Macro

Η ευαλωτότητα των μη καλά ρυθμισμένων χρόνιων αγγειακών ασθενών στον SARS-CoV-2, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νέας φάσης της πανδημίας, όπως ο χαμηλός ηλικιακός μέσος όρος, η ηπιότερη συμπτωματολογία, οι λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία, ενισχύουν την επιχειρηματολογία για τον αναβαθμισμένο ρόλο της ΠΦΥ και των δημόσιων δομών της (Κέντρα Υγείας-ΠΙ-ΤΟΜΥ) στην αποτελεσματική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Η απολύτως νοσοκομειοκεντρική οπτική του υπουργείου Υγείας για την πανδημία, δεν συμβάλλει στην ολιστική αντιμετώπιση των νέων αναγκών (συστηματική ιατρική παρακολούθηση χρονίως πασχόντων, κατ’ οίκον φροντίδα, γηριατρική φροντίδα, κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, συνέργεια υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών σε επίπεδο δήμων, πρόληψη διασποράς του ιού σε κλειστές δομές και πληθυσμούς ειδικής ευαλωτότητας κλπ) και στην καλύτερη δυνατή προετοιμασία συνολικά του Δημόσιου Συστήματος Υγείας μπροστά στο 2ο επιδημικό κύμα. Το ΕΣΥ δεν μπορεί να περιμένει την κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας με όπλα και το σχέδιο της πρώτης φάσης. Η δεύτερη πρόκληση σε αυτή τη νέα φάση έχει να κάνει με τη συστηματική και πιο τεκμηριωμένη παρέμβαση στο πεδίο της δημόσιας υγείας, με έμφαση στην βελτίωση της επιδημιολογικής επιτήρησης της πανδημίας και στο βαθμό συμμόρφωσης της κοινωνίας στις κατευθύνσεις των ειδικών. Και αυτό το τελευταίο, να πειστούν εκ νέου δηλαδή οι πολίτες ότι η διαχείριση της πανδημίας είναι στα χέρια των ειδικών, δεν μπορεί παρά να είναι προτεραιότητα. Οι επιστήμονες και η σαφής επίκληση και αξιοποίηση των υγειονομικών δεδομένων είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί στην επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες και τους παραγωγικούς φορείς αντικαθιστώντας την εικόνα του «αποφασίζουμε και διατάσσουμε» της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση του προσωπικού που έχει εκπαίδευση και εμπειρία παρεμβάσεων στην κοινότητα (επισκέπτες υγείας, νοσηλευτές με εμπειρία στην κοινοτική νοσηλευτική, κοινωνικοί λειτουργοί), ώστε να ενημερώνει-εκπαιδεύει τόσο το γενικό πληθυσμό, όσο και συγκεκριμένες ομάδες στόχους. Στις άμεσες προτεραιότητες εντάσσεται η ενημέρωση-εκπαίδευση ευπαθών ομάδων και των φροντιστών τους, επαγγελματιών και εργαζομένων σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ αυτή την περίοδο είναι κρίσιμο να δοθεί έμφαση στην αγωγή υγείας του μαθητικού πληθυσμού. Η διασύνδεση των οικείων μονάδων ΠΦΥ με τις εκπαιδευτικές δομές δίνει παράλληλα και ένα σήμα στην ευρύτερη σχολική κοινότητα (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς ) ότι αυτές αποτελούν το πρώτο σημείο άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε τυχόν εμφάνιση ύποπτων κρουσμάτων. Απαιτείται τέλος αύξηση της δυνατότητας διενέργειας τεστ από τα δημόσια εργαστήρια, με ελαχιστοποίηση φαινομένων τύπου ΕΚΕΑ, αλλά και συνολική διευκόλυνση -άρα αποζημίωση των τεστ από τον ΕΟΠΥΥ- των πολιτών στην πραγματοποίηση των τεστ, όπου απαιτείται. Και βέβαια πρώτα και κύρια, οι πολιτικές δυνάμεις, κυβέρνηση και αντιπολίτευση οφείλουν να θυμούνται –και νομίζω ότι εμείς το έχουμε συνειδητοποιήσει- ότι η διαχείριση της πανδημίας δεν είναι πεδίο μικροπολιτικού ανταγωνισμού, συγγραφής success story ή παραλληλισμών από την Παλαιά Διαθήκη, αλλά μάχη χαρακωμάτων με έναν εχθρό επίμονο και απρόβλεπτο.

