Αναδημοσιεύσεις

Οι μεγάλες ενεργειακές πολυεθνικές εάν δεν καταφέρουν να μετεξελιχθούν και προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, όπως οι δεινόσαυροι (F. M. Butera, περιβαλλοντολόγος, καθηγητής Πολυτεχνείου στο Μιλάνο). H ενεργειακή μετάβαση και η κλιματική κρίση είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η κατανάλωση ενέργειας βρίσκεται αντιμέτωπη, ταυτόχρονα, με δύο προβλήματα. Το πρώτο αφορά στην ποσοτική της επάρκεια και το δεύτερο, το σοβαρότερο, την παραγωγή αερίων ρύπων του θερμοκηπίου (ΑτΘ), που συνεπάγεται η χρήση της. H παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας μειώθηκε κατά 3,5% το 2020, λόγω πανδημίας, και προβλέπεται να αυξηθεί και πάλι κατά 4,1% την τρέχουσα χρονιά. Οι εκπομπές CO2 μειώθηκαν αντίστοιχα κατά 5,2% και θα αυξηθούν κατά 4,4% μέχρι το τέλος του χρόνου. Στη χρονιά που πέρασε, το βάρος των ορυκτών καυσίμων στο ενεργειακό μείγμα ήταν πολύ υψηλό (83%), με τις ΑΠΕ να καλύπτουν μόνο το 12,5% του μείγματος. Η πορεία των εκπομπών και οι τελευταίες προβλέψεις δεν συνάδουν καθόλου με την επίτευξη των στόχων για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5ο C. H πρόσφατη μελέτη του IPCC του ΟΗΕ εκτιμά ότι η θερμοκρασία του πλανήτη θα φτάσει στους 2,7ο C. Μέσα σε ένα τέτοιο ζοφερό σενάριο, που διαμορφώνεται από το υψηλό βάρος της χρήσης των ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων και την πολύ αργή αντικατάσταση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα καθοριστούν οι εξελίξεις που έχουν να κάνουν με την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της ζωής στον πλανήτη.

Σε ομιλία του σε ενεργειακό φόρουμ την Τετάρτη ο Ρώσος ηγέτης Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε "σκουπίδια" τις "πολιτικά υποκινούμενες" εκτιμήσεις ότι η χώρα του παίζει παιχνίδια με το φυσικό αέριο και δήλωσε έτοιμος να ανταποκριθεί στις πρόσθετες ανάγκες των Ευρωπαίων αγοραστών και να τους "συναντήσει στα μισά του δρόμου". Το αποτέλεσμα ήταν οι αγορές να λάβουν ανακουφιστικό μήνυμα. Οι καχύποπτοι, πάντως, επιμένουν ότι η Μόσχα παίζει μπρα-ντε-φερ με την Ε.Ε., προκειμένου να επιτύχει την επίσπευση ή και παράκαμψη της διαδικασίας αδειοδότησης του γερμανο-ρωσικού υποθαλάσσιου αγωγού NordStream2, που μόλις ολοκληρώθηκε (παρά την προηγούμενη προσπάθεια των ΗΠΑ να μπλοκάρουν το έργο μέσω κυρώσεων, έχοντας κατά νου και τις αντιδράσεις Ουκρανίας και Πολωνίας που παρακάμπτονται). Η δε διαδικασία αδειοδότησης διαρκεί τέσσερις μήνες σε εθνικό (γερμανικό) πλαίσιο και άλλους δύο στο κοινοτικό. Η προθυμία του Πούτιν να αυξήσει τις εξαγωγές, διόλου τυχαία, συνοδεύθηκε από την επισήμανση, όμως, ότι η καταλληλότερη περιβαλλοντικά και οικονομικά οδός για αυτό είναι ο NordStream2. Και ο Ρώσος ηγέτης προφανώς λαμβάνει υπόψη του και το πολιτικό timing, καθώς, μετά τις εκλογές στη Γερμανία, καθοριστικοί παράγοντες και βέβαιοι εταίροι της επόμενης κυβέρνησης είναι οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι, δηλ. οι δύο δυνάμεις που (σε αντίθεση με τη Χριστιανοδημοκρατία και ιδίως τη Σοσιαλδημοκρατία) αντιτάχθηκαν στο έργο του NordStream2, όσο και αν αυτήν τη στιγμή το αφήνουν εκτός των συζητήσεων για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού. Δεν υπάρχει "από μηχανής θεός" Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση δεν θα έπρεπε να