Συνεντεύξεις

Η αποφυλάκιση ενός επαγγελματικού στελέχους της Χρυσής Αυγής, ο οποίος οργάνωσε τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, είναι δείγμα ασέβειας απέναντι στην περυσινή καταδικαστική απόφαση κι απέναντι στην κοινωνία. Μπορεί δε να λειτουργήσει ως ντόμινο για την αποφυλάκιση κι άλλων καταδικασθέντων με μικρότερες ποινές. (...) Η συμπάθεια και εύνοια σε ένα τμήμα του δικαστικού κράτους προς τη Χ.Α., σε συνδυασμό με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά της δικαστικής και κρατικής εξουσίας απέναντι στο λεγόμενο άλλο άκρο του πολιτικού χάρτη, δείχνει ότι οι θεσμικές αυταπάτες έχουν πολύ μικρά χρονικά όρια και πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος αντίδρασης από τη λαϊκή κινητοποίηση. (...) Η θεσμική και κατασταλτική εγκατάσταση της Χ.Α. μέσα την ίδια την κυβέρνηση ευνοεί αποφάσεις σαν τη χθεσινή, τονίζοντας ότι δεν έχουμε τελειώσει ούτε με τον φασισμό ούτε με την ανοχή του από ένα μεγάλο μέρος του κράτους. (...)

Ήταν πράγματι αναμενόμενη η πλημμύρα [στη Βόρεια Εύβοια]. Δεν έχω γνώση του φυσικού ανάγλυφου της περιοχής, αλλά αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι ότι πρόκειται για ψηλά βουνά, με τους χειμάρρους να κατεβαίνουν μέσα στις παράκτιες πόλεις, που οι περισσότερες είναι χτισμένες στις εκβολές των χειμάρρων. Σε αυτή την περίπτωση, ο τρόπος που μπορείς να αντιμετωπίσεις τα πλημμυρικά φαινόμενα, είναι να βάλεις εκσκαφείς να ανοίξουν γρήγορα τις κοίτες, ώστε να απελευθερωθεί χώρος για το νερό και να μην καταστρέψει τα πάντα στο διάβα του. Όπως είδαμε από τις εικόνες στη Β. Εύβοια, το νερό έχει σπάσει την άσφαλτο, που σημαίνει ότι το εμπόδιζε να τρέξει άνετα. Άρα, κάπου εκεί λείπει μια κοίτη. Έχει σπάσει, επίσης, τσιμέντα, άρα κάποιο τοιχίο εμπόδιζε το νερό να περάσει. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να του ανοίξουμε χώρο, ώστε να μην συμβαίνουν τέτοιες καταστροφές. Δεν συζητάω δε για τις κατασκευές μέσα στις κοίτες των ρεμάτων, αυτές πρέπει να φύγουν άμεσα. Στην επιστήμη της πολεοδομίας, των δασικών και υδάτινων πόρων, αυτό που ξέρουμε, είναι ότι ένα ρέμα πρέπει να μένει αδόμητο σε πλάτος 50 μέτρων, ώστε να υπάρχει η κοίτη υπερχείλισης, όχι μόνο η φυσιολογική συνηθισμένη κοίτη που μπορεί να έχει πλάτος λίγα μέτρα. Μόνο έτσι μπορεί να γλιτώσει μια πόλη. Να σημειώσουμε ότι στο Λεκανοπέδιο Αττικής δεν έχουμε πουθενά τέτοιες κοίτες υπερχείλισης, παρά μόνο στο νότιο κομμάτι του Θριασίου, στο ύψος της Χαλυβουργικής. Στην Εύβοια τώρα ποταμάκια ενός μέτρου έγιναν 10μετρα και 20μετρα. Το δεύτερο έργο που θα έπρεπε να είχε γίνει, είναι να φτιαχτούν μικρά φράγματα ανάσχεσης ψηλά στο ξεκίνημα της ροής, κατασκευασμένα με τους καμένους κορμούς στα δάση, δημιουργώντας αναβαθμούς, ώστε να κυλίσει το νερό με μικρότερη ταχύτητα προς τα κάτω. Αυτά τα κορμοδέματα δημιουργούν όρους ανάσχεσης του νερού και συγκρατούν τα εδάφη, στοιχείο πολύ σημαντικό για να μην δημιουργηθούν λασποχείμαρροι και κατολισθήσεις. Καθώς οι καμένες πλαγιές των βουνών «ξεπλένονται» με τις βροχές, τα χώματα δεν συγκρατούνται πλέον από τη βλάστηση, τους θάμνους, το χορτάρι, τα δένδρα, τις ρίζες. Αυτά πρέπει να φτιαχτούν και στην Πάρνηθα, κάτι που δυστυχώς δεν έχει συμβεί ακόμα. Ετούτα έπρεπε να έχουν γίνει άμεσα μετά τις πυρκαγιές. Και παρά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, σε ενάμιση μήνα θα μπορούσαν να είχαν γίνει πάρα πολλά, αν όχι όλα. Είναι αρκετός χρόνος για να καθαριστούν τα ρέματα και να διευρυνθεί η κοίτη τους και είναι αρκετός, ώστε να φτιαχτούν χιλιόμετρα φραγμάτων με κορμοδέματα. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα προσλάβει η κυβέρνηση εκατοντάδες υλοτόμους, δασικούς εργάτες για τα δάση, εκσκαπτικά μηχανήματα και εργάτες για τις πόλεις για να υλοποιηθούν τα έργα. Αν εκτιμά πως είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έπρεπε να το είχε κάνει. Το ξέραμε από τον Αύγουστο αυτό. Φωνάζαμε όλοι, και επιστήμονες και τοπική αυτοδιοίκηση. Από τότε έχουν γίνει πόσες αμφιβόλου αναθέσεις για άλλα θέματα, αλλά τίποτα για την υλοποίηση αυτών των έργων. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, λοιπόν, να υπάρχει πρόληψη των καταστροφών. Αυτή θα έπρεπε να είναι η στρατηγική της πολιτείας. Στρατηγική δεν είναι να χτυπάει απλά το 112, όταν θα γίνεται η καταστροφή.

Πέρα από όσα προανέφερα για τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος, την αύξηση του ποσοστού των πολιτών που διαβιούν σε συνθήκες σοβαρής υλικής στέρησης, καθώς και το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές δαπάνες διαβίωσής τους, το 2020 αυξήθηκε και το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν μπορούσαν να καλύψουν έκτακτες ανάγκες ή να πάνε μια εβδομάδα διακοπές. Η συνολική εικόνα όμως δεν συγκροτείται μόνο από αυτά τα στοιχεία. Σχεδόν σε όλα τα κρίσιμα μέτωπα η κυβέρνηση εφαρμόζει πολιτικές όξυνσης των ανισοτήτων. Στο μέτωπο της Παιδείας, για παράδειγμα, αφού απέκλεισε 40.000 παιδιά από τα δημόσια πανεπιστήμια, έχοντας ήδη εξισώσει τα πτυχία των κολεγίων με αυτά των δημόσιων πανεπιστημίων, διασφαλίζει πρόσβαση σε ένα καλύτερο μέλλον μόνο στους έχοντες. Τώρα, με τη δεύτερη πράξη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προχωρά στον διαχωρισμό των σχολείων σε δύο κατηγορίες, την παράδοσή τους στην υποχρηματοδότηση και την αναζήτηση ιδιωτών χορηγών για να καλύψουν τις ανάγκες και τη συγχώνευση τμημάτων με προφανή θύματα τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, που δεν έχουν άλλη επιλογή για την εκπαίδευσή τους. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί και στην Υγεία, με διαρκή υποχρηματοδότηση των δημόσιων δομών και παράλληλη στήριξη των ιδιωτικών κλινικών. Σημειωτέον ότι για το 2022 η κυβέρνηση προβλέπει περικοπή κατά 900 εκατ. των υγειονομικών δαπανών για αντιμετώπιση του κορονοϊού. Στην εργασία, την ώρα που η κοινωνία πιέζεται από το κύμα ακρίβειας και από την ανασφάλεια που προκαλεί η πανδημία, η κυβέρνηση καταργεί το 8ωρο, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, την προστασία από τις απολύσεις, θεσμοθετεί απλήρωτες υπερωρίες. Αυτές είναι επιλογές που οξύνουν τις κοινωνικές ανισότητες και γίνονται συνειδητά από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, από την πρώτη στιγμή.