Οι εκπαιδευτικοί, διαπαραταξιακά και αναντίρρητα, υλοποίησαν τις δίχως υποχρεωτικότητα εντολές της υπουργού τους. Είτε διότι θεώρησαν πως πρωτοπορούν είτε διότι φοβήθηκαν κυρώσεις, είτε διότι πίστεψαν πως παιδιά και γονείς το χρειάζονταν είτε για να τσεκάρουν τις δεξιότητές τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, είτε διότι, επί της ουσίας, είχαν ανάγκη την επικοινωνία με τους μαθητές τους. Το σχολικό έτος έληξε με πλήθος προβληματισμούς. Προσγειώθηκαν, Σεπτέμβρης πια, σε μια άνευ προηγουμένου σχολική πραγματικότητα. Τι κι αν έκαναν κι εν μέσω καραντίνας κινητοποιήσεις; Τι κι αν αντέδρασαν στις κάμερες στις σχολικές αίθουσες -φευ, πολλοί τις έβαλαν στα σπίτια τους και στων μαθητών τους; Τι κι αν ζητούν ολιγομελή τμήματα, διορισμούς εκπαιδευτικών, καθαρίστριες/ες, μάσκες κι αντισηπτικά; Μαξιμαλιστικά αιτήματα θεωρούνται τα αυτονόητα. Αντ’ αυτών, η έννοια της λέξης άδεια ευτελίζεται, οι γονικές άδειες πετσοκόβονται, κάποιοι θα έχουν άδεια αλλά θα δουλεύουν εξ αποστάσεως, υπερωριακά ή, ίσως ίσως, διακτινιζόμενοι -ω ναι, η άξια υπουργός κι αυτό θα το εφεύρει. Φαίνεται να υπάρχει εξάλειψη κάθε μορφής αντίστασης, απόρριψη κάθε κοινωνικής αντιπολίτευσης. Τω όντι, για πολλούς/ές είναι πιο εύκολο να πάρουν σκούπα και σφουγγαρίστρα απ’ το να μαζευτούν στα κατά τόπους δημαρχεία και να απαιτήσουν προσλήψεις βοηθητικού προσωπικού. Στην τελική, έχουν να περιμένουν και τα παγουρίνια. Θα τα παραλάβουν με δόξες και τιμές ή θα αντέξουν να αρνηθούν τούτα τα ύψιστης αισθητικής απόλαυσης αντικείμενα; Κι αφού οι λέξεις απεργία – στάση – αποχή είναι μάλλον καυτές και δεν παίζουν, να μην δεχτεί κανένα σχολείο τους... αμφορείς, τα παγούρια δηλαδή, μπορεί να είναι μια πράξη αντίστασης. Και μια απείρου κάλλους εικαστική παρέμβαση εάν τοποθετηθούν τα απαστράπτοντα πολύχρωμα παγούρια, παρέα με κάθε λογής σκουπίδια, να κοσμούν τις εξόδους των σχολείων. Ίσως μια τέτοια πράξη να ονομαστεί η ανταρσία του παγουρίνου και να αποτελέσει την απαρχή ενός μεγάλου κοινωνικού μετασχηματισμού, όπως η ανταρσία της Σούπας στο θωρηκτό Ποτέμκιν. Υπερβολές, θα έλεγε κανείς. Σάματις δεν είναι υπερβολικά σουρεαλιστικές οι μέρες τούτες;

