Συνεντεύξεις

26
12

Thomas Piketty: Κεφάλαιο και ιδεολογία

Το σύστημα του συμμετοχικού σοσιαλισμού που περιγράφω στο τέλος του «Κεφαλαίου και της Ιδεολογίας», μερικοί άνθρωποι θα προτιμούσαν να το αποκαλούν σοσιαλδημοκρατία για τον 21ο αιώνα. Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό, αλλά προτιμώ να μιλήσω για τον συμμετοχικό σοσιαλισμό. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η συνέχεια των όσων έγιναν με επιτυχία στον 20ο αιώνα. Αυτό περιλαμβάνει την ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγεία, σε ένα σύστημα βασικού εισοδήματος, το οποίο σε κάποιο βαθμό υπάρχει ήδη αλλά πρέπει να γίνει πιο αυτόματο.Η δικαιοσύνη στην εκπαίδευση πρέπει να είναι πιο πραγματική και λιγότερο θεωρητική, όπως συμβαίνει πολύ συχνά.   Όσον αφορά το σύστημα ιδιοκτησίας, το οποίο ήταν πάντα η βασική συζήτηση για τον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, η πρόταση που κάνω βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: ο ένας είναι η συναπόφαση, μέσω της αλλαγής στο νομικό σύστημα και στο σύστημα διακυβέρνησης των εταιρειών, και το άλλο μέρος είναι η προοδευτική φορολογία και η μόνιμη ανακύκλωση της περιουσίας.   Όσον αφορά τη συναπόφαση, επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες –συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Σουηδίας, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1950– είχαμε ένα σύστημα όπου το 50 τοις εκατό των εδρών των διοικητικών συμβουλίων των μεγάλων εταιρειών προοριζόταν για εκλεγμένους εκπρόσωπους των υπαλλήλων, των εργαζομένων, ακόμη και αν δεν είχαν μερίδιο στο κεφάλαιο της εταιρείας, και το άλλο 50 τοις εκατό των δικαιωμάτων ψήφου ήταν των μετόχων.   Αυτό σημαίνει ότι εάν οι εργαζόμενοι και οι υπάλληλοι της εταιρείας έχουν μερίδιο κεφαλαίου, για παράδειγμα, 10 ή 20 τοις εκατό, ή εάν κάποια τοπική ή περιφερειακή κυβέρνηση, όπως συμβαίνει μερικές φορές στη Γερμανία, έχει μερίδιο 10 ή 20 τοις εκατό στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, τότε στην πραγματικότητα αλλάζει η πλειοψηφία, ακόμη και αν έχουμε έναν ιδιώτη μέτοχο που έχει το 70, 80 ή 90 τοις εκατό του κεφαλαίου. Αυτή είναι λοιπόν μια πολύ μεγάλη αλλαγή, σε σύγκριση με τον συνήθη κανόνα ενός μεριδίου, μιας ψήφου, που υποτίθεται ότι είναι ο βασικός ορισμός του καπιταλισμού των μετόχων. Στη Γαλλία, τη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε άλλες χώρες όπου αυτό το σύστημα δεν εφαρμόστηκε, οι μέτοχοι δεν είναι καθόλου θετικοί στην ιδέα.    Όμως ήταν αρκετά επιτυχημένο στη Γερμανία και τη Σουηδία. Δεν θέλω να εξιδανικεύσω το σύστημα, αλλά σε κάποιο βαθμό κατέστη δυνατή η συμμετοχή των εργαζομένων στη μακροπρόθεσμη στρατηγική των εταιρειών, με τρόπο που δεν είναι τέλειος στη Γερμανία ή τη Σουηδία, αλλά είναι λίγο καλύτερος τουλάχιστον από στη Γαλλία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ.    