Η γυναικοκτονία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δολοφονία μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα της βίας από τον σύντροφό της ή άλλο μέλος της οικογένειας, τα βασανιστήρια και τον μισογυνικό φόνο των γυναικών, όπως και μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας άλλωστε, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο όνομα της λεγόμενης τιμής κ.λπ. Και εκτίθενται οι έγκυροι/ες νομικοί που μιλούν για νεολογισμό. Ο όρος femicide κατεγράφη για πρώτη φορά στη νομική ορολογία στην Αγγλία το 1801 για να ορίσει «τη δολοφονία μιας γυναίκας», το 1848 δημοσιεύτηκε στο νομικό λεξικό Wharton και με το πέρασμα του χρόνου εγκαταλείφθηκε. Η τρέχουσα χρήση προέκυψε στο πλαίσιο των φεμινιστικών κινημάτων της δεκαετίας του 1970 από φεμινίστριες νομικούς, οι οποίες θέλησαν να φωτίσουν έμφυλα και πολιτικά το πλήθος των δολοφονιών με θύματα γυναίκες. Όπως τόνιζαν, έπρεπε να αναγνωριστεί πως πρόκειται για συγκεκριμένη πατριαρχική, σεξιστική πολιτική με εργαλείο τη δολοφονία.

Όπως έχει γίνει σε όλη την Ευρώπη, έτσι και εδώ, η Ακροδεξιά βρίσκει χώρο και κινείται. Η Ακροδεξιά προβάλλεται πια ως θεματοφύλακας των κοινωνικών δικαιωμάτων και προστάτρια των ατομικών ελευθεριών. Ύφεση και μέτρα κατά της πανδημίας είναι εύφορο έδαφος για τέτοια καπηλεία. Όταν αφήνεται το γήπεδο ελεύθερο, φυσικά η Ακροδεξιά θα παίξει μπάλα, θα μιλήσει σε όσους πληρώνουν τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση. Θα τους μιλήσει για χαμένες ταυτότητες και το έθνος που κινδυνεύει. Δεν υπήρξε πειστική απάντηση από την Αριστερά. Αλήθεια, τι λέει κάποιος σε έναν κόσμο που πλήττεται από την ύφεση, την ανεργία, την πανδημία, τα περιοριστικά μέτρα; Δεν πρέπει να σκεφτούμε μόνο τι θα κάνουμε απέναντι στην Ακροδεξιά, αλλά τι θα πούμε σε αυτόν τον κόσμο, που να είναι ειλικρινές, ουσιώδες και πειστικό. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μέχρι τότε αφήνεις τους νεοφασίστες να αλωνίζουν. Είναι πολύ σημαντική η ενσώματη παρουσία μας στον δημόσιο χώρο, γιατί όπου έχει παραδοθεί στη βίαιη δράση τους, τον έχουν κυριέψει και δύσκολα τον ανακτάς, το είδαμε αυτό μετά το 2010. Και σίγουρα θα πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε τους θεσμούς να κάνουν τη δουλειά τους. Δεν είναι μια αντιπαράθεση θεωρητική, ούτε μια μάχη μόνο της Αριστεράς απέναντι στην Ακροδεξιά, είναι μια μάχη επιβίωσης της Δημοκρατίας. Και δεν χρειάζεται εγρήγορση μόνο απέναντι στους νεοναζί, αλλά και την Alt-right που ωθεί προς μια ανελεύθερη δημοκρατία τύπου Ουγγαρίας. Είναι εδώ το πρόβλημα, στη χώρα μας. Χρειάζεται ευρεία πολιτική συμπαράταξη για την αντιμετώπισή της. Είναι στενά πλέον τα περιθώρια.