Εφτά μήνες μετά οι αρμόδιοι -και τολμώ να πω οι ελίτ στις περισσότερες χώρες, αν εξαιρέσουμε τη Γερμανία και την Πολιτεία της Νέας Υόρκης (!)-, έχουν επιλέξει το αδιανόητο. Μέσα στην πανδημία, αντί να ενισχύσουν τους δημόσιους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, περίθαλψης και γενικότερα προστασίας από τον ιό, έχουν επιλέξει μια ισχυρότερη δόση νεοφιλελευθερισμού, δηλαδή ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών αυτών που υλοποιούν με επιμονή. Ειδικά στην ελληνική περίπτωση η επιλογή αυτή αποκτά εξόφθαλμες διαστάσεις, δηλαδή βγάζει μάτι. (...) Κάθε επιλογή της κυβέρνησης, και πέρα από τη διαχείριση της πανδημίας, επιβεβαιώνει ότι εργάζεται για συγκεκριμένα συμφέροντα: ευνοεί το μεγάλο τραπεζικό και χρηματιστηριακό κεφάλαιο αλλά και το κεφάλαιο των δυναμικών τομέων όπως στις ασφάλειες -που είναι συναρθρωμένο με το τραπεζικό-, στην ιδιωτική εκπαίδευση και στις ενεργειακές επενδύσεις. Τέλος, ευνοεί την ανάδειξη των πελατειακών σχέσεων και διάφορων μορφών φαβοριτισμού, από τη λίστα Πέτσα μέχρι την αναξιοκρατία και αδιαφάνεια στη διοίκηση, παραβιάζοντας συχνά τον νόμο και κανόνες του κράτους δικαίου. (...) Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία με την προϋπόθεση ότι: • Πρέπει να αναδεικνύονται θετικά οι αρετές των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών απαλλαγμένες από μια απαξιωμένη ρητορική που κόπτεται τετριμμένα υπέρ του συλλογικού, ενώ το καρπώνεται ιδιοποιητικά. • Οι αρετές να εμπλουτίζονται από τις επινοητικές πρακτικές και τους ηρωικούς αγώνες των υγειονομικών στα χρόνια της κρίσης, από το πνεύμα αλληλεγγύης στις πρόσφατες εμπειρίες όσων ασχολούνται στις ΚΟΙΝΣΕΠ, στα συνεργατικά σχήματα, στην ΚΑΟ, από τις εμπειρίες των νέων ομάδων στις τεχνολογίες και αξιοποίησης των δικτύων της τοπικότητας, εγγύτητας και γειτονίας. • Να ενεργοποιηθούν ξανά δίκτυα αλληλεγγύης που στήριξαν τους έχοντες ανάγκη, να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια, έχοντας επίγνωση ωστόσο ότι παρουσιάζεται η «κόπωση των εθελοντών» και δεν μπορεί να επαναληφθεί η κίνηση όπως στην περίοδο των φιλομνημονιακών κυβερνήσεων που διέλυσαν το κράτος πρόνοιας. Αυτός είναι ίσως ο κύριος λόγος που αυτή τη φορά πρέπει να υψωθεί μια δημοκρατική αντίδραση ελέγχου της κακοήθους επιλογής των ιδιωτικοποιήσεων που περιγράψαμε παραπάνω και επαναφοράς μέσω ενός νέου Κοινωνικού Συμφώνου του αιτήματος υπέρ της δημόσιας πρόληψης, φροντίδας και περίθαλψης έναντι του ιού, αλλά και προστασίας των στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων υπέρ ενός νέου κράτους δημοσίου συμφέροντος. Τελικά, υπέρ της ζωής και εναντίον της θανατοπολιτικής όσων επωφελούνται της πανδημίας ιδιοτελώς και ανοήτως.

