Αναδημοσιεύσεις

Σήμερα οι περισσότερες χώρες της Δύσης, δέσμιες των επιλογών τους να μην έχουν ανθεκτικά συστήματα υγείας, βιώνουν τον κορονοϊό ως μια απειλή η οποία μπορεί να πυροδοτήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και σε άλλους τομείς της κοινωνίας, ιδίως σε όσους δεν έχουν ανθεκτικότητα. Στη δε χώρα μας η συντριπτική μερίδα των οικονομικά ενεργών πολιτών μπαίνουμε σε αυτήν την κρίση –πριν προλάβουμε να βγούμε από την άλλη– χωρίς καμία προετοιμασία (χτίσιμο ανθεκτικότητας) για τα ενδεχόμενα, ενώ η παρούσα κυβέρνηση με τον Νέο Πτωχευτικό έδειξε τις προθέσεις της, ιδίως για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Σύμφωνα με το εννοιολογικό πλαίσιο της ανθεκτικότητας οι διάφοροι τομείς μέσα σε μια κοινωνία οφείλουν να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται ανεξαρτήτως χρόνιων πιέσεων ή απότομων οχλήσεων, ώστε να μην επηρεάζονται από καταρρεύσεις, αποτυχίες, αφού κάποιες διαχύσεις εκλαμβάνονται ως μολυσματικές. Απέναντι δε σε αυτές τις διαχύσεις, το μόνο όπλο είναι ο έλεγχος των διασυνδέσεων ή και η κατάργησή τους· αποκοπή όπως οι ακρωτηριασμοί που επιβάλλονται ιατρικά. Και εδώ η κυβερνητική πολιτική μάς αναγκάζει να θέσουμε το εξής ερώτημα: την επόμενη μέρα, στην ανάκαμψη και στην προσπάθεια χτισίματος ανθεκτικότητας, θα είμαστε όλοι οι οικονομικά ενεργοί παρόντες, ή θα ακρωτηριαστεί, αποκλειστεί κάποιο τμήμα, ενοχοποιούμενο ταυτόχρονα ότι... δεν άντεξε. Ιδίως για τους μικρομεσαίους επαγγελματίες το ερώτημα είναι κρίσιμο.

Ας δούμε μερικές θέσεις και καταστάσεις που αντιστρατεύονται την επίτευξη λύσεων με διάλογο: «Κρατάμε μικρό καλάθι»: Εδώ ο επίσημος λόγος συγκλίνει με όσους θέλουν το καλάθι όχι μικρό, αλλά άδειο. (...) «Ένα και μοναδικό θέμα» προς συζήτηση (ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα): Έχει γίνει σχεδόν ιερή γραφή, ενώ οι πάντες γνωρίζουν πως ούτε μία είναι η διαφορά μας με την Τουρκία, ούτε μόνο ένα ζήτημα συζητήσαμε στο παρελθόν ή συζητάμε σήμερα. (...) «Ο χρόνος είναι με το μέρος μας» (οπότε ας μη βιαζόμαστε): Αρκεί μια ματιά στο γράφημα για να κατανοήσουμε πόσο ανόητη είναι αυτή η άποψη που ακούγεται εδώ και δεκαετίες. (...) «Η Ελλάδα μεγαλώνει» (με τα 12 μίλια): Από πότε έγινε στόχος μας η γεωγραφική επέκταση και όχι η ολόπλευρη ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός της χώρας; (...) «Υπεροπλία στο Αιγαίο»: Όλοι (ή σχεδόν) συμφωνούμε πως η ισχυρή άμυνα είναι αναγκαία στο σημερινό δύσκολο και ασταθές περιβάλλον μας. Από πότε όμως επιδιώκουμε την «υπεροπλία» και όχι την «επαρκή άμυνα» (κατά τη διατύπωση Γκορμπατσόφ); (...) «Οι κυρώσεις, το κύριο όπλο κατά της Τουρκίας»: Παρά την παταγώδη αποτυχία των προσπαθειών για ευρωπαϊκές κυρώσεις, ο κυρίαρχος λόγος επιμένει πως αυτή η στρατηγική έφερε τους Τούρκους στο τραπέζι του διαλόγου. (...) Τα τριτοκοσμικά ΜΜΕ, κίνδυνος για τη δημοκρατία: Δεν αναφέρομαι εδώ στην κομματική μονοπώληση των κρατικών και ιδιωτικών καναλιών από τη ΝΔ, αλλά στο πώς παρουσιάζονται τα «εθνικά» θέματα. Πρώτον, στο σχολιασμό από λίγους τουρκοφάγους διεθνολόγους (κατά σύμπτωση οι περισσότεροι στελέχη της ΝΔ), με αποκλεισμό κάθε αποκλίνουσας φωνής. Δεύτερον, στη μετατροπή των εκφωνητών και σχολιαστών των ειδήσεων από δημοσιογράφοι σε φερέφωνα των υπουργείων εξωτερικών και άμυνας ή του Μαξίμου. (...)