Η βαθύτερη ενασχόλησή μου και η συνειδητή προσπάθεια να καταγράψω τα εικαστικά πορτρέτα του αγώνα με οδήγησε στην καταβύθιση στο υλικό της Ιστορίας. Για να αποτυπώσω κάθε μία απ' αυτές τις μορφές, αναζητούσα κάθε φορά μέσα από το ιστορικό υλικό όλες αυτές τις κρίσιμες λεπτομέρειες της ζωής τους. Η προϋπόθεση για να ζωγραφίσω αυτά τα πρόσωπα ήταν η όσο το δυνατόν πιο εξαντλητική ιστορική γνώση του ιδιωτικού, αλλά και του δημόσιου βίου τους. Αυτό που συντελέστηκε για μένα ζωγραφίζοντας ήταν η αποκάλυψη και η απομυθοποίηση των στερεότυπων μύθων και το φανέρωμα αυτών των στοιχείων που συνθέτουν τον μικρό - μέγα κόσμο της ανθρώπινης φύσης. Άνθρωποι με μεγαλείο ψυχής, που ξεγελάνε τον θάνατο, ευάλωτοι, τρυφεροί και αμείλικτοι ταυτόχρονα, επιρρεπείς στις μικρότητες, αλλά και στα οράματα. Τώρα λοιπόν, 200 χρόνια μετά, ξαναβρίσκουμε στα καθαρά βλέμματά τους την αληθινή Ιστορία μας. Καθένας τους μας κοιτάει με διαφορετικό τρόπο, συνομιλεί με τον θεατή του, μεταφέρει ένα κόσμο βαθιών αισθημάτων και αγωνιστικού οίστρου και όλοι μαζί καταθέτουν το μεγαλείο και το πολυσύνθετο της ζωής και της αλήθειας τους, που μπορεί να γίνει και δική μας αν αναστοχαστούμε τους όρους και τις συνθήκες που γεννούν τα οράματα και τους αγώνες για την ανεξαρτησία και την ελευθερία.

Η απόφαση της 7ης Οκτωβρίου του 2020 δεν ήταν μία ζαριά. Ήταν καρπός μίας ολόκληρης δεκαετούς διεργασίας και μάχης. Απέναντι στη φασιστική πρόκληση το αντιφασιστικό κίνημα κατάφερε να απαντήσει και να την τσακίσει. Είναι μία εμπειρία η οποία χτίστηκε γειτονιά τη γειτονιά, πόλη την πόλη. Είναι μία ολόκληρη δουλειά η οποία έγινε από τις οργανώσεις τις αντιφασιστικές, από τα σωματεία και από τα κόμματα ιδίως της Αριστεράς. Ας το τονίσουμε αυτό. Τα κόμματα της Αριστεράς ήταν πρωτοπόρα σε αυτή τη μάχη η οποία κερδήθηκε. Αυτό λοιπόν δεν πρόκειται να ξεχαστεί.

Πρώτον, χρειαζόμασταν μαξιλάρι; Σ' αυτή τη συζήτηση δεν μπορεί να μπει κάποιος, αν δεν γνωρίζει ποιες ήταν οι εναλλακτικές λύσεις για την έξοδο από το μνημόνιο. Η εναλλακτική του μαξιλαριού λοιπόν ήταν η προληπτική γραμμή πίστωσης. Ο κ. Στουρνάρας, ας πούμε, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, επέμενε σ' αυτό στις σχετικές συζητήσεις που έγιναν το 2017. Και επέμενε γιατί αυτή η λύση θα συνοδευόταν από μνημόνιο. Αν θέλαμε, λοιπόν, καθαρή έξοδο - πλέον όλοι δέχονται ότι η έξοδός μας από τα μνημόνια ήταν καθαρή - έπρεπε να επιλέξουμε το πορτογαλικό παράδειγμα. Έτσι τα κατάφεραν και οι Πορτογάλοι, είχαμε κάνει άλλωστε σχετικές συζητήσεις με τον Υπουργό Οικονομικών Σεντένο. Το μαξιλάρι πάντως χρειαζόταν έτσι και αλλιώς, σκεφτείτε μόνο πόσες φορές έχει χρεοκοπήσει η χώρα από το τέλος του 19ου αιώνα και μετά. Αποδείξαμε μ' αυτό ότι εμείς κυβερνήσαμε αλλιώς. Το δεύτερο θέμα είναι το μέγεθος του μαξιλαριού. Γιατί 37 δις; Και τρίτον: Θα μπορούσαμε να ξοδέψουμε κάποια από αυτά τα χρήματα; Αν σας απαντήσω στο τρίτο, θα γίνει πιο σαφές γιατί επιλέξαμε το μέγεθος των 37 δις. Η απάντηση