1. Η Μόρια, έτσι όπως είναι δομημένη, δεν έπρεπε να υπάρξει ποτέ. Είναι αποτέλεσμα μιας ανάλγητης πολιτικής, που επιβλήθηκε από την κυρίαρχη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη. Η κοινή δήλωση ΕΕ - Τουρκικής κυβέρνησης εγκλώβισε χιλιάδες ανθρώπους στα νησιά και μετέτρεψε ένα ευρωπαϊκό ζήτημα σε δήθεν ελληνοτουρκικό. Οι Ευρωπαίοι, οι ισχυροί Ευρωπαίοι, βολεύτηκαν. Στέλνουν ψίχουλα για να έχουν τα σύνορά τους κλειστά και το κεφάλι τους ήσυχο. Στο Αιγαίο, οι πρόσφυγες και μετανάστες έγιναν μπαλάκι του πιγκ πογκ. Άνθρωποι χάθηκαν στα παγωμένα νερά του. 2. Οι μετεγκαταστάσεις προσφύγων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έγιναν, όσες έγιναν, με το σταγονόμετρο. Οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που διεκδικούσαν την εξουσία, φρόντιζαν να χαϊδεύουν με το λόγο τους ξενοφοβικές νοοτροπίες πολιτών. Το αυτονόητο, ότι οι πρόσφυγες χωρούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, έπεσε στο κενό. Το καλωσόρισμα δεν έγινε ποτέ. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες αμφισβητήθηκαν στην πράξη, συρρικνώθηκαν, έγιναν κουρελόχαρτο. Η μαύρη διεθνής κράτησε και κρατά γερά τη σκυτάλη. 3. Στη χώρα μας, οι προσπάθειες, που ήταν μεγάλες και σημαντικές σε όλα τα επίπεδα, για αναλογικό διαμοιρασμό των προσφύγων σε νομούς, σε πόλεις, σε χωριά, σκόνταψε στην "ακατανόητη" άρνηση της τοπικής αυτοδιοίκησης, που στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της εμπνεόταν και εμπνέεται από την αυταρχική και ανελεύθερη δεξιά αντίληψη. Ακόμα και αν η "υποδοχή" σε κάποια πόλη αφορούσε μικρά παιδιά, η αντίδραση ήταν ίδια. Η Λιβαδιά και ορισμένες άλλες πόλεις ήταν εξαίρεση σε ένα θλιβερό κανόνα. 4. Η Νέα Δημοκρατία έριξε μεγάλο μέρος των... προεκλογικών της επιχειρημάτων στην κατηγορία ότι για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε φιλοπροσφυγική πολιτική, την περίοδο που είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης. Έπαιξε ανοιχτά με την ακροδεξιά, το ρατσισμό και τη ξενοφοβία, είπε ασύστολα ψέματα, δημιούργησε ανόητες και κάλπικες προσδοκίες σε ένα σημαντικό μέρος των πολιτών. Και τώρα πληρώνει το λογαριασμό. Γιατί αυτοί, που, σε επίπεδο κυρίαρχης Ευρώπης, καθοδηγούν τις αντιπροσφυγικές εξελίξεις, είναι οι πολιτικοί της φίλοι, η πολιτική της οικογένεια. Και αυτή η... οικογένεια θέλει τους πρόσφυγες και μετανάστες εγκλωβισμένους στις δύο όχθες του Αιγαίου, με κάθε τίμημα, πουθενά αλλού. 5. Αλλά αν είναι έτσι ή κάπως έτσι, γεννάται το ερώτημα και τώρα τι; Πρώτα απ' όλα η Λέσβος και τα άλλα νησιά, δεν μπορούν να αποτελούν "αποθήκες" ανθρώπινων ψυχών. Οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους χρίζουν διεθνούς προστασίας και η προστασία συμπεριλαμβάνει τη στέγη, την τροφή, την παιδεία, την υγειονομική περίθαλψη, την ένταξη. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί για τόσο μεγάλους πληθυσμούς, σε τόσο μικρές κοινωνίες. Είναι, λοιπόν, η στιγμή να διεκδικήσουμε τη μεταφορά των προσφύγων στην ενδοχώρα, τον ισότιμο - αναλογικό διαμοιρασμό σε όλη τη χώρα και τη διαβίωσή τους σε ανθρώπινους και αξιοπρεπείς χώρους, όπως ξενοδοχεία κλπ. 6. Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα -και όχι πρόβλημα-, αφορά το σύνολο της Ευρώπης, η οποία έχει τεράστιες ευθύνες για τους πολέμους, τις ανισότητες, την πείνα. Ο συντονισμός μας με κόμματα, οργανώσεις, συλλογικότητες, κινήματα, που δρουν στην Ευρώπη και έχουν διαφορετική και ανταγωνιστική αντίληψη, από αυτή της δεξιάς και ακροδεξιάς, είναι όχι απλώς απαραίτητος, αλλά και εφικτός. Είναι ο μόνος τρόπος για να διεθνοποιήσουμε το ζήτημα και να υπάρξει ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης, ένα μεγάλο αντιπολεμικό κίνημα.

