Macro

Σε αυτές τις συνθήκες και σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, ο αναπτυξιακός σχεδιασμός πρέπει να υιοθετήσει νέες κατευθύνσεις που πρέπει να μας απομακρύνουν από την επικίνδυνη ψευδαίσθηση ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας «κανονικής» αναπτυξιακής πορείας. Χρειάζεται, αφενός, να πραγματοποιηθεί μια αλλαγή προσέγγισης των αναπτυξιακών εργαλείων πολιτικής, ώστε να βασιστούν σε τοπικούς και περιφερειακούς σχεδιασμούς και να κατευθυνθούν κατά προτεραιότητα στην υποστήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και συλλογικών μορφών οργάνωσης της παραγωγής στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Η αύξηση της απασχόλησης και η ανασυγκρότηση ενός κοινωνικού ιστού μέσω της πολύπλευρης αναβάθμισης του κόσμου της εργασίας, πρέπει να αποτελέσει βασικό άξονα. Χρειάζεται επίσης να στραφεί σε μεγάλο βαθμό η αναπτυξιακή στρατηγική και προς την εσωστρεφή ανάπτυξη ώστε να πραγματοποιηθεί σε εκτεταμένη κλίμακα υποκατάσταση εισαγωγών και κάλυψη τοπικών καταναλωτικών αναγκών. Η υιοθέτηση το συντομότερο δυνατό συμπληρωματικών μέσων πληρωμής, που θα εκδίδονται από δημόσιες αρχές και θα επιστρέφουν σε αυτές μέσω της φορολογίας, θα ευνοούσε με πρωτοφανή τρόπο το σχεδιασμό της τοπικής ανάπτυξης, και θα αποτελούσε ένα ισχυρό εργαλείο άμυνας απέναντι στις συνεχιζόμενες πιέσεις των δανειστών, και τη στενότητα χρηματικών πόρων. Οι πολιτικές που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, των φυσικών πόρων, αλλά και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να εγκαταλείψουν τις λογικές της αργής «προόδου» και να υιοθετήσουν σχέδια με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα, βασισμένα σε αξιόπιστες προβολές. Τα ζητήματα του περιβάλλοντος είναι σήμερα ζωτικής και πρωτεύουσας σημασίας σε ό,τι αφορά την κοινωνική συνοχή και τη βιωσιμότητα της υλικής παραγωγής. Οι θεσμοί που σχεδιάζουν, υιοθετούν και υλοποιούν τις σχετικές πολιτικές, πρέπει να αποκτήσουν τις κατάλληλες γνώσεις και εργαλεία. Εξάλλου έχει παρέλθει η εποχή που ο «ευαίσθητος μεσοαστός» πίστευε ειλικρινά ότι η ανάπτυξη, δηλαδή η μεγέθυνση του προϊόντος της οικονομίας χωρίς όρια, είναι το κλειδί της ευημερίας και για τους φτωχότερους. Σήμερα, οι περιορισμοί που θέτουν τα περιβαλλοντικά ζητήματα, η ανάγκη να αναδιοργανωθεί η παραγωγή με ορίζοντα τη βιωσιμότητα, η άμεση ανάγκη να εξαλειφθούν οι κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες, θέτουν τα όρια μέσα στα οποία πρέπει να σχεδιαστούν οι αναπτυξιακές πολιτικές. Οι πολιτικές για μια ανάπτυξη που μπορεί τότε να ονομαστεί και «δίκαιη».

Ο αναβρασμός στο χώρο του πολιτικού και κοινωνικού κέντρου θα συνεχιστεί για αρκετό διάστημα ακόμα. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι η (πασοκική ουσιαστικά) ηγεσία του ΚΙΝΑΛ αντιλαμβάνεται ως εκλογικό καθήκον της την ανάκτηση ψηφοφόρων που στράφηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Λες και οι ψηφοφόροι είναι αριθμοί που τους παίρνει και τους πάει ο άνεμος πότε από εδώ και πότε από εκεί. Δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των υλικών φορέων της «μεσαίας τάξης» στη νέα περίοδο και με γνώμονα αυτές να πολιτευτεί. Δεν έχει εκτιμήσει σωστά τη διάθεση ρήξης με την προϋπάρχουσα κατάσταση, που εξέφρασε η υπερψήφιση του ΣΥΡΙΖΑ τρεις φορές μέσα στο 2015 και η δημοσκοπική του διατήρηση σε υψηλά ποσοστά, παρά τον ανελέητο πόλεμο από την πλευρά των θιγόμενων συμφερόντων. Όποιος αντιμετωπίζει στις παρούσες συνθήκες την πολιτική αναμέτρηση στο χώρο του κέντρου σαν ένα αγώνα ρεβάνς κατά του ΣΥΡΙΖΑ, το πιο πιθανό είναι να στρέψει εναντίον του ακόμα κι αυτούς που έχουν αντιρρήσεις ή δισταγμούς για την κυβερνητική πολιτική.