Μπορούμε να προχωρήσουμε περαιτέρω προς αυτήν την κατεύθυνση, οπότε ο πρώτος πυλώνας του συμμετοχικού σοσιαλισμού που προτείνω είναι να πούμε «Εντάξει, ας επεκτείνουμε αυτό το σύστημα συναπόφασης σε όλες τις χώρες» - σε όλες τις χώρες της Ευρώπης για αρχή, και όλες τις χώρες του κόσμου ιδανικά. Ας το επεκτείνουμε επίσης σε μικρές εταιρείες και όχι μόνο στις μεγάλες εταιρείες όπως ισχύει στη Γερμανία. Στη Σουηδία ισχύει και για μικρότερες εταιρείες, αλλά εξαιρούνται οι πολύ μικρές. Ας το εφαρμόσουμε σε όλες τις εταιρείες, ανεξάρτητα από το μέγεθος, και ας πάμε και ένα βήμα παρακάτω λέγοντας ότι με το 50 τοις εκατό των ψήφων στους μετόχους, ένας μέτοχος δεν μπορεί να έχει πάνω από το 10% των ψήφων σε μεγάλες εταιρείες - με περισσότερους από 100 εργαζόμενους.   Η γενική ιδέα είναι ότι πρέπει να μοιραστούμε την εξουσία. Χρειαζόμαστε περισσότερη συμμετοχή από όλους. Ζούμε σε πολύ μορφωμένες κοινωνίες, όπου πολλοί άνθρωποι - πολλοί μισθωτοί, μηχανικοί, διευθυντές, τεχνικοί - έχουν κάτι να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων σε μια εταιρεία.    Όταν βρίσκεστε σε μια πολύ μικρή εταιρεία όπου υπάρχει μόνο ένα άτομο που έβαλε το μικρό κεφάλαιο για να δημιουργήσει την εταιρεία και προσλάβει ένα ή δύο άτομα, λογικό η πλειοψηφία να είναι στον ιδρυτή. Όμως, καθώς η εταιρεία μεγαλώνει και μεγαλώνει, χρειαζόμαστε περισσότερη συζήτηση και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με ένα σύστημα όπου ένα άτομο, επειδή είχε μια καλή ιδέα ή ήταν πολύ τυχερός στην ηλικία των 30 ετών, θα συγκεντρώσει όλη τη δύναμη λήψης αποφάσεων σε ηλικία των 50, 70, ή 90 σε μια τεράστια εταιρεία με χιλιάδες ή δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους.    Αυτός είναι ο πρώτος πυλώνας του συμμετοχικού σοσιαλισμού. Ξεκινάμε από το σύστημα συναπόφασης, όπως έχει εφαρμοστεί, και προσπαθούμε να το επεκτείνουμε.    Ο δεύτερος πυλώνας είναι η προοδευτική φορολογία. Και πάλι, ξεκινάμε από αυτά που έχουν εφαρμοστεί κατά τον 20ο αιώνα. Ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, προχώρησαν αρκετά προς την κατεύθυνση της προοδευτικής φορολογίας: ο κορυφαίος συντελεστής φόρου εισοδήματος κατά τη θητεία του Ρούσβελτ ήταν 91 τοις εκατό και κατά μέσο όρο μεταξύ του 1930 και του 1980 ήταν πάνω από 80 τοις εκατό.    Και πράγματι ήταν πολύ επιτυχημένο μοντέλο, με την έννοια ότι η παραγωγικότητα ήταν πολύ πιο αυξημένη σε εκείνη την περίοδο από ό,τι έκτοτε. Έτσι, η άποψη που διατυπώθηκε την εποχή του Ρέιγκαν - ότι αν θέλετε περισσότερη καινοτομία, περισσότερη ανάπτυξη, θα ανεχτείτε και περισσότερη ανισότητα στην κορυφή - είναι απλώς λανθασμένη, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία.    Το μεγάλο μάθημα από την ιστορία που προωθώ στο βιβλίο μου είναι ότι η οικονομική ευημερία προέρχεται ιστορικά από την ισότητα και, ιδίως, την ισότητα στην εκπαίδευση. Οι ΗΠΑ ήταν η πιο μορφωμένη χώρα στον κόσμο στα μέσα του 20ου αιώνα, με το 80-90 τοις εκατό της γενιάς να πηγαίνει στο γυμνάσιο, σε μια εποχή που ήταν περίπου 20-30 τοις εκατό στη Γερμανία, τη Γαλλία ή την Ιαπωνία. Οι ΗΠΑ ήταν επίσης η πιο παραγωγική οικονομία.    