε όσους αντιλαμβάνονται τους πραγματικούς κινδύνους και αντιστρατεύονται τη στρατηγική επιλογή της ανεύθυνης κυβέρνησης.