Η τακτική της ΝΔ, καθώς τελεσίδικα πλέον έχει αποφασίσει να πάει έτσι ως τις εκλογές, με την άκρατη καταστροφολογία, την πόλωση χωρίς περιεχόμενο, προσωπικές επιθέσεις κ.τ.λ. δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Εμποδίζει, τουλάχιστον, να ακουστούν στην κοινωνία οι προτάσεις της κυβέρνησης, οι πρωτοβουλίες της, το έργο της. Κι αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο. Προφανώς, η ΝΔ έχει μια πολιτική που δεν πείθει ούτε τα κυβερνητικά στελέχη της —η διαφοροποίηση του κ. Μεϊμαράκη είναι μόνο αυτό που άφησαν να φανεί— ούτε και το ευρύτερο σύστημα στήριξής της. Ωστόσο, αυτό ταυτόχρονα τους ανησυχεί, διότι η πολιτική αυτή κάνει δομικές ζημιές στην ικανότητα να ηγεμονεύει ένα μεγάλο συντηρητικό κόμμα. Στενεύει, επικίνδυνα, τη βάση της με τα ανοίγματα στην ακροδεξιά —είδαμε τον αδιανόητο θαυμασμό στελέχους της ΝΔ στον Ουρμπάν της Ουγγαρίας!— και την καταστροφολογία της. Το να πηγαίνει ανάποδα από τα παραδοσιακά ιδεολογικά διεθνή στηρίγματα της μόνο οι κουτοί και φανατικοί δεν βλέπουν ότι υποσκάπτει, μακροπρόθεσμα την τελική αξιοπιστία της.

Η προσφυγική/μεταναστευτική κρίση εξελίσσεται σε ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα του 21ου αιώνα. Ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια άνευ προηγουμένου σύγχρονη μετακίνηση πληθυσμών. Οι γενεσιουργοί αιτίες, για τις οποίες ο «πολιτισμένος» κόσμος έχει συμβάλει (πόλεμοι, πείνα κ.λπ.), είναι γνωστές, αλλά οι προσφυγικές /μεταναστευτικές ροές σήμερα διχάζουν την ανθρωπότητα. Δεν πρόκειται για συγκυριακή κρίση, αλλά για αλυσιδωτή αντίδραση, η οποία εμφανίζει πλέον μόνιμα χαρακτηριστικά. Συνεπώς, το μεγάλο δίλημμα είναι αν θα παρουσιάσουμε συλλογικές και μόνιμες λύσεις ή μονομερείς και αποσπασματικές. Ο ελληνικός λαός απέδειξε ότι συντάσσεται με τις δυνάμεις της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης. Εμείς λέμε «όχι» στον περιορισμό του ασύλου, λέμε «όχι» στην κατάργηση της συνθήκης της Γενεύης, λέμε «ναι» στην αναθεώρηση του Δουβλίνου, λέμε «ναι» στην άμεση επανένωση των οικογενειών. Είμαστε υπέρ της δημιουργίας νόμιμων και ασφαλών διόδων για τους αιτούντες άσυλο, υπέρ της άμεσης αντιμετώπισης των ανθρωπιστικών αναγκών των προσφύγων, υπέρ της ισότιμης και ισορροπημένης κατανομής τους μεταξύ των κρατών - μελών της Ε.Ε. Η μάχη για τα δικαιώματα των προσφύγων αποτελεί για μας, αλλά και για την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, ζήτημα δημοκρατίας, δικαίου και αξιών.

Να βγούμε από τα σπίτια μας, να επιδιώξουμε συναντήσεις, να πάρουμε τον δρόμο, να φτιάξουμε σχέσεις συγκρουσιακές, συνετές ή ευτυχείς ανάμεσα στις διάφορες άκρες του κόσμου. Να οργανωθούμε. Οργανώνομαι πραγματικά δε σήμαινε ποτέ κάτι άλλο εκτός από αγαπώ. […] Πρέπει να οργανωθούμε, να οργανωθούμε με βάση αυτό που μας αρέσει να κάνουμε και να βρούμε τρόπους να το πετύχουμε. Η μόνη κλίμακα μέτρησης της κρίσης του κεφαλαίου είναι το στάδιο οργάνωσης των δυνάμεων που θέλουν να το καταστρέψουν.