Συνεντεύξεις

Νομίζω ότι θα πρέπει να ξεκινήσει από την αποτίμηση της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός. Ήταν η πρώτη φορά στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, που η αριστερά βρέθηκε στην εξουσία. Τη δεκαετία του ’80, η αριστερά είχε στηρίξει κυβερνήσεις σοσιαλιστικών κομμάτων, αλλά μέχρι το 2015 δεν είχε ασκήσει εξουσία. Και προφανώς τα παραδείγματα των κομμουνιστικών καθεστώτων ανατολικών χωρών είναι πολύ διαφορετικά. Πρέπει, επομένως, πρώτα από όλα ο ΣΥΡΙΖΑ να αποτιμήσει αυτό το ιστορικό γεγονός. Τι σήμαινε η κυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ; Και νομίζω ότι αποτίμηση πρέπει να επεκταθεί σε ένα συνολικότερο ερώτημα του τι σημαίνει αριστερή διακυβέρνηση σήμερα και ποια είναι τα όριά της. Άρα θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να αναμετρηθεί και με τις επιλογές που έχει κάνει και να σταθεί κριτικά και αυτοκριτικά με τις πολιτικές που ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια…

Η νέα κυβέρνηση θέλει να δείξει ότι πολύ γρήγορα παράγει έργο και ότι ήρθε έτοιμη να το ξεκινήσει. Αυτό οδηγεί σε πολλά λάθη και αστοχίες … τα νομοσχέδια που κατατέθηκαν δεν είχαν περάσει από την κανονική διαδικασία διαβούλευσης, εκπόνησης, συζήτησης με τους φορείς … επί της ουσίας, αυτό που επιχειρείται να γίνει είναι πάρα πολύ ανησυχητικό. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση επιλέγει το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε και συζητείται αυτές τις ημέρες στην Βουλή να αφορά αυτό που ονομάζει “επιτελικό κράτος”, επί της ουσίας όμως να επικεντρώνεται κυρίως στην συγκεντροποίηση αρμοδιοτήτων και εξουσιών στον ίδιο τον πρωθυπουργό και το πρωθυπουργικό γραφείο. Ουσιαστικά, αλλάζοντας την δομή και αποστερώντας την δημόσια διοίκηση από βασικές πτυχές διοικητικής δουλειάς. Είναι ένας πολύ σφικτός εναγκαλισμός του κράτους απευθείας από το πρωθυπουργικό γραφείο, που δείχνει και το άγχος του πρωθυπουργού προσωπικά να ασκήσει όσο το δυνατόν πιο σκληρό έλεγχο στην κρατική μηχανή. Αυτά που ακούγαμε προεκλογικά περί φιλελευθερισμού και άλλης αντίληψης στη λειτουργία της διοίκησης και αποκομματικοποίησης έχουν πάει περίπατο.

H αντίληψη της Ν.Δ. και της κυβέρνησης για τις γυναίκες έχει υπονοηθεί πολλάκις από τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη: Οι γυναίκες είναι για τις δουλειές του σπιτιού και για να γεννούν παιδιά και δεν επιθυμούν να ασχολούνται με τα κοινά, γι’ αυτό άλλωστε είναι οικτρή μειοψηφία στο κυβερνητικό σχήμα. Πέραν αυτού όμως, η κυβέρνηση της Ν.Δ. αποφάσισε να κάνει και κάτι επιπλέον, να αντιγράψει το γερμανικό μοντέλο. Ούτε αυτό όμως το κάνει αποφασιστικά και ολοκληρωμένα. Στη Γερμανία υπάρχει αυτόνομο υπουργείο με την ονομασία «υπουργείο οικογενειακής πολιτικής, ηλικιωμένων, γυναικών και νεολαίας», όπου τα θέματα έμφυλης ισότητας διαπνέουν όλες τις πολιτικές του υπουργείου. Επιπλέον, στα υπόλοιπα υπουργεία υπάρχει ξεχωριστό τμήμα για την ισότητα των φύλων, ώστε να εφαρμόζεται η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, οριζόντια, σε όλες τις πολιτικές (gender mainstreaming). Όλα τα παραπάνω δεν γίνονται αλλάζοντας απλώς τον τίτλο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων σε Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Όσον αφορά τη βελτίωση του δημογραφικού, απαιτεί ίσα δικαιώματα στην αγορά εργασίας και μέτρα συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Απαιτεί επίσης γενναίες πολιτικές, μακριά από έμφυλα στερεότυπα και ηλικιακές διακρίσεις όπως αυτές που ανακοίνωσε η υφυπουργός στις προγραμματικές δηλώσεις και δικαίως προκάλεσαν την αντίδραση των νέων γυναικών, που αισθάνονται ένοχες γιατί δεν «πρόλαβαν» να τεκνοποιήσουν πριν τα 30.

