Macro

Ήρθε και η σειρά του Δημήτρη Τζανακόπουλου. Τα λαγωνικά της ΝΔ, των παραπολιτικών και μονταζιέρας ανακάλυψαν το μεγάλο... ατόπημα (!) του γραμματέα της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Και από τη στιγμή της μεγάλης "αποκάλυψης" (τρομάρα τους) τα δεξιά και συστημικά μέσα ενημέρωσης (ο Θεός να τα κάνει), το μετέτρεψαν σε σήριαλ. Σε κακόγουστο σήριαλ! Μα τι είπε ο Δημήτρης Τζανακόπουλος; Είπε κάτι που να δικαιολογεί τόση φασαρία; Του ξέφυγε κάποια λέξη, που δεν έπρεπε να πει; Ήταν προσβλητικός; Ήταν επιθετικός; Τίποτα απ' όλα αυτά. Είπε μια αλήθεια, την οποία ζήσαμε στο πετσί μας τα χρόνια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια είναι αυτή; Ότι όλη αυτή την περίοδο υπήρξαν αυτονομημένες εστίες εξουσίας, που ΚΑΙ φίλτραραν ΚΑΙ καθυστερούσαν ΚΑΙ εμπόδιζαν, πολιτικές αποφάσεις της εκλεγμένης κυβέρνησης. Δηλαδή υπήρχε παράκαμψη της λαϊκής κυριαρχίας. Πως αλλιώς να το πούμε; Πόσο πιο κομψά; Σταλινισμός απαντά η ΝΔ Καθεστωτική και αυταρχική νοοτροπία λέει το ΚΙΝΑΛ. ΝΑΙ, καλά ακούσατε το γνωστό... αντικαθεστωτικό και αντιαυταρχικό ΚΙΝΑΛ. Ως φαίνεται τα στελέχη της ΝΔ, τα στελέχη του ΚΙΝΑΛ, δεν είχαν ακούσει τίποτα, για παράδειγμα, για τους ακροδεξιούς και νεοναζιστικούς θύλακες εντός της αστυνομίας. Φήμες της τρισκατάρατης αριστεράς, φαντασιώσεις προερχόμενες από το παρελθόν, αριστερίστικές εμμονές... Αλλά δεν είναι εμμονές... Αισθάνομαι την ανάγκη να σταθώ στο πλευρό του Δημήτρη Τζανακόπουλου, όχι γιατί είναι ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά γιατί με δημόσιο τρόπο και όχι στα μουλωχτά, όπως προσπάθησαν να το εμφανίσουν, είπε μια αλήθεια. Μια μεγάλη αλήθεια....

Ο Γουάλας έχει κι αυτός μια μικρή παρέα από συμφοιτητές, «τη συγκεκριμένη δική του παρέα λευκών». Στην πραγματικότητα όμως είναι ένας αουτσάιντερ, ένας άνθρωπος απομονωμένος/μοναχικός που ζει στο περιθώριο ή στο όριο, ακόμα κι όταν συναντιέται με την παρέα του νιώθει ότι δεν χωράει πουθενά: «δεν πήγαινε μαζί τους επειδή ποτέ δεν ένιωθε ότι τον ήθελαν στ’ αλήθεια». Έχει πλήρη επίγνωση πως, ό,τι και να κάνει και παρά τα επιφαινόμενα, κατά βάθος ο κόσμος στον οποίο κινείται θα τον κοιτάζει πάντα με εκείνο το ιδιαίτερο βλέμμα. Ξέρει επίσης ότι «οι άνθρωποι μπορούν να είναι απρόβλεπτοι στη σκληρότητά τους». Όταν ο Γουάλας συγκρούεται έντονα με μια συμφοιτήτριά του, μια λευκή γυναίκα, αυτή τελικά τον κατηγορεί για μισογυνισμό. Ο Γουάλας, «μόνος ανάμεσα σε λευκούς», αντιλαμβάνεται πως η αντιπαράθεση ενώπιον των υπευθύνων (που τον κοιτάζουν με το ίδιο επιφυλακτικό βλέμμα) και η όποια υπεράσπιση του εαυτού του είναι μάταιη: «θα μπορούσε να πει ότι το φέρσιμό της ήταν ρατσιστικό, ομοφοβικό. Θα μπορούσε να πει για το πώς τον αντιμετωπίζουν, για το πώς τον κοιτάζουν, για το πώς αισθάνεται