Αναδημοσιεύσεις

23
09

Η κρίση και το πρόγραμμα σωτηρίας

Η δέσμη των 11 συγκεκριμένων και άμεσων μέτρων που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τη διάσωση της εργασίας και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με την μείωση του ιδιωτικού χρέους και την παράλληλη ενίσχυση της χρηματοδότησης και του κοινωνικού κράτους, προτάσσει μία νέα κοινωνική συμφωνία ως στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Μιας κρίσης η οποία, όπως σωστά επισημάνθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα εκτός από υγειονομική και οικονομική, είναι και κρίση κοινωνική, εθνική, δημοκρατική και ηθική ή άλλη (περιβαλλοντική, γεωπολιτική). Μία τόσο πολλαπλή και σύνθετη κρίση, όμως, έχει αναπότρεπτα δομικό και υπερεθνικό χαρακτήρα, ενώ διαπερνά το σύνολο του καπιταλιστικού συστήματος (συστημική κρίση). Αυτό σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζεται δραστικά από μία ενθαρρυντική πολιτική τόνωσης της ζήτησης με βραχυχρόνια κεϋνσιανά μέτρα, όπως επίσης δεν προκαλείται αλλά επιδεινώνεται μόνον από μία κακή οικονομική πολιτική περιορισμού της ενεργού ζήτησης.  Το πρόγραμμα των 11 μέτρων «έκτακτης ανάγκης», συνεπώς, που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί παρά ως το πρώτο βήμα για την υπέρβαση της κρίσης και όχι η «λύση» καθεαυτή στην κρίση. Γιατί η κρίση δεν αποτελεί ένα έκτακτο και παροδικό γεγονός μετά το οποίο θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, αλλά μία μακρόχρονη διαδικασία που σηματοδοτεί τη δική της νέα κανονικότητα. Όχι τυχαία, ο επικεφαλής της Deutsche Bank δήλωσε πρόσφατα πως «ο δρόμος για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας- και η επιστροφή στα προ-κορωνοϊοού επίπεδα- θα είναι μακρύς». Ακόμη σημαντικότερο, ο τέως πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τόνισε πως «η ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά την πανδημία του νέου κοροναϊού θα μοιάζει με αυτήν που έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όμως, τέτοιας έκτασης καταστροφή δεν έχουμε δει ακόμη… Το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία βιώνει την μεγαλύτερη οικονομική ύφεση στην ιστορία της ενόσω οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές βρίσκονται σε κατάσταση ευφορίας (δείχνοντας το που πάει το χρήμα από τις μαζικές νομισματικές και δημοσιονομικές ενισχύσεις), υποδηλώνει την ύπαρξη μιας τεράστιας χρηματοπιστωτικής φούσκας η οποία αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα σκάσει προσδίδοντας νέα διάσταση και δυναμική στην τρέχουσα κρίση. 
Περισσότερα »
23
09

