Αναδημοσιεύσεις

Στην εγχώρια βιομηχανία της κατανάλωσης, μεγάλη -τη μεγαλύτερη ίσως – βαρύτητα στη διάχυση του κρυφού μηνύματος του προϊόντος, ώστε ο πελάτης να ταυτιστεί μαζί του, δίνει γνωστή φίρμα πώλησης παιχνιδιών και όχι μόνο. Φέτος, εν όψει Χριστουγέννων, επιστρατεύεται στόρι πατριαρχικής οικογένειας καπεταναίου που βρίσκεται στα φουρτουνιασμένα πελάγη. Το πλοίο του, σημειωτέον, λέγεται “Μεγαλόχαρη”. Η δε μουσική υπόκρουση, ανήκει στον Ξαρχάκο. “Τα JUMBO”, λέει η εταιρεία, “φέτος αφιερώνουν τη μεγάλη τους καμπάνια, στη Μεγάλη Ελλάδα της θάλασσας και την ψυχή των ανθρώπων της. Μια ψυχή που ανθίζει μέσα από την εμβληματική μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου, από την ταινία «Κόκκινα φανάρια», σε μια νέα συγκλονιστική εκτέλεση που επιμελήθηκε ο ίδιος ο συνθέτης, για τις ανάγκες της ταινίας”. Η τέχνη, δηλαδή, μεταλλαγμένη, υποστηρίζει την μαζική υποκουλτούρα του καταναλωτισμού. Το δε μήνυμα της διαφήμισης, φανερά “πατρίς – θρησκεία – οικογένεια”, αφιερωμένο στις “ψυχές των ανθρώπων”, μπορεί να καταγραφεί ως μνημείο υποκρισίας: η πληθώρα των καταγγελιών για τις κάκιστες σχέσεις εργασίας στα καταστήματα, με τα ωράρια – λάστιχο, την τετράωρη “απασχόληση” που γίνεται καταχρηστικά 6ωρη, 8ωρη κ.ο.κ., δεν αφήνουν περιθώρια για τις “καλές προθέσεις” των αφεντικών. Το δε ξέπλυμα της κακής εικόνας που επιχειρείται είναι ενδεικτικό του τρόπου λειτουργίας του παγκόσμιου καπιταλισμού. Να ξαναθυμηθεί ο καταναλωτής το μαγαζάκι της γωνίας, που δεν έχει τον παρά να ακριβοπληρώσει προπαγανδιστικά σποτ, είναι μια οφειλή στον εαυτό του. Διότι έτσι ενισχύει την ταξική αλληλεγγύη, το δε έξοδο θα του επιστραφεί, ίσως στο πολλαπλάσιο.

Όμως, πέρα από την αναγνώριση δομικών ομοιοτήτων, η δογματική υιοθέτηση θέσεων που υποστήριξε η αριστερή πτέρυγα του κινήματος πριν από έναν και παραπάνω αιώνα δεν βοηθά τη σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά στη χάραξη της στρατηγικής της. Αντίθετα, αυτή έχει πολλά να κερδίσει και από απόψεις τις οποίες είχαν εκφράσει στο παρελθόν τόσο ο αναρχισμός όσο και ο σοσιαλδημοκρατικός μεταρρυθμισμός, που πολεμήθηκαν με σφοδρότητα από το επαναστατικό μαρξιστικό ρεύμα, δικαιολογημένα ίσως στο πλαίσιο της σκληρής ιδεολογικής πάλης στις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες εκείνης της εποχής. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, το ζήτημα της κυβερνητικής συμμαχίας των σοσιαλδημοκρατών με αστικά κόμματα, την οποία καταδίκαζε τότε ως προδοτική η αριστερή τάση της σοσιαλδημοκρατίας. Παρά το γεγονός ότι σήμερα η συμμετοχή σε συμμαχικές κυβερνήσεις συνεχίζει να διχάζει τα ευρωπαϊκά ριζοσπαστικά αριστερά κόμματα, τόσο μεταξύ τους όσο και εσωτερικό τους, αυτό το ενδεχόμενο δεν αποτελεί πια ζήτημα αρχής αλλά τακτικής επιλογής.