Θα μπορούσε η ΕΕ να ζητήσει την άρση της προστασίας της πατέντας για τα εμβόλια και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες παραγωγής τους και από άλλα εργοστάσια. Την πρόταση αυτή ποτέ δεν την πήραν σοβαρά στις Βρυξέλλες, παρά το γεγονός ότι και στη Γερμανία αρκετοί πολιτικοί παραδέχτηκαν ότι δεν γίνεται η πρώτη δύναμη πανευρωπαϊκά στο χώρο του φαρμάκου να μην είναι σε θέση να επιταχύνει την παραγωγή. Κάποιοι άλλοι προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τις εταιρίες, λέγοντας ότι η διαδικασία παραγωγής εμβολίων είναι μια περίπλοκη υπόθεση και δεν γίνεται αυτά να παραχθούν παντού τόσο απλά. Τώρα η Pfizer ανακοίνωσε ότι συμφώνησε με τη γαλλική Sanofi για την παραγωγή άλλων 125 εκατ. δόσεων στα δικά της εργοστάσια. Προφανώς, λοιπόν, όταν υπάρχει η «αλληλεγγύη» μεταξύ των πολυεθνικών, όλα γίνονται. Αυτό που ξεσκεπάστηκε με την ιστορία του εμβολίου είναι ότι η ΕΕ για μια ακόμα φορά δεν ήταν σε θέση να ιεραρχήσει την υγεία των πολλών, των εκατομμυρίων πολιτών της, πάνω από τα συμφέροντα των εταιριών. Υπέκυψε στις πιέσεις και τις απαιτήσεις τους και ανέχτηκε τις παρεκκλίσεις τους. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πτυχή του προβλήματος, που είναι πολύ βαθύτερη. Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη είχε υποχωρήσει σημαντικά στις έρευνες για τη δημιουργία και παραγωγή εμβολίων γενικώς. Στις αρχές της χιλιετίας, συγκεκριμένα το 2002, οι δημόσιες επενδύσεις και επιδοτήσεις στον τομέα αυτό έφταναν τα 23,3 εκατομμύρια και το 2008 είχαν μειωθεί στα 1,9 εκατομμύρια, δείγμα της αδιαφορίας για το ζήτημα. Στο ίδιο χρονικό διάστημα οι ΗΠΑ είχαν τριπλασιάσει τα κονδύλια για αυτές τις έρευνες, ξεπερνώντας τα 40 δισ. ευρώ.

Εκείνο που περισσότερο εννοούν όσοι θεωρούν το ζήτημα της πολιτικής βίας μείζον στην ελληνική κοινωνία, είναι πως η Αριστερά συχνά υπερασπίζεται στα δικαστήρια τα δημοκρατικά δικαιώματα αντιεξουσιαστών και μελών ένοπλων οργανώσεων. Πράγματι αυτό συμβαίνει, ωστόσο από τη σκοπιά του κράτους δικαίου και από καμία άλλη και τούτη τη φιλελεύθερη -στην ουσία- σημαία θα έπρεπε να την κρατάνε αυτοί που σήμερα εκτοξεύουν την κατηγορία. Κι είναι και ένα ακόμα. Όταν οι ενάντιοι στην πολιτική βία δεν βρίσκουν κουβέντα να πουν για την αστυνομική βία που πλειοψηφικά στρέφεται εναντίον των πολιτικών αντιπάλων της Δεξιάς, των μεταναστών, των νέων κ.ο.κ., τότε η ισχύς του λόγου τους ή, εν πάσει περιπτώσει, η ειλικρίνειά τους μειώνεται. Πράγματι λοιπόν, ας ξεκινήσει μια ειλικρινής συζήτηση για τη βία. Χρειάζονται εκατέρωθεν παραδοχές, με το βάρος, όμως, να πέφτει καταρχάς και καταρχήν σε εκείνους που το θέτουν, αλλά και κυριαρχούν στη δημόσια σφαίρα.

