Στην έκθεση προόδου της Κομισιόν το 2013 για την ενταξιακή υποψηφιότητα της Τουρκίας ένα από τα στοιχεία τα οποία καταγράφηκαν ως ενδεικτικά της θετικής πορείας της γείτονος στα θέματα των ελευθεριών και της ανεκτικότητας ήταν η τακτική διοργάνωση του Istanbul Pride κάθε καλοκαίρι στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης. Οκτώ χρόνια μετά (από ορισμένες απόψεις φαντάζουν σαν αιώνας) το Istanbul Pride αποτελεί μια διοργάνωση ουσιαστικά απαγορευμένη και οι συμμετέχοντες, που πάντως δεν δείχνουν να καταθέτουν εύκολα τα όπλα, έρχονται αντιμέτωποι με τα δακρυγόνα και τις πλαστικές σφαίρες της τουρκικής αστυνομίας. Αυτό ακριβώς συνέβη το περασμένο Σαββατοκύριακο, όπου οι περίπου 40 συλληφθέντες, ανάμεσά τους και δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου, κατήγγειλαν τον βασανισμό τους.
Η ειρωνεία του πράγματος δεν σταματά εδώ. Αύριο τίθεται σε ισχύ, μετά την επικύρωσή της από τον απαιτούμενο αριθμό κρατών, η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Οικογενειακής Βίας. Πρόκειται για το νομικό κείμενο που είναι περισσότερο γνωστό ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, αφού υπεγράφη σε διάσκεψη που φιλοξενήθηκε το 2011 στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σε παλαιότερους καιρούς επαιρόταν κιόλας για αυτό. Όμως η Τουρκία είναι η πρώτη χώρα που έχει ήδη αποσύρει την υπογραφή της επικαλούμενη την ανάγκη διαφύλαξης των παραδοσιακών της οικογενειακών ηθών.
Το αν σε αυτά περιλαμβάνονται και οι γυναικοκτονίες μένει να διευκρινιστεί… Γεγονός πάντως παραμένει ότι στην γείτονα δολοφονήθηκαν, όπως εκτιμάται, 312 γυναίκες από τους συζύγους τους μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2020.
Αν σε επίπεδο κοινωνίας η έμφυλη βία δείχνει να επιδεινώνεται, ακόμη πιο ανησυχητική θα πρέπει πάντως να θεωρηθεί η πολιτική εργαλειοποίηση πατριαρχικών αξιών από τους κυβερνώντες – πρωτοστατούντος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το οποίο έχει συμπήξει την “Λαϊκή Συμμαχία” με το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν.
Και στα μεν θέματα των γυναικών η εμφανής συντηρητική στροφή συναντά μεταξύ άλλων αντιστάσεις και στην ισχυρή γυναικεία οργανωμένη βάση του ΑΚΡ. Όμως η LBGT κοινότητα θεωρείται περισσότερο εύκολος στόχος.
Είναι χαρακτηριστικό το πώς το “LGBT πικ-νικ” που επιχειρήθηκε να διοργανωθεί στο πλαίσιο του “Μήνα Υπερηφάνειας” την περασμένη εβδομάδα στο πάρκο της Μάτσκα (ένα από τα λίγα της Κωνσταντινούπολης) διαλύθηκε άνευ προφανούς αιτίας από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ή το πώς προ μηνών η αντιπαράθεση με τους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου που κινητοποιούνταν κατά του διορισμού κυβερνητικού εγκάθετου ως νέου πρύτανη μετατοπίσθηκε από τους ιθύνοντες σε μια πολεμική για την ανάρτηση της LBGT σημαίας του ουράνιου τόξου στο φοιτητικό μπλοκ. Ήταν τότε που ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλεσε τους διαδηλωτές φοιτητές τρομοκράτες, ενώ δήλωσε και ότι στην Τουρκία “δεν υπάρχει αυτό που λέγεται LBGT”.
Μιλώντας στο Ahval News, ο ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Humbolt του Βερολίνου Τουνάι Αλτάι εκτίμησε ότι η “πολιτική ομοφοβία” αποτελεί τη νέα συγκολλητική ύλη μεταξύ ΜΗΡ και ΑΚΡ, προκειμένου να γεφυρώσουν άλλες, κληροδοτημένες από το παρελθόν, διαφορές τους, ενώ δίνει και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να διασπαστούν οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Λ.χ. το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης στέκεται μάλλον δειλά και “διακριτικά” στο θέμα, ενώ αντίθετα το φιλοκουρδικό HDP καταγγέλλει ευθέως την ομοφοβική ρητορική.
Δεν πρόκειται όμως για αμιγώς τουρκικό πρόβλημα. Σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε στις 23 Ιουνίου το Hafiza Merkezi Berlin (Κέντρο Μνήμης Βερολίνου) που ασχολείται με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και την Ευρώπη υπογραμμίζει τις ομοιότητες ανάμεσα στην τακτική της κυβέρνησης της Τουρκίας και ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία. Η αυταρχική λαϊκιστική δεξιά που “καλπάζει” στην κεντρο-ανατολική Ευρώπη μοιάζει να ακολουθεί κατά πόδας την “τουρκική συνταγή” σε ό,τι αφορά την επίκληση των “παραδοσιακών αξιών” προκειμένου να τροφοδοτήσει βολικούς για αυτήν “πολιτιστικούς πολέμους” και να επιδεινώσει τη θέση γυναικών και σεξουαλικών μειονοτήτων, στο πλαίσιο μιας γενικότερης υποχώρησης των ελευθεριών. Από αυτή την άποψη, οι εντάσεις στην τελευταία Ευρωπαϊκή Σύνοδο, σχετικά με την ουγγρική νομοθεσία κατά της “προπαγάνδισης της ομοφυλοφιλίας” είναι διαφωτιστικές.
Κώστας Ράπτης
Πηγή: Capital
