Παύλος Κλαυδιανός

Ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης μπορεί να έδωσε συγχαρητήρια στους υπουργούς του για τα νομοσχέδιά τους και την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων -«μέχρι στιγμής καταφέραμε να κάνουμε γρηγορότερα και περισσότερα απ’ όσα είχαμε δεσμευθεί»- προανήγγειλε ότι θα ψηφιστούν άλλα τριάντα έως το τέλος του έτους, τονίζοντας ότι «η κοινωνία είναι ώριμη για αλλαγές», με βάση το παράδειγμα της ΔΕΗ -«δείξαμε ότι είμαστε διατεθειμένοι να το κάνουμε και όντως “σπάσαμε αυγά“»- αλλά το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ήταν στην ατζέντα, πήγε για τον Γενάρη και το κοινωνικό μέρισμα έμεινε κατ‘ αρχάς αόριστο και οι σχετικές ανακοινώσεις μετατοπίστηκαν για την επόμενη Πέμπτη ή Παρασκευή. Τα ρεπορτάζ στο φιλοκυβερνητικό Τύπο σημειώνουν –δηλαδή προετοιμάζουν– ότι το οικονομικό επιτελείο «είναι επιφυλακτικό» και γι’ αυτό από τις κοινωνικές ομάδες που σχεδιάζεται να καλυφθούν με το κοινωνικό μέρισμα, βασική προτεραιότητα έχουν οι ευάλωτες ομάδες και ακολουθούν οι ομάδες φορολογουμένων που σήκωσαν το βάρος της υπερφορολόγησης, ελεύθεροι επαγγελματίες και μισθωτοί. Οι ανακοινώσεις θα περιλαμβάνουν την «πρώτη ομάδα» και θα κριθεί τι θα γίνει με τη «δεύτερη» και γενικώς τα μέτρα θα είναι «σταδιακά». Η δεύτερη ομάδα είναι οι έχοντες! Κάπου εδώ, όμως, αρχίζει να υπάρχει πρόβλημα, γιατί υπάρχουν και οι προσδοκίες που δημιούργησε η ΝΔ προεκλογικά. Γι’ αυτό ο πρωθυπουργός ζήτησε από τους υπουργούς, κατά το ρεπορτάζ της Καθημερινής, «να υπενθυμίζουν τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι εντός τετραετίας θα καταργηθεί η εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος». Το οικονομικό επιτελείο είναι επιφυλακτικό, διότι η αργή πορεία της οικονομίας, ο στριμωγμένος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος και η αυστηρότητα των δανειστών σ’ αυτή τη στάση οδηγούν. Εδώ εντάσσεται και το ασφαλιστικό που εμπλέκεται επιπλέον σε εσωτερικές διαφωνίες. Γι’ αυτό κάθε λίγο και λιγάκι ο κ. Βρούτσης αλλάζει απόψεις. Μετά τη διάψευση των προσδοκιών των μεσαίων τάξεων –το παραδέχονται πια και κυβερνητικά στελέχη– όπως συνάγεται από τα δημοσιεύματα θα ακολουθήσει η δραστική επιβάρυνση και όχι ελάφρυνση αγροτών και μικροεπαγγελματιών, δηλαδή εκατοντάδων χιλιάδων οικογενειών. Η κυβέρνηση διστάζει να βρεθεί μπροστά σε ένα μείζον πολιτικό πρόβλημα και γι’ αυτό συνεχώς αναβάλλει τις ανακοινώσεις.

