Macro

Είναι η θρησκεία της πίστης που πρέπει με κάθε τρόπο να μείνει αδιατάρακτη. Δηλαδή η θρησκεία της τυφλής εμπιστοσύνης προς την εξουσία που δεν κυβερνά, αλλά διαφεντεύει παντού. Στο σχολείο (όλων των βαθμίδων) με το άγρυπνο «μάτι του Θεού» για να εμπεδωθεί ο φόβος «που τα πανθ’ ορά». Στο πανεπιστήμιο με το ματσούκι του κεφαλοθραύστη, για να λυθούν οι αρμοί της καθολικά συγκροτημένης υπόστασης του ανθρώπου, της φύσης τους δηλαδή για ελευθερία γνώσεως, άρα συγκρότησης του Είναι και του Κόσμου. Στη δουλειά για να καταλυθεί η περηφάνια και η αξιοπρέπεια του εργαζόμενου. Της «επίγνωσης» δηλαδή, όπως γράφει ο Γιάννης Ρίτσος «πως σκάβει, γράφει, δίνει και αξίζει να πάρει». Αυτή είναι η Παιδεία της υποταγής και της τυφλής εμπιστοσύνης στους «πάνω» και της τυφλής εχθρότητας στον διπλανό. Αυτή είναι η χυδαία αριστεία των κάθε λογής κοινωνικών αυτοματισμών που εμπαίζει σήμερα τους καθηγητές ως τεμπέληδες, τα παιδιά στις πλατείες ως υγειονομικές βόμβες, χθες τους διαδηλωτές ως εμπόδια στην οικονομία (τους) στην καλύτερη περίπτωση και φονιάδες της Marfin στη χειρότερη, αύριο εμάς τους ίδιους ως ασύμφορους ηλικιωμένους. Επειδή «καπιταλισμό έχουμε» και ανθρώπους «με καλές σπουδές» σε πολλά και ποικίλα ιερατεία, που ξέρουν να ερμηνεύουν τις «εντολές» του. Αν χάσουμε τη δουλειά μας, διδάσκουν, μπορούμε πάντοτε να μπούμε στην εκκλησία και να παρηγορηθούμε. Αν πάρει το σπίτι μας η τράπεζα, μπορούμε πάντοτε να δούμε πως δεν πληρώνουν τα δάνεια ο Μητσοτάκης και οι όμοιοι της τάξης του και να ρίξουμε το φταίξιμο στον εαυτό μας. Αν μας τσαλαπατήσουν τη ζωή με κάθε τρόπο, μπορούμε πάντοτε να πούμε ότι μας δοκιμάζει ο θεός. Αν μας πάρουν το τραγούδι και το γέλιο από τα χείλη, αν μας κλέψουν το όνειρο, αν μας τυφλώσουν με σκουπίδια, αν μας διαλύσουν τις «γραμμές των οριζόντων», εμείς πάντοτε θα έχουμε τη θρησκεία της πίστης μας και θα την προφυλάσσουμε από όσους θέλουν να μας την αλλάξουν. «Καπιταλισμό έχουμε». Έτσι τα βρήκαμε, έτσι (και χειρότερα) θα τα αφήσουμε. Στα παιδιά μας.

