Macro

12
01

Ανησυχούν οι καπιταλιστές για τον… καπιταλισμό!

Το ΔΝΤ, γνωστό για τα προγράμματα λιτότητας που εφάρμοσε στις υπερχρεωμένες χώρες, τόνισε την επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αυξανόμενης ανισότητας, επιμένοντας πως η διεύρυνση των ανισοτήτων υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στη δημοκρατία, ενώ καλλιεργεί το αίσθημα ότι οι ελίτ έχουν καρπωθεί κάθε όφελος εις βάρος όλων των υπολοίπων. Μάλιστα, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σχολιάζοντας την «επίμονη και συνεχή διεύρυνση της ανισότητας», προειδοποίησε πως «αν δεν προσέξουμε, τα φαντάσματα από τα τέλη του 19ου αιώνα θα έρθουν και θα μας στοιχειώσουν στον 21ο αιώνα». Την ίδια ώρα ο Καρλ Χένρικ Σβάνμπεργκ, επικεφαλής της σουηδικής αυτοκινητοβιομηχανίας Volvo, επικρίνοντας το αμερικανικό μοντέλο καπιταλισμού προβλέπει πως «αν η ανισότητα εξακολουθήσει να αυξάνεται, σε βάθος χρόνου θα γυρίσει και θα τους δαγκώσει». Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς τι συμβαίνει και διεθνείς φορείς και θεσμικοί εγγυητές της καπιταλιστικής κανονικότητας δηλώνουν τη «βαθιά ανησυχία τους για τη διεύρυνση των ανισοτήτων». Τι πάθανε τέλος πάντων οι εγγυητές της φυσικής λειτουργίας του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και των μηχανισμών συσσώρευσης πλούτου και ξεχειλίζουν από ευαισθησία για τον «αντίκοσμο», τους παρίες, τους πληβείους και τους αποκλεισμένους από τον κόσμο της ευημερίας τους, των οποίων οι οικονομίες στραγγαλίστηκαν από τις «μεταρρυθμίσεις» της «άγριας απελευθέρωσης» που επιβλήθηκαν από την Παγκόσμια Tράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο;
11
01

Ράνια Σβίγκου: Η Ευρώπη μπορεί να αλλάξει μέσα από τη συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων

Πάνω από όλα, αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα νέο όραμα για την Ευρώπη από την πλευρά των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων. Ένα όραμα που θα μπορεί να εμπνέει τη νεολαία και τους εργαζόμενους, που θα αποκρούει τον εθνοκεντρισμό, τα μισαλλόδοξα, εθνικιστικά κηρύγματα και θα διαψεύδει τους εύλογους φόβους για το μέλλον, από τους οποίους τρέφεται και δυναμώνει η Ακροδεξιά. Η ευρωπαϊκή Αριστερά, άλλωστε, πρωτοστατεί σε αυτή την προσπάθεια για διάλογο, μέσα από το Ευρωπαϊκό Φόρουμ των Προοδευτικών, Οικολογικών και Αριστερών Δυνάμεων, το οποίο, βέβαια, χρειάζεται εμβάθυνση και ανάπτυξη. Είναι ένα πρώτο βήμα, το οποίο θα πρέπει να επεκταθεί και σε επίπεδο εθνικών κοινοβουλίων, αλλά, κυρίως, στο πεδίο της κοινής, καθημερινής δράσης. Σε αυτό τον διάλογο και σε αυτή τη συνάντηση, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να πρωταγωνιστήσει, ως το μεγαλύτερο αριστερό κόμμα, αυτή τη στιγμή, στην Ευρώπη, αλλά και ως το σημείο αναφοράς, εξαιτίας των αγώνων που έδωσε και δίνει στην Ελλάδα και την Ευρώπη, προς όφελος των δυνάμεων της εργασίας. Οφείλουμε να λάβουμε πρωτοβουλίες, να γίνουμε ο καταλύτης αυτής της σύμπραξης, σε διεθνές επίπεδο. Απέναντι σε όσους υποστηρίζουν τον απάνθρωπο και αντικοινωνικό νεοφιλελευθερισμό, απέναντι στους Σαλβίνι, τους Όρμπαν, τις Λεπέν, την Εναλλακτική για τη Γερμανία, που επικρατούν στηριζόμενοι στον φόβο για το μέλλον και στον ακροδεξιό λαϊκισμό, απέναντι σε όσους βάζουν τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους και τις ζωές τους, που αδιαφορούν για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και ενδιαφέρονται μόνο για τη συσσώρευση πλούτου, νομίζοντας ότι αυτούς δεν θα τους αγγίξει η καταστροφή του πλανήτη μας, απέναντι σε όλες αυτές τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης και της κοινωνικής καταστροφής, οφείλουμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να διαμορφώσουμε ευρείες συμμαχίες, σε ένα ενιαίο, ισχυρό, πλατύ, δημοκρατικό, φεμινιστικό και οικολογικό μέτωπο, ικανό να ανατρέψει τους σημερινούς, μη ευνοϊκούς συσχετισμούς, για να χτίσουμε μαζί μιαν άλλη Ευρώπη, κοινωνικά δίκαιη.
11
01

