Αναδημοσιεύσεις

Στην επίσκεψη μας αυτή διαπιστώσαμε την όξυνση των προβλημάτων διαβίωσης στις φυλακές, προβλημάτων που εντείνονται από τα περιοριστικά μέτρα λόγω covid-19 και παίρνουν ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω των ελλείψεων στο προσωπικό (μεγάλη έλλειψη στον Ελεώνα) και στον υπερπληθυσμό των κρατουμένων (στο Μαλανδρίνο οι 110 περίπου υπεράριθμοι κρατούμενοι κοιμούνται καταγής.) Διαπιστώσαμε επίσης, για μία ακόμη φορά τα ιδιαίτερα προβλήματα που δημιουργεί η απαράδεκτη εγκατάσταση μιας φυλακής δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από μια μικρή έστω πόλη (Μαλανδρίνο-Άμφισσα) με τους κρατούμενους, αλλά εν μέρει και τους εργαζόμενους στο έλεος της αρρώστιας, της  πυρκαγιάς (λίγο πιο πέρα σταμάτησαν προχθές μόλις οι φλόγες), της απομόνωσης. Με τα επισκεπτήρια για τις οικογένειες των κρατουμένων σχεδόν αδύνατα, με τους αδειούχους ή αποφυλακισμένους κρατούμενους να περπατούν χιλιόμετρα στον καύσωνα η στο χιόνι λόγω έλλειψης μέσων μεταφοράς για να φτάσουν κάπου. Μία δυσπρόσιτη περιοχή που κάνει ακόμη και την διαθεσιμότητα ειδικών επιστημόνων (γιατρών, ψυχολόγων κλπ) σπάνια περίπτωση με αποτέλεσμα τεράστια κενά. Με λίγα λόγια συνθήκες που κάνουν αφόρητη την ζωή των κρατουμένων, αλλά δυσκολεύουν εξαιρετικά και τις προσπάθειες των εργαζομένων και της διεύθυνσης να βρουν λύσεις. Τέλος διαπιστώσαμε με λύπη ότι μια σειρά από  πρωτοβουλίες και πρόνοιες "ανοίγματος" των φυλακών και επαφής με τις τοπικές κοινωνίες και την πραγματική ζωή ( σχολεία φυλακών, θεατρικές παραστάσεις,καλλιτεχνικά μαθήματα,αθλητικές εκδηλώσεις, παιδότοποι) πρωτοβουλίες που ενθαρρύνθηκαν και θεσμοθετήθηκαν κυρίως από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα υπό την σκιά και του covid-19 δεν πραγματοποιούνται. Είναι προφανές, ότι κανένα εμπόδιο δεν θα πρέπει να μπει από την νεοσυντηρητική πολιτική ηγεσία του αρμόδιου-αναρμόδιου Υπουργείου ΠΡΟ.ΠΟ, στο να συνεχιστούν αυτές οι ανάσες ζωής αμέσως μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν.

