Macro

Ο Λουί ενόχλησε διότι, αντί να γράψει ένα βιβλίο για τους αποκλεισμένους, έστρεψε τη ματιά του προς της ελίτ «δίνοντας φωνή» σε εκείνους που δεν την έχουν. Παρουσίασε έναν κόσμο στους ισχυρούς, καλώντας τους να κοιτούν κατάματα το τέρας που δημιούργησαν πριν από κάθε νέα τους προσπάθεια να «εξαπολύσουν μύδρους» κατά του «λαϊκισμού». Παράλληλα, έδωσε στον αναγνώστη - εκείνον τουλάχιστον που διαθέτει τα προνόμια της πρόσβασης στη μόρφωση και τη λογοτεχνία - τη δυνατότητα του αναστοχασμού πάνω στις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες της ανόδου της ακροδεξιάς και μάλιστα με τέτοιο τρόπο όπου τον απαγκιστρώνει από το να διαβάσει τη συνύπαρξη φτώχειας και μισαλλοδοξίας ως «αντίφαση».

«Η Ν.Δ.» λέει ο αρθρογράφος απλώς «ενσωμάτωσε ένα πλειοψηφικό ιδεολογικό ρεύμα, το οποίο μετέτρεψε σε πολιτική ατζέντα». Με βάση την ίδια γραμμή σκέψης, όταν η κοινωνία μετατοπιστεί, από μόνη της προφανώς, λίγο ακόμα πιο δεξιά, απλώς το πολιτικό σύστημα θα κινηθεί κι αυτό λίγο πιο δεξιά και θα εξουδετερώσει και πάλι την ακροδεξιά. Στην ίδια λογική, θα σκεφτόταν κανείς, και τα ΜΜΕ τι να κάνουνε; Βλέπουν την κοινωνία που κινείται προς τα ακροδεξιά, οπότε ακολουθούν κι αυτά, διότι επιχειρήσεις είναι, αυτό τραβάει, αυτό πουλάνε. Οπότε δεν υπάρχει ακροδεξιός δημόσιος λόγος. Υπάρχει δημόσιος λόγος που έχει ενσωματώσει τις ακροδεξιές ανησυχίες και έτσι τις έχει εξουδετερώσει. Δηλαδή, τζάμπα ανησυχούσαμε τελικά.

Ψυχή και καρδιά έχουν και οι Βραζιλιάνοι, και οι Τσέχοι, και οι Νεοζηλανδοί, και οι παίκτες που εκπροσωπούν το Λίχτενσταϊν ή τις Φερόες νήσους· όπου «ψυχή» η αγάπη για τη φανέλα, το πείσμα, ο αθλητικός εγωισμός, και το κυνήγι της προσωπικής διάκρισης βέβαια. Στο ρήμα «εκπροσωπούν» είναι το κουμπί. Οι αθλητές εκπροσωπούν τη χώρα τους στο άθλημά τους και για το άθλημά τους. Δεν είναι «γενικοί αντιπρόσωποι» του έθνους τους, για να θυμηθούμε έναν όρο της αγοράς. Η νίκη ή η ήττα τους είναι κατ’ αρχάς και εντέλει δική τους, όχι της πατρίδας τους. Ο πιθανός θρίαμβός τους δεν πιστοποιεί ότι στη χώρα τους κυκλοφορούν αποκλειστικώς ακμαία γονίδια, η δε ήττα τους δεν είναι τεκμήριο εθνικού μαρασμού. Τέτοιες υπερβολές και «παραναγνώσεις», το ξέρουμε, οδήγησαν σε πάμπολλες χώρες στο «εθνικό ντοπάρισμα», στην «υπέρ πατρίδος» χρήση αναβολικών.

Ισχυρό επιχείρημα για τη λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας αποτελεί η ενίσχυση της συμμετοχής των μελών του κόμματος που η παραδοσιακή λειτουργία των οργανώσεων δεν προάγει στο βαθμό που επιθυμούμε. Πραγματικά, η ψηφιακή συμμετοχή με την καταγεγραμμένη έκφραση άποψης μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά από το κόμμα. Όμως, η ίδια αυτή η μορφή άμεσης δημοκρατίας μπορεί να καταντήσει κενό γράμμα, εάν δεν συνοδεύεται από την ύπαρξη ενός διαφανούς μηχανισμού ο οποίος θα έχει τα μέσα και τη βούληση και θα θέτει κανόνες, ώστε οι απόψεις που κατατίθενται να αξιοποιούνται από το κόμμα, και δεν θα επιτρέπει τη μετατροπή της πλατφόρμας σε εργαλείο εκτόνωσης.