στην τρίτη ερώτηση λοιπόν είναι όχι, δεν θα μπορούσαμε να ξοδέψουμε αυτά τα χρήματα. Ό,τι δαπανάς, υπολογίζεται στον άξονα έλλειμμα-πρωτογενές πλεόνασμα. Αν ξοδεύαμε για παράδειγμα 3 δις από τα 37, δεν θα μπορούσαμε να φτάσουμε στο στόχο μας μας για εκείνη τη χρονιά. Θα με ρωτήσετε τώρα "ναι αλλά γιατί υπήρχαν υπερπλεονάσματα;” Tα πρωτογενή πλεονάσματα δεν ήταν επιλογή μας, το έχω εξηγήσει πολλές φορές. Αντίθετα, αποτέλεσε ένα μεγάλο λάθος των θεσμών. Μας πίεζαν σχετικά και εκ των προτέρων και εκ των υστέρων. Εκ των προτέρων εμείς λέγαμε ότι η απόδοση, για παράδειγμα, μίας φορολογικής πολιτικής θα ήταν, ας πούμε, 500 εκ, οι θεσμοί έλεγαν 300εκ και το ΔΝΤ έλεγε 50εκ. Όταν συμβιβαζόμασταν στα 250εκ, αυξανόταν το πρωτογενές πλεόνασμα γιατί στο τέλος αποδεικνυόταν ότι είχαμε δίκιο εξαρχής. Εκ των υστέρων δε, όταν φτάναμε στον Οκτώβριο κάθε χρονιάς και αποφασίζαμε για το κοινωνικό μέρισμα, πάλι εμείς τους προτείναμε να ξοδέψουμε 2-2,5 δις και αυτοί αντιπρότειναν "όχι, ξοδέψτε 1 γιατί αλλιώς δεν θα φτάσετε στο στόχο". Άρα, αφού δεν θα μπορούσαμε να ξοδέψουμε αυτά τα χρήματα, χρειαζόταν ένα μεγάλο μαξιλάρι, που βέβαια δεν χτίστηκε μόνο από τα υπερπλεονάσματα αλλά και από τις εξόδους μας στις αγορές και από χρήματα του ESM, για να μπορούμε να βγούμε με ασφάλεια στις αγορές. Και βγήκαμε με ασφάλεια. Γιατί; Διότι και ρυθμίσαμε το χρέος, τουλάχιστον για τις ανάγκες της χώρας τα επόμενα 10-12 χρόνια -είναι αυτό που αποκαλούμε καθαρό διάδρομο- και γιατί υπήρχαν οι εγγυήσεις για την αποπληρωμή του σε περίπτωση που δεν είχαμε ρευστότητα.

Δυστυχώς, όπως συμβαίνει πολλές φορές στην ιστορία, το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του αποδείχτηκε ανέτοιμο – αν όχι απρόθυμο – να υπερασπιστεί τη δημοκρατία απέναντι στη ναζιστική απειλή. Μόνο η Αριστερά (ΚΚΕ και Συνασπισμός παλιότερα) επέμεναν στη Βουλή επί χρόνια να αντιμετωπιστεί το ζήτημα με πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες. Άδικος κόπος. Είχε θεωρηθεί δεδομένο το αξίωμα ότι η δημοκρατία και κατ’ επέκταση η δικαιοσύνη δεν διώκει ιδέες αλλά πράξεις. Είχαμε έτσι παγιδευτεί στο εύρημα του Μιχαλολιάκου που είχε φροντίσει να δηλώσει στον Άρειο Πάγο ότι η Χρυσή Αυγή είναι κόμμα από το 1983, έντεκα χρόνια δηλαδή προτού αποφασίσει η ναζιστική οργάνωση να κατέβει για πρώτη φορά σε εκλογές (Ευρωεκλογές 1994). Υπήρχε βέβαια μέχρι το 2012 μια γενικευμένη εντύπωση ότι μόλις μπει η Χρυσή Αυγή στη Βουλή «δεν πρόκειται να γίνει απολύτως τίποτα», διότι «θα βάλουν γραβατούλα και θα γίνουν κοινοβουλευτικότατοι. Θα ενσωματωθούν πλήρως», όπως εκτιμούσε η τότε γ.γ. του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα. Είδαμε τι έγινε. Το χειρότερο είναι ότι μόλις άρχισε να μαζικοποιείται η υποστήριξη της Χρυσής Αυγής μέσα στην οικονομική και κοινωνική κρίση του 2010, η απάντηση του κόμματος της Δεξιάς ήταν να την προσεγγίσει υπόγεια και να τη χρίσει σε άτυπο κοινοβουλευτικό σύμμαχο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της συνεργασίας του Π. Μπαλτάκου - στενού συνεργάτη του πρωθυπουργού Σαμαρά - με τον Κασιδιάρη. (...) Με την ίδια λογική θα μπορούσε να προσθέσει κανείς ότι επί Ν.