Τι κοινό έχουν μια καθηγήτρια σε γυμνάσιο στα δυτικά, με ένα νεφρό που δεν λειτουργεί και πέτρα στον άλλον, αρρύθμιστη πίεση και κάποιο, μικρό, πρόβλημα στην καρδιά, μια στο κέντρο της Αθήνας με χρόνιο άσθμα, περίπου συστηματική λήψη κορτιζόνης και ιστορικό πνευμονιών, ένας καθηγητής σε λύκειο στα βόρεια που έπαθε έμφραγμα πρόπερσι κι ένας ακόμη στα νότια υπερτασικός και υπέρβαρος; Μα, ότι πέραν της συναδελφικότητας, τους ενώνει επιπλέον η καλή τους υγεία όπως και η νιότη τους, μιας και ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 58-63. Όπως επίσης ότι για την κυβέρνηση της Ν.Δ. αποτελούν πέρα για πέρα αναλώσιμο υλικό. Τι κι αν ευθύς εξαρχής απαξάντες γνώρισαν, δια της επαναλήψεως στις εσπερινές ενημερώσεις των ερίτιμων επιστημόνων και πολιτικών, ποιες/οι ήταν εκείνοι/ες που όφειλαν να κλειδαμπαρωθούν και να προστατευτούν, για το χατήρι το δικό τους αλλά και για τη δημόσια υγεία; Περασμένα ξεχασμένα. Τώρα, σύμφωνα με τις βουλές του υπ. Παιδείας, για να θεωρηθεί κανείς/μια “ευπαθής”, πρέπει να είχε καρκίνο κατά την τελευταία πενταετία, να υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία ή ανοσοκαταστολή, να έχει αρρύθμιστο διαβήτη τύπου 2 ή ΧΑΠ. Ή να έχει υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας του. Πέραν τούτων, ουδέν. Έτσι, οι άνωθεν περιπτώσεις συναποτελούν μια ομάδα εκπαιδευτικών την οποία δεν -πρέπει να- την σκιάζει ο κορονοϊός. Μακριά από αυτούς η ευπάθεια, χαίρουν άκρας υγείας.

Στη Ν.Δ. έχουν αλλάξει πίστα, έχουν φύγει για τα καλά από τη φιλελεύθερη ευρωπαϊκή Δεξιά και θυμίζουν όλο και πιο έντονα τη Δεξιά τύπου Τραμπ. Και το κάνουν ακομπλεξάριστα, ως κάτι πολύ φυσικό. Το βαφτίζουν «αντίσταση στην κορεκτίλα», όπου κορεκτίλα, πρακτικά, κάθε κατάκτηση του πολιτισμού από τον Διαφωτισμό και δώθε. Υπάρχει κοινό γι’ αυτού του είδους τις τοποθετήσεις; Υπάρχει, εκφράζεται όλο και πιο ακομπλεξάριστα πια και έχει νομιμοποιηθεί και στον δημόσιο διάλογο, όχι μόνο από τις τοποθετήσεις πολιτικών, αλλά και με τη στοχοποίηση από τα μίντια οποιουδήποτε αντιδρά σε αυτή την κατρακύλα, η οποία συμπυκνώνεται στο σχήμα «όποιος κάνει κριτική στον φασίστα είναι χειρότερος επειδή επιχειρεί να τον φιμώσει». Ποτέ άλλοτε, ούτε στις πιο σκοτεινές στιγμές, δεν συναντούσε κάποιος τόση εχθρότητα, τόσο μίσος, τόση χλεύη εναντίον του φτωχού, του αδύναμου, του διαφορετικού.

Εντάξει, τόσα κατάφεραν με τα μέτζη του νέουκτη, τον πολιτισμό και τις κάμερες στα σχολεία, να μην βγάλουν και τον συντονιστή του κυβερνητικού έργου να κάνει μια απύθμενη ηλιθιότητα; Όλη τη δόξα, δηλαδή, να την πιστώνονται ο Βρούτσης και η Κεραμέως και η Μεδώνη; Ο άνθρωπος που εργάζεται αθόρυβα πίσω τους να μην πάρει μια αναγνώριση; Άλλωστε, προσωπική άποψη εξέφρασε ο άνθρωπος, δεν θα του πάρουμε το κεφάλι. Είπαν αυτοί που