Συνεντεύξεις

Ο κος Μητσοτάκης προφανώς ενημερώνεται από τα μέσα ενημέρωσης που τον λιβανίζουν καθημερινά. Δεν άκουσε προφανώς, πού να το ακούσει άλλωστε, για τα προγράμματα Μένουμε Όρθιοι 1 και 2, δεν άκουσε τα 11 άμεσα μέτρα που πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, δεν άκουσε τις προτάσεις μας για το νέο ΕΣΥ, δεν ενημερώθηκε για τις τροπολογίες που έχουμε καταθέσει στη Βουλή για το δώρο Χριστουγέννων στους εργαζόμενους αλλά και για το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης. Εδώ όμως δεν έχουμε να κάνουμε με το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει προτάσεις αλλά με το γεγονός ότι αυτές οι προτάσεις δεν αρέσουν στον κύριο Μητσοτάκη, ζήτημα εντελώς διαφορετικό. Και θα σας πω γιατί δεν του αρέσουν: Διότι είναι επιλογή του να μην στηριχτεί το ΕΣΥ καθώς δεν πιστεύει στο ΕΣΥ αλλά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στο χώρο της υγείας. Δεν πιστεύει στην ρύθμιση της αγοράς εργασίας και των μισθών αλλά στην απορρύθμιση και τις μισθολογικές μειώσεις που θα λειτουργήσουν ως δήθεν επενδυτικά κίνητρα. Δεν πιστεύει στην ανάγκη στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων αλλά στην ανάγκη για μια συνολική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις μιας νέας συσσώρευσης προς όφελος των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Δεν πιστεύει στην στήριξη και ενίσχυση των δημόσιων μέσων μεταφοράς αλλά στην ιδιωτικοποίηση τους όπως δεν πιστεύει και στη στήριξη του δημόσιου σχολείου αλλά στην δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων. Άρα λοιπόν αξιοποιεί την κρίση ως ευκαιρία για να επιταχύνει και να βαθύνει αυτή τη συνολική αναδιαρθρωτική στρατηγική. Δεν είναι εξάλλου καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι παρά το δεύτερο lockdown δεν έχει κάνει τίποτα ώστε να προετοιμάσει τον κρατικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση ενός πιθανού τρίτου κύματος. Διότι προφανώς δεν μπορεί μια κοινωνία να ζει σε συνεχές καθεστώς εγκλεισμού, αυτό είναι αδύνατον. Όμως, πώς αξιοποίησε το χρόνο που το δόθηκε ξανά από την κοινωνία; Έχετε δει κάτι διαφορετικό; Όχι. Πάμε λοιπόν σε επανάληψη όσων τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο οδήγησαν στην σημερινή τραγωδία. Η αποτυχία λοιπόν του κου Μητσοτάκη δεν είναι συγκυριακή, δεν είναι αποτέλεσμα δυσμενών συνθηκών. Είναι αποτυχία στρατηγικού χαρακτήρα, είναι αποτυχία κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου καθώς ο κος Μητσοτάκης και η κυβέρνηση του είναι εγκλωβισμένοι στις ιδεοληψίες τους και στην αυτοκρατορική τους αντίληψη για τα πράγματα.

Η κυβέρνηση έχει «μεροληψία» υπέρ του κρατικοδίαιτου ιδιωτικού τομέα υγείας. Και «δυσανεξία» απέναντι στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Αντί να προχωρήσει άμεσα, με όρους ΕΣΥ, με κοινά στάνταρ στελέχωσης και χωρίς εξαιρέσεις στην επίταξη των ιδιωτικών κλινικών και των Κέντρων Αποθεραπείας-Αποκατάστασης, διπλασιάζει την ημερήσια αποζημίωση για τη νοσηλεία περιστατικών covid. Και το χειρότερο, θα καταβάλλει το διπλάσιο νοσήλιο, ανεξάρτητα από το αν θα νοσηλεύεται ασθενής ή όχι. Είναι πραγματικά προκλητική αυτή η συμφωνία της κυβέρνησης με τους κλινικάρχες, που δείχνει έλλειμα κοινωνικής ευθύνης των επιχειρηματιών υγείας και απίστευτη ενδοτικότητα της κυβέρνησης στις απαιτήσεις τους. Και αποδεικνύει ότι η κυβερνητική στρατηγική των ΣΔΙΤ (Συμπράξεων Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα) θα είναι βλαπτική για το δημόσιο συμφέρον, θα οδηγήσει σε απαξίωση της δημόσιας περίθαλψης, σε ασυδοσία της αγοράς υπηρεσιών υγείας και, κυρίως, σε ανισότητα στη φροντίδα υγείας.