Τα εμβόλια, όμως, έφεραν στο προσκήνιο και άλλα πολλά και σοβαρότερα θέματα: τη λειτουργία της ΕΕ και την αποτελεσματικότητά της ως ενιαίας οντότητας, το ρόλο της φαρμακοβιομηχανίας, το ρόλο της πατέντας σε σχέση με την κυκλοφορία των φαρμάκων, τις πρωτοβουλίες –που δεν πήρε– της κυβέρνησης για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ανέκυψαν. Ο πρωθυπουργός διέπραξε δυο, τουλάχιστον, λάθη και κάποιες παραλείψεις. Πρώτον λοιδόρησε την πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα να τεθεί ζήτημα πατέντων. Σήμερα, το θέτουν οι πάντες, σχεδόν. Ο Κ. Μητσοτάκης αφού είπε ότι είναι ικανοποιημένος από τις 220.000 εμβολιασμούς αρκέστηκε να πει «χαίρομαι διότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισάκουσε τις παροτρύνσεις πολλών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και διαπραγματεύεται πια πιο αποφασιστικά, πιο αυστηρά, πιο σκληρά, με τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής εμβολίων». Αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας με άρθρο του στο Politico σημειώνει ότι «η ΕΕ πρέπει επειγόντως να επανεξετάσει την προσέγγισή της. Ήδη, ορισμένες χώρες της ΕΕ προσπαθούν να αποκτήσουν εμβόλια σε εθνικό επίπεδο, παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις τους. Βρισκόμαστε, σε ένα σημείο όπου το πιο αναγκαίο και πολύτιμο προϊόν στον κόσμο –του οποίου η έρευνα και ανάπτυξη χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους– δεν μπορεί να διανεμηθεί όσο το δυνατόν ευρύτερα λόγω των εταιρικών προτεραιοτήτων».

Το τι θα πει ο κ. Μητσοτάκης έχει πολύ μικρή σημασία. Τόσος ήταν, τόσος είναι. Νεοφιλελεύθερα πίτουρα έχει φάει ως πολιτικός και ως τρόφιμος του Χάρβαρντ, νεοφιλελεύθερα πίτουρα μολογάει. Σημασία μεγάλη έχει να μην τον αφήνουμε να μας ταΐζει με τα ληγμένα τρόφιμα του αποδεδειγμένα πια ανίκανου να προστατέψει τα δημόσια αγαθά νεοφιλελευθερισμού. Παρωχημένη πια αναδεικνύεται η δική του, των δασκάλων του δηλαδή, ιδεοληψία, ενώ εντελώς σύγχρονη και στο διηνεκές ισχυρή αποδεικνύεται η θέση πως τα δημόσια αγαθά απαιτούν δημόσια κατοχύρωση και διαχείριση, από τη σκοπιά του κοινού συμφέροντος, του συμφέροντος της τεράστιας πλειονότητας. Κι αυτό δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με οποιουδήποτε τύπου κρατισμό. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε από έναν πολιτικό της ποιότητάς του να ηγηθεί εκστρατείας στο πλαίσιο της ΕΕ για την αλλαγή αντιλήψεων και, κυρίως, πολιτικών, παρόλο που η συγκυρία είναι ευνοϊκή, όπως έδειξε και η απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αυτή την πρωτοβουλία από την ευρωπαϊκή αριστερά οφείλουμε να την απαιτήσουμε, μαζί με όσες σύμμαχες δυνάμεις μπορεί να συναγείρει. Και φαίνεται ότι μπορεί, ιδίως τη στιγμή αυτή, μια τέτοια κίνησή της να έχει σημαντική ανταπόκριση. Άλλωστε, σ’ αυτές τις κρίσιμες για την υγεία και τη ζωή όλων μας στιγμές, ο κ. Μητσοτάκης έδειξε για τι είναι ικανός. Η μεγάλη ευρωπαϊκής κλίμακας πρωτοβουλία που διαφημίστηκε ότι αναλαμβάνει, δηλαδή το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό εμβολιασμού ως διαβατήριο τουριστικών μετακινήσεων, όχι μόνο επιστημονικά ατεκμηρίωτο αποδεικνύεται, αλλά και πολιτικά και ηθικά προβληματικό, καθώς ανοίγει το δρόμο για διακρίσεις αθέμιτες και υγειονομικά άχρηστες. Γι’ αυτό, άλλωστε, απορρίφθηκε ως ιδέα μετά πολλών επαίνων και από το Συμβούλιο της Ευρώπης, με την ίδια απόφαση που έγινε δεκτή η ελληνική πρόταση του προέδρου τού ΣΥΡΙΖΑ, για την άρση των περιορισμών της πατέντας, όταν πρόκειται για δημόσια αγαθά. Είναι καιρός να υποχρεώσουμε, όσους ακόμα επιμένουν στην αναχρονιστική αντίληψη ότι το εμβόλιο μπορεί να είναι ένα εμπόρευμα, να αναδιπλωθούν και να αλλάξουν έστω και τη ρητορική τους. Όπως προσπαθούν να την αλλάξουν και ως προς το δημόσιο χαρακτήρα και την ενίσχυση του ΕΣΥ, έστω κι αν στην πράξη τα λόγια τους δεν ταιριάζουν με τα έργα τους. Κι αυτό ακόμα είναι μια πρώτη ήττα γι’ αυτούς.

