Macro

Με διακριτικότητα, χωρίς τυμπανοκρουσίες και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας συνεχίζει η Ν.Δ. τη μεγάλη προγραμματική μάχη για την Ελλάδα που μας αξίζει... Στους ίδιους χαμηλούς τόνους θα διατυπωθούν και γραπτώς οι θέσεις του κόμματος, με μετριοπαθέστατες εκφράσεις, όπως κλεισ δημόσ νοσοκόμ, κατάργ κατώτ μίσθ και θαδουλέβ μέχρ ναπεθάν. Και φυσικά ασφαλιστ πινοσ. Ο Άδωνις είπε προχθές και κάτι για ιδιωτικόπ δεή. Ευτυχώς οι δημοσιογράφοι είναι ευγενικά παιδιά και δεν ζητάνε διευκρινίσεις γιατί δεν θέλουν να γίνονται πιεστικοί. Όπως είπε άλλωστε και ο Χατζηδάκης, "ο κόσμος που μας ψήφισε στις ευρωεκλογές τα ήξερε αυτά, τώρα δεν γίνεται κάτι, ας πρόσεχαν". Αλήθεια είναι. Αν και μάλλον το είπε κάπως πρόωρα. Αν, πάντως, υπάρχει ένα ζήτημα στο οποίο έχει σταθερή γραμμή η Ν.Δ., είναι το αφορολόγητο. Αν μειωθεί το αφορολόγητο, θα είναι πλήγμα για τα χαμηλά εισοδήματα. Αν δεν μειωθεί το αφορολόγητο και καταργηθούν τα αντίμετρα, θα είναι πλήγμα για τη μεσαία τάξη. Αν δεν μειωθεί το αφορολόγητο και δεν καταργηθούν τα αντίμετρα, θα υπάρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός. Δεν λένε βέβαια τι θα κάνουν αυτοί. Μόνο η καημένη η Μιράντα Ξαφά λέει φορολογία από το πρώτο ευρώ για να μην χάνουν τα λεφτά τους οι πλούσιοι, αλλά για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο την κλωτσάνε κάτω από το τραπέζι.

Στις προτεραιότητες της πολιτικής των Πράσινων συμπεριλαμβάνονται η αύξηση της φορολογίας που συνδέεται με το κλίμα καθώς και μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η Ε.Ε. διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες, δηλαδή να δοθεί προτεραιότητα στη σύνδεση των περιβαλλοντικών και εργατικών προτύπων έναντι των αγορών. Ο συμπρόεδρος Λάμπερτς δήλωσε ότι για να υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία, οι Πράσινοι θέτουν ως προτεραιότητα να διασφαλίσουν «θεμελιώδεις», χειροπιαστές παραχωρήσεις σε επίπεδο πολιτικής. Πρόσθεσε ότι το κόμμα είναι αποφασισμένο να αποφύγει την επανάληψη καταστάσεων του παρελθόντος, όπου οι πολιτικοί ηγέτες «προσπαθούσαν να δελεάσουν τους Πράσινους για να κερδίσουν την υποστήριξή μας και μετά ξεχνούσαν ποιοι είμαστε».