Όταν καταγγέλλουμε την κυβέρνηση για αυταρχισμό, δεν αναφερόμαστε στα αναγκαία μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς του ιού, τα οποία άλλωστε στηρίξαμε και στηρίζουμε, αλλά στην προσπάθειά της με αφορμή την πανδημία, να περιορίσει οποιαδήποτε συνταγματικά κατοχυρωμένη κοινωνική διαμαρτυρία. Έχουμε την απαίτηση η κυβέρνηση να σεβαστεί τις δύσκολες στιγμές που ζούμε. Δεν μπορεί να αξιοποιεί το καθεστώς των περιοριστικών μέτρων για να προωθήσει μέτρα που είναι κατάφορα αντικοινωνικά. Είναι χαρακτηριστική η στάση της στη φετινή επέτειο του Πολυτεχνείου. Ενώ όλα τα κόμματα δεσμεύτηκαν για συμβολικές εορταστικές εκδηλώσεις, εκείνη επιχείρησε να τους επιτεθεί αποσκοπώντας στη διαμόρφωση ενός κλίματος γενικευμένων και καθολικών απαγορεύσεων. Αυτή η τακτική της στοχεύει στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας μη διεκδίκησης εκ μέρους της κοινωνίας και ασφαλώς δεν σχετίζεται τελικά με τα θέματα της πανδημίας. (...) Ασφαλώς και χρειάζονται αλλαγές στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, αλλά σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτήν που κινείται η κυβέρνηση. Χρειάζονται αλλαγές που θα αντικαθιστούν τις αναχρονιστικές ρυθμίσεις που έγιναν τα χρόνια των μνημονίων. Η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και η υποβάθμιση της θέσης των εργαζόμενων υπήρξαν μέρος του σχεδίου εσωτερικής υποτίμησης την περίοδο 2010-2015. Οι συνέπειες ήταν η διεύρυνση των ανισοτήτων, η αύξηση της ανεργίας αλλά και η απώλεια κατά 25% του ΑΕΠ. Τώρα, χωρίς το άλλοθι των μνημονίων, η κυβέρνηση προωθεί ένα νέο σχέδιο αντικοινωνικών αλλαγών όπως η καθιέρωση της 10ωρης εργασίας, η ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος, η διευκόλυνση των απολύσεων και η περεταίρω αποδυνάμωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Όλα αυτά περιλαμβάνονται στο παλαιάς κοπής σχέδιο Πισσαρίδη. Αυτός είναι και ο λόγος που θέλει να τρομάξει την κοινωνία και επιστρατεύει τον αυταρχισμό ως όπλο, επειδή θέλει να προλάβει τις αντιδράσεις της και τις φοβάται.

«Βρισκόμαστε στην έναρξη της τελευταίας φάσης της συζήτησης για τον Προϋπολογισμό, ο οποίος θεωρητικά θα έπρεπε να ενσωματώνει όλες εκείνες τις προβλέψεις, δηλαδή τις δαπάνες, για να μπορέσουμε να θωρακίσουμε το σύστημα υγείας, να μπορέσουμε να κλείσουμε “τρύπες”, να στηρίξουμε επιχειρήσεις, να στηρίξουμε εργαζόμενους. Τίποτα από όλα αυτά δεν υπάρχει. Αυτό είναι προκλητικό από μόνο του, “μιλάει”, δεν χρειάζεται να λέμε πάρα πολλά επιχειρήματα, θα πρέπει απλά και μόνο να μοιράζουμε τα νούμερα που προβλέπει ως δημόσιες δαπάνες ο Προϋπολογισμός για το επόμενο έτος, όταν μας ρωτάει ο κόσμος». «Στην υγεία έχουμε μείωση, ο κοινωνικός προϋπολογισμός μειώνεται, στον πολιτισμό έχουμε μείωση. Στον πολιτισμό, ο οποίος τρώει απανωτά “χαστούκια”, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων της πολιτιστικής δημιουργίας, πένεται. Οι εικόνες με τα συσσίτια φαίνεται ότι επεκτείνονται, πέρα από τη Θεσσαλονίκη, πια».