Οι υψηλότεροι συντελεστές φόρου εισοδήματος και κορυφαίοι φόροι κληρονομιάς κόπηκαν στα δύο από τον Ρέιγκαν, αλλά στην πραγματικότητα ο κατά κεφαλήν ρυθμός αύξησης του εθνικού εισοδήματος κόπηκε επίσης στη μέση στις τρεις δεκαετίες μετά τη μεταρρύθμιση του Ρήγκαν. Προτείνω λοιπόν μια μεγάλης κλίμακας προοδευτική φορολογία - όχι μόνο του εισοδήματος και του κληρονομικού πλούτου, αλλά και του ίδιου του πλούτου σε ετήσια βάση, προκειμένου να αποφευχθεί η υπερβολική συγκέντρωση πλούτου στην κορυφή.   Και μάλιστα με τρόπο τέτοιο ώστε να υπάρχει μια ελάχιστη κληρονομιά για όλους: Προτείνω 120.000 ευρώ σε ηλικία 25 ετών. Αυτό απέχει ακόμη πολύ από την πλήρη ισότητα. Στο σύστημα που προτείνω, οι άνθρωποι που σήμερα λαμβάνουν μηδέν ευρώ, που είναι βασικά το 50% ή ακόμη και το 60% μιας κοινωνίας, θα λάβουν 120.000 ευρώ και οι άνθρωποι που σήμερα λαμβάνουν 1 εκατομμύριο ευρώ, μετά τη φορολογία και τα λοιπά, θα εξακολουθούν να λαμβάνουν 600.000 € - δηλαδή λιγότερο από ένα εκατομμύριο ευρώ, αλλά πολύ περισσότερα από 120.000 ευρώ.    Επομένως, απέχουμε ακόμη πολύ από την ισότητα ευκαιριών, η οποία είναι μια θεωρητική αρχή που οι άνθρωποι προσποιούνται ότι τους αρέσει, αλλά στην πράξη - όταν πρόκειται για συγκεκριμένες προτάσεις - οι περισσότεροι έχουν πρόβλημα. Πρέπει όμως να πάμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Αυτή η πρόταση είναι στην πραγματικότητα πολύ μετριοπαθής - θα μπορούσαμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα βήματα.    Δεν λέω ότι αυτή η πλατφόρμα θα πρέπει να εφαρμοστεί την επόμενη εβδομάδα σε κάθε χώρα. Αυτή είναι μια γενική άποψη για το πώς πρέπει να μετασχηματιστεί μακροπρόθεσμα το οικονομικό σύστημα. Το σύστημα που περιγράφω, το οποίο αποκαλώ συμμετοχικό σοσιαλισμό, φυσικά είναι διαφορετικό από τον κοινωνικό-σοσιαλδημοκρατικό καπιταλισμό που έχουμε σήμερα. Αλλά είναι μια συνέχεια του μετασχηματισμού που έχει ήδη πραγματοποιηθεί τον περασμένο αιώνα.    Ο κοινωνικός-δημοκρατικός καπιταλισμός που έχουμε σήμερα είναι πολύ, πολύ διαφορετικός από τον αποικιακό καπιταλισμό που είχαμε το 1900 ή το 1910, όπου τα δικαιώματα των κατόχων ιδιοκτησίας - σε παγκόσμιο, αποικιακό, αλλά και εγχώριο επίπεδο - ήταν πολύ, πολύ πιο ισχυρό. Θα μπορούσατε να απολύσετε έναν εργαζόμενο όταν θέλετε, να εκτοπίσετε έναν μισθωτή όταν θέλετε.  Αυτό δεν έχει καμία σχέση με το σύστημα που έχουμε σήμερα. Υπάρχει λοιπόν μια μακροπρόθεσμη διαδικασία προς περισσότερη ισότητα, προς δικαιοσύνη. Και αυτό έρχεται με μια πιο ισορροπημένη κατανομή των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων μεταξύ ιδιοκτητών και μη ιδιοκτητών, με τη ρύθμιση της ιδιοκτησίας και τον μετασχηματισμό των σχέσεων ιδιοκτησίας.    Αυτή η εξέλιξη θα συνεχιστεί. Το ρεύμα της ήταν πολύ ισχυρό τον περασμένο αιώνα και θα συνεχιστεί στο μέλλον. Αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξουμε ξανά - για να μετατοπίσουμε την πολιτική συζήτηση μακριά από τα ταυτοτικά ζητήματα και τον έλεγχο των συνόρων προς την οικονομική και κοινωνική πρόοδο και αλλαγή.
24
12