Ο οδηγός φορτηγού: ένα σύμβολο υπό εξαφάνιση;

Σύμφωνα με έκθεση της Μόργκαν Στάνλεϊ, που δημοσιεύτηκε το 2013 (4), οι οδηγοί που εργάζονται στα λιμάνια, όπως είναι εκείνοι της XPO Logistics, θα είναι οι πρώτοι που θα αντικατασταθούν από φορτηγά χωρίς οδηγό. Εν συνεχεία, «μεταξύ 2020 και 2025» θα κάνουν την εμφάνισή τους τα αυτόνομα φορτηγά επιπέδου 4, ικανά να κινούνται μόνα τους αλλά σε τμήματα δρόμων που θα έχουν προηγουμένως χαρτογραφηθεί, και με ένα άτομο σε κάθε φορτηγό για την περίπτωση προβλήματος. Η χρήση των πλήρως αυτόνομων οχημάτων, του επιπέδου 5, θα γενικευθεί «περίπου το 2030». «Οι χρήσεις σε κλειστό κύκλωμα, όπως στα λιμάνια, θα είναι οι πρώτες, έπειτα θα ακολουθήσουν διαδρομές σε αυτοκινητοδρόμους και τέλος η χρήση σε μεικτές ζώνες, δηλαδή και σε αστικές περιοχές και σε αυτοκινητοδρόμους», προέβλεπε η Μόργκαν Στάνλεϊ, η οποία υπολόγιζε τις εξοικονομήσεις από την αυτοματοποίηση του τομέα σε 168 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως: 70 δισεκατομμύρια από την κατάργηση του εργατικού δυναμικού, 36 δισεκατομμύρια από έξοδα ατυχημάτων που αποφεύχθηκαν (5), άλλα 35 από την οικονομία καυσίμου και τέλος άλλα 27 από την «αύξηση της παραγωγικότητας». Κάποιοι άλλοι οικονομικοί αναλυτές φαίνονται ακόμη πιο αισιόδοξοι. Η έκθεση της Μόργκαν Στάνλεϊ τοποθετεί τους οδηγούς φορτηγών με leasing, όπως είναι εκείνοι του Λονγκ Μπιτς, στην κορυφή του καταλόγου των θυμάτων της απορρύθμισης του τομέα των μεταφορών. «Δεν θα γίνει ποτέ», θέλει να πιστεύει ο Άντρεϊ Χαρτ, που οδηγεί βαρέα φορτηγά εδώ και δεκαεπτά χρόνια. «Τa πράγματα είναι ήδη τόσο επικίνδυνα στους δρόμους… Τα κομπιούτερ δεν έχουν μάτια. Με τις κάμερες, κάθε μέρα υπάρχουν άσχημες εκπλήξεις.» Τον λόγο παίρνει ο Τζέραλντ Ντάνιελς, με κόμμωση ράστα που φτάνει μέχρι τους γοφούς του και γυαλιά ηλίου: «Και βέβαια θα γίνει», λέει κατηγορηματικά. «Στον τερματικό σταθμό των κοντέινερ στο Λονγκ Μπιτς, ήδη πλέον δεν υπάρχουν άνθρωποι για να φορτώσουν τα φορτηγά.» Όπως και οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές, που κατευθύνονται μέσω GPS (global positioning system) ή τα χορτοκοπτικά με ασύρματη σύνδεση που στριφογυρίζουν επάνω στο κομμάτι του γρασιδιού τους ή ακόμα κι εκείνες οι ηλεκτρικές σκούπες-ρομπότ που μετακινούνται μόνες τους, τα φορτηγά τού αύριο θα είναι «αυτόνομα», υπόσχεται η Σίλικον Βάλεϊ.
09
01