όταν οι μόνοι που μοιάζουν μαζί του είναι οι επιστάτες. Θα μπορούσε να πει ένα εκατομμύριο πράγματα, αλλά ξέρει ότι κανένα δεν θα είχε σημασία». Μπροστά σε αυτή τη διαρκή αμφισβήτηση, ο Γουάλας θα πιεστεί να αναρωτηθεί αν θα πρέπει να μείνει ή να φύγει. Έτσι κι αλλιώς, ο Γουάλας έχει βαρεθεί να είναι αόρατος, να τον κοιτάζουν συγκαταβατικά (με ανοχή…) επειδή προέρχεται «από ένα δύσκολο υπόβαθρο»: ξέρει ότι η έλλειψη που του καταλογίζουν είναι «η έλλειψη λευκότητας», μια έλλειψη που «δεν μπορεί να την υπερνικήσει […] όσο σκληρά κι αν προσπαθεί […] θα είναι πάντα υπό αίρεση στα μάτια αυτών των ανθρώπων, όσο κι αν τον συμπαθούν ή ευγενικά του φέρονται». Ξέρει πως πίσω από το δημοκρατικό και ανοιχτόκαρδο περιτύλιγμα θα υπάρχει πάντα η υπόρρητη απόσταση/απόρριψη που το πολύ πολύ θα ψάχνει κάποιες μαύρες ή γκέι πινελιές ως απόδειξη και επίδειξη μιας υποτιθέμενης φιλελεύθερης ανοχής. Μπράντον Τέιλορ «Αληθινή ζωή», μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδόσεις Κάκτος, 2021

Η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει όλα τα ερείσματά της, με ανάληψη πρωτοβουλιών για καθορισμένη ατζέντα σε διάφορα επίπεδα διαλόγου. Οχι με δημιουργία αξόνων στο πλαίσιο μιας κοντόθωρης πολιτικής ανάσχεσης. Από άβουλος θεατής στις ευρωτουρκικές διεργασίες και σε σχέση με τον ρόλο των ΗΠΑ και άλλων δυνάμεων στην περιοχή, η Ελλάδα πρέπει να ξαναγίνει ενεργός διαμορφωτής θετικών εξελίξεων και προώθησης της ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. (...) Μπορεί η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη να ακολουθήσει μια πολιτική με αρχή, μέση και τέλος στο πεδίο της διπλωματίας η οποία να προστατεύει τα κυριαρχικά δικαιώματα αλλά να βρίσκει και λύσεις; Φοβάμαι πως όχι. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τα δείγματα γραφής που έχει ήδη δώσει, αλλά με την ίδια την αντίληψή της για το πώς βλέπει την Ελλάδα στον κόσμο και τον εγκλωβισμό της στις εσωκομματικές της αντιπαραθέσεις. Τα τελευταία γεγονότα το αποδεικνύουν με ξεκάθαρο τρόπο. Η κυβέρνηση αποστέλλει Patriot και στρατιωτικό προσωπικό στη Σαουδική Αραβία, παραβιάζοντας τις πάγιες θέσεις της χώρας για εμπλοκή δυνάμεών μας στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα σχεδιάζει να στείλει ειδικές δυνάμεις στο Μάλι και μάλιστα, πράγμα πρωτοφανές, υπό γαλλική διοίκηση και όχι υπό τον ΟΗΕ ή στο πλαίσιο άλλου διεθνούς οργανισμού στον οποίο είμαστε μέλος. Αβουλη και χωρίς στρατηγική στα πεδία που μας αφορούν άμεσα. Πρόθυμη και διαθέσιμη για τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των ισχυρών. Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή με την ενεργητική, πολυδιάστατη και φιλειρηνική εξωτερική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Αν στην Ελλάδα τον Σαμαρά το 2015 είχε διαδεχθεί μια κυβέρνηση Μητσοτάκη, αυτή τη στιγμή δεν θα είχαμε ούτε ΕΣΥ, ούτε νοσοκομεία για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία. Η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου έκλεισε νοσοκομεία - έκλεισε κι αυτό το Λοιμωδών, που τώρα θα ήταν ακριβώς η στιγμή του. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πιστεύει -ο ίδιος τα λέει- ότι οι γιατροί περισσεύουν και ότι τα νοσοκομεία δεν χρειάζεται να μπορούν να κάνουν εξετάσεις στους ασθενείς. Οι διαμορφωτές κοινής γνώμης, που και για τις δύο κυβερνήσεις είναι τα ίδια πρόσωπα, παλιά ζητούσαν γκρέμισμα των δημόσιων νοσοκομείων. Η δε οικονομική μούσα του πρωθυπουργού αναρωτιέται γιατί θα πρέπει κατ’ αρχήν δημόσια Υγεία. Αν λοιπόν δεν είχε μεσολαβήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, που πρεσβεύει τα αντίθετα, και δεν είχε βάλει φρένο στην κατηφόρα και είχε ολοκληρωθεί το σχέδιο της Δεξιάς, τώρα θα ζούσαμε πολύ πιο εφιαλτικές μέρες. Οι περισσότερες χώρες, ακόμα και οι πιο πούρες νεοφιλελεύθερες, κάνοντας έστω την ανάγκη φιλοτιμία, μέσα στην πανδημία άλλαξαν ρότα, ενίσχυσαν τα δημόσια συστήματά τους και φρόντισαν την κοινωνική συνοχή τους. Ακόμα και η Ευρωζώνη έβγαλε αμοιβαίο χρέος. Υπάρχει μόνο μια χώρα που βαδίζει αποφασιστικά και αταλάντευτα στον δρόμο της διάλυσης της δημόσιας υποδομής, την αποστέρηση δηλαδή των δυνατοτήτων του κράτους να φροντίζει τη χώρα και την κοινωνία. Για να κάνεις σε τέτοιες εποχές τέτοιες κινήσεις, σημαίνει ότι πιστεύεις σ’ αυτές. Και χρειάζονται άνθρωποι σαν τον Κ. Χατζηδάκη, που την καταστροφή του κράτους την έχει για παράσημο, σαν αντεστραμμένος 17χρονος αναρχικός. Αν δεν ήταν πλούτος αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το θέμα ιδεολογικό. Αλλά ξέρουμε πώς κάνει μπίζνες η Δεξιά. Το εργασιακό είναι το επόμενο πεδίο που έχει ανατεθεί στον Κ. Χατζηδάκη. Σε αντίθεση όμως με τα προηγούμενα θύματά του, που η τύχη τους έμμεσα μόνο επηρέαζε τις ζωές των εργαζόμενων, τώρα ετοιμάζεται να παίξει ακριβώς μ’ αυτές.

Πρώτον, κανείς δεν ετοιμαζόταν να ασκήσει διώξεις κατά της επιτροπής των λοιμωξιολόγων. Η ελληνική κοινωνία έχει δείξει μεγάλη εμπιστοσύνη στους ειδικούς – και η κυβέρνηση αυτό το γνωρίζει πολύ καλά, αφού εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο και ενίοτε με χυδαίους όρους το κύρος τους για να αντλήσει ίδια επικοινωνιακά και πολιτικά οφέλη. Η ελληνική κοινωνία, αντίθετα, σέβεται τους ειδικούς, ένιωσε ευγνωμοσύνη για την παρέμβασή τους, χάρη στην οποία το έγκαιρο lockdown πέρυσι τον Μάρτιο απέτρεψε το ξέσπασμα ενός σφοδρού πρώτου κύματος στην Ελλάδα και τους επιβράβευσε με υψηλά ποσοστά δημοφιλίας και αναγνώρισης. Και στο πολιτικό επίπεδο εξάλλου, η αντιπολίτευση από την πρώτη στιγμή στοιχήθηκε πίσω τους