Αποκλιμάκωση, διάλογος και mare nostrum

Χρειάζεται να πέσουν οι τόνοι, γιατί διαμορφώνουν ένα κλίμα που δυσχεραίνει τον διάλογο και τις αμοιβαίες υποχωρήσεις, αναγκαίες για κάθε λύση. Το να αποκαλείται η Ελλάδα «μεζές» προφανώς δεν συμβάλλει στην εξεύρεση λύσεων. Ούτε όμως και τα δικά μας περί «χαστουκιών» και «μαστιγίου». Καρότο και μαστίγιο χρησιμοποιούνται -και κακώς- σε γαϊδάρους, όχι σε χώρες με τις οποίες θέλουμε να συμβιώσουμε ειρηνικά. (...) Επείγει να ευρεθεί λύση για τη διανομή τυχόν ενεργειακών εσόδων ανάμεσα στις δύο κοινότητες στην Κύπρο και να υπάρξει απεμπλοκή στο Κυπριακό. Ειδάλλως, η Κύπρος κινδυνεύει να συμπαρασύρει σε ναυάγιο μια ελληνο-τουρκική συμφιλίωση. Η λογική της διαπραγμάτευσης εμπεριέχει πάντα έναν μαξιμαλισμό στις θέσεις εκκίνησης. Αν όμως επιθυμούμε λύσεις και όχι απλά να επιρρίψουμε την ευθύνη της αποτυχίας στην άλλη πλευρά, πρέπει να διατηρήσουμε μια ευελιξία. Λ.χ. το δόγμα για «ένα και μοναδικό» θέμα προς διαπραγμάτευση είχε παλαιότερα μετριασθεί με διάφορες μεθοδεύσεις. Το σημαντικότερο είναι να πείσουμε, με λόγια και με έργα, πως ουδόλως αποβλέπουμε να αποκλείσουμε την Τουρκία από τη Μεσόγειο και το Αιγαίο, δεν απεργαζόμαστε μια αντιτουρκική συμμαχία και είμαστε ειλικρινά έτοιμοι να συζητήσουμε και να επιλύσουμε τις διαφορές μας. Οπως τόσοι άλλοι γείτονες στον κόσμο. (...) Η θορυβώδης προβολή αεροπλανοφόρων και Ραφάλ την ώρα που η γερμανική προεδρία επιδιώκει την αποκλιμάκωση, μόνο ως υπονόμευση των προσπαθειών του Βερολίνου μπορεί να ερμηνευτεί. Και αν το Παρίσι, με το βάρος του, κατορθώσει να παρασύρει την Ε.Ε. σε μια συγκρουσιακή λογική με την Τουρκία, τίποτε το καλό δεν θα προκύψει για την Ευρώπη. Οσον μας αφορά, είμαστε πολύ κοντά στην Τουρκία και δεν έχουμε κανένα συμφέρον να ακολουθήσουμε τη Γαλλία σε μια επικίνδυνη διεκδίκηση ηγεμονίας στην περιοχή μας. Εμείς και όχι ο Μακρόν θα πληρώσουμε τα σπασμένα μιας σύγκρουσης με την Αγκυρα, ανεξαρτήτως έκβασης. Χρειαζόμαστε ζωτικά ειρηνική συμβίωση και συνεργασία με την γείτονα. Ας μη λησμονούμε, εξάλλου, πόσο μας στήριξε το Παρίσι πριν από έναν αιώνα, αφού μας είχε παρακινήσει σε πολεμικές περιπέτειες. Τα σενάρια για υπέρβαση της ελληνο-τουρκικής κρίσης είναι στην ουσία δύο: πόλεμος ή διάλογος. Η αποκλιμάκωση και ο διάλογος είναι, πιστεύω, μονόδρομος, αν θέλουμε να αποφύγουμε μια εθνική καταστροφή. Ας τα επιλέξουμε χωρίς διφορούμενα και χωρίς να παρασυρόμαστε από γεωπολιτικά παιγνίδια άλλων.
Περισσότερα »
23
09

Γιώργος Ψυχογιός: Η αλληλεγγύη, οριζόντια διαχωριστική γραμμή και μονόδρομος για τις νίκες της Αριστεράς

Οι διακρίσεις αφορούν στις αδύναμες ομάδες του πληθυσμού συνολικά και όχι μόνο στους πρόσφυγες και μετανάστες και αυτό φάνηκε εντονότερα στην περίοδο της πανδημίας, όπου μια σειρά κοινωνικών ομάδων, οι ηλικιωμένοι, οι Ρομά, οι φυλακισμένοι – αλλά και οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι - αφέθηκαν στη λογική της «ανοσίας της αγέλης». Η κυβέρνηση της ΝΔ εφαρμόζει την πολιτική του νόμου της ζούγκλας, όποιος τα καταφέρει ας επιβιώσει. Είναι μια φιλοσοφία που προάγει την ατομικότητα έναντι της συλλογικότητας. Είναι πραγματικά συγκλονιστική η ανταπόκριση του κόσμου στην καμπάνια για την ανθρωπιστική βοήθεια στη Μόρια είναι αντάξια της φοβερής προσφοράς του ελληνικού λαού στην περίοδο της κρίσης και των μνημονίων. Η αλληλεγγύη αποτελεί σαφή διαχωριστική γραμμή αριστεράς και δεξιάς. Από τη μια εμείς μιλάμε για ανθρώπους και οι άλλοι μιλούν για αριθμούς. Εμείς θέλουμε πολίτες ενεργούς και διεκδικητικούς με δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους, με συλλογική ανταμοιβή στον πλούτο που παράγεται και όχι στοχοποιημένους, ενοχικούς, φοβισμένους και απαθείς. Τα δικαιώματα των πιο ευάλωτων είναι δικαιώματα όλων, όποιος δεν αντιδρά στην καταπάτηση να είναι σίγουρος ότι έρχεται η σειρά του.
Περισσότερα »
23
09

