Αναδημοσιεύσεις

09
12

Η δημοσίευση είναι ψυχή της δημοκρατίας

Η σιγή ασυρμάτου που ακολούθησε τη λακωνική και ελάχιστα πειστική διαβεβαίωση ότι όλα βαίνουν καλώς στην καταγραφή των κρουσμάτων, βλάπτει σοβαρά την υπόθεση της καταπολέμησης του κορονοϊού. Για τον απλούστατο λόγο ότι εμποδίζει τον εντοπισμό και τη διόρθωση πιθανών λαθών ή κενών στην παρακολούθηση της εξέλιξης της πανδημίας και, συνεπώς, στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Δεν είναι τα πάντα όλα επικοινωνία. Δεν πρόκειται κατά κανένα τρόπο για θέμα κυβερνητικού γοήτρου ή προστασίας μας από τον ιό της αμφιβολίας. Μπροστά στην καλύτερη δυνατή οργάνωση της άμυνας του πληθυσμού στην πανδημία, γιατί περί αυτού πρόκειται, το γόητρο της κυβέρνησης μοιάζει αστείο μέγεθος. Όσο για τον ιό της αμφιβολίας, που συνδέεται άμεσα με το βαθμό πειστικότητας των περιοριστικών μέτρων και, συνεπώς, της αποδοχής τους από τον πληθυσμό, είναι προφανές ότι κάνει πάρτι ακριβώς σε συνθήκες επιβεβλημένης σιωπής.
09
12

Αργά αλλά σταθερά, τελειώνουν τα ψέματα

Το αν θα σταθεροποιηθεί η κυβερνητική επιρροή σ’ ένα επίπεδο επιρροής που θα πείθει για τη νίκη της θα εξαρτηθεί από σειρά λόγων. Πρώτο, την εξέλιξη της πανδημίας που δεν φαίνεται άμεσα αισιόδοξη. Ακόμη και απ’ την αρχή του χρόνου να υπάρξει το εμβόλιο αυτό δεν αρκεί, μέτρα για την υγεία θα είναι αναγκαία. Δεύτερο, είναι η εξέλιξη της οικονομίας. Τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι τρομοκρατικά, όχι αποκαρδιωτικά. Προβλέπει ύφεση για το 2020 10,1% έναντι 8% τον Ιούλιο. Ανάκαμψη για το 2021 0,9% από 4,5%. Ανάπτυξη 6,4% το 2022, αλλά πώς διασχίζεται το 2021 με ανεργία 17,8%; Τρίτο, είναι η ποιότητα του αυτοθαυμαζόμενου, ακόμη, επιτελικού κράτους. Οι έντονες αρρυθμίες τελευταία λογικά απελευθερώνουν τις «πειθαρχημένες» έως τώρα δυνάμεις της κομματικής δεξιάς που είναι παραγκωνισμένη. Ο τέταρτος λόγος και σπουδαιότερος είναι η πολιτική και η επιτυχής ή όχι διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Οπωσδήποτε προκαλεί προβληματισμούς το ότι κερδίζει πολύ λίγο από τη φθορά της ΝΔ προς το παρόν ή και μένει στάσιμος. Αυτό ως φαινόμενο στην πολιτική είναι συνηθισμένο όμως δεν πρέπει και να αργήσει η αντιστροφή του.
08
12

Ινώ Σιώζιου: Η «πράσινη» πολιτική δεν είναι και δεν μπορεί να είναι πολιτικά και κοινωνικά ουδέτερη

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που ανακύπτει από τον αποκλεισμό ουσιαστικά της κοινωνίας, των πολιτών, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από την παραγωγή καθαρής, «πράσινης» ενέργειας δημιουργεί τον κίνδυνο η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας είτε να μην πραγματοποιηθεί, είτε να πραγματοποιηθεί με την κοινωνία απέναντι. Οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι το «όχημα» ώστε οι μικροί «παίκτες» και οι κοινωνίες να δημιουργήσουν υπεραξία και θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο και φυσικά να αυξήσουν την κοινωνική συμμετοχή και αποδοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Στην αντίθετη περίπτωση, οι κοινωνίες που θα αισθάνονται πως μένουν «εκτός» της χωροθέτησης, του σχεδιασμού, όπως βλέπουμε να συμβαίνει με εντάσεις που πολλαπλασιάζονται πια σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
08
12