Η Αριστερά ήταν έτοιμη να δεχτεί μια τέτοια συστράτευση, όπως φαίνεται από τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και του ΚΚΕ. Ο λόγος είναι προφανής. Συστατικό στοιχείο στην ιδεολογία της Αριστεράς είναι η προάσπιση των πολλών, η συλλογική κινητοποίηση και το δημόσιο συμφέρον. Στον αντίποδα, ο δεξιός νεοφιλελευθερισμός προκρίνει το συμφέρον του ατόμου και της ιδιωτικής επιχείρησης. Οταν πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας να καταβληθούν προσπάθειες για την κατάργηση της πατέντας των εμβολίων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανατρίχιασε και κατέφυγε σε φτηνές ειρωνείες, που βέβαια υποχρεώθηκε να τις καταπιεί, μετά την τοποθέτηση του προέδρου Μπάιντεν. Και μόλις κατέστη φανερό ότι η εκστρατεία εμβολιασμού χωλαίνει, ο πρωθυπουργός δεν δίστασε να μιλήσει για «υγειονομικό σαμποτάζ» εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, υπονοώντας ότι η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται πίσω από τις κινητοποιήσεις εναντίον των εμβολίων, γεγονός βέβαια απολύτως ψευδές. Μοναδικό επιχείρημα της κυβέρνησης παρέμεινε η μεσοβέζικη στάση του Παύλου Πολάκη, που όμως αμέσως απαντήθηκε από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο: «Στη Βουλή, τον ΣΥΡΙΖΑ τον εκπροσωπώ εγώ ως πρώτος κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος. Να το κάνω, λοιπόν, ξεκάθαρο. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ του εμβολιασμού. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει κανένα φάρμακο τον εμβολιασμό. Οσοι πιο πολλοί και πολλές εμβολιαστούν άμεσα, τόσο το καλύτερο για τη χώρα». Αυτό που δεν μπορεί να κρύψει η κυβέρνηση είναι το γεγονός ότι οι όποιες επιτυχίες της εμβολιομαχίας στη χώρα μας οφείλονται κυρίως στις δικές της αστοχίες αλλά και σε μια σειρά μικροκομματικών χειρισμών, με τελευταία περίπτωση την άκοπη επίδειξη πυγμής απέναντι σε αδύναμους πολίτες και την επίκληση της απειλής απολύσεων. Αλλά το παρελθόν εκδικείται. Και όσο κι αν δεν θέλει να το παραδεχτεί η κυβέρνηση, αυτοί που πρωταγωνιστούν στο αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι που χάιδευε πριν από τρία χρόνια στα «μακεδονικά» συλλαλητήρια κατά της Αριστεράς. Πίσω έχει ο Βουκεφάλας την ουρά.

Οι σημερινοί Λευκοί Κυρίαρχοι, απόγονοι των αυτοκρατοριών που θεμελίωσαν την ισχύ τους στον δουλεμπορικό ξεριζωμό λαών από τον γενέθλιο τόπο τους και στην εκρίζωση γηγενών φυλών από την ίδια τη ζωή, πιστεύουν ακόμα πως η Ιστορία τούς οφείλει, επειδή έθεσαν τη μηχανή της σε ταχεία λειτουργία, τη λειτουργία της «προόδου». Στην πραγματικότητα, αυτοί θα οφείλουν εσαεί στους λαούς που «εκπολίτισαν», και στον βίο των οποίων συνέχισαν να εμπλέκονται ακόμη και όταν κατέκτησαν με αγώνες την ελευθερία τους, όπως οι Αϊτινοί. Ισπανοί, Γάλλοι, Αμερικανοί, όλοι οι Δυτικοί, οφείλουν τώρα να συντρέξουν την Αϊτή, θύμα ενός επιπλέον φονικότατου σεισμού. Και η Ελλάδα οφείλει στους Αϊτινούς. Για διαφορετικούς λόγους. Υπόδουλη η ίδια στους αιώνες που οι Δυτικοί επεξέτειναν τις αυτοκρατορίες τους, έλαβε ένα πολύτιμο δώρο από την Αϊτή τον Φλεβάρη του 1822: την πρώτη αναγνώριση της Ελληνικής Επανάστασης και της ανεξάρτητης Ελλάδας. Ανταποκρινόμενος στην επιστολή του Αδαμάντιου Κοραή, ο Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, κυβερνήτης του Χαϊτίου, εκτός από τη θερμότατη επιστολή του έστειλε και ένα καράβι με εθελοντές και 45 τόνους καφέ. Ποια η ανταπόκριση της Ελλάδας σήμερα, μετά τον σεισμό, και μάλιστα στα 200 χρόνια της Επανάστασης; Μια ανάρτηση του υπουργείου Εξωτερικών στο Τουίτερ: «Οι σκέψεις μας είναι με όλους όσους δοκιμάζονται από τον ισχυρό σεισμό που έπληξε την Αϊτή. Εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων. Στις δύσκολες αυτές στιγμές, η Ελλάδα συμπαραστέκεται στον λαό και την κυβέρνηση της Αϊτής». Ψύχρα. 