Η πραγματικότητα είναι η εξής: ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχτηκε σε κόμμα εξουσίας μέσα από μια κοινωνική συμμαχία που ζητούσε τομές και αλλαγή πολιτικής στη χώρα.  Έτσι έγινε κυβέρνηση. Και μόνο μέσα από την ανασυγκρότηση μιας τέτοιας κοινωνικής συμμαχίας μπορεί να το ξανακάνει. Και οι κοινωνικές συμμαχίες δεν είναι επικοινωνιακά κόλπα. Έχουν περιεχόμενο: αφορούν όλες τις πολιτικές και θεσμικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν για την υπεράσπιση της εργασίας, του κοινωνικού κράτους και του δημοσίου συμφέροντος, τη θωράκιση της διαφάνειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της χώρας. Μετασχηματισμοί είναι αυτά. Τους φοβάστε; Πολύ καλά κάνετε. Και ως κουτοπόνηροι καλοθελητές σπεύδουν να νουθετήσουν τον πολιτικό τους αντίπαλο, του οποίου την ολοκληρωτική πολιτική εξουδετέρωση επιθυμούν διακαώς: παιδιά, με αυτά τα μυαλά κλείνετε τις πόρτες στον κόσμο, λένε, και υπονομεύετε τη διεύρυνση που εσείς επιδιώκετε. Αλήθεια τώρα; Πολύ συγκινητικό το ενδιαφέρον τους. Ας έχουν υπόψιν ότι η ηλικιακή ανανέωση, η ενεργητικότητα και ο πολιτικός ριζοσπαστισμός, όταν υπηρετούνται με συνέπεια, δεν κλείνουν καμία πόρτα. Δρόμους συνάντησης με την απελπισμένη κοινωνία ανοίγουν. Και πολύ σύντομα θα το διαπιστώσουν. Ξανά.

«Οι μάζες δεν κινητοποιήθηκαν για τη βελτίωση των βιοτικών τους συνθηκών, ούτε για το ψωμί, αλλά για να υπακούνε –τέτοιο είναι το έργο του φασιστικού μηχανισμού». Εδώ έγκειται το καύχημα του νεοφιλελευθερισμού: η ολοκληρωτική κοινωνία που δημιουργεί, με τη φυσικοποίηση των ανισοτήτων και την ιδεολογική ηγεμονία της «αξιοσύνης» και του ανταγωνισμού, έστρεψε τον εργάτη εναντίον του εαυτού του. Η καπιταλιστική αλλοτρίωση, τουτέστιν η γενικευμένη απανθρωπιά, καθιστά τον μέσο Ευρωπαίο ανίκανο να νιώσει. Αναισθητοποιημένος, εγκλωβισμένος στη μίζερη χαμοζωή της –επισφαλούς- μισθωτής εργασίας, κοιτά τις φλόγες στη Μόρια ωσάν να βρίσκεται σε κινηματογραφική προβολή. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τα αυτονόητα: για τον καπιταλισμό, την πολεμική μηχανή, την κρεατομηχανή που στοιβάζει κατατρεγμένους σε κοντέινερ, που αδυνατεί να μοιράσει τον πλούτο και στερεοποιεί τις ακραίες ταξικές διακρίσεις, ας μιλήσουμε, πάλι και πάλι, για το μόνο υπαρκτό, δολοφονικό  πολιτικό σύστημα. Όσο οι απανταχού εργάτες αδυνατούν να ζήσουν απ’ τη δύναμη των χεριών τους στον τόπο που διάλεξε γι’ αυτούς η τυχαιότητα της καταγωγής κι όσο η Δύση παραμένει κυρίαρχη εκμεταλλευτική δύναμη, ο μέσος άνθρωπος, δυστυχισμένος, θα εκφασίζεται.  Ας μιλήσουν, λοιπόν, για τον καπιταλισμό και όσοι δεν τολμούν ακόμα. Επείγει.