περιστρέφεται μόνο γύρω από τι επιθυμεί ο ηγέτης του Κρεμλίνου, αλλά και το τι δύναται. Οι εγχώριες ανάγκες της Ρωσίας είναι επίσης υψηλές μετά τη μείωση των αποθεμάτων τον περασμένο χειμώνα, ενώ και η στροφή προς τις πολλά υποσχόμενες ασιατικές αγορές (με προγραμματισμένη αύξηση των εξαγωγών στην Κίνα κατά 13% μεταξύ 2020 και 2025) περιπλέκει το τοπίο. Και πάντως δεν είναι η Gazprom ο "από μηχανής θεός" που μπορεί να εξαφανίσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση. Μια κρίση που δημιουργεί ένα ακόμα πεδίο τριβής μεταξύ των εταίρων της Ε.Ε., που άλλοι υπεραμύνονται της εθνικής δικαιοδοσίας τους στα ενεργειακά, άλλοι προκρίνουν την πυρηνική ενέργεια ως "πράσινη" και άλλοι, όπως η ήδη ευρισκόμενη σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες για τα θέματα κράτους δικαίου Πολωνία, αντιμετωπίζουν την ευρω-ρωσική συνεργασία ως εθνική απειλή. Είναι αυτό το κουβάρι που προσπαθούν να ξεμπλέξουν οι τελευταίες προτάσεις της Κομισιόν για από κοινού διαπραγμάτευση των ενεργειακών προμηθειών από τους εταίρους που το επιθυμούν.

Τα στοιχεία 1. Για το 2020 οι επισκέψεις στα εξωτερικά και απογευματινά ιατρεία των δημοσίων νοσοκομείων μειώθηκαν κατά 35%. Έγιναν δηλαδή 3,5 εκατομμύρια λιγότερες επισκέψεις σε σύγκριση με το 2019. 2. Επίσης το 2020 έγιναν 108 χιλιάδες λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις στα δημόσια νοσοκομεία. 3. Το αποτέλεσμα της "μονοθεματικής" υγιεινομικής περίθαλψης των νοσοκομείων ήταν η αύξηση των θανάτων το 2020. Αυτή την χρονιά καταγράφηκαν 8405 περισσότεροι θάνατοι από το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Οι θάνατοι αυτοί δεν ήταν αποτέλεσμα του Covid αλλά προήλθαν από άλλες αιτίες. Η κύρια αιτία όμως ήταν η αδυναμία του ΕΣΥ να μπορεί να τους παράσχει ιατρική φροντίδα. Για όλα τα παραπάνω η απάντηση του πρωθυπουργού ήταν χλεύη προς τον ΣΥΡΙΖΑ και τους γιατρούς και εκκωφαντική σιωπή ως προς τα στοιχεία. Η αποχαλίνωση όμως της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας αποτυπώνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη για το 2022 κόβει 907 εκατ. υγειονομικών και έκτακτων δαπανών για την καταπολέμηση της πανδημίας καταδικάζοντας σε πλήρη διάλυση το ΕΣΥ. Θα δώσουμε όμως 10 δις για να έχουμε γαλλικές φρεγάτες (το 2025) και γαλλικά αεροπλάνα (κάποια στιγμή) που θα μας προστατεύουν (από τι άραγε) οπότε μπορούμε να πεθάνουμε ήσυχοι.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούμε σε μία περίοδο που όλο και συχνότερα η νομιμοποίηση των πολιτικών αποφάσεων δεν γίνεται στη βάση δημοκρατικών σταθμίσεων, αλλά με την επίκληση επιστημονικών δεδομένων και ευρημάτων. Με αυτή την έννοια, η συζήτηση για τις δημοσκοπήσεις είναι μια πλευρά μόνο –αν και πολύ ουσιαστική– της συζήτησης συνολικά για τη σχέση πολιτικής και επιστήμης στη σημερινή δημοκρατία. Παραδοσιακά, η δημοκρατία απαιτούσε πολίτες που να μπορούν να κρίνουν τις πολιτικές απόψεις και αποφάσεις. Σήμερα αυτό σημαίνει επιπλέον και να μπορούν να ελέγξουν την εγκυρότητα των επιστημονικών δεδομένων που τους παρουσιάζονται και, κυρίως, να εξάγουν από αυτά τα δικά τους πολιτικά συμπεράσματα με κριτικό τρόπο. Το να διασφαλίσουμε συλλογικά τους θεσμικούς, πολιτικούς, επιστημονικούς, επικοινωνιακούς και οικονομικούς όρους ώστε να γίνει αυτό εφικτό είναι ουσιώδες για τη λειτουργία της σημερινής δημοκρατίας.