Ένα αριστερό σχέδιο για την οικονομία θα έχει αιχμές, δεν μπορεί να αρέσει σ’ όλους

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της πολιτικής που έχει εφαρμόσει μέχρι στιγμής η ΝΔ είναι ότι στηρίζεται σε εργαλεία που δεν παρέχουν ζεστό χρήμα στην αγορά, αλλά δημιουργούν δάνεια και υποχρεώσεις. Οι αναστολές φόρων και εισφορών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, η επιστρεπτέα προκαταβολή, αλλά και άλλα, είναι χρήματα που θα ζητηθούν πίσω από τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Δημιουργούνται έτσι μία νέα γενιά χρεών σε επιχειρήσεις που μόλις είχαν αρχίσει να ανακάμπτουν από την χρηματοπιστωτική κρίση και τα χρόνια των μνημονίων και πλέον αντιμετωπίζουν δυσχέρειες λόγο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση κάνει ελάχιστα πράγματα για να στηρίξει το εισόδημα των εργαζομένων, αλλά και τις θέσεις εργασίας. Δημιουργείται έτσι ένα περιβάλλον όπου, από τη μια πλευρά, έχουμε αυτά που περιγράψατε παραπάνω και, από την άλλη, το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται. Άρα, υπονομεύονται οι προοπτικές ανάκαμψης και εντείνονται οι υφεσιακές πιέσεις. Προφανώς μια πολιτική που θα ανακόψει αυτές τις τάσεις στην αγορά, θα πρέπει να έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την στήριξη των επιχειρήσεων χωρίς να δημιουργεί νέα χρέη, άρα χρήματα που δεν θα έχουν μορφή δανεικών. Παράλληλα, στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, αναλαμβάνοντας το κράτος το κόστος, αλλά και προστασία των θέσεων εργασίας. (...) Η αριστερά αν θέλει να είναι κοινωνικά χρήσιμη, οφείλει να καταθέσει μια εναλλακτική πρόταση, η οποία θα λαμβάνει υπόψιν ότι ο κόσμος δεν θα είναι ίδιος μετά την επιδημία. Που θα ενσωματώνει προτάσεις για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την τάχιστη αναστροφή της κλιματικής κρίσης, αλλά δεν θα θεωρεί ότι ένα new green deal και η ψηφιοποίηση της οικονομίας αρκούν για την αντιστροφή της κρίσης. Ένα σχέδιο που θα έχει συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των ανισοτήτων όλων των ειδών, εισοδήματος, πλούτου, κλπ. Και ένα τέτοιο σχέδιο έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό: Πρέπει να έχει αιχμές, δεν μπορεί να αρέσει σε όλους. Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να θέτει σαφείς προτεραιότητες, να μιλάει για παράδειγμα και για το φορολογικό σύστημα που θέλουμε. Και η αριστερή απάντηση στην κρίση δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να είναι οι οριζόντιες φοροελαφρύνσεις ή ότι θα πληρώνει φόρους μόνο το πλουσιότερο 1%. Η αριστερή απάντηση στην κρίση δεν μπορεί παρά να προτάσσει το ότι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη, αλλά προϋπόθεσή της. Αυτό όμως σημαίνει ότι ένα τέτοιο σχέδιο οφείλει, τη στιγμή που θα καταρτίζεται, να γίνεται και ηγεμονικό στην κοινωνία, γιατί αλλιώς θα είναι ανεφάρμοστο. Και αυτό απαιτεί πολύ σκληρή δουλεία. Η αριστερά πρέπει να μελετήσει ποια κομμάτια του αφηγήματός της είναι αντιδημοφιλή, όχι για να τα αποσιωπήσει, αλλά αντιθέτως για να τα ζυμώσει στον κόσμο, να τα καταστήσει ηγεμονικά. Με το λόγο της, την πρακτική της, με αντιπαραδείγματα. Έτσι θα μπορέσει να μια τέτοια πρόταση όχι απλά να καταρτιστεί, αλλά και να εφαρμοστεί.
Περισσότερα »
22
09