Αριστερά και εσωκομματικές τάσεις

Ομάδες μελών που συγκροτούν μια πλατφόρμα κοινών πολιτικών απόψεων/προτάσεων (επιτέλους, φτάσαμε στην τάση) και την υποβάλουν ανοικτά στο σύνολο του κόμματος εν όψει ενός συνεδρίου είναι ο καλύτερος δυνατός τρόπος για αποφευχθεί ο κατακερματισμός απόψεων. Εξίσου καλό θα ήταν, εφόσον δεν υπάρξει σύγκλιση, η κάθε πλατφόρμα που θα τεθεί προς ψήφιση από τους/τις συνέδρους να εκλέξει αναλογικά με τις ψήφους της έναν αριθμό μελών στο ανώτερο όργανο. Ιδανικότερο θα ήταν η τάση να αυτοδιαλυθεί αμέσως μετά το τέλος του συνεδρίου και οι εκλεγέντες βάσει της πλατφόρμας της τάσης να συνεισφέρουν συνθετικά στην υλοποίηση των αποφάσεων της πλειοψηφίας η οποία συνηθέστατα συναποτελείται από διάφορες τάσεις. Υπάρχει κίνδυνος "σκλήρυνσης" των τάσεων και πολέμου μεταξύ τους; Φυσικά υπάρχει και διευκολύνεται πολύ από την ύπαρξη επαγγελματικών κομματικών στελεχών (και όχι μόνο τέτοιων -αλλά είναι ευρύτερη συζήτηση) που επιθυμούν τη διατήρηση του στάτους κβο εφόσον τους/τις περιλαμβάνει. Υπάρχει κίνδυνος μια τάση να επιλέξει την για κάποιο διάστημα δημόσια παρουσία ή και τη διαρκή δημόσια παρουσία (φτάσαμε και στις φράξιες), δημιουργώντας σύγχυση για τη "γραμμή του κόμματος"; Φυσικά υπάρχει. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως οι, για οποιοδήποτε λόγο, αποφασισμένοι/ες θα κάνουν ό,τι θεωρούν σωστό, είτε κρυφά είτε φανερά. Εναπόκειται στον πολιτικό οργανισμό να αποφασίσει αν προτιμάει έναν ανοιχτό διάλογο με κανόνες επί των διαφορών ή τη δηλητηριώδη ατμόσφαιρα των φημών, των συσκοτίσεων και των αποκλεισμών. Πρόκειται ξανά για θέμα αποτελεσματικότητας.
08
12