Μία από τις σημαντικότερες θεωρητικές παρακαταθήκες που άφησε ο Νίκος Πουλαντζάς ευρίσκεται στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου βιβλίου του, που έχει τίτλο «Προς έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό». Το κεντρικό επιχείρημα εκείνου του κειμένου είναι η θεμελίωση του δημοκρατικού δρόμου στον σοσιαλισμό επί τη βάσει της διττής εξουσίας. Μέσω μιας κριτικής τόσο της σοσιαλδημοκρατίας όσο και του σταλινισμού, ο Πουλαντζάς υποστηρίζει ότι τα κόμματα που εργάζονται για τη δημοκρατική πορεία προς τον δημοκρατικό σοσιαλισμό οφείλουν να εξασφαλίζουν τη δημοκρατία τόσο στο κοινοβούλιο και στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς όσο και στη βάση της κοινωνίας και στην αυτοδιαχείριση. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο αποκτά το συγκεκριμένο πολιτικό της νόημα η διάκριση μεταξύ της εξουσίας του προέδρου και της Κ.Ο. αφενός και εκείνης της Κ.Ε. και του γραμματέα της αφετέρου. Τα ζητήματα θεσμών, κανόνων και δημοκρατίας στην Αριστερά δεν τίθενται μόνον αξιακά. Η Αριστερά δικαίως καυχιέται για τον εαυτό της ότι στηρίζει τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο προωθεί τις αξίες της σε επιστημονική, δηλαδή ιστορικο-υλιστική ανάλυση των πραγματικών συνθηκών της ύπαρξής της και της στρατηγικής της προοπτικής. Η επιμονή λοιπόν στην πραγματική διάκριση των εξουσιών μεταξύ προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής δεν είναι τυπολατρία. Είναι ο μοναδικός τρόπος να μπορέσει το κόμμα της Αριστεράς να επιτελέσει επαρκώς το κεφαλαιώδους σημασίας εγχείρημα της σύνδεσης με τη βάση της κοινωνίας. Να το θέσω ωμά: η εκλογή του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (και όχι του προέδρου) αποτελεί μία από τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι το συγκεκριμένο όργανο εκφράζει τις οργανώσεις βάσης που εκπροσωπεί – και ότι δεν εγκρίνει απλώς τις αποφάσεις του προέδρου.

Κάποτε θα μιλάνε κάποιοι παπούδες σε κάποια εγγόνια για τη νύχτα που κάηκε η Μόρια. Μπορεί να ήταν εκεί, μπορεί όχι. Αλλά πάντα παπούδες μιλούσαν σε εγγόνια για καταυλισμούς που κάηκαν τα παλιά τα χρόνια. Κι εμείς; Εμείς μπορούμε εύκολα να λέμε ότι στη Μόρια κάηκε η πολιτική της κυβέρνησης. Ισχύει. Μπορούμε να λέμε ότι κάηκε η πολιτική που δημιούργησε τη Μόρια και η ΕΕ δεν είναι καθόλου αθώα. Ισχύει. Ευκολάκια όμως αυτά. Από εκεί και πέρα τι λέμε είναι το θέμα. H ολοσχερής καταστροφή της Μόριας είναι κομμάτι αλυσίδας αδιεξόδων. Αδιέξοδα στη μη διαχείριση υγειονομικών θεμάτων στις κλειστές δομές, αδιέξοδα στον εγκλωβισμό με τον γεωγραφικό περιορισμό, αδιέξοδα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Κάποτε θα γινόταν, έγινε με τον χειρότερο τρόπο. Με συγκρούσεις για την καραντίνα που έγιναν φυλετικές