Νεοφιλελευθερισμός και κλιματική δικαιοσύνη

Το δίπολο νεοφιλελευθερισμός-κλιματική δικαιοσύνη παραμένει διαρκώς στην επικαιρότητα, η δε απόληξη αυτής της αντίθεσης θα εξαρτηθεί από την πολιτική αντιπαράθεση και την ενεργό εμπλοκή των πολιτών σε αυτή. Με άλλες λέξεις, η αντεπίθεση στη συνολική πολιτικο-ιδεολογική πλατφόρμα του νεοφιλευλευθερισμού και η συγκεκριμενοποίηση και η μετουσίωση των αρχών της κλιματικής δικαιοσύνης σε θετικές πολιτικές προτάσεις αποτελούν την προϋπόθεση για την αποτελεσματική και έγκαιρη αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
09
01

Γιώργος Κυρίτσης: Ακριβά παιχνίδια με τα F-35

Πολλοί λένε ότι το F-35 υπολείπεται σε πολεμικές δυνατότητες των τύπων που θα αντικαταστήσει. Υπολείπεται σε ταχύτητα, ευελιξία, οπλικά φορτία, δυνατότητα διαμορφώσεων αποστολής και έχει και δυσθεώρητο ωριαίο κόστος πτήσης. Δεν είναι επίσης λίγοι αυτοί που το θεωρούν ήδη τεχνολογικά ξεπερασμένο παρά τη στελθ φιλοσοφία που το διέπει. Υποστηρίζουν επίσης ότι το αεροσκάφος έχει αξεπέραστα εγγενή προβλήματα, καθώς ή έχει τη δυνατότητα να φέρει σημαντικά οπλικά φορτία ή να πετάει στελθ, όχι όμως και τα δύο ταυτόχρονα. Ειδικά οι πολέμιοι της αγοράς F-35 από την Ελλάδα υποστηρίζουν ότι, πέραν του κόστους, το πολύ καλό όντως αμερικανικό μαχητικό δεν απευθύνεται σε χώρες όπως η Ελλάδα και πιθανά θέατρα επιχειρήσεων όπως το Αιγαίο και η ΝΑ Μεσόγειος, ότι προϋποθέτει δυνατότητες δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων, ύπαρξης στρατηγικού βάθους και αεροπορικής υπεροχής που ξεφεύγουν από τα ελληνικά δεδομένα. Επιπροσθέτως, όσοι αντιτίθενται στα F-35 τονίζουν πως η αγορά ενός μικρού αριθμού τέτοιων αεροσκαφών από την Ελλάδα -για μεγάλο αριθμό δεν γίνεται καν λόγος- δεν θα έχει τόσο θετική επενέργεια ώστε να αντισταθμίσει το αυξημένο κόστος, την πολυτυπία, την ανάγκη δημιουργίας νέων υποδομών, εκπαίδευσης, αποθεμάτων ανταλλακτικών και όπλων. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα κινήθηκε με βάση τη λογική και τις δυνατότητές της και έβαλε μπροστά τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου αεροπορικού στόλου μόλις πρόσφατα, οπότε θα ήταν μάλλον επιπόλαιο και εξεζητημένο να επιχειρήσει αυτή τη στιγμή ένα -λειψό μάλιστα- τεχνολογικό άλμα. Ακόμα περισσότερο όταν είναι μια χώρα της οποία, η στρατιωτική ισχύς δοκιμάστηκε στα χρόνια της κρίσης και ακόμα περισσότερο δεν έχει φροντίσει καν να παράσχει στον στρατιώτη που υπηρετεί τη θητεία του ένα απλό αλεξίθραυσμο γιλέκο ή ένα κράνος που να μην είναι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πράγματα αυτονόητα σε όλους τους άλλους στρατούς του βορείου ημισφαιρίου.
09
01

Πάνος Σκουρλέτης – Έφη Αχτσιόγλου: Ο οδοστρωτήρας των εργασιακών δικαιωμάτων ξεκίνησε με ορμή

Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση στην Τράπεζα Πειραιώς έχει παροξυνθεί με ευθύνη της διοίκησής της και της κυβέρνησης της ΝΔ. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει προχωρήσει σε απολύσεις, κατά πρωτοφανή παραβίαση της συμφωνίας διοίκησης-εργαζομένων. Την ίδια στιγμή το υπουργείο Εργασίας, μετά από μια εξάμηνη σιγή ιχθύος και κάλυψη των παράνομων πρακτικών εις βάρος των εργαζομένων, ανέλαβε ρόλο HR της επιχείρησης, συζητώντας και αποφασίζοντας τις τοποθετήσεις ή την έξοδο των υπαλλήλων. Μέσα σε έξι μήνες διακυβέρνησης της ΝΔ: Γίνονται για πρώτη φορά μετά τη χούντα απολύσεις στις τράπεζες. Γίνονται απολύσεις στον ΟΤΕ και συλλαμβάνονται απεργοί. Γενικεύεται η εργολαβοποίηση, η απλήρωτη εργασία και η εκ νέου παραβίαση των ωραρίων. Γενικεύεται η μη υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας και μέσω αυτής οι ραγδαίες μειώσεις μισθών. Ο οδοστρωτήρας των εργασιακών δικαιωμάτων ξεκίνησε με ορμή και φέρει ήδη τα αποτελέσματά του στις ζωές χιλιάδων εργαζομένων.
09
01

