Συνεντεύξεις

22
10

ΠΑΣΟΚ και αριστερά: Μια συζήτηση σαράντα χρόνια μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1981

Γολέμης: Ισχυρίζομαι ότι στη γιγάντωση του ΠΑΣΟΚ συνέβαλε και η Αριστερά. Ειδικότερα ως προς το ΚΚΕ εσωτερικού, η αδικαιολόγητη μεγάλη χρονική παράταση μετά τη μεταπολίτευση της, σωστής στη δικτατορία, γραμμής της εθνικής, αντιδικτατορικής ενότητας (ΕΑΔΕ), το απομάκρυνε από τον λαϊκό, αντιδεξιό ριζοσπαστισμό, τον οποίο καρπώθηκε το ΠΑΣΟΚ και εν μέρει το ΚΚΕ. Γενικά η Αριστερά ήταν αμήχανη απέναντι σ’ αυτό το νέο δυναμικό κόμμα που εμφανιζόταν ως ένα πατριωτικό, αντιδεξιό, και αντιιμπεριαλιστικό «σοσιαλιστικό κίνημα», επιδίωκε την απαλλαγή της χώρας από την «εξάρτηση», και μια ριζική αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας προς όφελος των «μη προνομιούχων» (μιας διαταξικής κατηγορίας στην οποία κυρίαρχο ρόλο είχαν τα μεσαία στρώματα). Πάντως, τουλάχιστον μέχρι το 1981, τόσο το ΚΚΕ εσωτερικού όσο και το ΚΚΕ δεν επιθυμούσαν τη σύγκρουση με το ΠΑΣΟΚ. Στο ΚΚΕ εσωτερικού ένας μέρος της ηγεσίας φλέρταρε με την ιδέα ότι αυτό ως ένα «ιδιότυπο» σοσιαλιστικό κόμμα θα μπορούσε να είναι μια συμμαχική δύναμη στο πλαίσιο του «δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό», σε αντίθεση με τις κλαδικές οργανώσεις του κόμματος ΚΚΕ, κυρίως στο δημόσιο και τις τράπεζες, που είχαν μεγάλη αντιπαλότητα με το συνδικαλιστικό ΠΑΣΟΚ, την ΠΑΣΚΕ, ιδιαίτερα μετά το 1981. Σχετικά θετική ήταν και στάση του ΚΚΕ απέναντι σ’ αυτό το «μικροαστικό» κόμμα με το οποίο επιδίωκε μια λαϊκομετωπική συμμαχία κατά της Δεξιάς, δεδομένης και της κοινής τους θέσης κατά της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ. Σ’ αυτό το γενικό κλίμα, εξαίρεση στον χώρο της ανανεωτικής κομμουνιστικής και ευρύτερης Αριστεράς αποτέλεσε η θέση του Άγγελου Ελεφάντη και της ομάδας του περιοδικού Ο Πολίτης, που θεωρούσαν το ΠΑΣΟΚ προσωποπαγές λαϊκιστικό κόμμα το οποίο δεν είχε καμιά σχέση με τον σοσιαλισμό, και πρότειναν την ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση μαζί του. Αντιπαλότητα προς το ΠΑΣΟΚ εκείνη την περίοδο, προ του 1981, είχε μια ενδογενή δυσκολία άρα και περιορισμούς. Το γενικό φρόνημα ήταν να φύγει η Δεξιά και επομένως το μέχρι πού θα πας την κριτική σου ήταν δύσκολο. Όταν, μάλιστα, ντε φάκτο αυτό έπειθε ότι το μπορεί και όχι η Αριστερά.
22
10

Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης: Να αντιστρέψουμε το κλίμα ανοχής απέναντι στον νέο ευρωπαϊκό ναζισμό