37 λέξεις όλες κι όλες.  70 χαρακτήρες, το ένα τέταρτο των επιτρεπομένων. Ελειψε ένα όντως συγκινημένο πρωθυπουργικό μήνυμα; Μια αποστολή διασωστών; Ενα καράβι με 45 τόνους ειδών πρώτης ανάγκης και απτής συμπαράστασης; Αν όχι τώρα, πότε;

Είναι απαραίτητο, στις τοποθετήσεις μας, να αμφισβητήσουμε τις ιερές αγελάδες του έθνους, όπως οι «αμυντικές δαπάνες». Ας αντιστρέψουμε τα επιχειρήματα: Τι είδους πατριωτισμό και εθνική ευθύνη συνιστά άραγε η αντίληψη ότι, σε τέτοιες συνθήκες, προτεραιότητα έχει η αγορά μαχητικών αεροπλάνων και όχι πυροσβεστικών. Και τι στην ευχή θα υπερασπίζονται τα υπερσύγχρονα μαχητικά, αν συνεχίσουμε έτσι, μια κατακαμένη εθνική επικράτεια και ανθρώπους που θα γίνονται πρόσφυγες στον ίδιο τους τον τόπο; «Όλα πια πρέπει να αλλάξουν», «όλο το αναπτυξιακό σχέδιο [θα] κινείται στην κατεύθυνση της προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις ανάγκες και στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής», πρέπει «να προσανατολίσουμε, πια, την πατρίδα μας προς μια οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών», είπε ο πρωθυπουργός την Πέμπτη. Αν έτσι έχουν τα πράγματα όμως, τότε είναι αδιανόητο να συνεχίσουμε να μιλάμε «για εξορύξεις αερίου στη Μεσόγειο, θηριώδη εξοπλιστικά προγράμματα και φαραωνικά οικοδομικά σχέδια όπως το Ελληνικό», με τα λόγια του Θανάση Καμπαγιάννη στο f/b. Είναι πολύ δύσκολο να ανατραπούν αυτά, συνέχιζε ο ίδιος, καθώς έχουν κλειδώσει με συμφωνία ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ· κι όμως, «τα υπόλοιπα είναι εκθέσεις ιδεών». Κι ακόμα, μπορούμε να αφήσουμε την κυβέρνηση να επιμένει με αλαζονεία σε δαπάνες για ειδικούς φρουρούς, περιπολικά, πανεπιστημιακή αστυνομία, και όχι για πυροσβέστες και πυροσβεστικά (και γιατρούς και νοσηλευτές, βέβαια); Δεν εννοώ να ξιφουλκήσουμε κατά της καταστολής και της αστυνομοκρατίας (το κάνουμε άλλωστε), αλλά να τοποθετηθούμε συγκεκριμένα, με μια εντελώς διαφορετική αντίληψη της ασφάλειας. Την έχει αναπτύξει παλιότερα ο Δημήτρης Χριστόπουλος. Παραθέτω από μια πρόσφατη ανάρτησή του (7.8.2021): «Ασφάλεια δεν είναι μόνο το αστυνομικό πηλήκιο ούτε η στρατιωτική στολή. Ασφάλεια είναι οι καλοί δρόμοι, η πρωτοβάθμια περίθαλψη, μια πυροσβεστική που στελεχώνεται ώστε να αντέχει να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση, παιδικοί σταθμοί, δημόσια σχολεία και νοσομεία που λειτουργούν […] Η ασφάλεια είναι έννοια κοινωνική, περιεκτική και πολυδιάστατη, κι όχι απλώς συνώνυμο των διωκτικών μηχανισμών. Αυτή η ασφάλεια όμως, η κοινωνική ασφάλεια, αυτή που επιθυμεί κάθε άνθρωπος για κείνον και τα παιδιά του, θέλει κράτος, θέλει αναδιανομή εισοδήματος, θέλει κοινωνικές υπηρεσίες, θέλει, με δύο λόγια, πολιτικές αλληλεγγύης και όχι απαξίωσης του δημοσίου. […] Με αυτή την ασφάλεια είμαστε λοιπόν. Και όταν μας ρωτάνε “ασφάλεια ή ελευθερία;” δεν διαλέγουμε αφελώς τη δεύτερη. Διότι η ασφάλεια, αυτή η ασφάλεια όμως, είναι η μόνη κατάσταση που επιτρέπει σε μια κοινωνία να είναι ελεύθερη».