συγκρούσεις και έπειτα έγιναν φωτιά που έκαψε τα πάντα. Κι αυτούς κι εμάς. Η καταστροφή αυτοτελώς είναι μεγάλο γεγονός. Με τεράστιες συνέπειες στην ήδη καταστροφική διαχείριση, με τεράστιες συνέπειες για τους ανθρώπους αυτούς και την κοινωνία της Λέσβου. Από πού να το πιάσεις… Καμιά αισιοδοξία ότι η καταστροφή θα μας κάνει να τα δούμε καλύτερα. Η ελληνική πολιτεία θα συνεχίσει να κάνει στη Λέσβο αυτό που της κάνει η Ευρώπη. Με ακόμα χειρότερους όρους. Γίνεται χειρότερα από τη Μόρια; Κι όμως, μπορεί να γίνεται. Στο μεταξύ μετανάστες και αιτούντες άσυλο θα συνεχίσουν να βουλιάζουν και να καίγονται. Στο μεταξύ οι εντάσεις θα αυξάνονται. Στο μεταξύ το αδιέξοδο θα μεγαλώνει, το αίσθημα ότι δεν έχουν να χάσουν τίποτα θα γίνεται απόλυτο. Και τριγύρω οι μαύρες συμμορίες των λύκων… Η καταστροφή σε μικροεπίπεδο θα προκαλέσει έναν μικρό σεισμό. Δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη μια τέτοια παταγώδης αποτυχία. Σε πρώτο στάδιο, άρχισε ήδη ένας μηχανισμός με 3-4 υπουργούς, αναπληρωτές, υφυπουργούς και κάμποσους γενικούς, με και χωρίς αρμοδιότητες, να παίζει βόλεϋ με μια πολύ καυτή πατάτα. Κι ενώ το σύστημα της εισόδου καταρρέει, στο εσωτερικό τα ίδια και χειρότερα: διακηρυγμένη πλέον επισήμως θέση της κυβέρνησης είναι πως δεν έχει ευθύνη για την ένταξη των προσφύγων (τάδε έφη Μηταράκης). Μαντάρα παντού. Σε αυτό το πλαίσιο, η μεγάλη τραγωδία είναι ότι κι εδώ και στας Ευρώπας θα συζητάμε μόνο πού και πώς θα φτιάξουμε την καινούρια Μόρια. Και πώς ως τότε θα κρατάμε κάμποσες χιλιάδες ανθρώπους μακριά με τα ΜΑΤ. Μακριά να ‘ναι κι όπου να ‘ναι. Αέναη συνταγή του αργού εκφασισμού μας.

Δεν παράγουν ιδεολογία μόνο οι πολιτικές εκπομπές, παράγουν και τα μεσημεριανάδικα, οι κουτσομπολίστικες ή trash εκπομπές, και φυσικά οι εκπομπές «πώς να πατήσεις επί πτωμάτων για να νικήσεις». Όχι πως πλέον δεν υπάρχουν αντιδράσεις (βλ. για παράδειγμα σχόλια Λιάγκα), αλλά τόσο πριν την ύπαρξη των social media όσο και μέσα στην κρίση όπου η τηλεόραση έγινε χειρότερη υπήρξε πλήρης υποτίμηση της ανάγκης για παρέμβαση στο τι εξέπεμπε η τηλεόραση. Θα πει πάλι κάποιος/α ότι αυτό είναι ζήτημα του ΕΣΡ. Και δικό μας ζήτημα, όμως, είναι να καταγγέλλουμε στο ΕΣΡ ό,τι χρειάζεται και να το κινητοποιούμε. Αυτός ο κάποιος/α μπορεί να πει πάλι ότι μια συστηματική κριτική στις κουτσομπολίστικες, trash ή μαθημάτων ανταγωνισμού εκπομπές θα προσέκρουε στο σεβασμό της ελεύθερης έκφρασης, και άρα θα γυρνούσε μπούμερανγκ. Σε μια τέτοια περίπτωση, τίποτα δεν θα γινόταν ως προς τη συγκαλυμμένη ιδεολογία που εκπέμπουν τα τηλεοπτικά κανάλια. Άντε να γινόντουσαν λίγο πιο προσεκτικά. Κατά πρώτον, και αυτό είναι θετικό, γιατί δεν επιτρέπει το ράλι εκφασισμού από ανθρώπους που πιστεύουν ότι το όριο φασιστικής αυτοέκφρασης