Η Ακροδεξιά δέχτηκε αναμφισβήτητα ένα ισχυρό πλήγμα με την καταδίκη των ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής. Όμως το πλήγμα αυτό είχε να κάνει με τη νομιμοποίησή της στον δημόσιο χώρο. Αντιστρόφως εκτιμώ ότι λειτούργησε συσπειρωτικά σε μικρο-χώρους ομάδων που ριζοσπαστικοποιήθηκαν με ιδεολογικούς φορείς τον εθνικισμό, τη στρατιωτικοποιημένη οργανωτική λειτουργία ως αυτοσκοπό και τη σαφή αμφισβήτηση του δημοκρατικού πλουραλισμού και βέβαια του ίδιου του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η Χ.Α. ασφαλώς δύσκολα θα επιζήσει ύστερα από τις μεταβολές αυτές, ενώ πολλά άλλα μορφώματα θα δυναμώσουν και θα διεκδικήσουν μια ισχυρή θέση στον δημόσιο χώρο, στοχεύοντας ακόμα και την επαναδημιουργία πολιτικού κόμματος. Βεβαίως η Ελληνική Λύση ήδη στεγάζει μεγάλο τμήμα των Ελλήνων ακροδεξιών και είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα το πώς θα αναπτυχθούν οι τριβές και οι πιέσεις του κόμματος αυτού με τις ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής Ακροδεξιάς.
20
10

Τζόρτζιο Αγκάμπεν: Προετοιμάζεται η εγκαθίδρυση ένας νέου δεσποτισμού

Εννοείται ότι στην εποχή μας τίθεται το ζήτημα της ανεπάρκειας και της παρακμής της δημοκρατίας. Για παράδειγμα, ήδη ο Χάιντεγκερ, σε ένα διαφορετικό μεν πλαίσιο, έθεσε τον προβληματισμό, εάν η δημοκρατία ήταν η κατάλληλη μορφή πολιτεύματος ενόψει του προβλήματος αναφορικά με την τεχνολογία. Ο Χάιντεγκερ έθεσε τον εξής προβληματισμό σε σχέση με την τεχνολογία, η οποία σήμερα αποτελεί, πράγματι, το κυρίαρχο πολιτικό φαινόμενο: είναι η δημοκρατία σε θέση να κυβερνά την τεχνολογία ή τελικά κυβερνάται από αυτήν, όπως τελικά διαπιστώνεται; Το λάθος, κατά τη γνώμη μου, έγκειται στο να τίθεται η εναλλακτική, δημοκρατία-δεσποτισμός, ενώ γνωρίζουμε ήδη, τόσο από τους αρχαίους όσο και από τον [Αλεξίς ντε] Τοκβίλ, ότι η δημοκρατία τείνει να εκφυλίζεται αυθόρμητα σε δεσποτισμό. Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε μία άλλη μορφή πολιτικής, η οποία να ξεφεύγει από αυτήν την αιώνια ταλάντωση, μεταξύ της δημοκρατίας που εκφυλίζεται σε δεσποτισμό και ενός δεσποτισμού που προσποιείται ότι είναι δημοκρατικός. Έτσι δεν είναι; Διότι με αυτό έχουμε να κάνουμε σήμερα. Νομίζω ότι είναι αδύνατον να πούμε ─δεν είμαστε σε θέση─ εάν σήμερα στην Ευρώπη ζούμε σε μία δημοκρατία που έχει μετατραπεί σε δεσποτισμό ή σε έναν ολοκληρωτισμό που μεταμφιέζεται σε δημοκρατία. Προσωπικά πιστεύω ότι, πέρα από τις δύο αυτές μορφές και το δίπολο δημοκρατία-δεσποτισμός, θα πρέπει να επινοήσουμε την πολιτική του μέλλοντος ─ εάν μπορέσει ποτέ να υπάρξει.
20
10