Κύρκος Δοξιάδης: Το νέο σήμα του ΣΥΡΙΖΑ

Ισότητα. Τουλάχιστον στην εποχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, οι θιασώτες του έχουν την ειλικρίνεια (ή το θράσος) να παραδέχονται πως δεν πιστεύουν στην ισότητα. Εχουν όμως υπούλως υποκαταστήσει την ιδέα της ισότητας με μιαν άλλη που ακούγεται πιο πειστική, καθ’ ότι πιο «ρεαλιστική»: «αξιοκρατία». Εντάξει, λένε, δεν είναι στη «φύση» ή στην «ουσία» του ανθρώπου να υπάρχει ισότητα, πρέπει όμως να υπάρχει αξιοκρατία – δηλαδή να επικρατούν οι ικανότεροι διαμέσου του θεμιτού ανταγωνισμού. Σε μια κοινωνία όπου κάποιοι γεννιούνται πάμπλουτοι και κάποιοι άλλοι πάμφτωχοι, η επίκληση της «αξιοκρατίας» είναι βέβαια ύβρις, προκλητική υποτίμηση της νοημοσύνης των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται - ή αλλιώς, με μια ελαφρότερη διατύπωση, το συντομότερο ανέκδοτο. Η πρόταση της Αριστεράς είναι και σε τούτο ρεαλιστική. Η κατάργηση των ανισοτήτων είναι εφικτή αν καταργηθεί η αιτία τους: οι ταξικές διακρίσεις. Τέλος, μια (περιττή;) υπενθύμιση: Η ιστορία των βιολογικών ειδών είναι η ιστορία της εξέλιξης. Η ιστορία των κοινωνιών μας είναι η ιστορία των ταξικών αγώνων.
Περισσότερα »
22
09