Η υπόθεση της υπεροχής ή μη του δικαίου της ΕΕ έναντι κάθε εθνικού κανόνα, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών, καθώς και του ποιος έχει την εξουσία να κρίνει εάν, πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις θα ισχύει η αρχή της υπεροχής ή θα υπαναχωρεί υπέρ των εθνικών κανόνων είναι στο επίκεντρο της συζήτησης για την ίδια τη φύση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος τον 21ο αιώνα.  Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η «επανάσταση» των εθνικών δικαστών δεν είναι παρά ένα από τα αποτελέσματα της ραγδαίας υποχώρησης του υπερεθνικού μοντέλου ολοκλήρωσης και της ολικής επαναφοράς της διακυβερνητικής μεθόδου κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Το εάν αυτό είναι μια θετική ή μια αρνητική εξέλιξη, δεδομένων μάλιστα των πολλών και σημαντικών ελαττωμάτων στην ίδια τη δομή της ΕΕ, είναι συζητήσιμο: Σε τελική ανάλυση, έχει βάση το επιχείρημα ότι η δημοκρατία στην Ευρώπη παραμένει συνυφασμένη με το συνταγματικό πλαίσιο που παρέχει κάθε ευρωπαϊκό κράτος για την άσκησή της, χωρίς να υπάρχει κάτι ανάλογο σε υπερεθνικό επίπεδο. Ανεξάρτητα όμως από το εάν θεωρηθεί καλή ή κακή, η επιστροφή του ευρωπαϊκού έθνους-κράτους και η διεκδίκηση ενός πολύ μεγαλύτερου ρόλου στις ευρωπαϊκές υποθέσεις από την πλευρά των κυβερνήσεων είναι ένα αντικειμενικό γεγονός. Το στοίχημα για την ευρωπαϊκή συλλογικότητα είναι να προσαρμοστεί σε αυτή την πραγματικότητα και να βρεθεί ένα νέο, ικανοποιητικό για όλες τις πλευρές, σημείο ισορροπίας, ώστε να συνεχίσει να υφίσταται και να λειτουργεί ένα κοινό πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας – έστω και με νέα μορφή.