H διάψευση προσδοκιών ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και ομάδων μετασχηματίζει το πολιτικό κλίμα και αλλάζει πολιτικούς προσανατολισμούς. Το βλέπουμε στην Ευρώπη με την τάση προς την άκρα δεξιά. Είχε έγκαιρα επισημανθεί αυτό το ενδεχόμενο από αναλυτές και επιστήμονες, το ερώτημα, δηλαδή, κατά πού θα κάνουν όσοι νιώθουν γελασμένοι από την πολιτική της ΝΔ, ιδίως όσοι δυσφορώντας στην πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ ή απομακρύνθηκαν ή δεν ενθαρρύνθηκαν απ’ αυτόν, απέχοντας. Διότι δεν μπορεί να τρέφεται η μεσαία τάξη εσαεί με καταστολή. Αυτό είναι και το κύριο, έργο, καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία σήμερα. Δηλαδή, μπροστά σ’ αυτό το καίριας σημασίας ζήτημα πώς θα δράσει μια αριστερή πολιτική δύναμη για να κατακτήσει την ηγεμονία με το ήθος της, την πολιτική της, τις προτάσεις της, το ύφος της κτλ, κτλ, κτλ λαμβάνοντας υπόψη και τις αντίξοες – αυτό δεν θ’ αλλάξει σημαντικά – συνθήκες και ότι σειρά θέσεών της δεν είναι – κατ’ αρχήν – πλειοψηφικές στην ελληνική κοινωνία. Στην περίοδο της κυβερνητικής του θητείας ο ΣΥΡΙΖΑ υστέρησε σ’ αυτό το ζήτημα κι αυτό τώρα δεν πρέπει να το ξεχνά η ηγεσία του.

Η άρση της μονιμότητας των νεοπροσλαμβανόμενων υπαλλήλων της ΔΕΗ είναι προφανώς, το πρώτο βήμα προς την ιδιωτικοποίησή της. Έτσι ακριβώς ξεκίνησε η ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής και με τον ίδιο υπουργό. Ο κ. Χατζηδάκης θα πάει μεθοδικά προς αυτή τη λύση. Δεν το αρνήθηκε και στη συνέντευξή του, πρόσφατα, στον ΑΝΤ1. Προβλέπονται και κίνητρα για την προσέλκυση στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα. Η αύξηση των τιμολογίων, λίγο καιρό πριν, και το προετοιμαζόμενο σχέδιο εθελουσίας εξόδου είναι δυο άλλες, ακόμη, προετοιμαστικές πράξεις. Πρέπει η ΔΕΗ, πριν πωληθεί, να γίνει «ελκυστική». Να θυμηθούμε εδώ, ότι ο πατήρ Μητσοτάκης είχε προσλάβει τους 7.000 διοικητικούς υπαλλήλους που τώρα … περισσεύουν. Θα είναι αυτό το μοντέλο που θα ακολουθηθεί και στις άλλες ΔΕΚΟ, ιδίως τις μεγάλες; Δεν το γνωρίζουμε, αλλά αν η ναυαρχίδα, που είναι η ΔΕΗ, αίρει τη μονιμότητα γιατί δεν θα ακολουθήσουν και οι άλλες, εφόσον η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει κρύψει τις απόψεις της γύρω απ’ αυτά τα ζητήματα; Να θυμίσουμε ακόμη ότι το 2012 ήταν η τρόικα που πρωτοέθεσε το ζήτημα αυτό, για τη ΔΕΗ, στο τραπέζι αλλά απορρίφθηκε ως ιδιαίτερα προκλητικό. Τώρα όμως… η κυβέρνηση της δεξιάς το θυμήθηκε και το υλοποιεί. Πολύ περισσότερο που ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης έχει πει, τουλάχιστον δυο φορές, ότι στις «μεταρρυθμίσεις» θα υπερβούν και αυτές που απαιτούν οι δανειστές. Γι’ αυτό πωλεί και τη ΔΕΠΑ που, όντως, δεν ήταν στη συμφωνία με την τρόικα.

