Macro

Το Σχέδιο Ανάπτυξης χαρακτηρίζεται από οικονομισμό, που έχει εξαφανίσει όχι μόνο την ανεργία αλλά και τους υπόλοιπους κοινωνικούς στόχους (φτώχεια, ανισότητες, κοινωνικό κράτος κλπ.) από τους κεντρικούς στόχους της ανάπτυξης. Ο μοναδικός κοινωνικός στόχος του Σχεδίου, αυτός της κοινωνικής συνοχής, παραμένει προς το παρόν «άδειο πουκάμισο», ενώ η έννοια της κοινωνικά δίκαιης και περιεκτικής/χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης άγνωστη λέξη για τους συντάκτες του. Τούτων δεδομένων, δεν αποτελεί έκπληξη που αυτοί αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους ως παραγωγικό συντελεστή και όχι ως φορείς δικαιωμάτων, μέσω των οποίων αυτοί συμμετέχουν στα οφέλη της ανάπτυξης. Πράγματι, στο ειδικό κεφάλαιο της Έκθεσης για την «Εργασία», οι δύο πρώτοι στόχοι έχουν να κάνουν με τη συνεισφορά των εργαζόμενων στην οικονομία (η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας συμβάλλει στη μεγέθυνση του εργατικού δυναμικού, ενώ η βελτίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας) ενώ τα όποια μέτρα κοινωνικής πολιτικής (π.χ. βελτίωση συστήματος φροντίδας) δεν υπακούουν σε κοινωνικούς στόχους αλλά εργαλειοποιούνται για την επίτευξη οικονομικών στόχων. Ο δε τρίτος στόχος (περιορισμός της άτυπης εργασίας) αποτελεί μια ακόμα ευκαιρία για την επιτροπή Πισσαρίδη να επιτεθεί στους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις.

Τις τελευταίες μέρες οι υπουργοί του οικονομικού κύκλου επιδεικνύουν μια χαλαρότητα σχετικά με την ύφεση 15,2% το δεύτερο τρίμηνο: «Είναι κοντά στο μ.ο. της Ευρώπης», «Είναι εντός του σχεδιασμού για το σύνολο της ύφεσης του έτους», κλπ Δεν θα ήθελα να τους αγχώσω υπερβολικά ενόψει και του σαββατοκύριακου, αλλά ίσως θα έπρεπε να αγχωθούν για το χθεσινό αρνητικό ρεκόρ αποπληθωρισμού στο -2,3%, όπως αυτό προκύπτει από τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή. Και παρότι είναι γεγονός ότι αυτό είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, στην Ελλάδα είναι σαφώς εντονότερο. Ο αποπληθωρισμός δημιουργεί έναν «φαύλο κύκλο» υπό-ανάπτυξης και δημοσιονομικών προβλημάτων ειδικά όταν εμφανίζεται σε μια χώρα με υψηλό χρέος (ιδιωτικό και δημόσιο) και μεγάλο ύψος κόκκινων δανείων όπως η Ελλάδα. Και αυτό συμβαίνει γιατί τα χρέη είναι ονομαστικά, άρα όταν έχουμε αποπληθωρισμό δηλαδή μείωση του επιπέδου τιμών, το πραγματικό χρέος αυξάνεται. Ταυτόχρονα οι άνθρωποι που έχουν χρέη - συνήθως οι πιο αδύναμοι - είναι εκείνοι που πλήττονται περισσότερο και αυτοί που χρησιμοποιούν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για κατανάλωση. Αυτοί οι άνθρωποι που βλέπουν τα (πραγματικά) χρέη τους να αυξάνονται θα μειώσουν την κατανάλωση. Και αυτό όπως έχουμε μάθει με τον πιο άσχημο τρόπο στην χώρα οδηγεί σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Παράλληλα σε συνθήκες αποπληθωρισμού οι επενδυτές αναβάλλουν τις επενδυτικές αποφάσεις ενισχύοντας τις υφεσιακές τάσεις. Η κυβέρνηση οφείλει να ενισχύσει τώρα τα εισοδήματα των πολιτών, να στηρίξει τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, τους ευάλωτους, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Έχει ήδη καθυστερήσει εξαιρετικά να το κάνει και τα σημάδια ενός νέου κύκλου βαθιάς ύφεσης είναι παραπάνω από εμφανή. Και όσο και να εθελοτυφλεί η ίδια οι ευθύνες της είναι παραπάνω από προφανείς.