Η επίμαχη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ το 2012 περιλαμβάνει στο σκεπτικό της την ακόλουθη ανάλυση: «Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο συνταγματικός νομοθέτης είχε τη βούληση να απαγορεύσει τη χρησιμοποίηση αναδασωτέων εκτάσεων ακόμη και για σκοπούς ιδιαίτερης σημασίας για το δημόσιο συμφέρον, αφού η απαγόρευση θα είχε ως συνέπεια να καταστεί αδύνατη η ικανοποίηση υπέρτερων δημόσιων σκοπών, λόγω του γεγονότος ότι προηγήθηκε καταστροφή της δασικής βλάστησης, που ενδεχομένως, μάλιστα, να προκλήθηκε, με σκοπό τη ματαίωση του έργου. Ως εκ τούτου [η ρύθμιση του άρθρου 117.3] είναι ερμηνευτέα στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου με τη διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 σκοπού, [επομένως] δεν αποκλείεται η θέσπιση από τον νομοθέτη ρυθμίσεως, διά της οποίας παρέχεται η δυνατότητα σε εξαιρετικές περιπτώσεις να εγκριθεί επέμβαση σε έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα, ακόμη και πριν ανακτήσει τη δασική μορφή της». Το υπονοούμενο που αφήνει αυτή η ανάλυση είναι σαφές: η συνταγματική αντίφαση αποδεικνύεται προβληματική, εφόσον μπορεί κάποιος εμπρησμός να προκαλείται με στόχο τη ματαίωση ενός έργου, το οποίο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του άρθρου 24.1 αλλά όχι του 117.3! Ας ληφθεί υπόψη ότι την περίοδο που συνεδρίασε η Ολομέλεια του ΣτΕ που εξέδωσε την απόφαση 2499/2012 ήταν πρόσφατα τα βίαια επεισόδια της Κερατέας και οι συγκρούσεις των ΜΑΤ με κατοίκους που διαφωνούσαν για τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ στην περιοχή τους. Ηταν τότε που ο κ. Βορίδης (Φεβρουάριος 2011) συμβούλευε τους εξεγερμένους κατοίκους να φτάσουν μέχρι το τέλος τις κινητοποιήσεις τους, ειρωνευόταν τις συζητήσεις για εμπρησμούς με φωτοβολίδες και προπάνιο και προσέφερε τη νομική του αρωγή: «Εάν θεωρείτε ότι χρειάζεται και κάποια ανάγκη νομικής στήριξης, θα μου το πείτε». Τη σύνδεση αυτή μας θυμίζει η Θεοδότα Νάντσου, διευθύντρια περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF: «Για την Ιστορία, ήμουν στο ακροατήριο όταν δικάστηκε η πολύκροτη αυτή υπόθεση. Οι δικαστές έλαβαν αυτή την απόφαση ύστερα από συζήτηση που αφορούσε και το “κίνητρο” που έχει κάποιος να κάψει έκταση για να σαμποτάρει ένα έργο, προβληματισμός ο οποίος εκφράστηκε από δικαστές και σε άλλη δίκη. Είχαν προηγηθεί τα επεισόδια σε περιοχές της Αττικής κατά της κατασκευής χώρων ταφής απορριμμάτων. Με την απόφαση αυτή, αφαιρείται κάθε κίνητρο εμπρησμού που να αφορά αιολικά (υπέρ ή κατά της χωροθέτησής τους) σε εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες»

17 Αυγούστου 1944. Το μπλόκο της Κοκκινιάς. Από τις τέσσερις οργανώσεις του ΕΑΜ στον Πειραιά, το ΕΑΜ Κοκκινιάς ήταν η πιο δυνατή και η πιο μαζική. Εξι μήνες προσπαθούσαν Γερμανοί και ταγμασφαλήτες να πατήσουν πόδι, από το πρώτο μπλόκο, τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, το προσπαθούσαν, όμως ο οργανωμένος λαός με τα φρουραρχεία του ΕΛΑΣ τους απωθούσαν συνεχώς. Ετσι, χρειάστηκε μεγάλη προετοιμασία από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους, και συγκέντρωση μεγάλης δύναμης πυρός εκείνη τη μέρα του Αυγούστου για να καταφέρουν οι υποτακτικοί του Walter Schimana (Βάλτερ Σιμάνα) να πατήσουν πόδι στην Κοκκινιά.