[Αναφορικά με το "αναπτυξιακό" νομοσχέδιο] είναι μοναδική η βοήθεια των ΜΜΕ για να «περάσουν» όλα σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Αυτή η εικόνα του Τύπου δεν έχει προηγούμενο. Παρά τις προκλητικές του διατάξεις δεν γράφεται σχεδόν τίποτε. Ακόμη και για μία μόνο τέτοια διάταξη, επί ΣΥΡΙΖΑ θα ξεσηκώνονταν οι πάντες. Ωστόσο, η υπερ-δόση στα ζητήματα προπαγάνδας τις πιο πολλές φορές δρα αντίστροφα. Ανεξάρτητα, όμως, απ’ αυτό οι πολιτικές συνέπειες αυτού του νομοσχεδίου ίσως αποδειχθούν καθοριστικές για την κυβέρνηση, τις σχέσεις της με την αντιπολίτευση και τις κοινωνικές οργανώσεις. Το επισήμανε αυτό ο Αλέξης Τσίπρας στην παρέμβασή του αξιολογώντας ταυτόχρονα ότι, ιδιαίτερα στα εργασιακά, η αντιπολίτευση από το ΚΙΝΑΛ και προς τ’ αριστερά συνέπεσαν στην κριτική τους στους νοσταλγούς του ΔΝΤ, όπως είπε. Το, άμεσο, μέλλον θα δείξει αν η κυβέρνηση της δεξιάς υπερέβη το όριο αντοχής της κοινωνίας μ’ αυτό το νομοσχέδιο. Αν αποδειχθεί σημείο πολιτικής καμπής. «Το νομοσχέδιο αυτό θα μείνει στην ιστορία και για έναν ακόμη λόγο διότι είναι το σημείο τομής, το σημείο όπου κλείνει ο κύκλος της περιόδου χάριτος για την κυβέρνησή σας. Τόσο στον λαό όσο, πιστεύω, και στις πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Από μας τουλάχιστον τέλειωσαν οι ευγένειες» σημείωσε. Συγχρόνως, δεσμεύθηκε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι κοντά στους πολίτες για να στηρίζει την προσπάθεια «ώστε σύντομα ο τόπος να βγει απ’ αυτό τον εφιάλτη».

Καθώς η κυβέρνηση επέλεξε να εφαρμόσει ευθύς εξ αρχής ένα πρόγραμμα σοκ, θέλοντας να αιφνιδιάσει και συγχρόνως να εντυπωσιάσει, έχουμε σήμερα, στους τρεις μήνες, αρκετό υλικό να βγάλουμε συμπεράσματα για την πολιτική της και το μέλλον της. Ιδίως τελευταία η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε δύσκολα προβλήματα, δοκιμάζεται και η πολιτική της και η συνοχή της.

Το πρώτο που έχει να παρατηρήσει κανείς, κρίνοντας τον αριθμό, τη δομή και τη σύνθεση της κυβέρνησης, καθώς και τον τρόπο που αποφασίζονται και υλοποιούνται οι πρώτες δράσεις, είναι ότι ο πρωθυπουργός έχει δανειστεί ως τρόπο διακυβέρνησης “μοντέλο από πολυεθνικές”. Τον όρο και το συμπέρασμα τον δανείζομαι από την “Καθημερινή”, η οποία στο κύριο άρθρο της σημειώνει ότι ενώ κυριαρχούσε το αίτημα για νέα πρόσωπα και νέα ήθη διακυβέρνησης, τώρα που αυτό συμβαίνει, αντιμετωπίζεται με κυνισμό. “Αυτό συμβαίνει και τώρα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να καθιερώσει ένα νέο μοντέλο οργάνωσης που θυμίζει περισσότερο διοίκηση πολυεθνικής”, σημειώνει. Και με μια κάποια αποστασιοποίηση παρατηρεί: “Ο νεοτερισμός μπορεί να μην λειτουργήσει όπως σχεδιάστηκε”. Είναι προφανές πως η μέθοδος Μητσοτάκη προκάλεσε αντιδράσεις στο εσωτερικό της ευρύτερης συντηρητικής παράταξης. Αλλά αυτό, προς το παρόν, το παρακάμπτουν. Το σοβαρό είναι ότι, όπως φάνηκε και από τον τρόπο που καθορίζεται η πολιτική, αυτό που αφαιρείται είναι η πολιτική ουσία. Οι υπουργοί εντέλλονται να υλοποιήσουν την πολιτική που εμπεριέχεται σε κλειστούς φακέλους από τον πρωθυπουργό, την οποία θα υλοποιήσουν, επιπλέον, τεχνοκράτες υφυπουργοί. Είναι εξάλλου πολιτικές χωρίς, πριν, καμία διαβούλευση. Έρχονται τα πάνω κάτω και το κοινοβούλιο δεν έχει ανοίξει ακόμα!