Μαρία Γκασούκα: Ολα γύρω μας κραυγάζουν για την αναγκαιότητα του φεμινισμού

Εχουμε μακρά παράδοση γυναικείων αγώνων, που ξεκινούν με τα πρώτα γυναικεία περιοδικά στα μέσα του 19ου αιώνα, την Καλλιρρόη Παρρέν και την «Εφημερίδα των Κυριών», για να φτάσουν στον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, αλλά και τις κομμουνίστριες και τις σοσιαλίστριες του Μεσοπολέμου. Το φεμινιστικό κίνημα ξεκινά ουσιαστικά από τον Μεσοπόλεμο, χωρίς βέβαια να μονοπωλεί τους αγώνες για τη χειραφέτηση των γυναικών –ήταν κι άλλες γυναίκες που πάλευαν, ακόμα κι αν απέρριπταν τον φεμινισμό–, και στη συνέχεια έχουμε τις γυναίκες της Εθνικής Αντίστασης, οι οποίες σπάνε το έμφυλο όριο. Εχει, μάλιστα, ενδιαφέρον το γεγονός πως στην Ελλάδα επαναλαμβάνεται αυτό που συνέβη στη Ρωσία. Εκεί υπήρχε προεπαναστατικά ένα αξιόλογο φεμινιστικό κίνημα, το Ζγενοντέλ, το οποίο, όταν ήρθε η ώρα της μεγάλης ρήξης, βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα: Θα διατηρήσει τον αυστηρά φεμινιστικό του χαρακτήρα ή θα εμπλακεί στον ταξικό αγώνα επηρεάζοντάς τον; Τα μέλη του εντάχθηκαν στο μπολσεβίκικο κόμμα. Τον ίδιο προβληματισμό αντιμετώπισε κι ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας όταν εμφανίζεται η χιτλερική λαίλαπα. Πολλά στελέχη του εντάχθηκαν αρχικά στο Παλλαϊκό Μέτωπο κι ακολούθως στο ΕΑΜ. Κατά τη διάρκεια της Αντίστασης –και παρά τις όποιες πατριαρχικές αντιδράσεις στο πλαίσιό της– οι γυναίκες θα ανατρέψουν παραδοσιακούς ρόλους και έμφυλα στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αποκτούν φωνή, δημιουργείται η Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, γίνονται βουλεύτριες, πρόεδροι λαϊκών δικαστηρίων. Εχουν δε και μια άλλη ιδιότητα, μοναδική, που συναντάμε σε πολλές μονογραφίες. Υπήρξαν, ιδιαίτερα οι δασκάλες στην ύπαιθρο, πολιτικές και πολιτισμικές διαμεσολαβήτριες, καθώς εκλαΐκευαν τον λόγο και τα οράματα του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ στους/στις κατοίκους των χωριών και των μικρών κυρίως πόλεων. Πολλές βασανίζονται άγρια και δολοφονούνται. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, άρχισε ο απίστευτος διωγμός τους, άλλες μπαίνουν φυλακή κι άλλες φεύγουν από τη χώρα. Αυτή την ιστορία ήρθαν να συμπληρώσουν οι αγώνες των γυναικών κατά της δικτατορίας και τα τόσο σημαντικά φεμινιστικά κινήματα της Μεταπολίτευσης που, παρά την όποια προσπάθεια απαξίωσής τους, η αλήθεια είναι πως επιδρούν καθοριστικά στην υπόθεση της γυναικείας χειραφέτησης και της έμφυλης ισότητας στη χώρα μας κι εμπνέουν τα σημερινά αντίστοιχα κινήματα.
20
10

Σωτήρης Αλεξίου: «Τα όνειρα των νέων θα πάρουν “εκδίκηση”»

Οι καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν όλη τη χώρα το καλοκαίρι που μας πέρασε, το μεγαλύτερο πλήγμα των οποίων το βίωσαν οι κάτοικοι της Β. Εύβοιας, έθεσαν την αυτονόητη για εμάς προτεραιότητα να κινητοποιήσουμε πανελλαδικά τις οργανώσεις μας και να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο. Από τις πρώτες κιόλας μέρες βρεθήκαμε στην Β. Εύβοια τόσο για να διανείμουμε ήδη πρώτης ανάγκης, που συλλέχθηκαν ύστερα από την πανελλαδική καμπάνια που οργάνωσε η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία με την Αλληλεγγύη για Όλους, όσο και για να προσφέρουμε ανθρώπινο δυναμικό για χειρωνακτικές εργασίες αποκατάστασης των καταστροφών που δημιούργησαν οι πυρκαγιές. Ως μια οργάνωση που δρα με γνώμονα την κοινωνική χρησιμότητα και στο παρελθόν έχουμε πραγματοποιήσει αντίστοιχες δράσεις, όπως την αποκατάσταση ζημιών από πλημμύρες στην Εύβοια, πάντα με κίνητρο την αλληλεγγύη, που αποτελεί δομική αξία της κοινωνίας που παλεύουμε να οικοδομήσουμε.
20
10

Κώστας Παπαδάκης: Με την αποφυλάκιση Πατέλη μέρος της δικαστικής εξουσίας δείχνει ότι δεν θεωρεί εγκληματική οργάνωση τη Χρυσή Αυγή

