Αναδημοσιεύσεις

Δεν είναι η πρώτη φορά που η θεατρική κριτική δέχεται τα βέλη των καλλιτεχνών που δυσαρέστησε. Πριν από την πρόσφατη αντίδραση του Χάρη Φραγκούλη σε αυτούς που αποκάλεσε «θεσμικούς κριτικούς» δηλώνοντας ότι δεν «μπορούν να πιάσουν τα λεμόνια [τ]ου», έχει υπάρξει εκείνη της Άντζελας Μπρούσκου κατά της Ματίνας Καλτάκη, η διαμάχη μεταξύ του Δημήτρη Καραντζά και του Γιώργου Σαμπατακάκη, η απαγόρευση του Γιάννη Χουβαρδά -και όχι μόνο- να βλέπουν ορισμένοι κριτικοί τις παραστάσεις του. Όσο κι αν τα ίχνη έχουν σβηστεί από τα κοινωνικά δίκτυα που συνήθως είναι οι φορείς τέτοιου είδους εμπαθειών, όλα αυτά έχουν πολλάκις συζητηθεί και μένουν καταγεγραμμένα στις μνήμες. Που είναι συσσωρευτικές. Ταιριάζει λοιπόν να αναρωτηθούμε τι συμβαίνει. Γιατί εξαπολύονται εκατέροθεν κατηγορίες; Ποιος κατηγορεί ποιον για θεσμικότητα; Τι είναι τελικά καινούριο και τι δεν είναι;

Απέναντι στον προτεινόμενο ιδεολογικοπολιτικό χυλό, απέναντι σε αμφισβητούμενα ιδεολογήματα και σε αμφιλεγόμενους σχηματισμούς, μόνο ο συγκροτημένος, βασισμένος στις παραδόσεις της αριστεράς, αφηγηματικός λόγος μπορεί να επαναφέρει σε μια δυναμική πορεία χειραφέτησης τα αποκλεισμένα τμήματα της κοινωνίας, άρα και τον κοινωνικό, προς χάριν των από κάτω, μετασχηματισμό. Η «μεγάλη δημοκρατική παράταξη» ή θα είναι ριζοσπαστική ή δεν θα μπορέσει να υπάρξει. Ή θα έχει κορμό την Αριστερά –ας επιτραπεί η σύγκριση, στο πρότυπο συγκρότησης του ΕΑΜ- ή, αν δεν την έχει, θα καταπέσει, εγκλωβισμένη σε ιδεολογικές παλινωδίες και αμφίβολες πρακτικές. Η ριζοσπαστικοποίηση της δεξιάς, η μετατόπισή της σε νέα, πέραν του «κοινωνικού καπιταλισμού», άκρα, συμπαρασύρει σε δεξιές διολισθήσεις και τον επονομαζόμενο κεντρώο χώρο. Σ’ αυτήν την ιδιότυπη πολιτική τραμπάλα, ο ρόλος της Αριστεράς παραμένει ιστορικός. Με ιδεολογική παρρησία και αγωνιστικό φρόνημα, επανεισάγει τη σύγκρουση στην πολιτική σκηνή: με τους πολλούς, με τον λαό, απέναντι στο κεφάλαιο, τους ολίγους. Με καθαρές θέσεις και ιδεολογική σαφήνεια, σε μια μάχη σώμα με σώμα, μπορεί να καταφέρει –υπάρχει ιστορικό προηγούμενο- εκείνο που οι επαγγελματίες «πραγματιστές» λοιδορούν ως ουτοπία. Ένας μήνας είναι πολύς, πυκνός καιρός. Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά.