και δήλωσε ρητά τη στήριξή της προς τους ειδικούς. Δεύτερον, ακόμα και αν κάποιος ζητούσε την ποινική δίωξη των μελών της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων, πολύ δύσκολα θα ευδοκιμούσε μια υπόθεση εναντίον κάποιου για την παροχή επιστημονικής γνώμης. Αντίθετα, η παροχή ασυλίας είναι αυτή που δημιουργεί την – ελπίζουμε εσφαλμένη – πεποίθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά» με τις εισηγήσεις της επιτροπής και θα δώσει τροφή σε κάθε είδους συνωμοσιολογία, ενώ θα πλήξει ανεπανόρθωτα την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς τους ειδικούς. Κυρίως, γεννά ερωτηματικά αν ο βασικός στόχος ήταν να προστατευτούν οι ειδικοί από ποινικές διώξεις ή να εμποδιστούν από το να καταθέσουν ως μάρτυρες σε βάρος κυβερνητικών ή υπηρεσιακών παραγόντων. Που επίσης, κάποιοι εξ αυτών, περιλαμβάνονται στον κύκλο όσων πήραν ασυλία. Τρίτον, σε κάθε περίπτωση, η κατ’ εξαίρεση ποινική ασυλία (πολύ περισσότερο η απαγόρευση να εξεταστεί κάποιος ακόμα και ως μάρτυρας) παραβιάζει τον πυρήνα της αρχής της ισότητας ενώπιον του νόμου. Γι’ αυτό και όπου αναγνωρίζεται, πρέπει να αναγνωρίζεται με φειδώ και όταν αιτιολογείται από μία αυστηρή στάθμιση εννόμων αγαθών. Για τον ίδιο λόγο εξάλλου, ακόμα και η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας, οι υπουργοί και οι βουλευτές, που χειρίζονται όλες τις δημόσιες υποθέσεις, περιλαμβανομένων και κρίσεων, δεν έχουν ακαταδίωκτο, αλλά κάποιες επιπλέον ασφαλιστικές δικλείδες για να τους προστατεύουν από κακόβουλες πολιτικές διώξεις. (Μεγάλη ιστορία και το δικό τους θεσμικό πλαίσιο, αλλά ας το αφήσουμε προς το παρόν). Τέταρτον, φτάνουν όλες αυτές οι υποθέσεις στα ακροατήρια; Ή πολύ περισσότερο σε καταδίκες; Εμποδίζονται, με άλλα λόγια, οι δημόσιοι λειτουργοί που δεν παρανομούν, αλλά απλώς στοχοποιούνται από κακόβουλους πολίτες, να κάνουν τη δουλειά τους; Προφανώς και όχι. Η ίδια η ποινική διαδικασία έχει όλες τις δικλείδες που απαιτούνται ώστε προφανώς αβάσιμες ή ψευδείς μηνύσεις να μην φτάνουν ποτέ ούτε στην άσκηση ποινικής δίωξης ούτε, πολύ περισσότερο, σε δίκη ή καταδίκη. Όλα ως εξειδίκευση του θεμελιώδους τεκμηρίου της αθωότητας, που επιβάλλει σειρά προϋποθέσεων πριν φτάσει ένας άνθρωπος στη θέση του κατηγορουμένου, πριν βρεθεί ενώπιον δικαστηρίου και τελικά πριν καταδικαστεί. Πέμπτον, και τελευταίο. Σήμερα έχουμε ενώπιόν μας ένα δεδομένο. Με βάση τα στοιχεία του ΕΟΔΥ: περισσότεροι από 10.000 συνάνθρωποί μας έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της πανδημίας. Ο αριθμός όσων κέρδισαν τη μάχη με τη ζωή, αλλά θα μείνουν με μόνιμες βλάβες της υγείας τους είναι άγνωστος. Οι συνέπειες της πανδημίας και της διαχείρισής της στην οικονομική και κοινωνική ζωή ανυπολόγιστες – αλλά ας μην τις υπολογίσουμε καν.