Το κλιματικό άγχος είναι εδώ και φέρνει συχνά την αίσθηση της ανημποριάς ή, χειρότερα, μεταβολίζεται σε λατρεία του τέλους του κόσμου. Δεν είναι υποκρισία, εμείς οι δυτικοί να λέμε στους αναπτυσσόμενους λαούς να μην φτάσουν στο επίπεδο της δικής μας κατανάλωσης, γιατί έτσι θα καταστραφεί ο πλανήτης, αλλά εμείς να συνεχίζουμε; Δεν είμαστε εξωφρενικοί να τους ζητάμε να καταστρέψουν τις οικονομίες τους που βασίζονται στο πετρέλαιο ή τον άνθρακα για χάρη της ακριβότερης πράσινης ενέργειας; Δεν είμαστε απατεώνες όταν την ίδια στιγμή πρέπει να δίνουμε μερτικό εμείς για τη μετάβαση αυτή, τελικά να τους πιστώνουμε το 1/10 απ’ αυτό που πρέπει; Δεν είμαστε εγωμανείς και νάρκισσοι όταν υψώνουμε ήδη τείχη στους πρόσφυγες που είναι απλώς ένα κλάσμα από τους δεκάδες εκατομμύρια κλιματικούς πρόσφυγες που θα θελήσουν να έρθουν σε ελάχιστα χρόνια, γιατί εμείς, οι δυτικοί, υπερθερμαίνουμε τον πλανήτη και ιδίως τις περιοχές τους; Αν δεν τολμήσουμε να φανταστούμε κοινωνικές αλλαγές που θα πλήξουν τις δικές μας εταιρείες, τον δικό μας κραταιό καπιταλισμό, τον δικό μας τρόπο ζωής, τότε απλώς θα διακατεχόμαστε από κλιματικό άγχος. Οφείλουμε στον τρίτο κόσμο, στους από κάτω, στους ιθαγενείς, όλον μας τον πλούτο. Αν δεν τον μοιραστούμε, δεν θα έχουμε πλανήτη να ζήσουμε. Αν δεν κάνουμε ταξική πάλη υπέρ όλων αυτών, αν δεν είμαστε κόκκινοι, τότε δε μπορούμε να λέμε πως είμαστε πράσινοι. Αν «ψυχή και κοινωνία είναι αδιαχώριστες, μολονότι ριζικά μη αναγώγιμες η μία στην άλλη»8, και αν αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο στον παγκοσμιοποιημένο μας κόσμο, τότε να φανταστούμε άλλους τρόπους μη διαχωρισμού τους από αυτούς που τώρα επιτελούμε. «Το καλό με τη νεότητα είναι πως δεν είσαι τυφλωμένος από τη “ρεάλ πολιτίκ” ούτε επιρρεπής στον συμβιβασμό», δήλωσε πρόσφατα η Γκρέτα Τούνμπεργκ και έβαλε καθήκοντα.

Από την δεκαετία του ’60 το κράτος είχε βαλθεί να γκρεμίσει αυτή την ιστορική νησίδα στο κέντρο της πόλης. Δεν ήταν βλέπεις ασορτί με την αστυφιλία, την άνοδο της μεσοαστικής τάξης, την μετοίκηση των γηγενών από τις μονοκατοικίες στα διαμερίσματα. Όμως δεν τα κατάφεραν. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον. Πώς γίνεται μια τοποθεσία να σου ξυπνάει μνήμες που ΔΕΝ έχεις; Πώς γίνεται να σου προκαλεί συγκίνηση για εμπειρίες που ΔΕΝ έζησες; Κι απ’ την άλλη μεριά, πώς να μην νιώσεις το απόλυτο δέος αν – παρκάροντας κάπου – πλησιάσεις και δεις όταν τα προσφυγικά έχουν ακόμα πάνω τους τις λαβωματιές από τις σφαίρες των Δεκεμβριανών; Γνωρίζουμε το παρελθόν, βιώνουμε το παρόν, δεν ξέρουμε το μέλλον. Όπως δεν ξέρουμε τι σκέφτονται οι παροικούντες και μη για την τύχη του. Θα το αφήσουν να σαπίζει με τους γύψους να κρέμονται, με τους θρυμματισμένους σοβάδες, με το χρώμα που χάθηκε για πάντα; Δεν επιτρέπεται, απλά δεν επιτρέπεται να συμβεί αυτό. Αφού βρεθεί στεγαστική λύση για όσες οικογένειας απέμειναν – πρέπει να στεγαστεί εκεί ένα Μουσείο Μνήμης της Προσφυγιάς; Να συγκεντρωθεί το υλικό, που να «θυμάται» και να «θυμίζει». Όσο ζουν ακόμα παιδιά κι εγγόνια πρέπει να κατατεθούν σοβαρά πλέον τα τεκμήρια της αρχοντιάς ενός λαού; Μέχρι να συμβεί, αν ποτέ συμβεί, όταν «περνάτε» μην «προσπερνάτε». Στείλτε ένα βλέμμα, στείλτε μια σκέψη και μετά συνεχίστε μετά τον δρόμο σας. Από την Αλεξάνδρας προς Πατησίων… Κι απ’ τον Βόσπορο στου Αιγέα το Πέλαγο.