Θα ένιωθα πολύ άσχημα…

Θα ένιωθα πολύ άσχημα αν ήμουν η μητέρα του Αλέξη Γρηγορόπουλου και έβλεπα ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζητά έκτακτη οικονομική ενίσχυση για τους αστυνομικούς επειδή επιτελούν δύσκολο κοινωνικό έργο ενώ στην επέτειο της δολοφονίας του παιδιού μου ένας εξ αυτών διέλυσε ακόμα και τα λουλούδια που άφησαν στο σημείο της δολοφονίας. Θα ένιωθα πολύ άσχημα αν ήμουν ο Καμπαγιάννης, ο Παπαδάκης και οι υπόλοιποι αδίκως προσαχθέντες, θα ένιωθα πολύ άσχημα αν ήμουν γιατρός ή νοσηλευτής που παίζω κάθε μέρα το κεφάλι μου κορώνα γράμματα κι έχω πάθει burn out και δεν πληρώνομαι υπερωρίες, θα ένιωθα πολύ άσχημα αν ήμουν ο μέσος δημοκρατικός πολίτης που έχω πάρει είδηση ότι η ΝΔ και η κυβέρνηση έχουν μετατρέψει την υγειονομική έκτακτη ανάγκη σε ευκαιρία για να κάνουν ασκήσεις επί των δημοκρατικών ανακλαστικών μας, για να δουν πόσο πίσω θα πάμε και πόσο έδαφος θα τους αφήσουμε για να συρρικνώσουν όσο μπορούν κεκτημένα δεκαετιών, σαφώς κατοχυρωμένων στο Σύνταγμα. Παίζουν το παιχνίδι της γάτας και του ποντικού κι εμείς αντί να κρεμάσουμε το κουδούνι στη γάτα για να την ακούσουν όλοι και να μην τους φάει, κυνηγάμε ένα τυρί. Σε μια χώρα που η ύφεση τρέχει με διψήφιο νούμερο, από το υστέρημά της δικαιούνται να πάρουν μόνο οι υγειονομικοί και οι πληττόμενοι οικονομικά συμπολίτες μας. Κανείς άλλος. Κι αν κάπου σε δεύτερο χρόνο έδινα χρήματα θα ήταν για να ξηλώσω και να αναμορφώσω εκ βάθρων το σύστημα εκπαίδευσης όλων των σωμάτων ασφαλείας όπου ενδημεί η ακροδεξιά και φασίζουσα νοοτροπία κατι που φαίνεται άλλωστε και στην κάλπη.
07
12

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Ο Μητσοτάκης είναι ο ορισμός του τεχνολαϊκιστή πολιτικού

Στον κόσμο του Κέντρου και θέλουμε να απευθυνθούμε, και απευθυνόμαστε. Κανείς δεν διαφωνεί σ’ αυτό. Είναι προφανές ότι τόσο η σοβαρή μας στάση στο ζήτημα της πανδημίας όσο και όσα λέμε για το κοινωνικό κράτος, τη δημοκρατία, τα δικαιώματα βρίσκουν ευήκοα ώτα σ’ αυτόν τον κόσμο. Εμείς θέλουμε να απευθυνόμαστε και στον κόσμο του Κέντρου, κάτι που το λέει εξάλλου και η διακήρυξή μας, αλλά δεν θέλουμε να απευθυνόμαστε σε όλον τον κόσμο με κεντρώες λύσεις. Αφενός γιατί όταν απευθύνεσαι σε όλους γενικά, δεν απευθύνεσαι σε κανέναν συγκεκριμένα - ο τεχνολαικϊσμός δεν θα ήταν καλή συνταγή ούτε για την Αριστερά. Αφετέρου γιατί γνωρίζουμε ότι οι κεντρώες λύσεις δεν δουλεύουν. Αν, για παράδειγμα, δεν έχεις ως στόχο τη μείωση των ανισοτήτων, αυτό δεν θα γίνει αυτόματα, όπως υπονοεί το σχέδιο Πισσαρίδη. Παράλληλα όμως θέλουμε το κόμμα να έχει έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Πρέπει όχι απλώς να κάνουμε ηγεμονικές τις θέσεις μας για τα εργασιακά, τις ιδιωτικοποιήσεις, το περιβάλλον, αλλά και να δείξουμε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών των ζητημάτων. Και οι κεντρώες λύσεις αδυνατούν να φωτίσουν τις αλληλεπιδράσεις αυτές γιατί υπονοούν ότι οι πρακτικοί άνθρωποι μπορούν να βρουν πρακτικές λύσεις για όλα τα προβλήματα χωρίς πολλές «θεωρητικούρες» και αναλύσεις. Η Αριστερά έχει μια εγγενή τάση προς μια ολιστική προσέγγιση των πραγμάτων. Δηλαδή βλέπει, για παράδειγμα, ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δημιουργεί και ανισότητες, και αδιαφορία για το περιβάλλον, και αδυνατεί να προβλέψει τα προβλήματα που προκύπτουν από το ακολουθούμενο μοντέλο στην αγροτοδιατροφική αλυσίδα. Στο επίπεδο των προτάσεων πολιτικής η Αριστερά θέλει να αναδείξει ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δύσκολα θα επιτευχθεί χωρίς μια σοβαρή μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Και τέλος, στο επίπεδο της πολιτικής στρατηγικής και των κοινωνικών συμμαχιών επιδιώκει να εξηγήσει πώς, για παράδειγμα, όσοι παλεύουν ενάντια στην εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Παιδείας έχουν λόγο να συμμαχήσουν με εκείνους που ανησυχούν για το νέο μοντέλο ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων.  Όμως, επειδή όλα τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητα, η Αριστερά έχει πολλή δουλειά για να τα κάνει «πενηνταράκια».
07
12