Πάνος Σκουρλέτης: Σκοπός είναι να εμπεδωθεί μια κουλτούρα φόβου και μη διεκδίκησης στον κόσμο

[Η κυβέρνηση] προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις σημερινές συνθήκες για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις, όπως εκείνη τις ονομάζει. Λόγω της πανδημίας, λόγω των καταστάσεων και των ειδικών συνθηκών, ο κόσμος φοβάται, δεν ενημερώνεται, δεν εκδηλώνει τη δυσαρέσκειά του, δεν διατυπώνει τα ερωτήματά του και αυτό το εκμεταλλεύεται η κυβέρνηση. (...) Όλα αυτά υπηρετούνται από ένα παραθεσμικό δίκτυο που έχει διαμορφώσει η κυβέρνηση σε όλους τους αρμούς της κοινωνίας. Ενημέρωση, παραδικαστικά κυκλώματα, Δικαιοσύνη. Όλα αυτά μαζί, εάν συνδυαστούν με την υποβάθμιση των διαδικασιών του κοινοβουλίου, φέρνουν στην επιφάνεια ένα μείζον θέμα, πια, λειτουργίας της Δημοκρατίας στην Ελλάδα σήμερα. (...) Αναφέρομαι στην άρνηση, έπειτα από τα επίμονα και συγκεκριμένα αιτήματα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, να συζητηθεί στη Διαρκή Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας το θέμα του παράλληλου συστήματος καταγραφής των κρουσμάτων. Αναφέρομαι στις τροπολογίες που είδαμε στο τελευταίο νομοσχέδιο μία ώρα πριν κλείσει η συζήτηση, που δεν ήταν τροπολογίες νομοτεχνικής βελτίωσης ή για διαδικαστικά ζητήματα, ήταν για πάρα πολύ σοβαρά θέματα. Αναφέρομαι και σε μια γενικευμένη στρατηγική καταστολής που τη βλέπουμε πια καθημερινά στο δρόμο, η οποία υλοποιείται με αφορμή την τήρηση των μέτρων κατά της πανδημίας. Σκοπός είναι να εμπεδωθεί μια κουλτούρα φόβου και μη διεκδίκησης στον κόσμο. (...) Η ύπαρξη του παραθεσμικού δικτύου είναι μέρος ενός σχεδιασμού εκ μέρους της κυβέρνησης, πρώτα απ’ όλα για να αποσπά την κοινή γνώμη από τα μείζονα ζητήματα και να σκεπάσει έτσι και τις δικές της παραλείψεις, αδυναμίες και ευθύνες. Δεν είναι καθόλου τυχαίος και ουδέτερος ο χρόνος, αλλά και ο τρόπος κυρίως, που αναδείχθηκε αυτή η υπόθεση με την Folli Follie, που εκ των πραγμάτων, κοιτώντας κανείς ψύχραιμα τα γεγονότα, βλέπει ότι είναι μια αστεία περίπτωση ως προς τη συσχέτιση με πολιτικά πρόσωπα από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά να είστε βέβαιοι ότι θα πάμε έτσι.
23
12

Ηλίας Νικολακόπουλος: Ο φόβος για τον κορονοϊό έχει πληγώσει κυρίως την έννοια της συλλογικότητας

Κατ’ αρχάς, δεν θα έδινα ιδιαίτερη σημασία στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό. Δεν νομίζω ότι την παρακολουθεί πολύς κόσμος, ούτε νομίζω πως βγήκε κάποιος νικητής. Γενικά, δεν μπορώ να πω ότι έγινα σοφότερος από τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό. Ο Κ. Μητσοτάκης προσπάθησε πολύ να φτιάξει μια εικόνα «κανονικότητας», σχεδόν σαν να μην συμβαίνει τίποτα, και πως το εμβόλιο θα λύσει αυτόματα το πρόβλημα. Είναι σαφές πως η κυβέρνηση βρέθηκε απολύτως απροετοίμαστη και τώρα είναι αντιμέτωπη με την απόλυτη αποτυχία. Δούλευε σε ένα σενάριο πως δεν θα υπάρχει δεύτερο κύμα και τώρα δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει ένα ενδεχόμενο τρίτο κύμα από τον Γενάρη και ταυτόχρονα πώς δεν θα διευρύνει το χρέος. Ποντάρει, λοιπόν, στο να κρατήσει στοιχειωδώς όρθια την οικονομία και στηρίζεται στο εμβόλιο, ώστε να βγει στο ξέφωτο του καλοκαιριού. Δεν ξέρω δε καθόλου πόσο πετυχημένη θα είναι η εκστρατεία του εμβολιασμού, καθώς η κυβέρνηση έχει αποδείξει πως δεν έχει επιχειρησιακές ικανότητες. Νομίζω ότι η κυβέρνηση ροκανίζει το χρόνο και παίρνει μια παράταση για να μπορεί να πει το καλοκαίρι «εγώ σας έσωσα». Και ας έχουν μείνει μόνο ερείπια. Αρκεί να μπορεί να πάει σε διπλές εκλογές, Σεπτέμβρη και Οκτώβρη. Επομένως, αυτή τη στιγμή την ενδιαφέρει να μην βρεθεί αντιμέτωπη με μια καταστροφή, σε υγειονομικό και σε οικονομικό επίπεδο.
18
12

Πάνος Σκουρλέτης: Βαδίζουμε προς μια Ορμπανοποίηση της πολιτικής ζωής

Βαδίζουμε σε μια “ορμπανοποίηση” της πολιτικής ζωής. […] Μιλάω και για τις απαγορεύσεις του Χρυσοχοΐδη, ο οποίος δεν είναι υπουργός Προστασίας του Πολίτη, είναι ο υπουργός τρομοκράτησης της κοινωνίας. Είδατε τι συνέβη με τους τρεις συνδικαλιστές που πήγαν να απλώσουν ένα πανό με τη λέξη “πεινάμε” και τους μπαγλάρωσαν; Δεκάδες προληπτικές συλλήψεις που γίνονται καθημερινά με νέα παιδιά, τα οποία σύρονται μέσω προσαγωγών και τους συμπεριφέρονται σκαιά;
16
12

Αλέξης Χαρίτσης: «Την κυβέρνηση ενδιαφέρει μονάχα να εκπροσωπήσει τα πολύ μεγάλα συμφέροντα»