Μιχάλης Σπουρδαλάκης: Πολιτική συγκυρία, οι προκλήσεις στρατηγικής και ο ΣΥΡΙΖΑ

Σε ό,τι αφορά στην ανάλυση της συγκυρίας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει: α) να αποφεύγει να διαβάζει τη συγκυρία μόνο ως κρίση εκπροσώπησης και μάλιστα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων (λχ. «μικρομεσαίοι») και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης των μετασχηματιστικών πολιτικών. Η επιλογή αυτή θα συμβάλει στην απομάκρυνση του πολιτικού του λόγου από επί μέρους μικρο-ζητήματα, που τον εγκλωβίζουν στις κυρίαρχες έξεις της πολιτικής αντιπαράθεσης. β) να διαμορφώσει εκείνο το πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει σειρά «μη-μεταρρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων», οποίες εκτός του άλλων θα σηματοδοτήσουν ένα εναλλακτικό οραματικό και αντισυστημικό λόγο, που θα εμπνέει και θα κινητοποιεί. γ) να κατανοήσει και φυσικά να επικαιροποιήσει την επιτυχή στρατηγική που τον έφερε στην κυβέρνηση. Στρατηγική που εμπεριέχει την ενεργή κοινωνική παρουσία, τη σοβαρή παρουσία του στη Βουλή, την ενότητα του όλου της Αριστεράς (χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς), τη διαμόρφωση προγράμματος που στηρίζεται στην αξιοποίηση αυτών των τριών αξόνων, και τέλος τη διαρκή δέσμευση για ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών. δ) να συνειδητοποιήσει ότι η αντιπολίτευση απέναντι στην ίσως πιο κοινωνικά αντιλαϊκή και πολιτικο-ιδεολογικά αντιδραστική κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης δεν μπορεί να είναι ποτέ αποτελεσματική, όταν αναζητάς συμμάχους στα θολά νερά ενός φαντασιακού «κέντρου». Όταν «χάνουμε από τα δεξιά πάμε αριστερά» και όχι το αντίθετο. ε) να συνειδητοποιήσει το κόμμα ότι όλα τα παραπάνω απαιτούν τη ριζική οργανωτική αναδιοργάνωση, πολύ πέρα από τις εκκλήσεις για τήρηση του καταστατικού. Αναδιοργάνωση που να οδηγεί στην αντιστοίχισή του με το σημερινό κοινωνικό καταμερισμό εργασίας και τις θεσμικές και διοικητικές εξελίξεις και με πλήρη και δημιουργική αξιοποίηση των μέσων πολιτικής επικοινωνίας και ενημέρωσης. Μέσα που έχουν προκύψει τόσο από γνώση που έχει παραχθεί κοινωνικά τα τελευταία είκοσι χρόνια κινητοποιήσεων όσο και από τις καινοτομίες της πληροφορικής. (...) Το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ διασφαλίζεται μόνο με την ριζοσπαστική προγραμματική του ανασυγκρότηση, τον οργανωτικό του εκδημοκρατισμό, και την ουσιαστική συμμετοχική διεύρυνσή του. Με άλλα λόγια, όπως θα λέγαμε παλαιότερα, συγκλίνουν στην ανανέωση της «αριστερής στροφής», που δεν είναι ιδεολογική εμμονή ή πολιτικό καπρίτσιο. Αντίθετα, εκτός των άλλων, αποτελούν προϋποθέσεις αντιμετώπισης της πλέον επικίνδυνης για την δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης που μέσα από πολώσεις και ρεβανσιστικές πρακτικές επιδιώκει να αποκαταστήσει πλήρως τη χειρότερη εκδοχή του παλαιού δικομματισμού, που φάνηκε να ανατρέπει η μεγάλη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το 2012. Το διακύβευμα είναι ζωτικής σημασίας και η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, η αποτυχία της ριζοσπαστικής μη-συστημικής Αριστεράς, μπορεί να δημιουργήσει χώρο για να ανθίσουν τα άνθη του κακού. Αν η Βραζιλία είναι μακριά μας, η Ιταλία είναι ένα τσιγάρο δρόμος.
Περισσότερα »
22
09

Σαν σήμερα γεννιέται ο Νίκος Πουλαντζάς

" Ο Πουλαντζάς δεν πολεμούσε σ’ ένα χαμένο πόλεμο. Η πίστη του πως μπορεί να υπάρξει μαρξισμός, πως μπορεί να αναγεννηθεί η Αριστερά, ότι μπορεί να ξεπεραστεί η κρίση, πως μπορούν οι άνθρωποι, να ξαναπάρουν στα χέρια τους την υπόθεση του σοσιαλισμού, η βαθιά του πεποίθηση πως ο «σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει ποτέ» δεν ήταν άδεια λόγια της ακαδημαϊκής πολιτικολογούσας βαβούρας. Όπως επίσης δεν ήταν εκλάμψεις του «μεγάλου» στοχαστή που έφυγε, εκλάμψεις που γεννήθηκαν στο κενό και έπεσαν στο κενό. Ας μη δεχτούμε κι εμείς ότι ο Πουλαντζάς έπεσε στο κενό." Άγγελος Ελεφάντης
Περισσότερα »
22
09