Στηριγμένη στην εκφρασμένη, μέχρι στιγμής, διάθεση της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ να συναινέσει σε ένα καλπονοθευτικό εκλογικό νόμο στο όνομα της αποφυγής της «ακυβερνησίας», η ΝΔ επιχειρεί να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιό της παίζοντας το προκλητικό χαρτί μιας εκλογής μόνο και μόνο για να καεί η απλή αναλογική. Θα βρει, άραγε, την ίδια ανταπόκριση από το ΚΙΝΑΛ; Τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών δεν έχουν, άραγε, οδηγήσει τα στελέχη του στο συμπέρασμα ότι τέτοιου είδους επιλογές, που ενδεχομένως είχαν βάση υπό τη μεγάλη προσδοκία ενός ανταγωνιστικού προς τον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστού, το μόνο που καταφέρνουν είναι να ωθούν το ΚΙΝΑΛ προς τα δεξιά και να το αποκόβουν ακόμα και από παραδοσιακά τοποθετημένα στο κέντρο τμήματα του εκλογικού σώματος; Σε κάθε περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε ένα τέτοιο σχέδιο μία μόνο επιλογή έχει συμβατή με τη σταθερή θέση του υπέρ της απλής αναλογικής: να αναπτύξει επιτέλους το λογικό και πολιτικό εξ ορισμού απαραίτητο συμπλήρωμά της, δηλαδή τη δική του πολιτική συμμαχιών. Ήδη στη Βουλή υπάρχουν κόμματα (ΚΚΕ, ΜΕΡΑ…) που έχουν στο πρόγραμμά τους την απλή αναλογική. Η άρνηση της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ σε μια πρόσκληση συνεργασίας με αυτό το περιεχόμενο δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Η συμπαράταξή της με τη ΝΔ σ΄ ένα παιχνίδι διπλών εκλογών μπορεί να προσληφθεί από το εκλογικό παρατηρητήριο του σαν παράδοση άνευ όρων στη στρατηγική της δεξιάς. Ενώ, αντίθετα, η προσέγγιση με τις άλλες κοινοβουλευτικές δυνάμεις στα αριστερά του, αφενός, του δίνει έναν σημαντικό αυτοτελή ρόλο στις μετεκλογικές συνθήκες, αφετέρου, αποτελεί μια έμπρακτη πρώτη απάντηση στην κινδυνολογία της ΝΔ περί «ακυβερνησίας» με απλή αναλογική.

Ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης μπορεί να έδωσε συγχαρητήρια στους υπουργούς του για τα νομοσχέδιά τους και την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων -«μέχρι στιγμής καταφέραμε να κάνουμε γρηγορότερα και περισσότερα απ’ όσα είχαμε δεσμευθεί»- προανήγγειλε ότι θα ψηφιστούν άλλα τριάντα έως το τέλος του έτους, τονίζοντας ότι «η κοινωνία είναι ώριμη για αλλαγές», με βάση το παράδειγμα της ΔΕΗ -«δείξαμε ότι είμαστε διατεθειμένοι να το κάνουμε και όντως “σπάσαμε αυγά“»- αλλά το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ήταν στην ατζέντα, πήγε για τον Γενάρη και το κοινωνικό μέρισμα έμεινε κατ‘ αρχάς αόριστο και οι σχετικές ανακοινώσεις μετατοπίστηκαν για την επόμενη Πέμπτη ή Παρασκευή. Τα ρεπορτάζ στο φιλοκυβερνητικό Τύπο σημειώνουν –δηλαδή προετοιμάζουν– ότι το οικονομικό επιτελείο «είναι επιφυλακτικό» και γι’ αυτό από τις κοινωνικές ομάδες που σχεδιάζεται να καλυφθούν με το κοινωνικό μέρισμα, βασική προτεραιότητα έχουν οι ευάλωτες ομάδες και ακολουθούν οι ομάδες φορολογουμένων που σήκωσαν το βάρος της υπερφορολόγησης, ελεύθεροι επαγγελματίες και μισθωτοί. Οι ανακοινώσεις θα περιλαμβάνουν την «πρώτη ομάδα» και θα κριθεί τι θα γίνει με τη «δεύτερη» και γενικώς τα μέτρα θα είναι «σταδιακά». Η δεύτερη ομάδα είναι οι έχοντες! Κάπου εδώ, όμως, αρχίζει να υπάρχει πρόβλημα, γιατί υπάρχουν και οι προσδοκίες που δημιούργησε η ΝΔ προεκλογικά. Γι’ αυτό ο πρωθυπουργός ζήτησε από τους υπουργούς, κατά το ρεπορτάζ της Καθημερινής, «να υπενθυμίζουν τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι εντός τετραετίας θα καταργηθεί η εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος». Το οικονομικό επιτελείο είναι επιφυλακτικό, διότι η αργή πορεία της οικονομίας, ο στριμωγμένος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος και η αυστηρότητα των δανειστών σ’ αυτή τη στάση οδηγούν. Εδώ εντάσσεται και το ασφαλιστικό που εμπλέκεται επιπλέον σε εσωτερικές διαφωνίες. Γι’ αυτό κάθε λίγο και λιγάκι ο κ. Βρούτσης αλλάζει απόψεις. Μετά τη διάψευση των προσδοκιών των μεσαίων τάξεων –το παραδέχονται πια και κυβερνητικά στελέχη– όπως συνάγεται από τα δημοσιεύματα θα ακολουθήσει η δραστική επιβάρυνση και όχι ελάφρυνση αγροτών και μικροεπαγγελματιών, δηλαδή εκατοντάδων χιλιάδων οικογενειών. Η κυβέρνηση διστάζει να βρεθεί μπροστά σε ένα μείζον πολιτικό πρόβλημα και γι’ αυτό συνεχώς αναβάλλει τις ανακοινώσεις.

Παρά την κατάρρευση της επικρατειακής διπολικότητας του Ψυχρού Πολέμου, με την παγκόσμια επικράτηση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, η λειτουργική διπολικότητα που κυριαρχεί στον εικοστό πρώτο αιώνα είναι πιο απόλυτη, καθότι παρέχει λιγότερες «ευκαιρίες» εναντίωσης στο σύστημα. Αφήνοντας απ’ έξω τις διαφορετικές παραλλαγές της Ακροδεξιάς και τον ισλαμικό εξτρεμισμό, η επιλογή τώρα είναι μία: υπέρ ή κατά του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Η «προοδευτική» ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα είναι πλέον ανέφικτη. Η μία μετά την άλλη, οι οπορτουνιστικές ηγεσίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, προσπαθώντας να αυτοπροβάλλονται ως πιο «λάιτ» εκδοχές του νεοφιλελευθερισμού, έπεσαν στην παγίδα και απορροφήθηκαν από το σύστημα. Ο πιο αποτυχημένος οπορτουνισμός αυτού του είδους υπήρξε η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ από το 2012. Η «πασοκοποίηση» είναι το κραυγαλέο παράδειγμα προς αποφυγήν σε διεθνές επίπεδο. Θα ήταν τραγωδία με ανυπολόγιστες συνέπειες αν το ισχυρότερο κόμμα της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής Αριστεράς ακολουθούσε αυτή την αυτοκαταστροφική πορεία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, φλόμωσε τα αυτιά μας με τους «άριστους». Εκλέχτηκε το καλοκαίρι και έχοντας  πρόταγμα την «αριστεία», προέκρινε τη λαμπρή πορεία, καριέρα και τον βίο διάφορων για να καταλάβουν θέσεις πολιτικής ευθύνης, υποτίθεται έξω από παλαιοκομματικές λογικές. Αυτό που κατάφερε στους τέσσερις μήνες διακυβέρνησης, είναι αφενός οι «άριστοι» να γίνουν βασιλικότεροι του βασιλέως, με δηλώσεις επικίνδυνες που ανατινάζουν την όποια λογική όπως αυτές της Δόμνας Μιχαηλίδου για το οπλοστάσιο του συριακού στρατού στην ΑΣΟΕΕ. Αφετέρου, να αποδείξει για μια ακόμη φορά, πώς ο ίδιος πόρρω απέχει από τις εξαγγελίες του, και δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα γνήσιο τέκνο του πατρός του και της παράταξης που τον ανέθρεψε. Το δείχνουν αυτό περίτρανα, ο συγκεντρωτισμός του –μέχρι και η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης ήταν υπ’ ευθύνη του, η επιλογή προσώπων που συμπεριφέρονται με αυταρχισμό  διατάσσοντας απολύσεις όποιων δεν τους είναι αρεστοί–ο Απόστολος Δοξιάδης μπορεί να πάρει ένα βραβείο για αυτό, ο διορισμός σε καίριες θέσεις «Γκρούεζων» και προσωπικών του φίλων, οι οποίοι το λιγότερο αναπαράγουν δημόσιο λόγο σεξιστικό, λαϊκίστικο, χυδαίο –οι περιπτώσεις του νέου διοικητή του νοσοκομείου της Κω ή της εθνικής συντονίστριας για τα ασυνόδευτα ανήλικα είναι χαρακτηριστικές. Αυτό που σήμαινε τελικά για τον Κυριάκο Μητσοτάκη επιστροφή στην «κανονικότητα» ήταν η παλινόρθωση του παλιού καθεστώτος. Οι «άριστοι» πιάνουν το χέρι των Γκόρτσων και των Γκρούεζων και έρχονται με όρους πιο επιθετικούς και αντιδραστικούς να παραλάβουν το κράτος ως λάφυρο. «Θα σας εξαφανίσομεν…εεε…θα σας εξασφαλίσομεν».