Πρέπει να συνδέει το παρόν με το μέλλον. Να δείχνει πως όσα προβλέπει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του ’21 τα υλοποιεί ήδη, χωρίς να παρεκκλίνει στο ελάχιστο. Πως η έκθεση Πισσαρίδη περιλαμβάνει τις εκκρεμότητες από τα δύο πρώτα μνημόνια και πως οι προτάσεις για την αξιοποίηση των κονδυλίων του ταμείου Ανάκαμψης διαμορφώνονται ερήμην της κοινωνίας. Από εκεί και πέρα, είναι πολύ κρίσιμο να μην απαντάμε απλώς στην ατζέντα του αντιπάλου, ο οποίος –ας μην ξεχνάμε- οριοθετεί το πλαίσιο της συζήτησης στα όσα προβλέπει η έκθεση Πισσαρίδη. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, δεν έχει νόημα μια συζήτηση που θα κινείται στον αντίποδα αυτής της πρότασης, η οποία εμφανίζεται ως «η μόνη επιστημονική αλήθεια», και θα βάζει στο παιχνίδι την κοινωνία. Εμείς πρέπει να υπερβούμε αυτό το πλαίσιο συζήτησης και η πρότασή μας, εξ όσων γνωρίζω, θα βάζει τις δικές μας προτάσεις και τους δικούς μας αξιακούς άξονες για το πώς αντιμετωπίζουμε αυτή την κρίση. Η κρίση λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Σε ένα βαθμό επιταχύνει τις εξελίξεις, σε τομείς όπως η τηλεργασία ή το ηλεκτρονικό εμπόριο. Επομένως το πώς παρεμβαίνεις και πώς ρυθμίζεις αυτά τα πεδία είναι πολύ κρίσιμο για το μέλλον. Την ίδια στιγμή ανατρέπει πλήρως την αντίληψη της κοινωνίας. H αγορά δεν είναι πανάκεια πλέον και η κρατική παρέμβαση δεν δαιμονοποιείται. Η στήριξη βασικών κοινωνικών υποδομών, στην υγεία, την παιδεία, το κράτος πρόνοιας, γίνεται αντιληπτή και με όρους ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, αλλά και ως προϋπόθεση για την οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική. Είναι ορατό ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη αν δεν στηριχθούν οι βασικοί αυτοί πυλώνες. Και σε άλλα κεντρικά ζητήματα όμως απαιτούνται τολμηρές προτάσεις: για το χρέος, για παράδειγμα, δημόσιο και ιδιωτικό, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τη συζήτηση στην Ευρώπη, αλλά και για τις τράπεζες, κατά πόσο το δημόσιο θα μπορέσει να ασκήσει τα δικαιώματά του και να υπάρξει ένας στοιχειώδης δημόσιος έλεγχος στον τρόπο που λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα. Βεβαίως, μαζί με αυτό πάνε και τα συμπληρωματικά, όπως τι γίνεται με την αναπτυξιακή τράπεζα, που σήμερα δεν αξιοποιείται από την κυβέρνηση για να ενισχυθεί η πραγματική οικονομία, τι γίνεται με τις συνεταιριστικές τράπεζες, οι οποίες με πολύ μεγάλο κόπο επιβίωσαν τα χρόνια της κρίσης και σήμερα βρίσκονται στο περιθώριο του τραπεζικού συστήματος. Αυτά είναι ζητήματα που ανοίγουν με πραγματικούς όρους τη συζήτηση και ακουμπάνε σε αγωνίες στρωμάτων μεσαίας και μικρής επιχειρηματικότητας. Το πώς τοποθετούμαστε σε αυτά τα ζητήματα είναι κεντρικό για το πώς θα μπορέσουμε να επαναπροσεγγίσουμε αυτά τα στρώματα. Θα εκπλαγούμε από τις δυνατότητες που ανοίγει η κρίση για την προσέγγιση με όρους πιο ριζοσπαστικούς από αυτούς που ίσως νομίζουμε.
15
12

Didier Eribon: Δεν τη θέλω την κανονικότητά τους

Δεν μ’ αρέσει ούτε η λέξη, ούτε το πώς και το γιατί χρησιμοποιείται. Οταν ακούω «επιστροφή στην κανονικότητα» είναι σαν να ακούω «ας επιστρέψουμε στο παρελθόν όπου οι φτωχοί ήταν φτωχοί και οι πλούσιοι πλούσιοι». Οι γονείς μου δούλευαν όλη τους τη ζωή για ψίχουλα και ζούσαν σε μια υπέροχη κανονικότητα! Οχι. Δεν τη θέλω την κανονικότητά τους. Αν θέλουν, ας μας πουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Σημαίνει ξύλο από την αστυνομία; Ελάχιστοι μισθοί; Πενιχρές συντάξεις; Ιδιωτικοποίηση των πάντων; Ο ρόλος του πολίτη είναι και στους δρόμους. Στα κινήματα. Να αγωνίζεται. Επίσης έχει τη δύναμη της ψήφου (προσωπικά ψήφισα και στηρίζω τον Μελανσόν). Επιλέγει. Δεν δρα παθητικά. Είναι ενεργός, ενήμερος, άρα ζωντανός.
13
12