Ποιο είναι το νόημα της ζωής; Νομίζω πως μπορούμε να συμφωνήσουμε πως όλοι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα για την ανθρωπότητα. Τώρα ξέρετε την ιστορία μου. Προέρχομαι από μια οικογένεια μεταναστών, επαναστατών, στρατιωτών και εργατών. Δεν είχαμε πολλά όταν ήμουν παιδί, αλλά για μένα, η αλήθεια της ζωής είναι ότι βρίσκαμε την έκσταση στις μικρές στιγμές. Μπορεί ένα μικρό πικ-νικ με την οικογένειά μας. Τρία ζευγάρια κάλτσες γυρισμένα σε μορφή μπάλας και δεμένα με ένα κορδόνι. Παίζαμε ποδόσφαιρο κάτω από τον ήλιο και μετά ξαπλώναμε στο χορτάρι. Εντυπωσιαζόμασταν με τα πάντα και με το τίποτα. Όταν αποσύρθηκα από το ποδόσφαιρο στα 30 μου, ξέρετε τι έκανα; Έκανα κάτι πολύ σημαντικό για μένα. Πήγα να ζήσω στην πόλη που έπρεπε να εγκαταλείψουν οι παππούδες μου το 1939. Πήγα να ζήσω στη Βαρκελώνη.

Αφήστε επιτέλους τη σπέκουλα, τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου έχουν πανεπιστημιακή αστυνομία. Στο Μπαχρέιν έχουν και τεθωρακισμένα. Στην Ιαπωνία μέχρι πρότινος είχανε σαμουράι, αλλά τους αντικατέστησαν με έξυπνες ηλεκτρικές σκούπες. Στη Χαβάη έχουν ειδικούς φρουρούς με χορταρένιες φούστες και γιουκαλίλια. Αλλά είναι όλοι από τις ειδικές δυνάμεις και έχουν ταουάζ «Χαβάη ή Τέφρα». Και «Εν τούτω Αλόχα». Αλλά εσείς είστε ιδεοληπτικοί και δεν θέλετε 200 μπάτσους, χωρίς σαφές αντικείμενο, εγκατεστημένους σε κάθε πανεπιστήμιο. Ο Μομπούτου το πραξικόπημα στο Κονγκό παίζει να το είχε κάνει με λιγότερους. Στα ματς Ιωνικού - Προοδευτικής, που έχει 40 τραυματίες τη φορά, στέλνουν λιγότερους σίγουρα. Αλλά το πιο σοβαρό επιχείρημα είναι ότι στην Οξφόρδη δεν έχει αστυνομία επειδή δεν υπάρχει ανεξέλεγκτη αφισορύπανση. Εντάξει, αν πρόκειται για την ανεξέλεγκτη αφισορύπανση, δεν χρειάζεται καν να στείλουν αστυνομία. Μπορούν να στείλουν ένα F16 να τα ισοπεδώσει. Μία άλλη λύση είναι να μπαίνουν στα πανεπιστήμια μόνο δεξιοί. Αυτό γιατί δεν το σκέφτηκε κανένας; Τα είχε λύσει αυτά η ΕΡΕ με το πιστοποιητικό φρονημάτων, αλλά μας έφαγε η ιδεολογική ηγεμονία της Μεταπολίτευσης.