Η αποφυλάκιση ενός επαγγελματικού στελέχους της Χρυσής Αυγής, ο οποίος οργάνωσε τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, είναι δείγμα ασέβειας απέναντι στην περυσινή καταδικαστική απόφαση κι απέναντι στην κοινωνία. Μπορεί δε να λειτουργήσει ως ντόμινο για την αποφυλάκιση κι άλλων καταδικασθέντων με μικρότερες ποινές. (...) Η συμπάθεια και εύνοια σε ένα τμήμα του δικαστικού κράτους προς τη Χ.Α., σε συνδυασμό με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά της δικαστικής και κρατικής εξουσίας απέναντι στο λεγόμενο άλλο άκρο του πολιτικού χάρτη, δείχνει ότι οι θεσμικές αυταπάτες έχουν πολύ μικρά χρονικά όρια και πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος αντίδρασης από τη λαϊκή κινητοποίηση. (...) Η θεσμική και κατασταλτική εγκατάσταση της Χ.Α. μέσα την ίδια την κυβέρνηση ευνοεί αποφάσεις σαν τη χθεσινή, τονίζοντας ότι δεν έχουμε τελειώσει ούτε με τον φασισμό ούτε με την ανοχή του από ένα μεγάλο μέρος του κράτους. (...)
20
10

Νίκος Μπελαβίλας: «Η πρόληψη των καταστροφών είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, χρόνος υπήρχε»

Ήταν πράγματι αναμενόμενη η πλημμύρα [στη Βόρεια Εύβοια]. Δεν έχω γνώση του φυσικού ανάγλυφου της περιοχής, αλλά αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι ότι πρόκειται για ψηλά βουνά, με τους χειμάρρους να κατεβαίνουν μέσα στις παράκτιες πόλεις, που οι περισσότερες είναι χτισμένες στις εκβολές των χειμάρρων. Σε αυτή την περίπτωση, ο τρόπος που μπορείς να αντιμετωπίσεις τα πλημμυρικά φαινόμενα, είναι να βάλεις εκσκαφείς να ανοίξουν γρήγορα τις κοίτες, ώστε να απελευθερωθεί χώρος για το νερό και να μην καταστρέψει τα πάντα στο διάβα του. Όπως είδαμε από τις εικόνες στη Β. Εύβοια, το νερό έχει σπάσει την άσφαλτο, που σημαίνει ότι το εμπόδιζε να τρέξει άνετα. Άρα, κάπου εκεί λείπει μια κοίτη. Έχει σπάσει, επίσης, τσιμέντα, άρα κάποιο τοιχίο εμπόδιζε το νερό να περάσει. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να του ανοίξουμε χώρο, ώστε να μην συμβαίνουν τέτοιες καταστροφές. Δεν συζητάω δε για τις κατασκευές μέσα στις κοίτες των ρεμάτων, αυτές πρέπει να φύγουν άμεσα. Στην επιστήμη της πολεοδομίας, των δασικών και υδάτινων πόρων, αυτό που ξέρουμε, είναι ότι ένα ρέμα πρέπει να μένει αδόμητο σε πλάτος 50 μέτρων, ώστε να υπάρχει η κοίτη υπερχείλισης, όχι μόνο η φυσιολογική συνηθισμένη κοίτη που μπορεί να έχει πλάτος λίγα μέτρα. Μόνο έτσι μπορεί να γλιτώσει μια πόλη. Να σημειώσουμε ότι στο Λεκανοπέδιο Αττικής δεν έχουμε πουθενά τέτοιες κοίτες υπερχείλισης, παρά μόνο στο νότιο κομμάτι του Θριασίου, στο ύψος της Χαλυβουργικής. Στην Εύβοια τώρα ποταμάκια ενός μέτρου έγιναν 10μετρα και 20μετρα. Το δεύτερο έργο που θα έπρεπε να είχε γίνει, είναι να φτιαχτούν μικρά φράγματα ανάσχεσης ψηλά στο ξεκίνημα της ροής, κατασκευασμένα με τους καμένους κορμούς στα δάση, δημιουργώντας αναβαθμούς, ώστε να κυλίσει το νερό με μικρότερη ταχύτητα προς τα κάτω. Αυτά τα κορμοδέματα δημιουργούν όρους ανάσχεσης του νερού και συγκρατούν τα εδάφη, στοιχείο πολύ σημαντικό για να μην δημιουργηθούν λασποχείμαρροι και κατολισθήσεις. Καθώς οι καμένες πλαγιές των βουνών «ξεπλένονται» με τις βροχές, τα χώματα δεν συγκρατούνται πλέον από τη βλάστηση, τους θάμνους, το χορτάρι, τα δένδρα, τις ρίζες. Αυτά πρέπει να φτιαχτούν και στην Πάρνηθα, κάτι που δυστυχώς δεν έχει συμβεί ακόμα. Ετούτα έπρεπε να έχουν γίνει άμεσα μετά τις πυρκαγιές. Και παρά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, σε ενάμιση μήνα θα μπορούσαν να είχαν γίνει πάρα πολλά, αν όχι όλα. Είναι αρκετός χρόνος για να καθαριστούν τα ρέματα και να διευρυνθεί η κοίτη τους και είναι αρκετός, ώστε να φτιαχτούν χιλιόμετρα φραγμάτων με κορμοδέματα. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα προσλάβει η κυβέρνηση εκατοντάδες υλοτόμους, δασικούς εργάτες για τα δάση, εκσκαπτικά μηχανήματα και εργάτες για τις πόλεις για να υλοποιηθούν τα έργα. Αν εκτιμά πως είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έπρεπε να το είχε κάνει. Το ξέραμε από τον Αύγουστο αυτό. Φωνάζαμε όλοι, και επιστήμονες και τοπική αυτοδιοίκηση. Από τότε έχουν γίνει πόσες αμφιβόλου αναθέσεις για άλλα θέματα, αλλά τίποτα για την υλοποίηση αυτών των έργων. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, λοιπόν, να υπάρχει πρόληψη των καταστροφών. Αυτή θα έπρεπε να είναι η στρατηγική της πολιτείας. Στρατηγική δεν είναι να χτυπάει απλά το 112, όταν θα γίνεται η καταστροφή.
20
10