Ράνια Σβίγκου: Απαραίτητο όσο ποτέ ένα συνολικό σχέδιο στην εξωτερική πολιτική

Η ΝΔ τόσο στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής όσο και σε αυτό της άμυνας παρουσιάζει αντιφάσεις, αποσπασματικές κινήσεις, έλλειψη ενός συνολικού και συνεκτικού σχεδίου. Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να σπαταλήσει το πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο που άφησε ως παρακαταθήκη η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. «Ξέχασε» το διπλωματικό εργαλείο των ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία. Δεν εργάστηκε ούτε για να δοθεί κάποιο θετικό κίνητρο από την ΕΕ για την αποτροπή επιθετικών κινήσεων της Τουρκίας, στο πλαίσιο, για παράδειγμα, των συζητήσεων για την τελωνειακή ένωση ΕΕ – Τουρκίας. Ηταν και είναι απούσα από κάθε διεθνή πρωτοβουλία. Δεν κλήθηκε καν στη διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη, δεν πρωτοστάτησε στον ευρωτουρκικό διάλογο, δεν έλαβε καν την πρωτοβουλία για τη σύγκληση της συνόδου των μεσογειακών χωρών. Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές μια πολυδιάστατη, ενεργητική, φιλειρηνική πολιτική, όπως αυτή που χάραξε ο ΣΥΡΙΖΑ τα προηγούμενα χρόνια, είναι πιο απαραίτητη από ποτέ. Μια πολιτική δηλαδή που να ασκείται με στόχο την ειρήνη, τη σταθερότητα, την προάσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των πολιτών αλλά και τη συνεργασία και τη φιλία των λαών. Μια τέτοια πολιτική που θα βασίζεται όχι σε επικοινωνιακά τεχνάσματα αλλά στην αλήθεια, όχι σε εθνικιστικές δηλώσεις για εσωτερική κατανάλωση αλλά σε διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών. Οι πολίτες γνωρίζουν το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ: τερματισμός των τουρκικών προκλήσεων, επανεκκίνηση των διερευνητικών συνομιλιών για τη διαφορά μας με την Τουρκία, δηλαδή αυτή για την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, και, στην περίπτωση που αυτές δεν καταλήξουν, προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αυτό που δεν γνωρίζουν είναι το σχέδιο της κυβέρνησης. Επειδή ο κ. Μητσοτάκης, όσο κι αν το επιθυμεί, δεν είναι αυτοκράτορας, οφείλει να το παρουσιάσει και να κριθεί γι' αυτό.
Περισσότερα »
21
09

Περί εκκρεμοτήτων και μετασχηματισμών

Ο κοινωνικός μετασχηματισμός και ο ορίζοντας του σοσιαλισμού. Ας ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα που δεν μπορεί να παρακαμφθεί με υπεκφυγές: τίθεται αυτό το ζήτημα ως πραγματική εκκρεμότητα για όλες τις δυνάμεις που θα συγκροτήσουν το νέο κόμμα; Ακόμα κι αν παρακάμψουμε τον «ενοχλητικό» παράγοντα της ιδεολογίας, υπάρχει μια κοινή πεποίθηση ότι πρέπει να αποτελέσει το κέντρο γύρω από το οποίο θα αρθρωθεί το Πολιτικό Πρόγραμμα; Ας είμαστε ειλικρινείς. Η εκκρεμότητα κρατάει για την Αριστερά όλης της Ευρώπης χρόνια ολόκληρα. Ιδιαίτερα μετά το 1989, η Αριστερά μοιάζει να μη μπορεί, ή να θεωρεί αδύνατο, να επεξεργαστεί ένα πολιτικό σχέδιο στο οποίο θα αποτυπώνεται η ενότητα των στρατηγικών προταγμάτων με το μεταρρυθμισμό της «καθημερινής πολιτικής». Όμως χωρίς αυτήν την ενότητα, ο «πόλεμος θέσεων» για τη συνεχή διεύρυνση της δημοκρατίας ως δρόμο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό περιορίζει τη φιλοδοξία μας στη συμβολή για την άμβλυνση των καπιταλιστικών ακροτήτων και για την κανονικότητα του πολιτικού φιλελευθερισμού. «Ο σοσιαλισμός είναι ένας ορίζοντας που όσο τον πλησιάζουμε απομακρύνεται». Μπορούμε να διαβάσουμε την απόφανση με δύο τρόπους. Ως την έκφραση μιας αμηχανίας, μιας σισύφειας προσπάθειας, ως έμμεση παραδοχή της ιστορικής ρήσης του Μπερνστάϊν για «το κίνημα που είναι το παν», έναντι ενός «σκοπού» απροσδιόριστου και ίσως σήμερα μη αναγκαίου. Αλλά μπορούμε να τη διαβάσουμε και αλλιώς, ενεργητικά, με νευραλγικό κέντρο το ρήμα «πλησιάζω», δηλαδή αγωνίζομαι να συγκροτώ συνεχώς το «σκοπό». Αυτό το πλησίασμα, και το υλικό του αποτύπωμα σέ όλα τα πεδία των κοινωνικών σχέσεων που δημιουργεί συνεχώς ανθεκτικά και προωθητικά κεκτημένα στον αντικαπιταλιστικό αγώνα, ανήκει στην πολιτική, προγραμματική και ταυτοτική διαμόρφωση του νέου πολιτικού υποκειμένου; Η απάντηση δεν μπορεί να προεξοφληθεί χωρίς μια συζήτηση χρήσιμη για όλους.
Περισσότερα »
21
09