Δ. δολοφόνησαν τον Φύσσα, επί Ν.Δ. δολοφόνησαν τον Σαχζάτ Λουκμάν, επί Ν.Δ. πραγματοποίησαν την αιματηρή επίθεση στους αγωνιστές του ΠΑΜΕ. Τη χειρότερη υπηρεσία στην υπεράσπιση της δημοκρατίας από τη ναζιστική απειλή προσφέρουν όσοι αντιμετωπίζουν το ζήτημα μέσα από στενά κομματικά πλαίσια. Αλλά ειδικά η Ν.Δ. δεν μπορεί να περηφανεύεται για το πώς χειρίστηκε το ζήτημα, εφόσον χρειάστηκε να προηγηθεί η δολοφονία του Παύλου Φύσσα και ο παλλαϊκός ξεσηκωμός για να κινητοποιηθεί και η κυβέρνηση Σαμαρά και η δικαιοσύνη. Όλοι γνωρίζουμε πλέον ότι η Ν.Δ. αξιοποίησε την ύπαρξη της Χρυσής Αυγής για να την περιγράψει ως το «ένα άκρο», με τον ΣΥΡΙΖΑ να αποτελεί το «άλλο άκρο». Εξάλλου τις τελευταίες μέρες ζούμε την κακόγουστη επανάληψη του ίδιου σεναρίου, με τον καημένο τον κ. Μπογδάνο να θεωρεί ότι είναι ο νέος Σαμαράς. Το ζήτημα είναι να μην ξαναζήσουμε «επί Ν.Δ.» και πάλι όσα ζήσαμε το 2012 και το 2013.

Η ελληνογαλλική συμφωνία συνεργασίας εμπλέκει τη χώρα μας σε ένα νέο γύρο υπερεξοπλισμών συνολικής αξίας πάνω από 10 δισ. που δεν αντέχει η οικονομία. Στο διπλωματικό πεδίο έχει σχετική σημασία αφού πρόκειται για μια διμερή συμφωνία που απλώς επαναλαμβάνει τις εγγυήσεις της Συνθήκης της Ε.Ε. της Λισαβόνας. Είναι κάτι σαν το γαλλικό ροκφόρ που μας χώνει πιο βαθιά στη φάκα των εξοπλισμών και της ανέμελης (για μια ακόμη φορά ) υπερχρέωσης. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Στην περιοχή μας υπάρχουν άλλοι πολύ πιο ισχυροί διεθνείς «παίκτες» από τον ταπεινωμένο, λόγω της συμφωνίας ΑUKUS, Μακρόν. Κρατούν τον βασικό ρόλο, μετρώντας τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα και τις ιμπεριαλιστικές τους επιδιώξεις. Δείτε για παράδειγμα πως πήγε άπατη η άλλη μεγάλη ιδέα του East Med την οποία ενταφίασε οριστικά ο κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του στον ΟΗΕ. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση είχε σχεδιάσει την προμήθεια των συγκεκριμένων φρεγατών και τον εκσυγχρονισμό των F 16. Αυτά ήταν αρκετά για μια χώρα σε βαριά οικονομική κρίση που είναι δεύτερη στο ΝΑΤΟ σε εξοπλιστικές δαπάνες. Οι εθνικιστικές φαντασιώσεις ισχύος της ΝΔ πρόσθεσαν σε αυτό το πρόγραμμα τα Rafale και τα F35 εκτοξεύοντας σε δυσθεώρητα ύψη το κόστος και -όπως δείχνει η εμπειρία- τις μίζες. Αντί για μεγάλες και ιστορικά διορατικές διπλωματικές πρωτοβουλίες αντίστοιχες με τις Πρέσπες, για να οδηγηθούν στη Χάγη οι διαφορές μας με την Τουρκία, αδιέξοδοι υπερεξοπλισμοί και νέοι γύροι έντασης με τη γειτονική χώρα, όπου το αυταρχικό καθεστώς Ερντογάν προβάλλει τις δικές του μικροϊμπεριαλιστικές - μεγαλοτουρκικές φιλοδοξίες. Στα τετελεσμένα των ημερών, προστίθεται και η επ’ αόριστον ανανέωση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συμφωνίας, που συνιστά ξεπούλημα κυριαρχίας στους Αμερικανούς.