…με το νόημα πού ‘χει κάτι απ’ τις φωτιές

Το «πνεύμα της εξέγερσης» παίρνει κάποτε το λόγο χωρίς να το καλέσεις. Απαγορεύοντάς μας την ενεργοποίηση της μνήμης του Νοέμβρη «στο σύνολο της Επικράτειας» (ακόμα και με μάσκες, ακόμα και με τήρηση αποστάσεων), η Δεξιά έφερε άθελά της πιο κοντά το ’73 στον Δεκέμβρη του 2008. Το δεκεμβριανό σκάνδαλο (πού ακούστηκε να εξεγείρεσαι απέναντι σε μια δημοκρατία;) σήμερα ξαναφαίνεται λιγότερο σκανδαλώδες: η δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε με καταλύτη το Πολυτεχνείο δεν είναι ο καλύτερος δυνατός κόσμος. Η δημοκρατία αυτή –καπιταλιστική και «κυβερνώμενη», όπως την ήθελε ο «Εθνάρχης» Καραμανλής– δεν είναι απλά «κράτος δικαίου», ελευθερία του Τύπου (και σήμερα των κοινωνικών δικτύων), απρόσκοπτες εκλογές, ειρηνική εναλλαγή κομμάτων στην εξουσία, κοινοβουλευτική λειτουργία. Η δημοκρατία αυτή –καπιταλιστική και «κυβερνώμενη»– είναι, επίσης, καθεστώς κυριαρχίας: μέχρι το 2008 (που σήμερα μας φαίνεται παραδείσιο), το είχαν βιώσει οι μετανάστες στα χρυσαυγίτικα πογκρόμ του 2004, οι φοιτητές στο όργιο αστυνομικής βίας του 2007, οι απεργοί πείνας στις φυλακές, όσες και όσοι ένιωσαν να προκαλούνται από τον κυνισμό του Βουλγαράκη, το αυταρχικό ντελίριο του Πολύδωρα, την ύβρη του «πακέτου Αλογοσκούφη». Η ύβρις έφτασε σήμερα σε δυσθεώρητα επίπεδα. Ευτυχώς, τη φετινή 17 Νοέμβρη το νιώσαμε ξανά, πολλές και πολλοί μαζί.
06
12

Πάνος Σκουρλέτης: Δεν ξεχνάμε τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο

Με πρόσχημα την πανδημία, η κυβέρνηση επαναλαμβάνει ένα βαθιά αντιδημοκρατικό θεσμικό ατόπημα, απαγορεύοντας τις συναθροίσεις άνω των τριών ατόμων στις 6 Δεκεμβρίου, σε ολόκληρη τη χώρα! Προτάσσοντας ένα υγειονομικό κριτήριο, λαμβάνει μια καθαρά πολιτική απόφαση ιδεολογικού χαρακτήρα, ενόψει της επετείου της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, θέλοντας να επιβάλει τη δική της άποψη για το αν πρέπει και πως, να θυμόμαστε εκείνη την μέρα. Είναι φανερό ότι η πανδημία χρησιμοποιείται και πάλι, είτε για να προκαλέσει ακραία πάθη μέσω αυτών των απαγορεύσεων, ώστε να μεταθέσει την προσοχή από τα σοβαρά προβλήματα διαχείρισης της πανδημίας, είτε για να δηλώσει την «κυριαρχία» της στη τρέχουσα πολιτική συγκυρία. Ανεξάρτητα από τους ειδικότερους λόγους της, η κυβέρνηση προσπαθεί όχι μόνο να καταπνίξει οδυνηρές μνήμες, αλλά και αντιδράσεις που έχουν άμεση σχέση με το σήμερα και την πολιτική που ασκεί. Με τον αυταρχισμό και την αυθαιρεσία που διακρίνουν την «πρόληψη» και την καταστολή, εκ μέρους της. Με την πλήρη περιφρόνηση των θέσεων του μεγαλύτερου μέρους της αντιπολίτευσης, ως προς τα θέματα των κοινωνικών δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών. Μα ό,τι και να κάνει η κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση, να είναι σίγουρη ότι θα αποτύχει. Επειδή η δημοκρατική πλειοψηφία του λαού μας, ανεξάρτητα από τις κομματικές επιλογές της, καταδικάζει αυτές τις αντιδημοκρατικές αποφάσεις. Κι αυτό που έχει να πει, θα βρει τον τρόπο να το πει. Δεν ξεχνάμε τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, του οποίου η δολοφονία λειτούργησε ως «ηλεκτροσόκ» για το σύνολο της κοινωνίας, φέρνοντας στην επιφάνεια με πρωτόγνωρη ένταση τα μεγάλα αδιέξοδα και τα αναπάντητα ερωτήματα της νεολαίας εκείνης της εποχής, που εξακολουθούν και σήμερα να ζητούν απάντηση.
06
12

Θανάσης Καμπαγιάννης: Το Σύνταγμα ως θερμοσίφωνας

Μεταμεσονύχτια ώρα, κατά το συνήθειο όσων μεθοδεύουν πραξικοπήματα, δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (τεύχος Β', 5344/4-12-2020) η κυβερνητική απαγόρευση όλων των συναθροίσεων σε ολόκληρη την επικράτεια την 6η Δεκεμβρίου. Η απαγόρευση υπογράφεται από τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας και αποτελεί κατ' ουσία επανάληψη της απαγόρευσης που είχε τεθεί σε ισχύ το τετραήμερο 15-18 Νοεμβρίου. Με την απαγόρευση αυτή, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει συνολικά αναστείλει το άρθρο 11 του Συντάγματος επί 5 ολόκληρες ημέρες τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους: το Σύνταγμα προβλέπει την αναστολή ισχύος άρθρων του κατ' απόλυτη εξαίρεση, για χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά τις 15 ημέρες, μόνον με τη διαδικασία του άρθρου 48 (Κατάσταση πολιορκίας), φυσικά με απόφαση της Βουλής και όχι του Αρχηγού της ΕΛΑΣ (δηλαδή της εκτελεστικής εξουσίας). (...) Το κάλεσμα για μια εκδήλωση που να τιμά τη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου αγκαλιάζεται πλατιά: πάνω από δύο χιλιάδες συμπολίτισσες και συμπολίτες μας έχουν ήδη υπογράψει, ενώ με την υπογραφή της μας τίμησε και η Μάγδα Φύσσα. Οι οικείοι, οι φίλοι και οι καθηγητές του Αλέξη θα στερηθούν φέτος τη δυνατότητα να πάνε στο σημείο της δολοφονίας και να αφήσουν ένα λουλούδι. Η κρατική απαγόρευση προς αυτούς τους ανθρώπους αποτελεί συνέχεια της σφαίρας του Κορκονέα.
06
12

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Ο Δεκέμβρης του 2008 αποτέλεσε τον πυρήνα του κινήματος εναντίον της λιτότητας