είναι η φασιστική φαντασία. Και ότι μέχρι και η αποκτήνωση επιτρέπεται στο πλαίσιο του φιλελευθερισμού. Κατά δεύτερον, όμως, θα δημιουργούνταν μια μόνιμη συζήτηση για τα χάλια της τηλεόρασης και για το ότι δεν στερούνται ιδεολογίας τα μηνύματά της, που θέλουν να τα παρουσιάζουν ως φυσικά και αυτονόητα. Δεν έχει καμία σημασία αν τέτοιου είδους μάχες θα στερούνταν νομικών επιχειρημάτων ή αν τα κανάλια θα ανέκρουαν πρύμναν. Σημασία έχει πως δεν θα κανονικοποιούνταν ο τηλεοπτικός λόγος στις συνειδήσεις των τηλεθεατών που στα 30 τελευταία χρόνια αποτέλεσαν το αντικείμενο του πλέον κρίσιμου και το μέλλον της Δεξιάς πειράματος. Αν όλα αυτά έχουν κάποια βάση, η τελευταία καμπάνια κατά της κανονικοποίησης της κουλτούρας βιασμού από την τηλεόραση, ας αποτελέσει παράδειγμα και οδηγό. Να απονομιμοποιήσουμε τη μισανθρωπική ιδεολογία τους, όπως αυτοί προσπαθούν να απονομιμοποιήσουν το σεβασμό στις γυναίκες, τους αλλοφύλους και τους διαφορετικούς.

Το ποσοστό της ανεργίας είναι ο πιο εύκολος και, παράλληλα, ο πιο δύσκολος τρόπος να ερμηνεύσεις και να εξηγήσεις την κατάσταση στα εργασιακά. Γιατί είναι μία πραγματικότητα ότι η ανεργία έχει ανέβει (ειδικά στους νέους και τις νέες) από την στιγμή που ανέλαβε την κυβέρνηση η ΝΔ, αλλά το στοίχημα είναι να μεταφράσεις και τα δεδομένα που βρίσκονται πίσω από τους αριθμούς. Και αυτά λένε ότι υπάρχει ένα «εμφανές» και ένα «αόρατο» ποσοστό ανεργίας, πολύ μεγαλύτερο και πολύ πιο τρομακτικό για τις επιπτώσεις που θα φέρει στο μέλλον της νέας γενιάς. Νέοι και νέες, που είναι «στα χαρτιά» εργαζόμενοι μεν, στην πραγματικότητα, όμως, δεν πληρώνονται και δεν απασχολούνται δε, παραμένουν εγκλωβισμένοι. Μπορούμε, όμως, απλά να περιμένουμε να πέσει η τωρινή κυβέρνηση για να δούμε ξανά τα ποσοστά της ανεργίας να πέφτουν; Επειδή δεν μπορούμε να ζούμε με διαλείμματα, ανά τετραετία, μπαίνουμε στη διαδικασία διεκδίκησης. Σίγουρα, αν αναλογιστεί κανείς την παρούσα συγκυρία θα σκεφτεί απαισιόδοξα. Θα σκεφτεί ότι η νέα γενιά πρέπει να ανέβει έναν Γολγοθά. Ίσως ακόμα και ότι φταίει το «κακό μας βιογραφικό» που δεν τα καταφέραμε. Αυτό όμως που πρέπει να σκεφτεί, πραγματικά, είναι ότι το σκοτάδι και ο εργασιακός μεσαίωνας δεν χωράει τα όνειρά μας. Τα όνειρά μας για ζωή και αξιοπρέπεια. Χρέος μας, λοιπόν, είναι να θέσουμε τα δικά μας αναχώματα τα οποία θα στοχεύουν στην χειραφέτηση των εργαζομένων προκειμένου να ενισχύσουμε τον αγώνα για καλύτερα εργασιακά δικαιώματα, μεγαλύτερους μισθούς και περισσότερες θέσεις εργασίας. Η επίθεση που δεχόμαστε είναι ολομέτωπη και μας αγγίζει όλους και όλες συλλογικά. Συλλογική πρέπει να είναι και η απάντησή μας. Η ενίσχυση του αγώνα για το δικαίωμα στην εργασία είναι μονόδρομος, αλλά είναι γεμάτος με το δίκιο της γενιάς μας για ζωή.