Δημήτρης Ινδαρές: “Η ΕΛΑΣ κατασκεύασε μια ιστορία για να συγκαλυφθεί το φιάσκο”

Πριν από λίγες ημέρες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ανοίξτε τη διακήρυξη και διαβάστε τη. Ανοίξτε και το Σύνταγμα. Ακούστε την ιστορία μας. Ακούστε τις ιστορίες άλλων ανθρώπων, όσων έχουν το κουράγιο και το σθένος να καταγγείλουν. Όλο και περισσότεροι πολίτες, συνειδητοποιώντας τη σοβαρότητα της κατάστασης, με την συχνότητα τόσων “μεμονωμένων περιστατικών” εκφράζουν την οδύνη και την αγωνία τους. Την ίδια στιγμή όμως η οργή συσσωρεύεται. Το αίσθημα της αδικίας δεν παλεύεται. Πρόκειται για μια εξωφρενική σπατάλη πολύτιμου κεφαλαίου. Όσο το θέμα της βίας προσεγγίζεται με όρους παραταξιακούς και πονηρούς, ανιστόρητους συμψηφισμούς, τροφοδοτείται το ακριβώς αντίθετο από την αποδόμησή των όρων που τη γεννούν. Όσον αφορά την περί χούντας φιλολογία, είναι κατά τη γνώμη μου εντελώς αποπροσανατολιστική. Γι’ αυτό και πολλοί σηκώνουν τόσο πρόθυμα το γάντι. Όχι δεν έχουμε χούντα. Έχουμε μια εκλεγμένη κυβέρνηση. Η δημοκρατία όμως θέλει κάθε στιγμή επαναβεβαίωση, δεν κρίνεται στις διακηρύξεις και στα λόγια. Κρίνεται στην πράξη. Πόσοι από τους συμπολίτες μας διάβασαν το πόρισμα της επιτροπής Αλιβιζάτου; Περ’ από τα αποκαρδιωτικά συμπεράσματα περιγράφει με μεγάλη σαφήνεια και με ποιον τρόπο δεν διευκολύνθηκε καθόλου το έργο της από εκείνους που κλήθηκε να ελέγξει.
12
12

Νίκος Βούτσης: Μεσαίωνας με υπογραφή

Στον προϋπολογισμό η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη 4,8%. Ακόμα και αν δεχθούμε αυτό, ανάπτυξη δηλαδή 4,8%, σε σχέση με το 0,9% του ΟΟΣΑ υπάρχει ένα τεράστιο περιθώριο και ένα τεράστιο πρόβλημα ελλειμάτων που θα δημιουργηθεί. Ακόμα και με τα δικά τους χαρτιά, που είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του ΟΟΣΑ, έχει πέσει πάρα πολύ έξω αυτή η υπόθεση σε σχέση με το δεδομένο πλέον ότι οδεύουμε σε ύφεση 11% για τη φετινή χρονιά. Ο κ. Σταικούρας έπεσε εντελώς έξω ενώ θυμόμαστε και τον κ. Στουρνάρα. Μέσα στη στρατηγική της Έκθεσης Πισσαρίδη που ενσωματώνεται στο σχέδιο που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στην Ε.Ε. και που εναρμονίζεται σαφώς με τον προϋπολογισμό, όπως άλλωστε εχθές μάθαμε από τον εισηγητή συνάδερφό σας κ. Παπαδημητρίου, είναι σαφές ότι υπάρχει η πλήρης εκκαθάριση με την κακή έννοια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η ελαστικοποίηση και η υπονόμευση όλου του καθεστώτος και των εγγυήσεων στον τομέα της εργασίας, η απαξίωση των δημόσιων τομέων και δομών, κυρίως στην Υγεία και στην Παιδεία. Ακόμα βεβαίως παρέμβαση και στο ασφαλιστικό σύστημα με ιδιωτικοποιήσεις όπως και για τον κατώτατο μισθό, κάτι το οποίο είναι πολιτική αθλιότητα. Αν είναι δυνατόν, με αφορμή την πανδημία, δεν συζητά καν για εθνική συλλογική σύμβαση, δεν συζητάει καν για συνεννόηση και συμφωνία των εταίρων ή για νομοθετική ρύθμιση. Πρότεινε να ρυθμίζονται από εμπειρογνώμονες οι οποίοι θα λαμβάνουν υπόψιν τους κάθε φορά την συγκυρία και την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Μιλάμε πλέον για κανονικό μεσαίωνα με υπογραφή. Επίσης στην ίδια κατεύθυνση ετοιμάζει και το αντεργατικό και αντισυνδικαλιστικό νομοσχέδιο του ο κ. Βρούτσης, το οποίο για λόγους πανδημίας και παράτασης του λοκντάουν πήγε πιο πίσω και θα επιχειρήσουν να το φέρουν ίσως στις αρχές της επόμενης χρονιάς. Είναι πραγματικά πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα για το ίδιο το πολιτικό σύστημα ότι η κυβέρνηση επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους, και το χαίρονται, το χειροκροτούν, το λέει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ότι θα προχωρήσει ανεμπόδιστα το μεταρρυθμιστικό έργο, για το οποίο λέει ψηφίστηκε από τον ελληνικό λαό. Αν είναι δυνατόν ενώ υπάρχει αυτή η πανδημία που αλλάζει όλον τον κόσμο, την κοινωνία, τη ψυχολογία, το υγειονομικό καθεστώς και την οικονομία να επιμένουν ότι απαρεγκλίτως θα εφαρμόσουν το πρόγραμμα της Ν.Δ, το οποίο υπερψηφίστηκε προ πανδημίας. Δηλαδή δεν καταλαβαίνουν τίποτα, δεν εναρμονίζονται ακόμα και με τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις διεθνώς, σε όλο τον κόσμο από την Αμερική στη μετά Τραμπ εποχή μέχρι την Ευρώπη όπου μπαίνουν μπροστά οι δημόσιες υποδομές, η ενίσχυση των κρατικών παρεμβάσεων και η ενίσχυση της εργασίας.
12
12