Μολονότι δε η τελική έκβαση ήταν εν πολλοίς προδιαγεγραμμένη, η ευκολία και η ταχύτητα με την οποία οι Ταλιμπάν εκπλήρωσαν τον στόχο της καθιστά τις εξελίξεις απολύτως εντυπωσιακές. Δεν ήταν αυτό που συντελέσθηκε κάποια συντριπτική στρατιωτική επικράτηση των Ταλιμπάν όσο μια ραγδαία απώλεια κάθε διάθεσης αντίστασης από μέρους των μέχρι πρότινος αντιπάλων τους – σαν κάποιος να φώναξε ξαφνικά "ο βασιλιάς είναι γυμνός". Η "γύμνια" βέβαια αφορούσε την διαφθορά και αντιδημοφιλία της κυβέρνησης Γάνι, η οποία βυθισμένη στις εσωτερικές της φατριαστικές αντιθέσεις ήταν αδύνατο να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στον κυβερνητικό στρατό και να διατηρήσει κάποιαν ικανοποιητική επικοινωνία με τα πεδία των μαχών. Άλλωστε, οι ίδιοι οι αμερικανικοί χειρισμοί έδωσαν με έναν τρόπο το σινιάλο της κατάρρευσης: το ότι οι Ταλιμπάν βρέθηκαν ήδη από την εποχή Τραμπ να συνομιλούν με τη διεθνή κοινότητα στη Ντόχα, πιστοποιούσε ότι το μέλλον της χώρας τους συμπεριλαμβάνει αναπόφευκτα, ενώ η εσπευσμένη εκκένωση από τους Αμερικανούς της μεγάλης βάσης του Μπαγκράμ (εν μέσω της νυκτός χωρίς καν να ειδοποιηθεί το αφγανικό υπουργείο Άμυνας) ασφαλώς δεν γέννησε στους τοπικούς δρώντες τη διάθεση να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Σε μία κοινωνία που παραμένει οργανωμένη φυλετικά και όπου οι διαφορετικές και αντιμαχόμενες πλευρές εξακολουθούν να υπακούουν στους ίδιους για όλους πολιτισμικούς κώδικες (μεταξύ άλλων και της "εξαγοράς νομιμοφροσύνης") οι Ταλιμπάν βρέθηκαν να ελέγχουν την μία επαρχία μετά την άλλη, έπειτα από συμφωνίες που επέτρεπαν την ασφαλή αποχώρηση των υπερασπιστών τους, με παράδοση του αμερικανικής κατασκευής εξοπλισμού τους. (...) Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν κάποιοι διεθνείς παίκτες που αντιμετωπίζουν με χαρακτηριστική ψυχραιμία την επόμενη μέρα. Αίφνης, η Ρωσία και η Κίνα δεν βλέπουν λόγο για να απομακρύνουν το διπλωματικό τους προσωπικό από την Καμπούλ, ενώ η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα σχολίασε δηκτικά την "αλλαγή σκυτάλης" στο Αφγανιστάν ως αναμέτρηση δύο διαφορετικών προϊόντων της αμερικανικής σκέψης – εννοώντας τους ισλαμιστές φονταμενταλιστές και τους θιασώτες του "αντιτρομοκρατικού" εκδημοκρατισμού. Σε ένα τοπίο, όπου οι αμερικανικές φιλοδοξίες του nation building είχαν δώσει προ πολλού τη θέση τους (όπως λ.χ. και στο Ιράκ) στην απλή διαχείριση αστάθειας, με κύριο ζητούμενο για τη Δύση την παρενόχληση εκείνων των δυνάμεων που δρομολογούν την "ευρασιατική ολοκλήρωση", η επανεμφάνιση στην Καμπούλ μιας ισχυρής εξουσίας, έστω και αδιευκρίνιστων προθέσεων, η οποία να χαλιναγωγεί τους πολεμάρχους (και νεοφυείς απειλές όπως το "Ισλαμικό Κράτος στο Αφγανιστάν") και να διεκδικεί τη νομιμοποίησή της με κάποιες επιδείξεις "υπευθυνότητας” είναι μάλλον ευπρόσδεκτη στη Μόσχα, το Πεκίνο και την Τεχεράνη – η οποία μόλις ανακοινώθηκε ότι έγινε δεκτή ως πλήρες μέλος στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης.