Macro

Παράδειγμα, η άρση της ισχύος της συλλογικής σύμβασης σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες. Τόσο γενικά και αόριστα και τόσο στην κρίση του υπουργού Εργοδοσίας, που η κατάργηση ουσιαστικά των συλλογικών συμβάσεων είναι το επόμενο βήμα. Αυτό, βέβαια, θα εξαρτάται από τη γνώμη των… εργαζομένων. Αλλά τι άλλο θα έχει να επιλέξει ένας εργαζόμενος που έχει να διαλέξει ανάμεσα στην ανεργία και τη μείωση της αμοιβής του; Τίποτε περισσότερο από το να βοηθήσει την επιχείρηση και να άρει το εμπόδιο της «πλεονεξίας» του, που μπορεί να τον κάνει να ζητάει για αμοιβή όσα του χρειάζονται για να επιβιώσει. Κι αφού το κάνουν κι αυτό για χάρη του εργαζόμενου, γιατί δεν σκέφτηκαν το πολύ απλό και δίκαιο: να μετέχουν στη διεύθυνση οι εργαζόμενοι και, όταν με το καλό ξεπεραστούν οι «οικονομικές δυσχέρειες» και επιστρέψουν τα κέρδη, να έχουν ισότιμο μερίδιο σ’ αυτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοιου είδους μέτρα υπήρχαν στον πυρήνα των μνημονίων με στόχο την εσωτερική υποτίμηση. Αλλά και χωρίς τα μνημόνια η ΝΔ επιμένει. Δεν τους είχε ξεφύγει, όταν έλεγαν ότι τα μνημόνια θα έπρεπε να τα είχαμε επινοήσει εμείς, αν δεν μας είχαν επιβληθεί. Τα επανεφευρίσκουν.

Η συντήρηση των εθνικών μύθων και ταμπού, η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών» επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Η Ξένια Ελευθερίου γράφει χαρακτηριστικά: «Η κοινωνία μας χαρακτηρίζεται από ποικίλες αντιφάσεις συγκρούσεις και προβλήματα, γι’ αυτό το λόγο διεθνείς οργανισμοί και ερευνητές επισημαίνουν την ανάγκη να αλλάξει η διδασκαλία της Ιστορίας, έτσι ώστε να μπορούν οι μαθητές-τριες να διαχειρίζονται θέματα συγκρουσιακά, τραυματικά και επίμαχα. Τα συγκρουσιακά θέματα πρέπει να συμπεριληφθούν στη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας, λόγω της χρησιμότητάς τους στη διαμόρφωση των μελλοντικών πολιτών που καλούνται να ζήσουν σε έναν πολύπλοκο κόσμο. Η διδασκαλία της Ιστορίας στην Ελλάδα πρέπει, λοιπόν, να σταματήσει να χαρακτηρίζεται από εθνοκεντρικά και μονολιθικά στοιχεία που υπηρετούν την κυρίαρχη ιδεολογία και αποσκοπούν στη λεγόμενη εθνοπολιτισμική ομοιογένεια και να συνδεθεί με τη δημοκρατική εκπαίδευση και την πολιτική αγωγή.»

Τι απομένει; Η προσπάθεια να «εκσυγχρονιστεί» το νόημα των επετείων, να συσχετιστεί με το παρόν έστω και με «συλλογισμούς» εξόφθαλμης αυθαιρεσίας ή και ελαφρότητας. Το παρελθόν, το ένα ή το άλλο μέγα Συμβάν, σύρεται βίαια στην κλίνη ενός Προκρούστη που παραδίδει μαθήματα Ιστορίας και μηρυκάζει πατερναλιστικές διδαχές, ενώ ο ίδιος είναι δραματικά και πεισματικά ανιστόρητος και τίποτε δεν έχει διδαχθεί από τον περασμένο χρόνο, ίσως και επειδή ουδέποτε τον επισκέφθηκε ως φιλόπονος και ανοιχτόμυαλος μελετητής. Οι κομματικοί συγγραφείς και οι λογογράφοι των αρχηγών τα ξέρουν όλα εξ επιφοιτήσεως. Είναι οι ιδιοκτήτες του Λόγου της Αληθείας. Ευτυχισμένοι άνθρωποι, δεν αμφιβάλλουν για τίποτε. Ο «εκσυγχρονισμός» του 1940 φαίνεται πανεύκολος – δανείζεσαι το ΟΧΙ και το συνάπτεις με οτιδήποτε. Και του 1821 η «επικαιροποίηση» δεν προκαλεί προβλήματα, δεν γεννάει ουσιαστικό προβληματισμό δηλαδή. Αλλά και χιλιετίες αν απέχουμε από κάποιο μέγα Συμβάν, θα ζορίσουμε τα πράγματα ώσπου να έρθουν στα μέτρα μας. Νά, όπως έγινε με τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, που γιορτάζουμε τα 2.500 χρόνια τους με «σηματωρό και κήρυκα» την κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη, περίπου όπως θα γιορτάσουμε τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση με «σηματωρό και κήρυκα» την κ. Γιάννα Αγγελοπούλου. Τότε οι Ελληνες πολέμησαν τους Πέρσες, όχι πάντως όλοι οι Ελληνες, αφού ούτε σ’ εκείνη τη δεινή περίσταση ίσχυσε το στερεοτυπικά επαναλαμβανόμενο «όταν οι Ελληνες είναι ενωμένοι...»· ενωμένοι δεν ήταν ούτε το 1821 ούτε αμέσως μετά το ’40. Τώρα; Τώρα, είπε στο Ζάππειο ο πρωθυπουργός, στην έναρξη των εκδηλώσεων για τα 2.500 χρόνια, «οι προκλήσεις είναι διαφορετικές. Κύματα προσφύγων και οικονομικών μεταναστών πολιορκούν τις ευρωπαϊκές χώρες». Ατυχέστατος ο συσχετισμός, η εξομοίωση των εισβολέων Περσών με τους «πολιορκητές» πρόσφυγες. Δεν παραμοιάζουν με πολεμικά σκάφη οι σαπιόβαρκές τους.

Ο αγών του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ είναι κτήμα του Ελληνικού Λαού, αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Όλες οι χώρες, και αυτές που δεν είχαν εθνική αντίστασιν, προσπαθούν να παρουσιάσουν ότι είχαν, μνημονεύοντας μικροσαμποτάζ, κατασκοπεία κ.λπ., για την εξυπηρέτησιν των εθνικών συμφερόντων τους. Η Ελλάς είχε την ωραιότερη εθνική αντίστασιν, με κυριώτερη οργάνωσιν το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Και αντί να την αξιοποιήσουν, έγινε προσπάθεια να εκμηδενισθεί, να κατασπιλωθεί, χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν ότι αυτή είναι σε βάρος των εθνικών συμφερόντων. Όλη αυτή η εκστρατεία έγινε για λόγους πολιτικούς και στενότερα κομματικούς. Ο ΕΛΑΣ, από αυτή την φύσιν του αγώνος που έκανε, είχε σαν σκοπό την προσβολή των συγκοινωνιών του εχθρού, καταστροφή πολεμικού υλικού, αιφνιδιαστικήν επίθεσιν κατά φαλάγγων εχθρικών κα ενδεχομένως επιθέσεις κατά φυλακίων και μεμονωμένων φρουρών. Δεν ήταν δυνατόν να κάνη αγώνα εκ παρατάξεως, προσβάλλοντας τις κύριες δυνάμεις του εχθρού, γιατί δεν είχε τον ανάλογο οπλισμό, ούτε ην προς τούτο δύναμιν και εφοδιασμό. Με τον αγώνα του όμως απασχολούσε αρκετές εχθρικές δυνάμεις, 5-6 μεραρχίες, και επέφερε πολλές απώλειες στον εχθρό σε προσωπικό και υλικό. Οι δυνάμεις αυτές έλειψαν από άλλα μέτωπα και έτσι ενισχύθηκε ο αγώνας των συμμάχων. Στους τελευταίους μήνας της κατοχής με την εκτέλεσιν του σχεδίου «κιβωτός», ύστερα από εντολή του συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής επέφερε εξαιρετικές απώλειες στον εχθρό, εξάρθρωσε τις συγκοινωνίες του, τον ανάγκασε να εγκαταλείψει αφθονία υλικού και να φθάσει στην Γιουγκοσλαβία σε κατάστασιν που δεν του επέτρεπε την άμεση ανάληψιν επιχειρήσεων χωρίς ανεφοδιασμό και ανασυγκρότησιν. (...) Ο ΕΛΑΣ έκανε, καθ’ όλο το διάστημα της κατοχής, αγώνα εθνικοπαελευθερωτικό σύμφωνα με τις ελληνικές παραδόσεις. Κτύπησε μέρα - νύχτα τον κατακτητή ανάλογα με τα μέσα που διέθετε και πρόσθεσε νέες σελίδες δόξας στην λαμπρή Ιστορία της πατρίδας μας. Το έργο του είναι κτήμα του Ελληνικού Λαού, που τον βοήθησε με κάθε τρόπο σε άνδρες και υλικά. Χωρίς τη βοήθεια και την υποστήριξιν του Ελληνικού Λαού ήταν αδύνατο να εκπληρώσει την αποστολή του. Το έργο αυτό αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Κάθε προσπάθεια να αμαυρωθεί όχι μόνο δεν ωφελεί, αλλά τουναντίον βλάπτει τα εθνικά συμφέροντα. Κατά την διάρκεια του αγώνος αυτού έγιναν και σφάλματα, όπως είναι αναπόφευκτο σε κάθε δράσιν.

Επειδή ζούμε σε μέρες επικίνδυνες, όπου ο φασισμός επανέρχεται με χίλια πρόσωπα και προσωπεία (από το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου που εξομοιώνει τον φασισμό με τον κομμουνισμό μέχρι τον εμβολισμό φουσκωτής βάρκας με 34 πρόσφυγες που κόστισε ένα πνιγμένο παιδάκι 3 χρόνων), επειδή πράγματι η «γη τρέμει» από την επιστροφή του θηρίου, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 για να ξαναθυμηθούμε τι εστί φασισμός. Και γιατί βρίσκεται σε εξέλιξη μια τεράστια προσπάθεια να ξαναγραφτεί η Ιστορία. «Ο Θεός δεν μπορεί να μεταβάλει το παρελθόν, οι ιστορικοί όμως μπορούν» λέει ο Σάμουελ Μπάτλερ. Σ' αυτόν τον νέο ολοκληρωτισμό η «καταστολή» της Ιστορίας συμβαδίζει -το βλέπουμε κραυγαλέα και από την κυβέρνηση της Ν.Δ.- με την (κατά Χάνα Άρεντ) «ριζική καταστολή της πολιτικής και την περιφρόνηση εκ μέρους της εξουσίας των ατομικών δικαιωμάτων του πολίτη». Γεγονός που επαναφέρει στην επικαιρότητα τη σκέψη του θρυλικού Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι: «Καμιά κυβέρνηση δεν πολεμάει τον φασισμό για να τον καταστρέψει. Όταν η αστική τάξη βλέπει ότι η εξουσία γλιστράει από τα χέρια της, τον ανακαλεί για να διατηρήσει τα προνόμια».

Μια παγκόσμια οικολογική ωρολογιακή βόμβα απειλεί το παρόν και το μέλλον του πλανήτη μας. Τρεις παράγοντες, άνθρακας του εδάφους, φωτιές και κλιματική αλλαγή, συνθέτουν ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ» με καταστροφικές συνέπειες στο κλίμα, που κάνουν το αύριο της Γης να φαντάζει αβέβαιο και σκοτεινό. Η προστασία του πλανήτη αποτελεί πλέον επιτακτική ανάγκη σε μια σύνθετη πραγματικότητα κατά την οποία οι άνθρωποι θα πρέπει να επαναξιολογήσουν σημαντικές επιλογές που έχουν να κάνουν με τον συνολικό τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας τους.

Μια χαρά τα είπε ο Άδωνις στην ελβετική τηλεόραση. Μπορεί να λαδωθήκαμε, αλλά σώθηκε κόσμος. Λογικό. Και με τη μαύρη αγορά στην Κατοχή σώθηκε κόσμος. Δηλαδή τι θέλατε εσείς; Να κυκλοφορήσουν τα φάρμακα χωρίς να λαδωθούν οι πολιτικοί να γίνουμε διεθνής περίγελος; Να λένε στα κεντρικά της Novartis στην Ελβετία ότι είμαστε ακόμα στα δέντρα;

Με τον ρατσισμό και τον μισογυνισμό να διογκώνονται, με τον πλανήτη να βρίσκεται στο χείλος μιας οικολογικής κατάρρευσης και με τα τελευταία κατάλοιπα της δημόσιας σφαίρας να καταβροχθίζονται από το κεφάλαιο, είναι σαφές ότι δεν αρκεί να χαράξουμε μια γραμμή στην άμμο και να πούμε «Φτάνει ως εδώ». Ναι, πρέπει να το κάνουμε, αλλά πρέπει επίσης να χαράξουμε μια αξιόπιστη και συναρπαστική πορεία προς ένα διαφορετικό μέλλον. Και αυτό το μέλλον δεν μπορεί να είναι ο κόσμος που υπήρχε πριν από την εκλογική νίκη του Τραμπ (ο κόσμος που δημιούργησε τον Τραμπ). Θα πρέπει να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, κάτι που δεν έχουμε ξαναδοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν.

Αντί να αποδεχόμαστε ενοχικά την εξ «αριστερο-δεξιών» προερχόμενη προπαγάνδα πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρόδωσε το τεράστιο ποσοστό που στο δημοψήφισμα του 2015 ψήφισε «Οχι» (προπαγάνδα που αγνοεί επιδεικτικά τη «λεπτομέρεια» των εκλογών του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους), θα έπρεπε αντιθέτως να αναγνωρίσουμε ότι το κοινό στο οποίο εξακολουθεί να απευθύνεται ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτό ακριβώς – ο κόσμος που αντιστάθηκε στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές με την ψήφο του εκείνον τον Ιούλη. Η ιδεολογική ταυτότητα της Αριστεράς συγκροτείται από την πρακτική των εκάστοτε πολιτικών της φορέων. Μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ο οποίος παρείχε τη δυνατότητα ακόμη και στην ανανεωτική Αριστερά να προσδιορίζει την ταυτότητά της ασκώντας έμπρακτη κριτική σε αυτόν, δεν θα ήταν υπερβολικά άδικο να πούμε ότι η αδυναμία συγκρότησης αριστερής ιδεολογικής ταυτότητας αντανακλούσε τη σχεδόν απραγία των φορέων της αριστερής πολιτικής. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα από το 2012 κι έπειτα σήμανε την ανάδυση μιας αντινεοφιλελεύθερης πολιτικής πρακτικής που σηματοδότησε ως τέτοια μια νέα αριστερή ιδεολογική ταυτότητα. Αυτήν αναζητούν τα νέα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Το θετικό της περιεχόμενο ορίζεται από τις πρακτικές που συστηματικά υπονομεύει ο νεοφιλελευθερισμός: αλληλεγγύη, κοινωνική δικαιοσύνη, δημοκρατία. Πρόκειται για τις πρακτικές εκείνες που με τους δικούς της, «ωμότερους» τρόπους υπονομεύει και η Ακροδεξιά.