ζητούσαν το κεφάλι του Τζανακόπουλου για προσωπικές απόψεις που εξέφρασε ο αδερφός του. Θα πεις, βέβαια, εκεί ήταν και για παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου από την Ελλάδα. Αν ήταν απλή παρέμβαση σε δίκη για βιασμό μετά φόνου, θα το είχανε περάσει στο ντούκου. Να αναγνωρίσουμε πάντως ότι σε θέματα δικαιοσύνης οι δεξιοί είναι βουτηγμένοι στον Διαφωτισμό. Ο άλλος σε παιδεραστία πήγε κι έμπλεξε κι ούτε που ασχοληθήκανε. Όχι, σου λέει. Το σωστό είναι να παραγραφεί η υπόθεση ώστε να λάμψει η αθωότητά του. Γι’ αυτό ήταν άλλωστε και τόσο χαλαροί με τον Νόμο Παρασκευόπουλου. Και έβρισκαν και τον Ποινικό Κώδικα απαράδεκτα σκληρό, αναχρονιστικό και οπισθοδρομικό για σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Ευτυχώς, ήρθαν μετά στα πράματα και έκαναν μερικές καίριες παρεμβάσεις. Τουλάχιστον για τους τραπεζίτες. Όχι, για να μην αναρωτιέστε τι έγινε μετά και βρέθηκαν όλοι οι νεοδημοκράτες με 1,5 εκατομμύριο δάνεια ο καθένας τους στα πόθεν έσχες. Έχει ένα δίκιο ο Σκέρτσος πάντως. Δεν γίνεται για ένα ειδεχθές έγκλημα να κατηγορούμε όλο το σύστημα της Ν.Δ. στη Ρόδο που προσπάθησε να το κουκουλώσει. Να ήταν όλοι αυτοί συριζαίοι, μάλιστα.

Δεν θεωρώ σε καμία περίπτωση την διατήρηση των χαρακτηριστικών της κοινωνίας νομοτελειακή. Ο παλαιοκομματισμός [του επιτελικού κράτους Μητσοτάκη] με μανδύα τεχνοκρατισμού ίσως είναι χειρότερος από τον παλαιοκομματισμό σκέτο. Γιατί δημιουργεί μια ψευδαίσθηση αυθεντίας και μονόδρομου. Για χρόνια τώρα καλά κρατάει η συζήτηση για τις νέες τεχνολογίες και τον κόσμο της εργασίας, για το αν τα ρομπότ θα πετάξουν έξω τους εργαζόμενους και εργαζόμενες από τις δουλειές τους. Πάντα παρακολουθώ τη συζήτηση με μια μικρή δόση σκεπτικισμού. Τόσες και τόσες τεχνολογικές επαναστάσεις είχαμε στο παρελθόν: πολλές θέσεις εργασίας χάθηκαν, αλλά δημιουργήθηκαν άλλες, συνήθως καλύτερα αμοιβόμενες. Βέβαια η μετάβαση δεν είναι αυτόματη, ούτε επωφελής για όλους, και εδώ ο ρόλος ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους είναι να ενισχύει τους ανθρώπους που πλήττονται.  Ωστόσο, παρακολουθώντας την εξέλιξη της πανδημίας, μου φαίνεται ότι η ελαστικοποίηση των όρων εργασίας περνάει στα ψιλά γράμματα ως αναγκαιότητα. Ότι πολλά άτομα συνεχίζουν να δουλεύουν από το σπίτι, με χειρότερες συνθήκες και χειρότερους όρους. Τι ωράριο υπάρχει όταν δουλεύει κανείς από το σπίτι; Μέχρι ποια ώρα μπορεί να σε πάρει ο προϊστάμενος τηλέφωνο για ένα άλλο «μικρό θεματάκι» που πρέπει να λυθεί μέχρι αύριο το πρωί; Αυτός είναι ο πραγματικός κίνδυνος: όχι ότι δεν θα υπάρχουν θέσεις εργασίας, αλλά θα μετατραπούν ποιοτικά ως προς το χειρότερο. Οι νεοφιλελεύθερες καταβολές της Νέας Δημοκρατίας δεν της επιτρέπουν να αντιληφθεί ότι η λογική της αγοράς και της ελεύθερης οικονομίας δεν οδηγεί σε καλύτερα