Αναδημοσιεύσεις

Οι ιστορικοί έχουν δώσει ελάχιστη προσοχή στον ρόλο που έπαιξε ο Νότιος λευκός τύπος στη φυλετική τρομοκρατία του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, όταν χιλιάδες Αφροαμερικανοί απαγχονίστηκαν, κάηκαν, πνίγηκαν ή χτυπήθηκαν μέχρι θανάτου από λευκά πλήθη. Το ζήτημα αυτό ανέκυψε με δραματικό τρόπο πρόσφατα, όταν η σχεδόν δύο αιώνων εφημερίδα “Montgomery Advertiser” δημοσίευσε ένα πρωτοσέλιδο εκδοτικό σημείωμα ζητώντας συγγνώμη για την κάλυψη των λιντσαρισμάτων που παρουσίαζε ως αποκτηνωμένα τα μαύρα θύματα. Η συγγνώμη συνέπιπτε με τα πρόσφατα εγκαίνια, στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, ενός μνημείου για τα θύματα των λιντσαρισμάτων και θέτει τις βάσεις για μια εκ νέου συζήτηση πάνω σε μια βαθύτατα ανέντιμη περίοδο στην Ιστορία του Τύπου του αμερικανικού Νότου. Οι εφημερίδες έως και που περηφανεύονταν για τον ρόλο που έπαιζαν στην οργάνωση ιδιαίτερα θεαματικών λιντσαρισμάτων. Αλλά η πραγματική ζημιά γινόταν με φορτισμένα καθημερινά ρεπορτάζ που δικαιολογούσαν το λιντσάρισμα, παρουσιάζοντας τα θύματα ως «σατανάδες», «κτήνη», «γεννημένους εγκληματίες» ή, τον όρο που τα περιλαμβάνει όλα, «ενοχλητικούς αράπηδες». Το αφήγημα που συνέδεε τους μαύρους με την εγκληματικότητα - και με την ποινή του θανάτου - επιβίωσε της εποχής των λιντσαρισμάτων και ζει μέχρι σήμερα.

Δίχως τα βίντεο, οι διαβεβαιώσεις του προέδρου της Ενωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αττικής Δημοσθένη Πάκου πως όλα έγιναν σύμφωνα με τα αστυνομικά εγχειρίδια θα γίνονταν πιστευτές από πολλούς. Και ο κυνισμός του ανδρός, το «σ’ όποιον αρέσει» που εξαπέλυσε, δεν θα κατακρινόταν σαν κυνισμός, αλλά θα διακινούνταν σαν «ιερή αγανάκτηση ενός βαρύτατα αδικουμένου». Δίχως τα βίντεο η κτηνώδης χλεύη κατά των ομοφυλοφίλων δεν θα περιοριζόταν στα πρωτοσέλιδα του «Μακελειού» και της «Ελεύθερης Ωρας» και στους ανωνυμοψευδώνυμους κανίβαλους του Διαδικτύου.

Στη χώρα που είδαμε τις δίκες της Ηριάννας, του Περικλή, του Τάσου Θεοφίλου, νέων ανθρώπων να οδηγούνται στις φυλακές με αμφιβόλου ποιότητας πειστήρια και δείγματα DNA, με αόρατους μάρτυρες που δεν καταθέτουν ποτέ στο δικαστήριο, οι συνδικαλιστές αστυνομικοί δεν μας είπαν αν τα αστυνομικά εγχειρίδια προβλέπουν επίσης ότι ο χώρος δεν αποκλείεται και ο αστυνομικός πιάνει με γυμνά χέρια πειστήριο, στην προκειμένη περίπτωση το μαχαίρι.

Για λόγους έκτακτης ανάγκης οι άνθρωποι σιωπούν και χάνουν την αξιοπρέπειά τους. Όμως η συσσωρευμένη αυτή υποταγή διαμορφώνει θυμό, οργή, απελπισία, υλικά τα οποία καλλιεργούν και τροφοδοτούν τη βία. Υλικά που απελευθερώνουν τις ηθικές αναστολές και επιχειρούν να νομιμοποιήσουν κάθε ατομική στάση ή λύση. Προσοχή, με τα ίδια υλικά τροφοδοτείται και η Ακροδεξιά, που αυξάνει την επιρροή της σε όλη την Ευρώπη. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν ευθύνεται μόνο για τις βάρβαρες πολιτικές του, αλλά και γιατί διέλυσε κάθε συλλογική δυνατότητα αντίστασης. Με τη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού υιοθετήθηκαν ατομικά πρότυπα ζωής, μεταξύ προσωπικής ουτοπίας, προσωπικής σωτηρίας και προσωπικής επιβίωσης, χωρίς να υπάρχει πλέον στο κάδρο η κοινωνία ως κριτής. Στην πλειονότητα αυτών των ατόμων η μόνη διέξοδος, που φαντάζει ελκυστική και προσωπικά ανώδυνη, είναι η διέξοδος του εθνικισμού. Το να αποτελεί κανείς μέλος ενός έθνους με δήθεν μοναδικά όμοια χαρακτηριστικά λειτουργεί ως ένα καταφύγιο της χαμένης κοινωνικότητάς του.

Αν η νόμιμη βία είναι το ειδοποιό χαρακτηριστικό και το στήριγμα του κράτους σύμφωνα με τη βεμπεριανή αλλά και τη μαρξιστική προσέγγιση, οφείλουμε, σύμφωνα με τη δεύτερη τουλάχιστον, να αναγνωρίσουμε πως η «ημι-νόμιμη» βία του «ημι-κράτους» των μπράβων είναι εκείνη που κατά μέγα μέρος στηρίζει το σύστημα που σε άλλο άρθρο μου είχα ονομάσει «λαμογιανό καπιταλισμό». Τα φαινόμενα της βίας ως αυτοδικίας, λοιπόν, δεν αποτελούν τη σκανδαλώδη εξαίρεση, αλλά τον θλιβερό κανόνα. Η διάχυση των φαινομένων ακροδεξιάς βίας διευκολύνεται από την ήδη υπάρχουσα δομική βία του κυρίαρχου κοινωνικοοικονομικού συστήματος με τις «ιδιαιτερότητές του». Ας μην ξεχνάμε πώς λειτουργούν ως «συγκοινωνούντα δοχεία» οι οργανώσεις της Χρυσής Αυγής με εκείνες των οπαδών ποδοσφαιρικών συλλόγων.