Η πλειοψηφία δεν θέλει να την κυβερνά η φαμίλια Μητσοτάκη, οι βαρόνοι των ΜΜΕ, και οι ακροδεξιοί. Όμως, ο «μπαμπούλας» της Ν.Δ. είναι ένας μη νικηφόρος ετεροπροσδιορισμός. Για ένα νέο Δημοψήφισμα, μια πανστρατιά από την κεντροδεξιά μέχρι την αντιεξουσία, χρειάζεται ένας αγώνας για τις ιδέες και τις αξίες μας, για τα όνειρά μας, μια έξοδος του Μεσολογγίου απέναντι στη σαλβινική Δεξιά που μας υπόσχεται «μάγισσες, μιζέρια, μίσος». Χωρίς τους νέους δεν υπάρχει Αριστερά και δεν υπάρχει νίκη. Και οι νέοι είναι μια διαφορετική κοινωνική κατηγορία, στην οποία δεν μπορείς να απευθύνεσαι με παρωχημένους ρητορικούς τρόπους, για αμυντικούς ή μίζερους στόχους. Οι νέοι δεν ψηφίζουν νοικοκύρη, καλό διαχειριστή, στηρίζουν το ριζοσπάστη που θα ανοίξει τα κοινωνικά συστήματα και τα μυαλά και θα τους ανοίξει το δρόμο, ψηφίζουν τον ξεχωριστό, όχι «μια από τα ίδια». Οι νέοι αναζητούν θετική ταυτότητα, ιδεολογία. Όλοι και όλες λένε: «θέλουμε ένα λόγο για να παλέψουμε, όπως στο Δημοψήφισμα». Δεν θέλουν έναν νέο Αντρέα Παπανδρέου, απεχθάνονται πλέον τους σωτήρες. Οι νέοι θέλουν ν’ ακούσουν για το μέλλον, γιατί έχουν μέλλον.

Το θύμα βιασμού είναι θύμα βιασμού σε κάθε περίπτωση, είτε τετελεσμένης πράξης βίας είτε απειλής παράνομης πράξης (...) Όπως και να έχει, η απουσία συναίνεσης συνιστά βιασμό και σε αυτό, φαντάζομαι, δεν διαφωνεί κανείς και καμιά μας. Βιασμός, δηλαδή, που δεν μπορεί να αποδειχθεί δεν είναι βιασμός;

Οι χιλιάδες νέοι και νέες, που δεν ψήφισαν συνειδητά γιατί δεν έβλεπαν το ΣΥΡΙΖΑ ως το μικρότερο κακό ή και γιατί τον έβλεπαν έτσι ακριβώς και δεν ήθελαν να τον στηρίξουν, είναι συχνά αυτοί που διεξήγαγαν την αντιμνημονιακή καμπάνια, αυτές που έκαναν την εξέγερση του Δεκέμβρη, συμμετέχοντες στο φοιτητικό κίνημα του 2006-7, όσοι και όσες κόπιασαν σε δομές κοινωνικής αλληλεγγύης, σε επανακτημένα πάρκα, στην αντιπληροφόρηση. Έχουν υπάρξει opinion makers, πολιτικοί επιτελεστές, άνθρωποι που ακόμα ενημερώνονται για όλα χωρίς να συμμετέχουν πια. Είναι (και) αυτοί που έδωσαν τη νίκη στο ΣΥΡΙΖΑ το Γενάρη του 2015. Θα ήταν διαθέσιμοι κάποιοι/ες από αυτούς να ξανασυμμετάσχουν σε εκλογική αναμέτρηση, αν δουν ειλικρίνεια, αξίες, έμπνευση και, φυσικά, αυτοκριτική.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η θεατρική κριτική δέχεται τα βέλη των καλλιτεχνών που δυσαρέστησε. Πριν από την πρόσφατη αντίδραση του Χάρη Φραγκούλη σε αυτούς που αποκάλεσε «θεσμικούς κριτικούς» δηλώνοντας ότι δεν «μπορούν να πιάσουν τα λεμόνια [τ]ου», έχει υπάρξει εκείνη της Άντζελας Μπρούσκου κατά της Ματίνας Καλτάκη, η διαμάχη μεταξύ του Δημήτρη Καραντζά και του Γιώργου Σαμπατακάκη, η απαγόρευση του Γιάννη Χουβαρδά -και όχι μόνο- να βλέπουν ορισμένοι κριτικοί τις παραστάσεις του. Όσο κι αν τα ίχνη έχουν σβηστεί από τα κοινωνικά δίκτυα που συνήθως είναι οι φορείς τέτοιου είδους εμπαθειών, όλα αυτά έχουν πολλάκις συζητηθεί και μένουν καταγεγραμμένα στις μνήμες. Που είναι συσσωρευτικές. Ταιριάζει λοιπόν να αναρωτηθούμε τι συμβαίνει. Γιατί εξαπολύονται εκατέροθεν κατηγορίες; Ποιος κατηγορεί ποιον για θεσμικότητα; Τι είναι τελικά καινούριο και τι δεν είναι;

Απέναντι στον προτεινόμενο ιδεολογικοπολιτικό χυλό, απέναντι σε αμφισβητούμενα ιδεολογήματα και σε αμφιλεγόμενους σχηματισμούς, μόνο ο συγκροτημένος, βασισμένος στις παραδόσεις της αριστεράς, αφηγηματικός λόγος μπορεί να επαναφέρει σε μια δυναμική πορεία χειραφέτησης τα αποκλεισμένα τμήματα της κοινωνίας, άρα και τον κοινωνικό, προς χάριν των από κάτω, μετασχηματισμό. Η «μεγάλη δημοκρατική παράταξη» ή θα είναι ριζοσπαστική ή δεν θα μπορέσει να υπάρξει. Ή θα έχει κορμό την Αριστερά –ας επιτραπεί η σύγκριση, στο πρότυπο συγκρότησης του ΕΑΜ- ή, αν δεν την έχει, θα καταπέσει, εγκλωβισμένη σε ιδεολογικές παλινωδίες και αμφίβολες πρακτικές. Η ριζοσπαστικοποίηση της δεξιάς, η μετατόπισή της σε νέα, πέραν του «κοινωνικού καπιταλισμού», άκρα, συμπαρασύρει σε δεξιές διολισθήσεις και τον επονομαζόμενο κεντρώο χώρο. Σ’ αυτήν την ιδιότυπη πολιτική τραμπάλα, ο ρόλος της Αριστεράς παραμένει ιστορικός. Με ιδεολογική παρρησία και αγωνιστικό φρόνημα, επανεισάγει τη σύγκρουση στην πολιτική σκηνή: με τους πολλούς, με τον λαό, απέναντι στο κεφάλαιο, τους ολίγους. Με καθαρές θέσεις και ιδεολογική σαφήνεια, σε μια μάχη σώμα με σώμα, μπορεί να καταφέρει –υπάρχει ιστορικό προηγούμενο- εκείνο που οι επαγγελματίες «πραγματιστές» λοιδορούν ως ουτοπία. Ένας μήνας είναι πολύς, πυκνός καιρός. Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά.