Παντελής Μπουκάλας: Χρειάζεται να μάθουμε από την αρχή την Επανάσταση

Είναι γνωστό το άγχος της δεξιάς παράταξης στο σύνολό της για την ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Αν υπήρξε, δεν ήταν βέβαια κάτι που επιβλήθηκε με το ζόρι. Δεν είχε την εξουσία η Αριστερά την περίοδο στην οποία ηγεμόνευε, κατά τας καταγγελίας. Σε μεγάλο βαθμό, η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, η πολιτιστική καλύτερα, οφείλεται στην εκδικητική Δεξιά, που έστειλε αναρίθμητους αριστερούς στην εξορία (ας θυμηθούμε εδώ τους σαρκαστικούς στίχους του Αναγνωστάκη και του Ρίτσου για τα «ωραία νησιά»). Εκεί είχαν άπλετο χρόνο να διαβάσουν, να μελετήσουν, να στοχαστούν, να συγκρουστούν, να ψαχτούν και να ψάξουν δηλαδή. Έτσι βρέθηκαν πολλά ωραία μυαλά μαζί και ξανατόλμησε η Αριστερά να ξαναμιλήσει το όραμά της. Να μετατρέψει σταδιακά τη βαθιά πίκρα της διάψευσης σε λόγο ελευθερόφρονα και επιτέλους αντιδογματικό. Δεν κατάφερε να διαρρήξει την κομματική ορθοφροσύνη ο λόγος αυτός, αλλά κάποια σπέρματα έμειναν, κι ακόμα μένουν. Η Δεξιά σήμερα στον πολιτισμό λειτουργεί με τον πιο πρόχειρο τρόπο που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Παράδειγμα η «βυζαντινή Πομπηία» στο μετρό της Θεσσαλονίκης.  Οι εκκλήσεις να παραμείνει στον τόπο όπου βρέθηκαν είναι πλέον και διεθνείς και τα επιχειρήματα πολλά. Ακόμα και τα τουριστικά οφέλη παραβλέπουν. Δεν υπάρχει σχέδιο, υπάρχει πρόχειρος και περιστασιακός αυτοσχεδιασμός. Υπό το βλέμμα πάντοτε ενός Επιτελάρχη που αγιογραφείται σαν αλάθητος. (...) Από την πανδημία θα βγούμε λιγότεροι αριθμητικά. Υπάρχει κίνδυνος να βγούμε και μειωμένοι πολιτισμικά ως προς τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Ήδη το δικαίωμα στην εργασία βάλλεται πολλαπλά.  Το κυριότερο μέλημα της κυβέρνησης είναι να μη φθαρεί η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη, να μη φορτωθεί τμήμα της ευθύνης. Γι’ αυτό στον επόμενο ανασχηματισμό θα έχουμε πολλές «Ιφιγένειες». Μέχρι σήμερα, εφόσον ο πρωθυπουργός δεν άλλαξε κανέναν υπουργό, κρίνει ότι όλοι είναι επιτυχημένοι. Πού να την δούμε όμως την επιτυχία οι έρμοι; Σε ποιους τομείς; Σε αυτούς που κυρίως ενδιαφέρουν τους Έλληνες, αυτήν τη στιγμή, την υγεία και την οικονομία; Δεν διαφαίνεται έξοδος από κανένα τούνελ. Έξοδο δεν μπορεί να αποτελεί το εμβόλιο. Μέχρι να εμβολιαστούμε όλοι, πόσες εκατόμβες θα πρέπει να παριστάνουμε ότι δεν συντελούνται; (...) Το δημοσιογραφικό τοπίο είναι χαοτικό. Το άγχος των εφημερίδων να επιβιώσουν είναι τεράστιο και η πανδημία είναι ακόμα ένα χτύπημα γι’ αυτές. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει τους όρους, αλλά και τη σχέση της δημοσιογραφίας με το χρόνο. Επειδή το έντυπο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το διαδίκτυο, οι εφημερίδες χρειάζεται να βαθύνουν περισσότερο τον κριτικό τους λόγο, σε όλα τα πεδία, αλλά να θυμηθούν και την καλή τέχνη του ρεπορτάζ. Δεν είναι δημοσιογραφία η συρραφή κομματικών ανακοινώσεων. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να κρατήσει για πολύ ακόμα η περίοδος μιντιακής χάριτος της κυβέρνησης και προσωπικά του αναιτίως ειδωλοποιημένου Μητσοτάκη. Οι ανακολουθίες, οι παλινωδίες, οι αποτυχίες είναι τόσο πολλές, και τόσο προφανής η εξυπηρέτηση  ημετερικών συμφερόντων, που, έστω και υπαινικτικά ή σποραδικά, η γκρίνια θα αρχίσει να αποτυπώνεται και από την πλευρά των υμνητών. Οι αγιογράφοι θα κατανοήσουν αναγκαστικά κάποια στιγμή ότι αν συνεχίσουν να αναπαράγουν σε κοινωνικό κενό τις ωραίες δοξαστικές κόπιες τους, θα μετατρέψουν αναπόφευκτα τους πεπεισμένους σε δύσπιστους και τους δύσπιστους σε άπιστους. Στο κάτω κάτω, ειδωλολατρεία και Μωυσής πάει; Δεν πάει. Ο Μωυσής τα γκρέμιζε τα είδωλα. Το ξέχασαν; Μα δεν είδαν ποτέ ταινίες ιστορικοθρησκευτικού περιεχομένου τη Μεγάλη Βδομάδα; Αμαρτία.
12
12