Τα αποτελέσματα των εκλογών επιβεβαιώνουν τη ρευστότητα και την αστάθεια του κομματικού συστήματος, το οποίο διέρχεται μια μακρά μεταβατική φάση. Η αποκρυστάλλωση δυο μεγάλων κομμάτων δεν συνιστά σε καμία περίπτωση παγίωση ενός νέου δικομματισμού. Ο δικομματισμός προϋποθέτει θεσμοποιημένα κόμματα με δυναμική αυτοδυναμίας που σχεδόν μονοπωλούν την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και την κυβέρνηση. Την προϋπόθεση αυτή πληροί οριακά και ενδεχομένως συγκυριακά μόνο η Ν.Δ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και φαίνεται να αποκτά μια σχετικά σταθερή εκλογική βάση, που κυμαίνεται πάνω από το 20%, εξακολουθεί να εμφανίζει χαμηλό βαθμό θεσμοποίησης. Η μετακίνηση του 33% της εκλογικής του πελατείας, η μεγάλη διαφορά από την Ν.Δ. - η μεγαλύτερη σε ευρωεκλογές - , η συντριβή των κομματικών και ημικομματικών συνδυασμών στις εκλογές για την αυτοδιοίκηση, η σκιώδης παρουσία του στους μαζικούς χώρους, καθιστούν επισφαλή τη θέση του στη μακρά περίοδο. Επίσης, η αντοχή πέντε τουλάχιστον κομμάτων που διεκδικούν με αξιώσεις κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και μετεκλογικό ρόλο προοιωνίζονται την αναπαραγωγή ενός περιορισμένου πολυκομματισμού με διπολική άρθρωση. Ένας διπολισμός ωστόσο ασταθής και ασύμμετρος. Ασταθής στο βαθμό που οι παράγοντες οι οποίοι προκάλεσαν τη ρευστοποίηση των παραδοσιακών κομματικών βάσεων και τις πρωτοφανείς μετακινήσεις των ψηφοφόρων εξακολουθούν να είναι ενεργοί. Ασύμμετρος διότι ο δεξιός πόλος εμφανίζεται εκλογικά ενισχυμένος, ενώ διαθέτει στρατηγικούς συμμάχους στα δεξιά (Βελόπουλος) και στο κέντρο (ΚΙΝ.ΑΛΛ.). Αντίθετα, ο αριστερός πόλος είναι συρρικνωμένος και προς το παρόν απομονωμένος και αποκομμένος από τις όμορες πολιτικές δυνάμεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε μνημόνιο, έκανε δε λάθη στρατηγικά και τακτικής τα οποία έχουν επιπτώσεις. Ωστόσο, υποστηρίζω ότι σημειώθηκε μια μεγάλη ιδεολογική μεταστροφή τα αίτια της οποίας δεν εξαντλούνται σε αυτό. Βρισκόμαστε στη στιγμή της υπερ-συντηρητικής αντί-δρασης στην δημοκρατική εξέγερση της αξιοπρέπειας από το 2011 έως και το 2015. Δεν φετιχοποιώ την ήττα του 2015 και υποστήριξα την στρατηγική της «αντίστασης στα σημεία» που ακολουθήθηκε έκτοτε. Μνημόνιο αλλά και αναβολή των δυσάρεστων μέτρων για το μέλλον σημαίνει προσπαθώ να κάνω τη διαφορά με καθυστέρηση κερδίζοντας χρόνο μέχρι να έρθω σε καλύτερη θέση. Είτε το πεις παράλληλο πρόγραμμα για προστασία των υποκατώτατων στρωμάτων, είτε ενίσχυση των νέων δικαιωμάτων, είτε παροχές μετά τον Αύγουστο του 2018, το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής φαίνεται ότι είναι μικρότερο του αναμενομένου. Δεν μπορείς να συνεχίζεις την αναβολή όταν λες ότι βγήκαμε από την επιτήρηση και ο λαός έχει δικαίωμα να ζητάει περισσότερα μετά από εννιά χρόνια κρίση. Ο χρόνος κύλησε ξαφνικά. Αυτή είναι η παρεξήγηση μεταξύ κυβέρνησης και λαού, η διαφωνία. Πρόκειται για μια παρανόηση όπως την εννοεί ο Ρανσιέρ και όχι ότι φταίει ο λαός που δεν μας καταλαβαίνει (Κύρκος ή ΚΚΕ ακόμη και σήμερα). Τώρα ήρθε η ώρα της καπιταλιστικής επιτάχυνσης. Η παρεξήγηση όσον αφορά τον χρόνο στην πολιτική είναι ο κρισιμότερος παράγοντας. Παράδειγμα ακραίο: ο λαός έδειξε υπομονή δυόμισι χρόνια στιβαζόμενος στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ και κάποια στιγμή λέει δεν πάει άλλο, ας ιδιωτικοποιηθεί προκειμένου να υπάρχει τουλάχιστον ένα λεωφορείο να πηγαίνω σπίτι μου. Πόσο χρόνος απαιτείται για να κριθεί ένα εγχείρημα και μια στρατηγική; Προφανώς όχι άπειρος και δεν σε σώζει η δωρεάν συγκοινωνία για τους ανέργους.

Μια ακόμη μάχη βρίσκεται σε εξέλιξη, μια επόμενη μάχη μας περιμένει. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια κι ας μην βιαστούν πολλοί και διάφοροι να θεωρήσουν την Αριστερά εκ των προτέρων «τελειωμένη».

Δεν είχανε κλείσει καλά - καλά οι κάλπες και άρχισε η παλινόρθωση. Η Μιράντα Ξαφά, που για λίγο καιρό την είχανε βάλει στο αθόρυβο, άρχισε να εξαπολύει κατάρες κατά της αναδιανομής του πλούτου. Της αναδιανομής υπέρ των φτωχών εννοεί. Με την αναδιανομή υπέρ των πλουσίων δεν έχει πρόβλημα.