Υπάρχει και η εγκληματικότητα των ισχυρών

Τα ατομικά ή συλλογικά αγαθά και ελευθερίες απειλούνται και από την οικονομική και πολιτική εξουσία: «Αν το ποινικό δίκαιο δεν ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση, στην καλύτερη περίπτωση χάνει τα κοινωνικά του ερείσματα και αποκτά στενά ταξικό χαρακτήρα αφού εξακολουθεί -και ορθά- να διώκει τον κλέφτη, τον βιαστή και τον δολοφόνο, ενώ παρέχει πλήρη ασυλία στους οικονομικά ισχυρούς» (Αθανάσιος Χουλιάρας από τον συλλογικό τόμο «Εγκλήματα των ισχυρών», σελ. 85, εκδόσεις ΕΑΠ). Αραγε, ποια γνώμη σχηματίζουν οι πολίτες για το κράτος δικαίου και το πολιτικό σύστημα, βλέποντας να μένουν στο απυρόβλητο μεγαλόσχημοι παράγοντες του δημόσιου βίου; Αλλοτε να πέφτουν στα μαλακά όταν πιάνονται με τη γίδα στην πλάτη (κατά κανόνα οι ποινές έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα) και άλλοτε να σέρνονται οι υποθέσεις τους επί χρόνια από τη μια δικαστική αίθουσα στην άλλη και τελικώς να οδηγούνται στην παραγραφή. Επρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να τελεσιδικήσει (;) η ιστορία της Siemens με τους βασικούς κατηγορούμενους να δικάζονται ερήμην και να απολαμβάνουν την ελευθερία τους σε ξένες χώρες - ο Χριστοφοράκος στη Γερμανία, οι υπόλοιποι σε άγνωστα μέρη. Κάτι ανάλογο επιχειρείται και με την υπόθεση της Novartis. Η προσπάθεια να παρουσιαστεί ως σκευωρία ένα βροντώδες σκάνδαλο, με τη συμμετοχή γιατρών, μέσων ενημέρωσης, πολιτικών και κρατικών αξιωματούχων, είναι σε εξέλιξη.
09
01

Ειρήνη Αγαθοπούλου: Μα γιατί αυτοκτονούν;

«Τι άλλο θέλουν; Μένουν στα καλύτερα ξενοδοχεία. Ούτε οι Έλληνες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πάνε σε αυτά! Τους δίνουμε επιδόματα, ζουν με τα λεφτά του ελληνικού λαού και δεν είναι και ικανοποιημένοι». Οι παραπάνω φράσεις ακούγονται καθημερινά, από τα καφενεία, μέχρι και από τα πιο επίσημα χείλη, από υπουργούς της κυβέρνησης της ΝΔ. Προφανώς, δεν υπάρχει κάτι πιο αποπροσανατολιστικό από αυτό. Αρκεί, ο καθένας και η καθεμιά από εμάς να αναλογιστούμε, εάν εμείς βρισκόμασταν κλεισμένοι σε μια ξενοδοχειακή μονάδα, ακόμη και με όλες τις ανέσεις, αποκομμένοι από τον «έξω κόσμο» και με βασική «ενασχόληση» την απραξία, εάν εμείς βρισκόμασταν στη θέση τους, πόσο καιρό θα αντέχαμε; Ας προσθέσουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν γνωρίζουν πότε θα φύγουν από εκεί και, επιπλέον, πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν πού βρίσκονται οι οικογένειές τους και αν ποτέ θα τις ξαναδούν. Και φυσικά ας μην ξεχνάμε τι έχουν υποστεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους μέχρι την Ελλάδα. Έχει ενδιαφέρον μια έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2015, για τους Έλληνες που μετανάστευσαν στη Γερμανία τα χρόνια της κρίσης. Πολλοί από αυτούς διαγνώστηκαν με ψυχολογικά τραύματα και αυξημένο στρες. «Έχουν το ίδιο προφίλ με τους πρόσφυγες λόγω πολέμου και αντιμετωπίζουν κατάθλιψη, φοβίες και κρίσεις πανικού, ενώ αρκετοί νιώθουν σαν να ξεριζώθηκαν βίαια από την Ελλάδα, ενώ δεν ήταν επιλογή τους να μεταναστεύσουν», αναφέρει χαρακτηριστικά η έρευνα1. Σύμφωνα, όμως, με την ελληνική κυβέρνηση, οι πρόσφυγες που πραγματικά έχουν φύγει λόγω πολέμου και έχουν περάσει απίστευτες κακουχίες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους (ναυάγια, απώλεια συγγενικών προσώπων, εγκλεισμούς), αυτοί δεν μπορεί να πάσχουν από μετατραυματικό στρες. Αυτός είναι και ο λόγος που αυτή η ψυχική ασθένεια αφαιρέθηκε από τους παράγοντες ευαλωτότητας για τη χορήγηση ασύλου, με πρόσφατο νόμο της ΝΔ.
09
01