Δημήτρης Αναγνωστόπουλος: Ζούμε ένα διαρκές ψυχικό τραύμα

Θέλουμε να βγούμε από αυτή την κρίση, με όρους που θα αποφύγουμε την επόμενη και θα καλυτερεύσουμε τη ζωή μας ή θέλουμε να ξαναγυρίσουμε στο δρόμο που μας οδήγησε εδώ; Οι σχέσεις έχουν βασιστεί μέχρι τώρα στον καταναλωτισμό, στο γρήγορο, στο έξω, ένα «fast food» σε όλα τα επίπεδα. Το ταξίδι για την Ιθάκη, όμως, απαιτεί μια αυθεντική διαδρομή. Τώρα αυτή έχει χαθεί, έχει επιβληθεί μια άλλη, με εξωτερικούς όρους ως προς τις πραγματικές μας ανάγκες και ικανοποιήσεις. Όλα αυτά μπορούμε να τα ξαναδούμε, το ερέθισμα, το τραγικό ερέθισμα, το έχουμε. (...) Ένας τρόπος για να μπορέσουμε να σταθούμε ο καθένας προσωπικά, είναι να δούμε αυτή την κατάσταση σαν μια ευκαιρία αναστοχασμού και επαναξιολόγησης. Να μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε την αξία της συνύπαρξης. Αυτό που λέμε: κανείς μόνος του στην κρίση. Να ανακαλύψουμε ξανά τον εαυτό μας και το διπλανό μας, την αξία του κοινού χώρου που μοιραζόμαστε, ξεκινώντας από την οικογένειά μας και καταλήγοντας σε όλο τον κόσμο. Πολλοί προτείνουν διάφορες τεχνικές για αυτή την περίοδο, που έχουν σχετική αξία, πχ η φυσική άσκηση, αλλά το σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, για να ανταπεξέλθουμε σε αυτή την κατάσταση, είναι ο επαναπροσδιορισμός των αξιών της ζωής μας και η επανατοποθέτηση μας από το κλείσιμο στον εαυτό και τον ατομισμό στο άνοιγμα στον Άλλον, στην κοινωνία, στη συλλογικότητα, στη χαρά της κοινής προσπάθειας και δημιουργίας ενός καλύτερου αυριανού κόσμου που αξίζει να ζει κανείς.