Η μείωση του ΑΕΠ το 2020, που θα είναι η βάση για το 2021, είναι πολύ σημαντική παράμετρος, περιορίζει τη δυνατότητα μεγάλης μεγέθυνσης τους ΑΕΠ. Δεύτερον, η αβεβαιότητα δεν θα εκλείψει, όσον αφορά την πανδημία, ακόμη και αν το πρώτο τρίμηνο –κάτι αδύνατο, εκτιμώ– τεθεί σε χρήση κάποιο εμβόλιο. Η Ελλάδα εξαρτάται πάρα πολύ απ’ τον τουρισμό και τα συναφή επαγγέλματα. Επομένως, θα αργήσει πάρα πολύ ο κόσμος, νομίζω, να μπει σε μια διαδικασία κανονικότητας όσο αφορά τη ζήτηση συναφών υπηρεσιών. Είναι σε δυσχερέστερη θέση σε σχέση με τις χώρες του βορρά, που είναι βιομηχανικές, τεχνολογικά προχωρημένες κτλ. Τρίτον, το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως γνωρίζεις ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί, είδαμε τις αντιδράσεις από Ουγγαρία, Πολωνία. Οι πόροι θα καθυστερήσουν. Επομένως το 5% που λέει η Κομισιόν –και ας αφήσουμε το 7,5% που λέει η κυβέρνηση στο προσχέδιο προϋπολογισμού, θα αναθεωρηθεί σίγουρα– κατά την άποψή μου είναι πάρα πολύ αισιόδοξο. Αν αρχίσουν οι ροές από το Ταμείο προς τα τέλη του τρίτου τριμήνου, θα είμαστε ικανοποιημένοι με μεγέθυνση όχι μεγαλύτερη του 2%.

Χρειάζεται επειγόντως σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Βασικοί άξονες του είναι : 1. Η διαφάνεια στη διαχείριση της πανδημίας και η δημόσια πρόσβαση στα επιδημιολογικά δεδομένα και στα στοιχεία για την κατάσταση στο ΕΣΥ 2. Η πρόληψη της διασποράς του ιού στην κοινότητα και ιδιαίτερα στις «εστίες υπερμετάδοσης» 3. Η δραστική ενίσχυση του προσωπικού των δημόσιων δομών, η παράταση όλων των συμβάσεων που λήγουν στο επόμενο διάστημα, η αυτόματη προκήρυξη όλων των κενούμενων θέσεων στο ΕΣΥ, η έμπρακτη αναγνώριση της προσφοράς με αναβάθμιση των αποδοχών των εργαζομένων και ένταξη στα ΒΑΕ και, κυρίως, ένα πλάνο 15000 μόνιμων προσλήψεων γιατρών και λοιπού προσωπικού στα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας που θα δώσει το «σήμα» της εργασιακής προοπτικής για τους συμβασιούχους και της «θωράκισης» του Δημόσιου Συστήματος Υγείας 4. Η επίταξη και πλήρης αξιοποίηση όλων των ιδιωτικών κλινικών- Κέντρων Αποκατάστασης και η επιστράτευση των στρατιωτικών νοσοκομείων στη μάχη κατά της πανδημίας 5. Η δωρεάν πρόσβαση σε διαγνωστικό τεστ όλων των πολιτών με ύποπτα συμπτώματα, με συνταγογράφηση και αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ των τεστ για covid-19 που γίνονται σε ιδιωτικά εργαστήρια 6. Η ενεργός εμπλοκή όλων των δομών και των ανθρώπων της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην προνοσοκομειακή διαχείριση της πανδημίας και στην κατ’οίκον παρακολούθηση και φροντίδα ασθενών με ήπια συμπτώματα covid, ανθρώπων που είναι σε «καραντίνα» και χρονίως πασχόντων από άλλα σοβαρά νοσήματα. 7. Η σοβαρή αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας και η μέγιστη αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων( ΕΣΠΑ-Ταμείο Ανάκαμψης-πρόγραμμα EU4Health) για μια μόνιμου χαρακτήρα επένδυση στο ΕΣΥ και στις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας της χώρας.