Η πολιτισμική διάδραση, ο σεβασμός στην ετερότητα, η διάνοιξη των διανοητικών οριζόντων με την όσμωση των λαών, πάνε περίπατο. Η επέλαση των μύθων που, διαχεόμενοι στις μάζες, διαμορφώνουν την κουλτούρα του τρόμου, επισημοποιείται. Τα σύνορα κλείνουν, όχι, βεβαίως, για την κίνηση των κεφαλαίων, αλλά για τους αξιολύπητους που μετατρέπονται σε θύτες. Η Ευρώπη, τώρα και επισήμως, νομιμοποιεί νεοφασιστικές λογικές. Ο διαχωρισμός σε λαούς και πολιτισμούς που αξίζουν προστασίας και σ’ εκείνους που μπορούν άνετα να πεθάνουν, δίχως να λείψουν σε κανέναν, επισφραγίζεται με το χαρτοφυλάκιο της Μετανάστευσης και της Προστασίας του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής. Το οποίο από τη θέση του Αντιπροέδρου, αναλαμβάνει, μάλλον μετά χαράς, ο Έλληνας Μαργαρίτης Σχοινάς.

Στις ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν όλα τα μέλη να συζητούν οριζόντια, να διαμορφώνουν πολιτικές, να ψηφίζουν προτεραιότητες και ώριμες πολιτικές, να δημιουργούν ομάδες, να καλούν σε κινητοποιήσεις, να «ανεβάζουν» και να «κατεβάζουν» προπαγανδιστικό υλικό, να συνεισφέρουν χρήματα, κ.λπ. Κατά τη γνώμη μου, το βάρος πρέπει να δοθεί στη διαβούλευση και στην εκπόνηση πολιτικών, όχι στην εκλογή οργάνων και στα δημοψηφίσματα. Είναι αλήθεια ότι οι χρήστες των ψηφιακών πλατφορμών αρέσκονται περισσότερο να ψηφίζουν παρά να διαβουλεύονται. Γι αυτό και θεωρώ πως πρέπει να δοθούν πλήρη δικαιώματα συμμετοχής στην πλατφόρμα (με μια απλή ταυτοποίηση) στον κάθε φίλο/η που θέλει να συμμετάσχει, αλλά να δοθούν δικαιώματα εκλογής των οργάνων μόνο σε όσους/ες θέλουν να γραφτούν σε μια τοπική η κλαδική ΟΜ, συμμετέχοντας και πληρώνοντας συνδρομή. Έτσι, και θα ενισχυθεί η δημοκρατική διαβούλευση και παραγωγή πολιτικής από τα κάτω και θα αποφευχθούν τα παιχνίδια εξουσίας που μπορεί να θελήσει να παίξει οποιαδήποτε ηγεσία ή παράγοντες που θα επιδιώξουν να «αλώσουν» το κόμμα στηριζόμενοι σε απλούς followers.

Η δικτατορία του Πινοτσέτ δεν είχε σχεδιαστεί απλώς για να ανατρέψει τον προοδευτικό Αλιένδε. Είχε στόχο να χρησιμεύσει ως «εργαστήριο» για την εφαρμογή ενός μοντέλου ανάπτυξης που θα μπορούσε να εξαχθεί αργότερα και στο εξωτερικό. Μία αληθινή επανάσταση του μοντέλου παραγωγής στο πλαίσιο του τότε αναδυόμενου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Μέσα από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, που κατήργησε κάθε δομή κοινωνικών παροχών και εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η χώρα εκσυγχρονίστηκε, προκειμένου να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ξένων εταιρειών, στα χέρια των οποίων πέρασε η παραγωγή της. Αυτός ο εκσυγχρονισμός είναι και ο λόγος που όταν ο Πινοτσέτ αποχώρησε το 1988 από την ενεργό πολιτική, το 43% των κατοίκων της χώρας τον υποστήριζε. Το σχέδιο των Chicago Boys συνεχίζει να εφαρμόζεται ακόμη με πολλές παραλλαγές και σήμερα. Πρόσφατο παράδειγμα ο οικονομικός στραγγαλισμός της Βενεζουέλας. Η θυσία, πάντως, του Αλιένδε εξακολουθεί να αποτελεί ένα σύμβολο αγώνα στην ήπειρο της Λατινικής Αμερικής. Ακόμη αντικατοπτρίζει το παράδειγμα για το κόστος που καλείται ένα κράτος της περιοχής να πληρώσει όταν θελήσει για κάποιο, σύντομο, χρονικό διάστημα να ακολουθήσει τη δική του εμπειρία, να εφαρμόσει το δικό του παράδειγμα στη διακυβέρνηση και στην οικονομία, να χαράξει μία ανεξάρτητη, δημοκρατική πολιτική, χωρίς τις παρεμβάσεις του «μεγάλου γείτονα», της Ουάσινγκτον, που θεωρεί τη Λατινική Αμερική ζωτικό χώρο επιρροής της.