Έδωσε και ο Άδωνις μια έρευνα σε εταιρεία με απευθείας ανάθεση και πέσατε να τον φάτε. Η έρευνα είχε θέμα «Δράσεις της υπερυπουργάρας μας για τις επιπτώσεις της πανδημίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις». Δεν ξέρουμε σε τι συμπεράσματα κατέληξε η έρευνα. Μάλλον να πει ο Άδωνις στους μικρομεσαίους ότι αν τους στηρίξει, θα γίνουν 300 κιλά. Και ότι αν δεν τους αρέσει, να του δώσουν τα κλειδιά γιατί του τα ’χουν κάνει τσουρέκια. Εμείς πάντως αυτές τις δράσεις είδαμε από τον υπουργό. Τώρα αν του πρότεινε και άλλες η εταιρεία, δεν ξέρουμε. Μπορεί τις μεγαλύτερες χοντράδες να τις κρατάει για το επόμενο κύμα, θα δούμε. Μην εξαντλήσουμε με μιας όλα τα εργαλεία, είναι μαραθώνιος η πανδημία. Είναι πάντως εξαιρετική η συγκεκριμένη εταιρεία. Κι εμείς, αν ήταν να πληρώσουμε με ξένα λεφτά, αυτήν θα παίρναμε. Με το μακεδονικό ρωτούσε αν ο Σόρος παρεμβαίνει στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Μετά, που άλλαξε κυβέρνηση, σταμάτησε να ρωτάει. Προφανώς διαφοροποιήθηκαν τα ερευνητικά δεδομένα. Για την ιστορία, οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα ήταν 43% ναι / μάλλον ναι, 17% όχι / μάλλον όχι και 40% δεν ξέρω / τι μαλακίες με ρωτάτε τώρα. Και έβγαζε και τον Άδωνι δημοφιλέστερο πολιτικό στην Ελλάδα μετά τον Πούτιν. Και ότι η δοξολογία του Αγίου Δημητρίου είναι ασφαλέστερη από τη διαδήλωση στη Νέα Σμύρνη. Αλλά αυτό το ξέρουμε όλοι.

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να αντιτείνει ότι είναι άδικη η κριτική στον δήμαρχο γιατί τα προβλήματα της Αθήνας είναι διαχρονικά. Όταν έχουν μπαζωθεί ρέματα και ποτάμια, η αντιπλημμυρική προστασία καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη. Η παρατήρηση είναι εν μέρει ορθή -αν και πρέπει να παρατηρήσουμε ότι οι πολιτικοί θυμούνται τη διαχρονικότητα των προβλημάτων μόνο όταν καταλαμβάνουν τους θώκους της εξουσίας. Επίσης, είναι αλήθεια ότι τα έργα στη χώρα μας παίρνουν πολύ χρόνο για την πραγματοποίησή τους. Ωστόσο, ο κ, Μπακογιάννης είναι ήδη δύο χρόνια δήμαρχος Αθηναίων. Θα έπρεπε να είχε επιδείξει (πολύ) μεγαλύτερη ενεργητικότητα στην αντιπλημμυρική θωράκιση της πρωτεύουσας, ώστε να μπορεί να παρουσιάσει χειροπιαστό έργο και όχι μόνο εργολαβίες εν εξελίξει, οι οποίες μάλιστα ως επί το πλείστον έχουν την απαρχή τους στη δημαρχία Καμίνη. Το λιγότερο που θα έπρεπε να είχε κάνει, θα ήταν να αφιερώσει στα αντιπλημμυρικά έργα την ενεργητικότητα που διοχέτευσε στον Μεγάλο Περίπατο, όπου κατάφερε να ξεπεράσει σε χρόνο μηδέν όλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια. Βέβαια, τον Μεγάλο Περίπατο δύσκολα τον λες παράδειγμα σοβαρού και αποτελεσματικού σχεδιασμού. Το πρόβλημα όμως είναι επί της αρχής. Δεν γίνεται η δημοτική αρχή πότε να βάζει φοίνικες και πότε να φυτεύει πλατάνια, όταν η Πανεπιστημίου γίνεται ποτάμι και ο Κολωνός λίμνη. Διότι αν οι δρόμοι αντί για παριζιάνικα βουλεβάρτα που τους θέλει ο δήμαρχος, γίνονται βενετσιάνικα κανάλια, τότε πραγματικά χαιρέτα μου τον πλάτανο.