Νομίζω σωστά το είπε ο Πρωθυπουργός ότι δεν χρειάζεται μαθήματα διαπραγμάτευσης γιατί από ότι φαίνεται δεν έχει κανένα σκοπό να κάνει διαπραγμάτευση. Δεν είναι σαφές σε εμένα γιατί απέρριψε το σχέδιό μας για τη μείωση των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2020 χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι του μαξιλαριού. Σωστά είπε ο Αλέξης ότι η αρχή μιας κυβέρνησης είναι η καλύτερη στιγμή να τεθούν τέτοια ζητήματα. Πόσο μάλλον όταν δεν βλέπω να υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος το 2020 για εντυπωσιακές μειώσεις φόρων. Πολύ φοβάμαι ότι οι φονταμενταλιστές του νεοφιλελευθερισμού έχουν πείσει τον Πρωθυπουργό ότι μια μεγάλη μείωση των φόρων συγχρόνως θα αυξήσει τα έσοδα και θα δώσει σημαντική ώθηση στους ρυθμούς ανάπτυξης. Ελπίζω να υπάρχουν κάποιοι πιο ρεαλιστές εντός κυβέρνησης που έχουν μελετήσει παρόμοιες προσεγγίσεις στην Ευρώπη και την Αμερική που αποτύχαν παταγωδώς. Εξάλλου μπορούν να συμβουλευθούν και τον κ. Αλογοσκούφη για το πόσο επιτυχημένο ήταν και εδώ ένα παρόμοιο πείραμα πριν το 2009.

Η εικόνα του ΟΑΕΔ σήμερα έχει αλλάξει άρδην. «Ξεκινήσαμε με το μότο “ο ΟΑΕΔ αλλάζει” και εφόσον καταφέραμε να τον αλλάξουμε, τον τελευταίο χρόνο το σύνθημά μας έγινε πια το ”ο δικός σου ΟΑΕΔ”», λέει η Μαρία Καραμεσίνη. «Τα τρία πρώτα χρόνια υλοποιήσαμε δομικού τύπου αλλαγές, οι οποίες αποσκοπούσαν στο να μετατρέψουν έναν Οργανισμό, που δίνει και παροχές όχι μόνο σε χρήμα αλλά και σε είδος, δηλαδή υπηρεσίες. Και τι είδους υπηρεσίες είναι αυτές; Υπηρεσίες πληροφόρησης και συμβουλευτικής και προς τους ανέργους, αλλά και προς τις επιχειρήσεις. Στους μεν ανέργους για να έχουν μια υποστήριξη για την εργασιακή τους ένταξη, στις δε επιχειρήσεις για να μπορέσουν να διευρύνουν τη δεξαμενή των θέσεων εργασίας στις οποίες ο ΟΑΕΔ θα μπορεί να τοποθετεί ανέργους», σημειώνει η κ. Καραμεσίνη και τονίζει πως «όλες οι δομικές αλλαγές που κάναμε είχαν έναν και μοναδικό σκοπό: να μετατρέψουν τον ΟΑΕΔ σε έναν σύγχρονο ευρωπαϊκό οργανισμό απασχόλησης».