Εντάξει δεν είμαστε στο 1960 και τη Νέα Ορλεάνη. Αλλάζει ο κόσμος. Γίνεται πιο ανεκτικός... Αλλά ο ρατσισμός ζει και βασιλεύει, καραδοκεί... Ενίοτε γίνεται κρατική πολιτική. Οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται σαν απειλητικός στρατός. Βγαίνουν διατάγματα, πραγματοποιούνται συσκέψεις. Αποτροπή. Ονειρεύονται ξερονήσια, βάρκες να βουλιάζουν στη μέση της θάλασσας, δουλεμπόριο στα αφρικανικά παράλια. Σαλβίνιδες κυκλοφορούν παντού! Δεν είμαστε στο 1960. Αλλά και τότε η μικρούλα Ρούμπι πήγε με χαμόγελο στο σχολείο, αγνοώντας ίσως τι κυκλοφορούσε γύρω της. Όπως και αυτά τα δικά μας προσφυγόπουλα με τη τσάντα στο χέρι και το χαμόγελο της αισιοδοξίας, της παιδικής ανεμελιάς. Καλή σχολική χρονιά... Πρώτα απ΄ όλα στα παιδιά του κόσμου, που είναι ανυποψίαστα για το "φίδι" που σέρνεται και συνεχίζουν να χαμογελούν τόσο όμορφα, τόσο ελπιδοφόρα, τόσο ανθρώπινα. Καλή σχολική χρονιά χωρίς διακρίσεις. Καλή σχολική χρονιά χωρίς εμπόδια για το τσιγγανάκι, το προσφυγόπουλο, το ανάπηρο, το φτωχό, το διαφορετικό. Για όλα τα παιδιά, γιατί όλα είναι δικά μας, σε αυτόν τον αφιλόξενο κόσμο. Είναι και στο δικό μας χέρι αδέλφια!

Η «πρόοδος» που θα έρθει στον τόπο μας διαφαίνεται και από τα δημοσιεύματα για το νέο σχέδιο του Αναπτυξιακού Νόμου. Ο νέος Αναπτυξιακός, που φέρνει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, προβλέπει τροποποιήσεις για τον αιγιαλό και την παραλία ώστε να διευκολύνεται η παραχώρηση σε ιδιώτες και επιχειρηματίες. Οι νέες τροποποιήσεις στη νομοθεσία περιλαμβάνουν ένα «αναπτυξιακό» σχέδιο νόμου, που αναμένεται να δοθεί τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση. Οι ρυθμίσεις είναι στην κατεύθυνση της διευκόλυνσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην ακτογραμμή εις βάρος της κοινής χρήσης της. Μάλιστα, περιλαμβάνει και ρύθμιση με την οποία ο (δημόσιος) παλαιός αιγιαλός θα μπορεί να παραχωρείται σε ιδιώτες και να οικοδομείται. Τίθεται, δηλαδή, σε αμφισβήτηση η κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού, που κατοχυρώθηκε επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και παραχωρείται «γη και ύδωρ» σε μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Άραγε πόσο πατριωτικό φαντάζει τώρα αυτό στα μάτια όσων ισχυρίζονταν επί ΣΥΡΙΖΑ ότι «ξεπουλιέται» η χώρα μας; Πόσο πατριωτική είναι η παραχώρηση του δημόσιου πλούτου στο βωμό του κέρδους και των μεγαλοεργολάβων; Πόσοι θα κατεβούμε στους δρόμους – με περικεφαλαίες ή χωρίς, δεν έχει σημασία – για να υπερασπιστούμε τον πλούτο της χώρας αυτής, τη μοναδική της φυσική ομορφιά, τις παραλίες μας, τα βουνά μας, τα δάση μας; Θα αντιδράσουμε στο πραγματικό ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας μας ή όχι, γιατί δεν υπάρχει εθνικό αφήγημα από πίσω; Ξέρει κάτι η κ. Κεραμέως, που μιλά για διαμόρφωση εθνικής συνείδησης μέσω της εκμάθησης της ιστορίας μας; Έτσι, η κυβέρνηση της Δεξιάς θέλει θα συνεχίσει να δημιουργεί εθνικούς εχθρούς για να ξεχνάμε τους πραγματικούς υπαίτιους της καταστροφής και του ξεπουλήματος αυτής της χώρας;

Το 2008, στις αρχές της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, όταν αυτή είχε φτάσει πλέον στην Ευρώπη, ο τότε πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, σε μια κρίση διορατικότητας, ειλικρίνειας και κυνισμού, είχε προβλέψει ότι το μάρμαρο θα πληρώσουν οι εργαζόμενοι, οι μετανάστες και το περιβάλλον.  Έντεκα χρόνια μετά, και με την Ελλάδα να έχει βγει από τα μνημόνια, ο Κ. Μητσοτάκης συγκροτεί το σχέδιο «αξιοπιστίας» με βάση ακριβώς την πρόβλεψη Μπαρόζο.