Τα αποτελέσματα των εκλογών επιβεβαιώνουν τη ρευστότητα και την αστάθεια του κομματικού συστήματος, το οποίο διέρχεται μια μακρά μεταβατική φάση. Η αποκρυστάλλωση δυο μεγάλων κομμάτων δεν συνιστά σε καμία περίπτωση παγίωση ενός νέου δικομματισμού. Ο δικομματισμός προϋποθέτει θεσμοποιημένα κόμματα με δυναμική αυτοδυναμίας που σχεδόν μονοπωλούν την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και την κυβέρνηση. Την προϋπόθεση αυτή πληροί οριακά και ενδεχομένως συγκυριακά μόνο η Ν.Δ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και φαίνεται να αποκτά μια σχετικά σταθερή εκλογική βάση, που κυμαίνεται πάνω από το 20%, εξακολουθεί να εμφανίζει χαμηλό βαθμό θεσμοποίησης. Η μετακίνηση του 33% της εκλογικής του πελατείας, η μεγάλη διαφορά από την Ν.Δ. - η μεγαλύτερη σε ευρωεκλογές - , η συντριβή των κομματικών και ημικομματικών συνδυασμών στις εκλογές για την αυτοδιοίκηση, η σκιώδης παρουσία του στους μαζικούς χώρους, καθιστούν επισφαλή τη θέση του στη μακρά περίοδο. Επίσης, η αντοχή πέντε τουλάχιστον κομμάτων που διεκδικούν με αξιώσεις κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και μετεκλογικό ρόλο προοιωνίζονται την αναπαραγωγή ενός περιορισμένου πολυκομματισμού με διπολική άρθρωση. Ένας διπολισμός ωστόσο ασταθής και ασύμμετρος. Ασταθής στο βαθμό που οι παράγοντες οι οποίοι προκάλεσαν τη ρευστοποίηση των παραδοσιακών κομματικών βάσεων και τις πρωτοφανείς μετακινήσεις των ψηφοφόρων εξακολουθούν να είναι ενεργοί. Ασύμμετρος διότι ο δεξιός πόλος εμφανίζεται εκλογικά ενισχυμένος, ενώ διαθέτει στρατηγικούς συμμάχους στα δεξιά (Βελόπουλος) και στο κέντρο (ΚΙΝ.ΑΛΛ.). Αντίθετα, ο αριστερός πόλος είναι συρρικνωμένος και προς το παρόν απομονωμένος και αποκομμένος από τις όμορες πολιτικές δυνάμεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε μνημόνιο, έκανε δε λάθη στρατηγικά και τακτικής τα οποία έχουν επιπτώσεις. Ωστόσο, υποστηρίζω ότι σημειώθηκε μια μεγάλη ιδεολογική μεταστροφή τα αίτια της οποίας δεν εξαντλούνται σε αυτό. Βρισκόμαστε στη στιγμή της υπερ-συντηρητικής αντί-δρασης στην δημοκρατική εξέγερση της αξιοπρέπειας από το 2011 έως και το 2015. Δεν φετιχοποιώ την ήττα του 2015 και υποστήριξα την στρατηγική της «αντίστασης στα σημεία» που ακολουθήθηκε έκτοτε. Μνημόνιο αλλά και αναβολή των δυσάρεστων μέτρων για το μέλλον σημαίνει προσπαθώ να κάνω τη διαφορά με καθυστέρηση κερδίζοντας χρόνο μέχρι να έρθω σε καλύτερη θέση. Είτε το πεις παράλληλο πρόγραμμα για προστασία των υποκατώτατων στρωμάτων, είτε ενίσχυση των νέων δικαιωμάτων, είτε παροχές μετά τον Αύγουστο του 2018, το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής φαίνεται ότι είναι μικρότερο του αναμενομένου. Δεν μπορείς να συνεχίζεις την αναβολή όταν λες ότι βγήκαμε από την επιτήρηση και ο λαός έχει δικαίωμα να ζητάει περισσότερα μετά από εννιά χρόνια κρίση. Ο χρόνος κύλησε ξαφνικά. Αυτή είναι η παρεξήγηση μεταξύ κυβέρνησης και λαού, η διαφωνία. Πρόκειται για μια παρανόηση όπως την εννοεί ο Ρανσιέρ και όχι ότι φταίει ο λαός που δεν μας καταλαβαίνει (Κύρκος ή ΚΚΕ ακόμη και σήμερα). Τώρα ήρθε η ώρα της καπιταλιστικής επιτάχυνσης. Η παρεξήγηση όσον αφορά τον χρόνο στην πολιτική είναι ο κρισιμότερος παράγοντας. Παράδειγμα ακραίο: ο λαός έδειξε υπομονή δυόμισι χρόνια στιβαζόμενος στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ και κάποια στιγμή λέει δεν πάει άλλο, ας ιδιωτικοποιηθεί προκειμένου να υπάρχει τουλάχιστον ένα λεωφορείο να πηγαίνω σπίτι μου. Πόσο χρόνος απαιτείται για να κριθεί ένα εγχείρημα και μια στρατηγική; Προφανώς όχι άπειρος και δεν σε σώζει η δωρεάν συγκοινωνία για τους ανέργους.