Έφη Αχτσιόγλου: «Οι κυβερνητικές επιλογές οξύνουν τις κοινωνικές ανισότητες»

Πέρα από όσα προανέφερα για τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος, την αύξηση του ποσοστού των πολιτών που διαβιούν σε συνθήκες σοβαρής υλικής στέρησης, καθώς και το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές δαπάνες διαβίωσής τους, το 2020 αυξήθηκε και το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν μπορούσαν να καλύψουν έκτακτες ανάγκες ή να πάνε μια εβδομάδα διακοπές. Η συνολική εικόνα όμως δεν συγκροτείται μόνο από αυτά τα στοιχεία. Σχεδόν σε όλα τα κρίσιμα μέτωπα η κυβέρνηση εφαρμόζει πολιτικές όξυνσης των ανισοτήτων. Στο μέτωπο της Παιδείας, για παράδειγμα, αφού απέκλεισε 40.000 παιδιά από τα δημόσια πανεπιστήμια, έχοντας ήδη εξισώσει τα πτυχία των κολεγίων με αυτά των δημόσιων πανεπιστημίων, διασφαλίζει πρόσβαση σε ένα καλύτερο μέλλον μόνο στους έχοντες. Τώρα, με τη δεύτερη πράξη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προχωρά στον διαχωρισμό των σχολείων σε δύο κατηγορίες, την παράδοσή τους στην υποχρηματοδότηση και την αναζήτηση ιδιωτών χορηγών για να καλύψουν τις ανάγκες και τη συγχώνευση τμημάτων με προφανή θύματα τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, που δεν έχουν άλλη επιλογή για την εκπαίδευσή τους. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί και στην Υγεία, με διαρκή υποχρηματοδότηση των δημόσιων δομών και παράλληλη στήριξη των ιδιωτικών κλινικών. Σημειωτέον ότι για το 2022 η κυβέρνηση προβλέπει περικοπή κατά 900 εκατ. των υγειονομικών δαπανών για αντιμετώπιση του κορονοϊού. Στην εργασία, την ώρα που η κοινωνία πιέζεται από το κύμα ακρίβειας και από την ανασφάλεια που προκαλεί η πανδημία, η κυβέρνηση καταργεί το 8ωρο, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, την προστασία από τις απολύσεις, θεσμοθετεί απλήρωτες υπερωρίες. Αυτές είναι επιλογές που οξύνουν τις κοινωνικές ανισότητες και γίνονται συνειδητά από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, από την πρώτη στιγμή.
19
10