Οι κάθε είδους περιορισμοί θέτουν σε δοκιμασία τη δημοκρατία, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και προφανώς και την ίδια την ψυχική μας υγεία. Είναι δύσκολο να προβλέψουμε ποια θα είναι η οικονομική γεωγραφία μετά το τέλος της πανδημίας. Πόσες επιχειρήσεις θα κλείσουν, πόσες θέσεις εργασίες θα χαθούν και τι είδους θέσεις εργασίας θα αντικαταστήσουν τις παλιές. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι οι κυρίαρχες οικονομικές δυνάμεις θα θελήσουν να επωφεληθούν από τη σημερινή κρίση, ανατρέποντας σε μονιμότερη βάση υπέρ των δικών τους συμφερόντων τις ισορροπίες ανάμεσα στον κόσμο της εργασίας και τον κόσμο του κεφαλαίου. Αν, λοιπόν, εκτιμάμε ότι έρχονται ανατροπές και κοινωνικές συγκρούσεις, είναι σαφές ότι με αφορμή την πανδημία θα επιδιωχθεί να περιορισθούν τα δικαιώματα. Γι’ αυτό έχει σημασία όταν υιοθετούμε π.χ. τα αναγκαία περιοριστικά μέτρα για λόγους υγειονομικούς, να κατανοούμε ότι είναι αποτέλεσμα μιας συνειδητής αυτοπειθαρχίας και αυτοπεριορισμού και όχι μιας άνωθεν επιβολής. Αν είναι σωστές οι παραπάνω επισημάνσεις είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως θα έχουν την αντανάκλασή τους στο πολιτικό πεδίο. Οι πολιτικές εξελίξεις θα προσδιοριστούν από τον χρόνο εισαγωγής του εμβολίου στη χώρα μας, την έκταση και το βάθος της οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Έχουμε ήδη μπει σε μια νέα περίοδο πυκνών πολιτικών διεργασιών. Τα πρώτα έντονα σημάδια υποχώρησης της αποδοχής της κυβέρνησης στην κοινωνία είναι ορατά. (...) Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ πρέπει να συνεχίσει την προσπάθεια ανάκτησης της αξιοπιστίας του και της εμπιστοσύνης του κόσμου που δεν τον επέλεξε στις τελευταίες εκλογές. Αυτό σημαίνει μια πολύμορφη δράση και παρέμβαση σε όλα τα επίπεδα, στα κινήματα και στους θεσμούς. Κυρίως, όμως, πρέπει να εμπνεύσει τις νεότερες γενιές. Η κρίση της πανδημίας, η νέα βαθιά οικονομική κρίση, η κλιματική κρίση και η ανάγκη για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, πρέπει να μας οδηγήσουν στη διατύπωση μιας νέας ριζοσπαστικής προγραμματικής πρότασης για την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Πέρα από το συστημικό ρατσισμό, υπάρχει μια συστημική «άγνοια». Βλέπετε, τη δεκαετία του 1850 υπήρχε ένα κόμμα που λεγόταν Know Nothing (Δεν ξέρω τίποτα) με τους υποστηρικτές του να εμφανίζονται ως αντι-ελίτ και να έχει μεγάλη επιρροή στην εργατική τάξη. Το κόμμα αυτό έχει βαθιές ρίζες στην αμερικάνικη κοινωνία, καθώς το περίβλημά του ήταν η υπεράσπιση του –βλακώδους- αμερικάνικου ονείρου, της δυνατότητας να γίνει ο καθένας (λευκός αμερικάνος) διευθυντικό στέλεχος ή ακόμα και πρόεδρος των ΗΠΑ. Φυσικά, το κόμμα αυτό χάθηκε στο χρόνο με τη βοήθεια του σύγχρονου φεμινιστικού κινήματος και των αντιρατσιστικών αγώνων. Πλέον, με την εκλογή της Καμάλα Χάρις στη θέση της αντιπροέδρου των ΗΠΑ, κάθε μαύρο κορίτσι που ζει στην Αμερική μπορεί να ονειρεύεται πως και εκείνο μπορεί να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ. Δεν θα είναι εύκολο να ξεριζωθούν αυτές οι νοοτροπίες από την αμερικάνικη κοινωνία, ωστόσο το κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων μετρά ξανά νίκες στα πεδία των συλλογικών δικαιωμάτων και των κοινωνικών παροχών. Διάβασα πρόσφατα το βιβλίο ενός πρώην Μαύρου Πάνθηρα που φυλακίστηκε για τριάντα χρόνια. Ο ίδιος οργάνωσε διαλέξεις μέσα στη φυλακή για τους μαύρους κρατούμενους. Η ομιλία που είχε μακράν τη μεγαλύτερη προσέλευση ήταν αυτή ενός λευκού διάσημου επιχειρηματία, που είχε και εκπομπή στην τηλεόραση για το πώς μπορεί κανείς να γίνει πλούσιος. Αυτή είναι η πραγματικότητα που ως Αριστερά πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε.