Δικαστές που κρίνουν ότι ο πρωτοδίκως καταδικασθείς δεν είναι ύποπτος τέλεσης νέων εγκλημάτων, αν και αυτός έχει καταδικαστεί για συνέργεια σε ανθρωποκτονία και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση που δρούσε με το δόγμα «ό,τι κινείται σφάζεται» (Μικρή λεπτομέρεια: το δόγμα δίδασκε στα μέλη ο πρωτοδίκως καταδικασθείς). Εισαγγελείς που υμνούν το τεκμήριο της αθωότητας μέχρι το αμετάκλητο της καταδίκης. Ψυχιατρικές πραγματογνωμοσύνες και κοινωνικοί λόγοι που λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν από την έδρα. Αναστολή της πρωτόδικης ποινής μέχρι την εκδίκαση της έφεσης, το πολυπόθητο 497 του ΚΠΔ, που μάταια ζητείται σε τόσες και τόσες υποθέσεις ήσσονος σημασίας, χορηγείται σε βαρύτατης απαξίας αξιόποινες πράξεις. Μέχρι να δούμε τη δικαιοσύνη να λειτουργεί έτσι στην δικαστηριακή καθημερινότητα... μέχρι τότε: σήμερα η δικαστική εξουσία έβγαλε από τη φυλακή (με θετική εισαγγελική πρόταση και απόφαση κατά πλειοψηφία) τον οργανωτή του χρυσαυγίτικου τάγματος εφόδου που δολοφόνησε τον Παύλο Φύσσα. Μια δική τους δικαιοσύνη, μια άλλη δικαιοσύνη, τόσο μακρινή για τα δεδομένα του ποινικού μας συστήματος, για την ακρίβεια δύο δικαιοσύνες: δύο μέτρα και δύο σταθμά. Ποτέ δεν είχαμε αυταπάτες: δεν υπάρχει πίσω από αυτή την υπόθεση μια ισχυρή φαμίλια που έχει χάσει τον άνθρωπό της – υπάρχει μια λαϊκή οικογένεια από το Κερατσίνι. Δεν υπάρχει η πρεσβεία μιας ισχυρής χώρας που να τρώει τον κόσμο με τα τηλέφωνά της – υπάρχει μόνο η φωνή του αντιφασιστικού κινήματος. Δεν υπάρχει το φόβητρο της αντιτρομοκρατικής και των εισαγγελέων της – υπάρχει μόνο το αίτημα για δικαιοσύνη που ανάγκασε το κράτος, αλλά ποτέ δεν το μετασχημάτισε. Κανένας θεσμός της αστικής κοινωνίας, καμία εξουσία, δεν πρόκειται να σταθεί αποφασιστικά απέναντι στη φασιστική απειλή. Μόνο η δράση ενός εξωθεσμικού, δημοκρατικού κινήματος αποτελεί ικανή συνθήκη για το τσάκισμα του φασισμού. Αυτό το κίνημα οργανώνουμε, με τη δική του πολιτική, τους δικούς του στόχους, τους δικούς του θεσμούς. Και ένα από τα καθήκοντα αυτού του κινήματος είναι και η παρέμβαση στο Εφετείο της μεγάλης δίκης της Χρυσής Αυγής που (μην ξεχνιόμαστε) θα αρχίσει τους επόμενους μήνες: για να εξασφαλίσουμε ότι αυτοί που σφάγιασαν μετανάστες, μουσικούς, συνδικαλιστές και αντιφασίστες, θα επιστρέψουν στη φυλακή για να εκτίσουν το σύνολο της ανασταλείσας ποινής τους.