Μαρία Γκασούκα: Ποιος/α φοβάται τον όρο γυναικοκτονία

Η γυναικοκτονία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δολοφονία μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα της βίας από τον σύντροφό της ή άλλο μέλος της οικογένειας, τα βασανιστήρια και τον μισογυνικό φόνο των γυναικών, όπως και μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας άλλωστε, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο όνομα της λεγόμενης τιμής κ.λπ. Και εκτίθενται οι έγκυροι/ες νομικοί που μιλούν για νεολογισμό. Ο όρος femicide κατεγράφη για πρώτη φορά στη νομική ορολογία στην Αγγλία το 1801 για να ορίσει «τη δολοφονία μιας γυναίκας», το 1848 δημοσιεύτηκε στο νομικό λεξικό Wharton και με το πέρασμα του χρόνου εγκαταλείφθηκε. Η τρέχουσα χρήση προέκυψε στο πλαίσιο των φεμινιστικών κινημάτων της δεκαετίας του 1970 από φεμινίστριες νομικούς, οι οποίες θέλησαν να φωτίσουν έμφυλα και πολιτικά το πλήθος των δολοφονιών με θύματα γυναίκες. Όπως τόνιζαν, έπρεπε να αναγνωριστεί πως πρόκειται για συγκεκριμένη πατριαρχική, σεξιστική πολιτική με εργαλείο τη δολοφονία.
13
10

Κωστής Παπαϊωάννου: «Όταν αφήνεται το γήπεδο ελεύθερο, φυσικά η ακροδεξιά θα παίξει μπάλα»

Όπως έχει γίνει σε όλη την Ευρώπη, έτσι και εδώ, η Ακροδεξιά βρίσκει χώρο και κινείται. Η Ακροδεξιά προβάλλεται πια ως θεματοφύλακας των κοινωνικών δικαιωμάτων και προστάτρια των ατομικών ελευθεριών. Ύφεση και μέτρα κατά της πανδημίας είναι εύφορο έδαφος για τέτοια καπηλεία. Όταν αφήνεται το γήπεδο ελεύθερο, φυσικά η Ακροδεξιά θα παίξει μπάλα, θα μιλήσει σε όσους πληρώνουν τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση. Θα τους μιλήσει για χαμένες ταυτότητες και το έθνος που κινδυνεύει. Δεν υπήρξε πειστική απάντηση από την Αριστερά. Αλήθεια, τι λέει κάποιος σε έναν κόσμο που πλήττεται από την ύφεση, την ανεργία, την πανδημία, τα περιοριστικά μέτρα; Δεν πρέπει να σκεφτούμε μόνο τι θα κάνουμε απέναντι στην Ακροδεξιά, αλλά τι θα πούμε σε αυτόν τον κόσμο, που να είναι ειλικρινές, ουσιώδες και πειστικό. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μέχρι τότε αφήνεις τους νεοφασίστες να αλωνίζουν. Είναι πολύ σημαντική η ενσώματη παρουσία μας στον δημόσιο χώρο, γιατί όπου έχει παραδοθεί στη βίαιη δράση τους, τον έχουν κυριέψει και δύσκολα τον ανακτάς, το είδαμε αυτό μετά το 2010. Και σίγουρα θα πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε τους θεσμούς να κάνουν τη δουλειά τους. Δεν είναι μια αντιπαράθεση θεωρητική, ούτε μια μάχη μόνο της Αριστεράς απέναντι στην Ακροδεξιά, είναι μια μάχη επιβίωσης της Δημοκρατίας. Και δεν χρειάζεται εγρήγορση μόνο απέναντι στους νεοναζί, αλλά και την Alt-right που ωθεί προς μια ανελεύθερη δημοκρατία τύπου Ουγγαρίας. Είναι εδώ το πρόβλημα, στη χώρα μας. Χρειάζεται ευρεία πολιτική συμπαράταξη για την αντιμετώπισή της. Είναι στενά πλέον τα περιθώρια.