1. Επιχείρησε εξαρχής να παρουσιάσει το μικρό αριθμό θυμάτων του πρώτου κύματος (άνοιξη 2020) ως αποκλειστική πολιτική επιτυχία της. Δεν αναγνώρισε ποτέ τη συνεισφορά της αντιπολίτευσης, παρά το γεγονός ότι εκείνη σύσσωμη από τη θέση της συνέβαλε στον κοινό αγώνα (έχουμε γνωρίσει, για παράδειγμα στο Μακεδονικό, τι σημαίνει ανεύθυνη και φαύλη αντιπολίτευση σε ένα εθνικό θέμα). Στα πρώτα στάδια της πανδημίας, οι αναφορές των κυβερνητικών στελεχών για «επιτυχία όλων» ήταν υποκριτικές και γενικόλογες, αφού διατυπώνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε τα εύσημα να «επιστρέφουν» πάντοτε στην κυβέρνηση. Στην πράξη, η ΝΔ αξιοποίησε ξεδιάντροπα τις έκτακτες συνθήκες για δράσεις που δίχασαν πολιτικά, όπως ήταν η λίστα Πέτσα και ο καταιγισμός απευθείας αναθέσεων από το μισό υπουργικό συμβούλιο και τους γενικούς γραμματείς. Έτσι, έχασε την δυνατότητα να πείσει τους πολίτες ότι τα κίνητρά της ήταν αγαθά και απέτυχε να παίξει τον εθνικό ρόλο για τον οποίο καλούσαν οι χωρίς προηγούμενο περιστάσεις. Κοντολογίς, απέτυχε να ενώσει τους Έλληνες και βρέθηκε από τον κρίσιμο Νοέμβριο μπρος σε μια διαρκώς διογκούμενη αμφισβήτηση των πολιτών για τους χειρισμούς της, που επιβάρυνε τις συνθήκες και τις επιπτώσεις του δεύτερου και τρίτου κύματος. Η μονοκομματική διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης, με επιλογές όπως να μην ενισχυθούν η εργασία και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δηλαδή να γίνει μια νέα αναδιανομή υπέρ των εχόντων, δημιουργεί συνθήκες επιπλέον κοινωνικών πολώσεων και διχασμών. 2. Έπληξε με τους χειρισμούς της την αξιοπιστία των Ειδικών στα μάτια των πολιτών. Εμφανίστηκε πολύ συχνά, και τελευταία ακόμα συχνότερα, ως «προ-εισηγήτρια» των εισηγήσεων της Επιτροπής. Αξιοποίησε λίγα, ελάχιστα μέλη της, που δέχθηκαν να προσδεθούν στο πολιτικό της αφήγημα αιτιολογώντας πολιτικές αποφάσεις (χωρίς από τη θέση τους να οφείλουν κάτι τέτοιο). Σε μια αλησμόνητη τηλεοπτική σκηνή, ο πρωθυπουργός περιέπεσε σε βαρύτατο σφάλμα επιχειρώντας να αξιοποιήσει τη (άξια κατακτημένη) αποδοχή από την κοινωνία του επικεφαλής της Επιτροπής, Σωτήρη Τσιόδρα, με το να του απευθύνει δημόσια το λόγο σαν να ήταν «φιλαράκι» του. Όλα αυτά διέβρωσαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Επιτροπή, με ενδεχόμενες συνέπειες. Αποκορύφωμα ήταν η ντροπιαστική τροπολογία για το «ακαταδίωκτο» πολιτικών και επιστημόνων, μελών της Επιτροπής, που πολύ φοβάμαι ότι, εκτός των άλλων, πλήττει ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία της. Αντίθετα, σωτήρια για το κύρος της, ήταν η υψηλού δημόσιου και επιστημονικού ήθους δήλωση μελών της, ότι η ρύθμιση τους θίγει και δεν επιθυμούν κανένα «ακαταδίωκτο», αφού εκείνοι ως επιστήμονες συμβουλεύουν και η κυβέρνηση λαμβάνει τις πολιτικές αποφάσεις. 3. Επιτέθηκε από την πρώτη στιγμή στους νέους, αντί να επιχειρήσει να τους πείσει για το δικό τους ξεχωριστό ρόλο στη μάχη κατά της πανδημίας. Το περασμένο Ιούνιο, αντί να δείξει κατανόηση που 18χρονα παιδιά μετά από μήνες κατ’ οίκον περιορισμού βγήκαν να μιλήσουν με τους φίλους τους στις πλατείες, έβαλε τα φιλικά της ΜΜΕ να τα λοιδορούν ή ακόμα χειρότερα να τα καταδικάζουν ως... «εγκληματίες παππούδων και γιαγιάδων» και έστειλε αμέσως τα ΜΑΤ με γκλοπ και μάνικες. Επιδόθηκε έκτοτε σε ένα μπαράζ βίαιης και αυθαίρετης κατασταλτικής μανίας στους δρόμους, με τις περιγραφές συμβάντων αστυνομικής βίας στα social να προκαλούν εξέγερση και θυμό. Μορφή αυταρχισμού είναι και η αιφνίδια απόφαση, μέσα στην πανδημία, να περικοπούν 25.000 θέσεις εισακτέων για ΑΕΙ. Έτσι όμως δεν κερδίζεις καμιά νέα και κανένα νέο, είναι αυτονόητο και το είδαμε πρόσφατα σε άλλες πλατείες, με άλλη σύνθεση και χειρότερες συνθήκες. Για αυτό και τα «δάκρυα» εκ των υστέρων είναι απλώς υποκριτικά. Η κυβέρνηση της αστυνομίας, δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα κυβέρνηση των νέων, της παιδείας και της υγείας. 4. Συνόδευσε τα διαρκή «μπρος πίσω» και «άνοιξε κλείσε» που δεν εξηγούνταν επαρκώς, με το ακραίο και εξοντωτικό πρόστιμο των 300€, που αποτελεί μισό μισθό για ένα τεράστιο αριθμό πολιτών, κυρίως νέων. Πρόστιμο, που η αναλογία του στο μέσο εισόδημα, δεν έχει όμοιο σε όλη την Ευρώπη της πανδημίας. Ο πρωθυπουργός μάλιστα εξήγγειλε από το βήμα της Βουλής την αύξηση του προστίμου στα... 500€ (!), που πήρε πίσω πριν συμπληρωθεί ώρα, μέσα σε πολιτική και κοινωνική κατακραυγή. Όταν όμως «φωνάζεις» στους πολίτες ότι δεν τους θεωρείς ικανούς και συνετούς να ανταποκριθούν σε ένα κοινό αγώνα παρά μόνο αν απειλούνται με το πιο τσουχτερό μαστίγιο που υπάρχει, τότε και ξεσπάσματα θα υπάρξουν, και παραβιάσεις από την πίσω πόρτα.

Η κυνική αποδοχή της στρατηγικής της ακινησίας έχει κυρίως εσωτερικά αίτια, την ομηρία της κυβέρνησης στους εθνικιστές της και τον λαϊκισμό της αντιπολίτευσης. Ο κίνδυνος με αυτήν δεν είναι η ακινησία, αλλά η διολίσθηση προς τη σύγκρουση. Είναι βέβαιο πως οι δυνάμεις της λογικής στη χώρα μας δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε μια τέτοια προοπτική και θα συνεχίσουν να απαιτούν και να αγωνίζονται για λύσεις. Αφελείς ή επικίνδυνοι είναι όσοι νομίζουν ότι μπορούμε να σχοινοβατούμε επ’ άπειρον μεταξύ ειρήνης και πολέμου.

Στην καθημερινή ζωή, οι άνθρωποι είναι μόνοι τους. Δεν έχουν ούτε συνδικάτα ούτε πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες στις οποίες θεωρούν ότι αξίζει να συμμετέχουν με την καρδιά τους. Αυτό συμβαίνει, όχι γιατί οι συλλογικότητες αυτές δεν υπάρχουν, αλλά γιατί υπόσχονται να τους λύσουν πρακτικά ζητήματα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι, στο πλαίσιο ενός συσχετισμού δυνάμεων που είναι τόσο δυσμενής εις βάρος των πολλών, η επίλυση πρακτικών προβλημάτων λίγα πράγματα μπορεί να αντιμετωπίσει. Γι’ αυτό βλέπουν όλο και λιγότερο νόημα στις συλλογικότητες. Οι συλλογικότητες, από την πλευρά τους, αποδυναμώνονται και εκφυλλίζονται. Και αυτό απωθεί ακόμα περισσότερο τον κόσμο και τον βυθίζει στην απάθεια. Πρόκειται λοιπόν για έναν φαύλο κύκλο. Κι όμως, οι άνθρωποι που δεν βρίσκουν νόημα στο να υπερασπιστούν μαχητικά τη δουλειά τους, τη γειτονιά τους ή την πρόσβασή τους στο κοινωνικό κράτος, βρίσκουν τη δύναμη και τον τρόπο να το κάνουν σε διεθνές επίπεδο για την Μπαρτσελόνα. Και πετυχαίνουν και νίκες. Γιατί άραγε; Ας αφήσουμε τους κοινωνιολόγους να ερευνήσουν το θέμα και ας δώσουμε εδώ μια απάντηση οπαδική: οι άνθρωποι ενθουσιάζονται όταν βλέπουν να παίζεται καλή μπάλα. Όταν βλέπουν νίκες και αξιοπρεπείς ήττες, σχέδιο και πείσμα, ικανότητα και συλλογικότητα, μαχητικότητα, φαντασία και ήθος. Θέλουν κάτι το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να χαρούν και το δικαίωμα να υπερηφανευθούν. Μόνο έτσι βγαίνουν από την απάθεια. Γι’ αυτό, πρώτιστο καθήκον κάθε ομάδας είναι να παίζει καλή μπάλα και όχι να προσπαθεί να συνηθίσει τους θεατές στη μέτρια. Να δίνει μάχες και όχι να προβάλλει τις παλιές της νίκες και να υπόσχεται αόριστα μελλοντικές. Να ανεβάζει το επίπεδο του παιχνιδιού και όχι να το ρίχνει εκεί που θέλει ο αντίπαλος. Έτσι κερδίζεται η αγάπη και ο ενθουσιασμός του κόσμου. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει και γενικώς.