ή σε κοινωνικά επιθυμητά αποτελέσματα. Με την καταστροφή της πανδημίας καταλάβαμε για παράδειγμα ότι η ενσωμάτωση της υγείας στην ανταγωνιστική οικονομία δημιούργησε της αδυναμίες στο ΕΣΥ που βλέπουμε τώρα. Ελπίζω να μην χρειαστεί να αυξηθεί η μέση θερμοκρασία ή να καταστραφούν μεγάλης σημασίας βιότοποι για να κατανοήσουμε ότι το ίδιο ισχύει και για το περιβάλλον. Πολύ περίεργη αίσθηση να κάθεσαι με λίγους βουλευτές στην τεράστια αίθουσα της Ολομέλειας συζητώντας σημαντικά νομοσχέδια. Δεν νομίζω ότι παρουσιάζω μια ιδιαίτερα οξεία κρίση κυνισμού αν γράψω ότι είναι εμφανές ότι βολεύει την κυβέρνηση να περνάνε τόσα πράγματα, όχι όλα σε σχέση με την πανδημία, χωρίς ουσιαστική συζήτηση. Οι εκπτώσεις στη δημοκρατία κινδυνεύουν να γίνουν συνήθεια. Το μάθημα στο σχολείο δεν είναι μια μονόδρομη διάλεξη του εκπαιδευτικού προς του μαθητές. Είναι μια αμφίδρομη σχέση. Και είναι μια αμφίδρομη σχέση που δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να κερδίσει την εμπιστοσύνη των μαθητών εντοπίζοντας τις αδυναμίες τους και βοηθώντας τους να τις ξεπεράσουν. Σημαντικό συστατικό είναι η ελευθερία που πρέπει να νιώθει ο μαθητής να εκφραστεί ελεύθερα μέσα στην τάξη. Η αναμετάδοση, πιθανή καταγραφή και διάδοση των μαθημάτων υπονομεύει ακριβώς αυτή τη διαδραστικότητα. Δυσκολεύομαι, για παράδειγμα, να δω πώς ένας μαθητής στο μάθημα της ιστορίας θα μπορέσει να εκφράσει μία ένσταση απέναντι στις θεωρήσεις των νέων λαμπρών κυβερνητικών στελεχών ότι ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος αποτέλεσε μάχη εναντίον του λαϊκισμού βασισμένη στις αξίες της κοινωνικής προσφοράς και του εθελοντισμού. Εδώ δεν έχουμε όλα αλλάζουν για να μείνουν όλα το ίδιο, αλλά όλα αλλάζουν για να πάμε πίσω.

Για το καλό μας, άλλωστε, οι δυνάμεις Προστασίας Παγκακίων ξεχύθηκαν σε πλατείες και κυνήγησαν ακόμα και με χημικά νεαρούς που έχουν το θράσος να μαζεύονται σε δημόσιους χώρους. Σε όσες και όσους γόνους πληβείων δεν έγινε κατανοητό ότι ο κορωνοϊός δεν κολλάει στις αίθουσες των σχολείων όπου καλούνται να παρακολουθήσουν μαθήματα, κολλάει μόνο όταν πίνεις περιπτερόμπυρες, χαβαλεδιάζεις και φλερτάρεις κάτω από δέντρα. Δυστυχώς τα ΜΜΕ, αν και καλοπληρωμένα, δεν βρήκαν να παρουσιάσουν ούτε μία επιστημονική έρευνα επ’ αυτού. Επίσης -όλοι το ξέρουν αυτό- δεν είναι δυνατόν η πανδημία να καταστήσει νωθρούς και μαλθακούς τους άνδρες των ΜΑΤ και της ΔΕΛΤΑ. Πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και διαρκή εκγύμναση. Άσε που η νεολαία πρέπει να αισθάνεται την ανάσα τους κάθε στιγμή. Αυτά τα σκατόπαιδα είναι ικανά, αφού πιουν μπύρες και φασωθούν καλά καλά, να διεκδικήσουν κανονικούς μισθούς, προσλήψεις και δικαιώματα και να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομία. Άντε μετά να τα πείσεις ότι έχουμε καπιταλισμό, που