Ο Κωστής Καρπόζηλος που είναι συγγραφέας, ιστορικός, διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, μιλάει για τα 45 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Η σοσιαλδημοκρατικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μια ελκτική προοπτική. Αυτά που επιδιώκουμε είναι η ενδυνάμωση και η αποκατάσταση της παρουσίας του κόμματός μας στους κοινωνικούς και μαζικούς χώρους, στην αυτοδιοίκηση και στα συνδικάτα. Έτσι προσεγγίζουμε τη νέα κοινωνική του γείωση. Μην ξεχνάμε πως τα προηγούμενα χρόνια το κόμμα μας, δυστυχώς, είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη του. Η υπέρβαση όλων αυτών των αδυναμιών προϋποθέτει και τη μαζικοποίησή του. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να συνδεθούμε οργανικά με όσους μας παρακολουθούν ήδη από το 2012 και το 2015. Ξεχωριστό θέμα είναι οι σχέσεις με τις νεότερες ηλικίες. Εδώ να επισημάνουμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ στις νεότερες ηλικίες αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με διαφορά στις εθνικές εκλογές. Βεβαίως, αυτό δεν μπορεί να γίνει με παλιές συνταγές ή μέσα από διαδικασίες που δεν αγγίζουν τους νέους ανθρώπους..

Στο νέο τοπίο εμείς έχουμε την κύρια ευθύνη και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη να διαμορφώσουμε ένα προωθητικό αλλά και ρεαλιστικό σχέδιο κοινών στόχων, που να ευνοεί συνεργασίες ή και συμμαχίες με ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, που προφανώς θα μπορεί να συμπεριλάβει και την Αριστερή Σοσιαλδημοκρατία και τους Οικολόγους Πράσινους και την κομμουνιστογενή Αριστερά και την εναλλακτική Αριστερά. Ξεχωριστή, τέλος, και ίσως πιο δύσκολη και περίπλοκη, είναι η διαδικασία για τις κοινωνικές συμμαχίες. Αυτές θέλουν προγραμματική, αλλά και καθημερινή εξειδικευμένη δουλειά, με στράτευση και μετρήσιμους στόχους.

Γιατί να πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να κάνει στροφή σε πολιτικές οικογένειες που είναι σε αποδρομή; Τόσο η κεντροαριστερά όσο και η σοσιαλδημοκρατία είναι σε αποδρομή κι όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να αφήσει ένα πολιτικό στίγμα μέσα από κοινωνικές αντιπροσωπεύσεις και ποιότητα πολιτικής, κι όχι επειδή μετακόμισε ιδεολογικά, πολιτικά ή θεωρητικά σε άλλες πολιτικές οικογένειες. Πράγματι, είναι μεγάλο στοίχημα να μπορέσεις να φτιάξεις στις μέρες μας ένα μαζικό αριστερό πολιτικό κόμμα, γιατί η κρίση του κομματικού φαινομένου δεν είναι πολύ εύκολα αντιμετωπίσιμη. Η σημερινή εποχή διαφέρει από το παρελθόν, όπου ο κόσμος οργανωνόταν σε σωματεία, στις ομάδες πρωτοβουλίας, στις επιτροπές αλληλεγγύης και στα κόμματα. Υπάρχει μία δυστοπία σε αυτό το μέτωπο και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια στο να επινοείς τρόπους πολιτικής συμμετοχής. Δεν έχει νόημα, δηλαδή, να καλείς τον άλλο μια φορά στο τόσο να συμμετέχει σε μια διαδικασία, αντιθέτως πρέπει να βρεις τρόπους να εκφράζεται και να ψηφίζει αυτό που κατά την άποψή του είναι το σωστό. Άρα πρέπει να επινοήσεις εκ νέου στην πραγματικότητα την πολιτική και το ενδιαφέρον για την πολιτική. Και αυτό είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα των ημερών μας σε όλο τον κόσμο.