μακεδονικό

Είναι κωμικό, και δείγμα πολιτικής ανοησίας και αναλφαβητισμού, να υποστηρίζεται ότι τη συμφωνία «την επέβαλαν οι ξένοι» και ότι «ο Τσίπρας υποτάχθηκε στο ΝΑΤΟ». Όσοι το λένε αυτό, είτε εκ δεξιών είτε εξ αριστερών –άλλωστε μερικές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τους μεν από τους δε-, κάνουν το εξής παιδαριώδες λάθος ανάγνωσης της συγκυρίας: στο πλαίσιο ενός μεθοδολογικού εθνικισμού/ ολοκληρωτισμού, φαντάζονται ότι και οι άλλοι επιθυμούν (και οφείλουν να επιθυμούν) ό,τι και αυτοί. Όταν λέμε ότι κάποιος «υποτάσσεται», προϋποθέτουμε ότι επιθυμεί το Α αλλά κάποιος άλλος παρεμβαίνει και του επιβάλλει να ακολουθήσει το Β. Εδώ, όμως, αυτό το Α –την ζηλότυπη διαφύλαξη της αποκλειστικότητας στη χρήση του «πανάρχαιου ελληνικού ονόματος»- το επιθυμούσαν, και το επιθυμούν, οι επικρίνοντες, όχι οι επικρινόμενοι. Η ελληνική κυβέρνηση δεν υποτάχθηκε στην ανώτερη ισχύ άλλων κυβερνήσεων και διεθνών οργανισμών· την αξιοποίησε, την έβαλε να δουλέψει για το δικό της σκοπό. Όσοι λένε το αντίθετο είναι βυθισμένοι στη διανοητική και πρακτική ανημπόρια και τη μνησικακία τους. Μετά τη χθεσινή έγκριση των τροποποιήσεων από τον αντισυμβαλλόμενο, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Ο τερματισμός της διαμάχης, τουλάχιστον σε επίπεδο κρατών, είναι πλέον διεθνές κεκτημένο. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι η παρούσα κυβέρνηση αύριο πέφτει και στη θέση της έρχεται μία άλλη υπό την νυν αξιωματική αντιπολίτευση, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Πρώτον διότι είναι σαφές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην περίπτωση που εκλεγεί, δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει από τη συμφωνία· απλώς τώρα προβαίνει σε διάφορες επιτελέσεις ρουτίνας για να ψαρεύει στα θολά νερά του (ακρο)δεξιού λαϊκισμού. Αλλά δεύτερον, και κυριότερον, ακόμη και αν –ιδίως εάν- η ελληνική κυβέρνηση υπαναχωρήσει ενώ η άλλη πλευρά έχει συμφωνήσει, τότε απλούστατα θα γίνει διεθνώς περίγελος, χωρίς ούτε καν να καταφέρει να αποτρέψει το ουσιαστικό αποτέλεσμα: όλες οι χώρες της υφηλίου, ευλόγως, θα της επιρρίψουν την ευθύνη και θα αναγνωρίσουν αμέσως τη γειτονική χώρα ως Βόρεια Μακεδονία –αν όχι ως απλώς Μακεδονία, όπως είχαν κάνει ήδη οι περισσότερες.

Οσο και αν εξακολουθεί να διαρρηγνύει τα ιμάτιά της για τον «ευρωπαϊσμό» της, η εθνικιστική στροφή της Ν.Δ. μεθοδεύεται με τρόπο που στενεύει καθοριστικά τα περιθώρια ελιγμών που η ίδια αφήνει στον εαυτό της. Η υιοθέτηση της φτηνής ακροδεξιάς προπαγάνδας, ότι η κυβέρνηση «αντάλλαξε το Σκοπιανό με τη μη περικοπή των συντάξεων», αποκαλύπτει πως η ίδια η Δεξιά έτσι ακριβώς βλέπει τα πράγματα. Με απλά λόγια, πως αν κάνει εκείνη κυβέρνηση και θέλει να μείνει συνεπής προς την «εθνικά υπερήφανη» (ήτοι εθνικιστική) στάση της, τούτο θα έχει ολέθριες οικονομικές συνέπειες για τη χώρα.

Το Μακεδονικό αποτελεί μια μουντζούρα στην εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό, κανείς δεν μπορεί να καταλάβει την ελληνική εμμονή, σκιάζει ακόμη και ζητήματα εξωτερικής πολιτικής στα οποία διεκδικούμε το δίκιο μας. Απλώνει όμως και μια τεράστια μελανιά στο εσωτερικό. Η αναμόχλευση ενός εθνικισμού παράλογου, φοβικού, επιθετικού, το σύνδρομο του έθνους-σκαντζόχοιρος με προτεταμένα αγκάθια προς όλες τις κατευθύνσεις. Το Μακεδονικό είναι δυστυχώς ο ελληνικός δρόμος προς την ακροδεξιά κατάσταση που σκιάζει όλη την Ευρώπη, από την Πολωνία και την Ουγγαρία έως την Ιταλία και τη Γαλλία. Η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να πετύχει η Ελλάδα. Το ανώτερο δυνατό των παραχωρήσεων, υπό ειρηνικές συνθήκες. Υπήρξε ένα παράθυρο ευκαιρίας και δύο πρωθυπουργοί που αποφάσισαν να το ανοίξουν. Θα έπρεπε να εγκαλέσουμε τον Τσίπρα αν, λόγω Καμμένου, δεν άγγιζε τα παντζούρια. Οχι γιατί τα άνοιξε. Και τα παράθυρα ευκαιρίας, στα εθνικά ζητήματα, δεν ανοίγουν κάθε τόσο. Γιατί τα πράγματα παγιώνονται, η επόμενη φορά, αν υπάρξει, θα είναι απείρως δυσκολότερη της προηγούμενης.

Η πείρα μάς έχει διδάξει, όταν ακούμε μεγάλες κουβέντες για «εθνικά ζητήματα», να ψάχνουμε λίγο πιο κάτω από την επιφάνεια, για να βρούμε τα μικροκομματικά συμφέροντα. Αυτό χρειάζεται να κάνουμε και με την πρόσφατη «εθνική αγανάκτηση» της ηγεσίας τής ΝΔ για την «πρόκληση Ζάεφ», αλλά και για την «ενδοτικότητα» της κυβέρνησης, που αποθρασύνει τους «Σκοπιανούς». Όλοι γνωρίζουμε πως η ηγεσία της ΝΔ σκλήρυνε τη στάση της στο μακεδονικό, όταν είδε την κοσμοσυρροή στα συλλαλητήρια. Έκτοτε δεν αφήνει ευκαιρία που μπορεί να της δοθεί, για να σηκώσει στο έπακρο τους τόνους, μέχρι του σημείου να λέει στη Βουλή ο ηγέτης της λόγια που μόνο στα καφενεία μπορεί να ακούσει κανείς, όπως εκείνη η απαράδεκτη αποστροφή περί συναλλαγής: πάρτε τη μη περικοπή των συντάξεων και «παραδώστε» μας τη Μακεδονία.

Ο θόρυβος γύρω από τις δήθεν «νέες προκλήσεις» είναι συνεπώς καταφανώς τεχνητός. Πρόκειται για μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής να αποσταθεροποιηθεί η κυβέρνηση μέσω του εκφοβισμού των βουλευτών της αντιπολίτευσης και των ΑΝ.ΕΛΛ. που σκοπεύουν να υπερψηφίσουν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Στηρίζεται σε συνειδητές διαστρεβλώσεις στα όρια των fake news. Ο Ζάεφ ούτε παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών ούτε εγείρει θέμα μακεδονικής μειονότητας. Αντίθετα, με τη συμφωνία αφίσταται από την επίκληση δικαιώματος που του δίνει το διεθνές δίκαιο. Αν ο Μητσοτάκης και οι μακεδονομάχοι ψάχνουν υπευθύνους για την έγερση θέματος μακεδονικής μειονότητας, ας καταγγείλουν (ως αυθεντικοί Ευρωπαίοι!) τις συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και τις αποφάσεις του Δικαστηρίου του Στρασβούργου, όχι τον Ζάεφ και τις Πρέσπες.

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, σωματείο που ιδρύθηκε επί δικτατορίας Μεταξά με πρώτο πρόεδρο τον (διορισμένο) δήμαρχο Θεσσαλονίκης, έχει μια μακρά παράδοση επίδοσης στην εθνικιστική κρατική προπαγάνδα. Ο σκληρός πυρήνας της είναι έτσι απόλυτα λογικό ν’ αντιδρά ακόμη και στη σκέψη πως οι νέοι προσανατολισμοί της κρατικής πολιτικής στα Βαλκάνια δεν έχουν πλέον ανάγκη την παλιομοδίτικη εθνικοφροσύνη του ως οργανωτή της λαϊκής συναίνεσης. Για έναν φορέα που αναγόρευσε σε «μεγάλους ευεργέτες» ακόμη και μεγαλοδωσίλογους χρηματοδότες όπως ο Τσολάκογλου, ο Λογοθετόπουλος ή ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης, η όποια κρατική πατρωνία συνιστά άλλωστε αναγκαίο όρο ύπαρξης.

«Δυστυχώς από το πρόγραμμά μου το εκατοστόν μόνον έκαμα», ομολογεί έτσι ο Μελάς στο ίδιο γράμμα του. «Ερχονται και μου προτείνουν μ’ ενθουσιασμόν πλήθος ωραίων και μεγάλων σχεδίων. Εγώ ο δυστυχής κάμνω το σχέδιόν μου, ξεκινώ με βροχήν, με κρύο, με πείναν και, όταν έλθη η στιγμή της εκτελέσεώς του, ή δεν έρχονται ή με γελούν παντοιοτρόπως ή και ειδοποιούν τους Βουλγάρους να κρυφθούν»