λέω κι ο αγαπητός Θεοδωρικάκος. Πρέπει επιτέλους να καταλάβουν όλοι και όλες σε αυτόν το τόπο, ότι δικαίωμα στις πλατείες έχουν μόνο τα «τζάκια», οι γόνοι μεγάλων πολιτικών οικογενειών και το πλήθος που οφείλει να τους επευφημεί. Το αίμα των υψηλών προσωπικοτήτων έχει αντισώματα. Σκοτώνει ιούς, μικρόβια, αποστάσεις και μέτρα. Οι γόνοι δεν φορούν μάσκες, έχουν ενσωματωμένη μάσκα λαοφιλούς χαμόγελου, είναι στο DNA τους. Αυτά που λέει η κ. Λέχου για το μάζεμα στο σποτάκι της Πολιτικής Προστασίας είναι για κάτι κοινούς θνητούς, ντελιβεράδες και ψυκτικούς από το Περιστέρι. Για παράδειγμα ο Κώστας Μπακογιάννης πήγε στην Ομόνοια, τα πλήθη συνέρρευσαν να βγάλουν την πατροπαράδοτη σέλφι τους, αλλά εκεί τα αντισώματα έδιναν κι έπαιρναν. Κανένας κίνδυνος για τους συμπολίτες μας όταν βρίσκονται στη σκιά ενός γόνου της οικογένειας Μητσοτάκη. Πληροφορίες ότι από το συντριβάνι αναβλύζει χλωρίνη στα πρότυπα Τραμπ δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Το σίγουρο είναι ότι οι επιστήμονες έχουν ριχτεί στη μάχη να ανακαλύψουν αν ισχύει ότι τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους οργανισμούς και το πώς η αύρα του μητσοτακαίιου μπορεί να αναπαραχθεί εργαστηριακά και να κυκλοφορήσει σε σκεύασμα ή εμβόλιο. Αντιθέτως κάτι ακραίοι συριζομαδούροι μεταδίδουν τον ιό μέχρι να πεις «παπαγαλάκι». Δείτε πώς μεταδόθηκε η είδηση της προ ημερών βόλτας Μητσοτάκη στο κέντρο της Αθήνας και πώς αυτή για τη χθεσινή βόλτα του Τσίπρα και θα καταλάβετε…

Το Μητρώο των Εργαζομένων στον Χώρο του Πολιτισμού θα μπορούσε να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία για εκσυγχρονισμό και νοικοκύρεμα ενός πολύπαθου χώρου. Αντ’αυτού για μια ακόμη φορά εξελίσσεται σε φιάσκο, μια ακόμα ευκαιρία για αρπαχτή.

Σε αυτή την παγκόσμια σύγκρουση, που θα υπάρξει, η αριστερά πρέπει να πάρει πρωταγωνιστική θέση. Να είναι το αντίπαλο δέος, η ριζικά διαφορετική εναλλακτική πρόταση. Αλλά πως θα γίνει αυτό αν δεν μιλήσουμε ανοιχτά; Αν δεν πούμε με ποιους είμαστε και ποιοι είναι οι αντίπαλοί μας; Αν δεν μιλήσουμε για την Ευρώπη, τις τράπεζες, τις μεγάλες επιχειρήσεις, την ανάγκη των εθνικοποιήσεων; Πως θα γίνει αν δεν πούμε ανοιχτά, χωρίς φόβο, αλλά με πολύ πάθος, ότι είμαστε αντικαπιταλιστές, ότι ο ορίζοντας μας είναι ο σοσιαλισμός με ελευθερία, δημοκρατία και αυτοδιαχείριση; Ότι σε αυτό το δρόμο θα περπατήσουμε; Να το πω για άλλη μια φορά. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο συναίνεσης με την κυρίαρχη πολιτική. Η κανονικότητά τους είναι αντίπαλο πολιτικό σχέδιο, απολύτως εχθρικό για τους ανθρώπους, για τα κοινωνικά στρώματα που μας ενδιαφέρουν. Η στάση μας την πρώτη περίοδο της πανδημίας ήταν απολύτως σωστή. Γιατί φάνηκε ότι αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, η υγεία και η ζωή. Χαίρομαι γι αυτό. Χαίρομαι γιατί δεν έχουμε σχέση με τους άλλους, με το απέναντι στρατόπεδο, που σε κάθε περίπτωση αν ήμασταν εμείς στη θέση τους θα βυσσοδομούσε. Αλλά η επόμενη ημέρα έχει ήδη φτάσει. Η κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική σύγκρουση είναι μπροστά μας. Ο κόσμος ακούει. και πρέπει να μιλήσουμε καθαρά. Για την εργασία και την οικονομία, την ανεργία και τις τράπεζες και τις μεγάλες επιχειρήσεις, για το μοντέλο της νεοφιλελεύθερης γερμανοκρατούμενης Ευρώπης, για τη φύση και την οικολογία, για τη διατροφική αλυσίδα, για τα δάση, για τις ανισότητες, για το νέο παραγωγικό μοντέλο, για το προσφυγικό, το ρατσισμό, το σεξισμό, την ομοφοβία και τρανσφοβία, την ανδροκρατία, τις ανθρώπινες σχέσεις, το μίσος στο διαφορετικό... Να μιλήσουμε για μια νέα κοινωνία. Με όραμα, με ρεαλισμό, με αποφασιστικότητα.... Να μιλήσουμε για σοσιαλισμό... Ελεύθερο, ανθρώπινο, οικολογικό. Καιρός για την δική μας επιστροφή.

Σε ό,τι αφορά τη διαχρονική αξία του ’68, η γενική «νεανικοποίηση» της κοινωνίας, δεν περιορίζεται στους βιολογικά νέους, είναι ένα δυνητικά γενικευμένο κοινωνικό φαινόμενο, δεδομένου ότι η γραφειοκρατική κοινωνία αφαίρεσε από όλους σχεδόν τους ανθρώπους τις ευθύνες των αποφάσεων, άρα τους κατέστησε «διαθέσιμους» και «ανεύθυνους». Επομένως, οι φοιτητές εκδήλωσαν μια επανάσταση προδρομική, υπό δύο έννοιες. Πρώτον, επειδή αγωνιζόμενοι εναντίον της τότε κατάστασής τους, αγωνίστηκαν επίσης εναντίον της μελλοντικής τους κατάστασης. Όπως σημειώνει ο Καστοριάδης, υπήρξε όχι, όπως ανόητα υποστήριξαν κυβερνητικά στελέχη της εποχής, ο φόβος να μη βρούνε απασχόληση στο μέλλον, αλλά η βεβαιότητα σχετικά με τη θλιβερή φύση της απασχόλησης που τους έμελλε θα βρουν. Δεύτερον, επειδή, «νεανικοποιώντας» την κοινωνία, η επανάσταση του Μάη εξέφρασε και προεικόνισε αυτό που στο μέλλον θα μπορούσε και θα πρέπει να είναι η επανάσταση ενάντια στη σύγχρονη εξουσία!

Η επιδημία φανέρωσε μεμιάς τον ακραίο ταξικό διαχωρισμό στην φροντίδα υγείας: όσοι έχουν την κάλυψη καλών προγραμμάτων ασφάλισης και μπορούν επίσης να εργάζονται  από το σπίτι, θα μπορούν να είναι ασφαλώς απομονωμένοι, υπό την προϋπόθεση ότι θα ακολουθούν συνετά τα προστατευτικά μέτρα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και άλλες ομάδες συνδικαλισμένων εργατών με αξιοπρεπή ασφάλιση, θα χρειαστεί να πάρουν δύσκολες αποφάσεις μεταξύ εισοδήματος και προστασίας. Ταυτόχρονα, εκατομμύρια χαμηλόμισθων εργατών, άνεργοι και ανασφάλιστοι θα πεταχθούν στον Καιάδα… Οι συνολικοί οικογενειακοί λογαριασμοί για  τις δαπάνες υγείας θα εκτοξευθούν την ώρα που εκατομμύρια εργάτες θα χάνουν την δουλειά και λόγω αυτής, και την ασφάλισή τους. Θα μπορούσε να υπάρξει μια ισχυρότερη, πιο επείγουσα έκκληση υπέρ ενός δημόσιου συστήματος υγείας για όλους;