Το αδιέξοδο είναι σαφές και για την ελληνική και την κυπριακή κυβέρνηση και θα μεγαλώνει όσο η ευρωπαϊκή ιδιότητα αξιοποιείται αποκλειστικά για κομπασμούς και καταγγελτική διπλωματία έναντι της Τουρκίας και όχι για ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Η Τουρκία, αντίθετα, είναι πιο προσεκτική. Ακόμη και την επαύριο της αντιπαράθεσης στην Άγκυρα σχολίασαν τη στάση Δένδια έξυπνα. Ο κ. Ερντογάν αναφέρθηκε στο «καλό κλίμα» που είχαν στη συνάντησή τους «εκτός πρωτοκόλλου», ενώ ο κ. Τσαβούσογλου ανέφερε «ο κ. Δένδιας είχε ζητήσει να αποφύγουμε τις επιθετικές δηλώσεις. Και εγώ αυτό έκανα». Και στραμμένος προς το διεθνές ακροατήριο πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει άλλη χώρα που να απαιτεί δέκα μίλια εναέριο χώρο και έξι μίλια χωρικά ύδατα. Μόνο η Ελλάδα μιλά για παραβιάσεις όταν τα αεροσκάφη μας πετούν εκεί».  Η ελληνική πλευρά έτσι ωθείται στην αγνόηση της θετικής ατζέντας της ΕΕ έναντι της Τουρκίας και αρνείται να την αξιοποιήσει, όπως όφειλε, ως διαπραγματευτικό χαρτί, πετυχαίνοντας συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την πλευρά της γείτονος, στην κατεύθυνση της εμπέδωσης ενός κλίματος υπέρβασης της κρίσης στην προοπτική ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Είναι ανοικτό κατά πόσο η αντιπαράθεση της Άγκυρας θα αποτελέσει οιωνό -όχι άριστο- για την πενταμερή της Γενεύης. Προκαλεί εντύπωση, επομένως, η στάση του Ν. Δένδια με δεδομένο, ότι θα συναντηθεί με τον ΥΠΕΞ της Τουρκίας, στις 27/4 στο πλαίσιο μιας οριακής διαπραγμάτευσης, όταν επικρέμεται ο φόβος ενός οριστικού αδιεξόδου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει την Κύπρο στη διχοτόμηση. Δυστυχώς και σε αυτό το πεδίο, η επιθετική πολιτική της Τουρκίας αντιμετωπίσθηκε με αναβλητικότητα και υπεκφυγές. Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ακολουθώντας  παρελκυστική πολιτική και σνομπάροντας, το προηγούμενο διάστημα τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ακιντζί, πιστό στην λογική της επίλυσης του Κυπριακού στο πλαίσιο διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Καλείται τώρα να αποδείξει ότι εννοεί πραγματικά αυτά που δηλώνει, ότι είναι προσηλωμένος στην επίλυση του Κυπριακού. Είμαστε ανοιχτοί σε κάθε θετική έκπληξη, αν και κρατάμε μικρό καλάθι.