Καινούργιο σήμα, παλιές ιστορίες

Η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η ισότητα είναι υπόθεση της αριστεράς, παρότι παραπέμπουν στη Γαλλική Επανάσταση, την εμβληματική αστική επανάσταση. Όχι μόνο γιατί έχουν διαχρονική αξία, αλλά και γιατί στο (με το συμπάθειο…) αφήγημα της αστικής τάξης διαστρέφονται, όταν δεν εγκαταλείπονται. Είναι υποχρεωμένη να το κάνει η αριστερά και για έναν ακόμα λόγο: για να συνδέσει τις άκρως επαναστατικές αυτές αξίες με τη δική της προοπτική, τη σοσιαλιστική. Αν δεν το κάνει, απομειώνει ακόμα κι αυτή την τεράστια αστική επανάσταση σ’ έναν ανώδυνο κρίκο στην αλυσίδα μιας σχεδόν προδιαγεγραμμένης «εξέλιξης». Απονευρώνει την ουσία της κοινωνικής δυναμικής μετατρέποντάς τη σε μια αλληλουχία γεγονότων χωρίς τομές, που είναι υπαρκτές, ακόμα κι όταν συμβαίνουν χωρίς εκρηκτικές ανατροπές. Ας αποπειραθούμε μια εξήγηση για το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να βρει μια ακτίνα στο αστέρι ο σοσιαλισμός. Οφείλεται μάλλον στην επικράτηση της αντίληψης ότι όλα θα γίνουν σαν αποτέλεσμα μιας ομαλής εξέλιξης, ότι κι ο ΣΥΡΙΖΑ όταν έρθει εν τη εξουσία του, αξίες στοιχειωδέστερες έχει να υπερασπιστεί απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό. Όλοι παιδιά της Γαλλικής Επανάστασης είμαστε. Θα ήμασταν, όμως, νόθα παιδιά της, αν δεν αμφισβητούσαμε την αναγόρευσή της σε έσχατη επανάσταση της ανθρώπινης ιστορίας από τους νεοφιλελεύθερους. Κόμματα που αναφέρθηκαν στο σοσιαλισμό πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τον πίστεψαν, δεν δυσκολεύτηκαν να αγγίξουν το 50%. Ενώ μεγάλα και ιστορικά κόμματα της αριστεράς, που επιχείρησαν να προσαρμοστούν στις συνθήκες του «τέλους της ιστορίας» απαρνούμενα το μέλλον τους, υποβιβάστηκαν σε τριτεύοντες και τεταρτεύοντες ρόλους, και – το χειρότερο – το κενό που άφησαν κατέλαβαν ο δεξιός λαϊκισμός και ο εθνικισμός. Δύο άμεσες απειλές για τον κοινό τόπο, τη δημοκρατία που η αριστερά υπερασπίζεται.
Περισσότερα »