Τα «κοράκια» της Ενέργειας

Ιδιωτικές επιχειρήσεις και ξένοι επενδυτές παρακάμπτουν τις εθνικές νομοθεσίες, ενάγουν κράτη σε ιδιωτικά διαιτητικά δικαστήρια, εκβιάζουν κυβερνήσεις και αποσπούν τεράστιες αποζημιώσεις, φρενάροντας πολιτικές κατά της κλιματικής αλλαγής. Ξεπουλημένες κυβερνήσεις, πολιτικοί-ανδρείκελα εκχωρούν εδώ και αιώνες για εκμετάλλευση κοινά αγαθά του πλανήτη που δεν τους ανήκουν, όπως το νερό, το υπέδαφος, την ενέργεια, σε μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και ιδιώτες «επενδυτές». Για την προστασία των τελευταίων έχουν θεσμοθετηθεί χιλιάδες συμφωνίες εμπορίου-επενδύσεων, ενώ οικοδομείται ταυτόχρονα ένα ακραία αδιαφανές διεθνές δικαιικό σύστημα που επιτρέπει σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και ξένους επενδυτές να παρακάμπτουν το εθνικό δίκαιο και να ενάγουν ολόκληρα κράτη σε ιδιωτικά διαιτητικά δικαστήρια που αποτελούνται από δικηγόρους, να εκβιάζουν κυβερνήσεις και να αποσπούν τις περισσότερες φορές από αυτές τεράστιες αποζημιώσεις. Τα τελευταία χρόνια το σύστημα αυτό ξεφεύγει πέρα από κάθε λογική, αφού οι διεκδικήσεις αποζημιώσεων από τα κράτη εκλαμβάνονται πλέον και ως... επενδυτικό προϊόν. Εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου που μυρίστηκαν αίμα σπεύδουν να τοποθετηθούν, χρηματοδοτώντας γενναία τις επιχειρήσεις που ενάγουν κράτη προσβλέποντας σε γενναίες αποδόσεις από το μερίδιό τους επί των μελλοντικών αποζημιώσεων. Από τους βασικούς χρήστες αυτού του φαύλου συστήματος είναι και οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας. Ο ελλοχεύων κίνδυνος είναι ότι θα χρησιμοποιήσουν το σύστημα αυτό στη συνέχεια όχι μόνο για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος κρατών ρημάζοντας τα δημόσια ταμεία και τα χρήματα των απλών φορολογουμένων, αλλά και για να καθυστερήσουν τη μετάβαση του πλανήτη σε καθαρότερες μορφές ενέργειας.
09
01

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οι πολιτικές Τραμπ – Μητσοτάκη ενδιαφέρονται μόνο για τους λίγους και για αυτό είναι επικίνδυνες για τους πολλούς

Το επιχείρημα της δεξιάς παγκοσμίως είναι ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών στις επιχειρήσεις αυξάνει τα φορολογικά έσοδα μέσω της ανάπτυξης. Η ΝΔ το έβαλε και στον προϋπολογισμό. Οι πολιτικές Τραμπ - Μητσοτάκη είναι ταξικές πολιτικές. Στερούν πολλά από τους πολλούς και δίνουνε στους λίγους. Οι πολιτικές Τραμπ - Μητσοτάκη αδιαφορούν για την υγεία, την παιδεία, το κοινωνικό κράτος. Αδιαφορούν όμως και για την ειρήνη, τα δικαιώματα, την ελευθερία. Οι πολιτικές Τραμπ - Μητσοτάκη ενδιαφέρονται μόνο για τους λίγους. Και για αυτό είναι επικίνδυνες για τους πολλούς