Στο επίπεδο του κινήματος [εκείνος ο Δεκέμβρης] άφησε τη συγκρότηση ενός ευρύτατου συμμαχικού μπλοκ αριστερών και αναρχικών οργανώσεων και ομάδων, το οποίο δύο χρόνια αργότερα αποτέλεσε τον πυρήνα του κινήματος ενάντια στη λιτότητα. Μην ξεχνάμε δε ότι τα συνδικάτα που αποτέλεσαν την κύρια μάζα των αντιμνημονιακών δυνάμεων είχαν κατέβει μαζικά στο δρόμο στη διάρκεια του Δεκέμβρη. Μία άλλη παρακαταθήκη του Δεκέμβρη στο κίνημα ήταν η περιφερειακή, αλλά επιτυχής, ανανέωση του ρεπερτορίου δράσης και των οργανωτικών μορφών, που επίσης έγιναν πιο αισθητές στα χρόνια της κρίσης. Ειδικά οι οριζόντιες μορφές δράσης και δικτύωσης, καθώς και η ευρεία χρήση του διαδικτύου. Ο Δεκέμβρης έδωσε επίσης το πρωτότυπο της συγκρουσιακής διαδήλωσης, κατά την οποία η παρουσία ενός πλήθους αριστερών διαδηλωτών έδινε τη δυνατότητα στους αναρχικούς να συγκρουστούν (χωρίς καμία συνεννόηση ωστόσο με τους προηγούμενους) με την αστυνομία. Ο συγκεκριμένος τύπος δράσης παρήγαγε μεγάλα γεγονότα για τις τηλεοπτικές οθόνες τους εσωτερικού και του εξωτερικού μέχρι και το 2012, οπόταν η ρουτινοποίησή του και η αλλαγή επιχειρησιακού σχεδίου από την πλευρά των κατασταλτικών δυνάμεων απομείωσαν την προωθητική του ισχύ. Στο πολιτικό επίπεδο, ο Δεκέμβρης έφθειρε έτι περαιτέρω την κυβέρνηση της ΝΔ, ενώ πριμοδότησε το μοναδικό κόμμα που στάθηκε απροϋπόθετα στο πλευρό των διαδηλωτών, το ΣΥΡΙΖΑ. Η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να αντλήσουν υποστήριξη από τις νεότερες ηλικίες κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς και η κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές από το 2012, πρέπει να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στη στάση που κράτησαν αυτά τα κόμματα απέναντι στις κινητοποιήσεις της νεολαίας. (...) Η ΝΔ δεν είναι αυτή του 2008, έχει ανανεωθεί σε στελεχιακό δυναμικό. Το νεότερο πολιτικό προσωπικό της διακατέχεται από ρεβανσισμό, θέλει να νικήσει εκεί που οι προηγούμενοι συμβιβάστηκαν με τις συνθήκες, την κοινωνία, τους θεσμούς, τη λογική, και κυρίως τους αντιπάλους. Σιχαίνονται τα κινήματα και την Αριστερά και όσους είναι φορείς τους, και δεν το κρύβουν. Θέλουν να ξαναγράψουν την ιστορία που δεν τους επιφύλαξε καμία δάφνη. Στο πλαίσιο αυτό, το 1940 είπαμε όχι στο λαϊκισμό, στο Πολυτεχνείο ήταν και δεξιοί, ο Δεκέμβρης ήταν βία και μπάχαλο, στις πλατείες ήταν οι λαϊκιστές, η απώθηση των άοπλων κατατρεγμένων προσφύγων και μεταναστών στον Έβρο ήταν το νέο ’40, κοκ. Η Νέα Δεξιά είναι ριζοσπαστική. Θέλει να χρησιμοποιήσει την εξουσία για να φτιάξει την κοινωνία σύμφωνα με τις αξίες και τα συμφέροντά της, δεν θέλει απλώς να διαχειριστεί τα πράγματα. Καθώς έχει εξασφαλίσει την τέλεια σύμπνοια μεταξύ των ελίτ δεν αναγνωρίζει κανένα εμπόδιο. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι κατανοεί τις κοινωνικές ανάγκες ή τα όρια της ανοχής της ή τη δύναμη των κινημάτων. Δε κατανοεί τους περιορισμούς μέσα στους οποίους καλείται να κινηθεί κάθε εξουσία. Μεγαλωμένοι σε πλούσια προάστια και ιδιωτικά σχολεία, αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας σαν υπηρέτες τους.