Ήταν ένα ντελίριο αυταρχισμού που δεν έχει προηγούμενο. Δυστυχώς ο κ. Χρυσοχοΐδης σπάει ρεκόρ. Πριν από λίγους μήνες είχαμε δει εκείνες της απείρου κάλλους σκηνές, να μπαίνουν στους κινηματογράφους και να βγάζουν τους 15χρονους που έβλεπαν την ταινία «Τζόκερ». Είχαμε δει την εισβολή στο σπίτι του κ. Ινδαρέ, είχαμε δει τα γεγονότα στην ΑΣΟΕ. Τώρα ξεπέρασε ακόμα και αυτό ο κ. Χρυσοχοΐδης. Μόλις πριν από μία βδομάδα ψήφισαν τον πτωχευτικό νόμο, αδιαφορώντας εάν κάποιοι άνθρωποι βρεθούν έξω από τα σπίτια τους σ’ αυτές τις συνθήκες. Και τώρα φέρνουν νόμο για τα εργασιακά ζητήματα, όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μετά το 1974, δεν θα πληρώνονται οι υπερωρίες. Είπαμε στον κ. Μητσοτάκη ότι εάν θέλει να υπάρξει ένα κοινό, εξάμηνο σχέδιο, για την αντιμετώπιση της πανδημίας, πολύ ευχαρίστως.  Αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να “παγώσουν” κι όλες οι άλλες οι διχαστικές πολιτικές, όλες οι πολιτικές που με “ευκαιρία” την πανδημία προωθούν τη δική του αντίληψη για τα ζητήματα της οικονομίας ή της εργασίας. Διότι δυστυχώς, απ’ ότι φαίνεται, είναι αμετανόητα νεοφιλελεύθερος. Και φοβάμαι πάρα πολύ ότι μετά τη πανδημία, εάν αφήσουμε τον κ. Μητσοτάκη να κάνει πράξη τις ιδέες και τις σκέψεις του, ο κόσμος θα είναι πάρα πολύ χειρότερος και στο πεδίο της εργασίας και στο πεδίο της οικονομίας.

Τότε, όταν παλεύαμε με αισιοδοξία και ενθουσιασμό, δεν φανταζόμασταν ότι θα έλθει κάποια στιγμή, όπως η επώδυνη και μακρά σημερινή, όπου τα μηνύματα του αντιδικτατορικού αγώνα και ειδικά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου θα είναι τόσο πολλά και αβίαστα ενεργά. Ζητήματα ανεξαρτησίας στη χάραξη της πολιτικής σε μια χώρα, αξιοπρέπειας του πολίτη, Λαϊκής Κυριαρχίας, δημοκρατίας πάνω απ’ όλα. Δικαιώματα κοινωνικά αλλά και πολιτικά πώς να μην υποφέρουν υπό τη νεοφιλελεύθερη βαναυσότητα; Ως και τα βασανιστήρια, που στοιχηματίζαμε ότι νικήσαμε, επιβιώνουν διεθνώς και εδώ. Όμως, έφθασε ως τις μέρες μας, ατσαλάκωτο, και το κορυφαίο μήνυμα της αντιδικτατορικής πάλης: δεν το βάζουμε κάτω! Αγωνιζόμαστε, ως αριστερές και αριστεροί, ως πολίτες, κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, μέσα στην κοινωνία, μαζί με τον λαό, με διεθνή αντίληψη για τις εξελίξεις του καιρού μας. Τότε, σωστά, δεν δεχθήκαμε αυτό που μας έλεγαν, ότι η χούντα δεν νικιέται. Νικήθηκε.