Στον ΣΥΡΙΖΑ δεν λειτουργούμε με ορόσημα αλλά με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας. Και ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι όχι μόνο η αντιμετώπιση της ύφεσης και  η ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά ο συνολικότερος μετασχηματισμός του παραγωγικού μοντέλου της χώρας - μια αναγκαιότητα που δεν ανακαλύψαμε όψιμα, αλλά ήδη προετοιμάσαμε ως κυβέρνηση, με την εκπόνηση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής.  Στο δικό μας όραμα η ανάπτυξη προϋποθέτει την δίκαιη κατανομή του πλούτου, τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα των κοινών αγαθών και την ευημερία των πολλών. Στηρίζεται στην παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με την  ενίσχυση της βιομηχανίας και του τουρισμού, των καινοτόμων ΜΜΕ και της  κοινωνικής οικονομίας, την αναζωογόνηση του αγροτικού τομέα, την επέκταση και την αναβάθμιση της ενέργειας και των υποδομών. Στην αντίληψη της εργασίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης και την αξιοποίηση του υψηλά καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού. Προτάσσοντας πολιτικές ενίσχυσης του εισοδήματος και των δικαιωμάτων των  εργαζομένων, τη δημιουργία σταθερών και ποιοτικών θέσεων εργασίας και την επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία. Την ολοκλήρωση των θεσμικών τομών  για την επιτάχυνση των επενδύσεων, την θεσμοθέτηση σαφών χωροταξικών κανόνων και τον  ψηφιακό εκσυγχρονισμό του κράτους.  Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα, αξιοποιώντας το δημοσιονομικό απόθεμα που εξασφάλισε ο  ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τους ευρωπαϊκούς πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, να δράσει άμεσα για να περιορίσει την ύφεση και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη, και παράλληλα να υλοποιήσει ένα συνεκτικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης. Είναι μια δυνατότητα έξω από τις προθέσεις και τις ιδεολογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης της ΝΔ. Μόνο μία κυβέρνηση με σαφές ριζοσπαστικό και ρεαλιστικό στίγμα,  μπορεί να κάνει πράξη αυτό το προοδευτικό πολιτικό σχέδιο.

Η ευαλωτότητα των μη καλά ρυθμισμένων χρόνιων αγγειακών ασθενών στον SARS-CoV-2, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νέας φάσης της πανδημίας, όπως ο χαμηλός ηλικιακός μέσος όρος, η ηπιότερη συμπτωματολογία, οι λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία, ενισχύουν την επιχειρηματολογία για τον αναβαθμισμένο ρόλο της ΠΦΥ και των δημόσιων δομών της (Κέντρα Υγείας-ΠΙ-ΤΟΜΥ) στην αποτελεσματική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Η απολύτως νοσοκομειοκεντρική οπτική του υπουργείου Υγείας για την πανδημία, δεν συμβάλλει στην ολιστική αντιμετώπιση των νέων αναγκών (συστηματική ιατρική παρακολούθηση χρονίως πασχόντων, κατ’ οίκον φροντίδα, γηριατρική φροντίδα, κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, συνέργεια υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών σε επίπεδο δήμων, πρόληψη διασποράς του ιού σε κλειστές δομές και πληθυσμούς ειδικής ευαλωτότητας κλπ) και στην καλύτερη δυνατή προετοιμασία συνολικά του Δημόσιου Συστήματος Υγείας μπροστά στο 2ο επιδημικό κύμα. Το ΕΣΥ δεν μπορεί να περιμένει την κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας με όπλα και το σχέδιο της πρώτης φάσης. Η δεύτερη πρόκληση σε αυτή τη νέα φάση έχει να κάνει με τη συστηματική και πιο τεκμηριωμένη παρέμβαση στο πεδίο της δημόσιας υγείας, με έμφαση στην βελτίωση της επιδημιολογικής επιτήρησης της πανδημίας και στο βαθμό συμμόρφωσης της κοινωνίας στις κατευθύνσεις των ειδικών. Και αυτό το τελευταίο, να πειστούν εκ νέου δηλαδή οι πολίτες ότι η διαχείριση της πανδημίας είναι στα χέρια των ειδικών, δεν μπορεί παρά να είναι προτεραιότητα. Οι επιστήμονες και η σαφής επίκληση και αξιοποίηση των υγειονομικών δεδομένων είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί στην επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες και τους παραγωγικούς φορείς αντικαθιστώντας την εικόνα του «αποφασίζουμε και διατάσσουμε» της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση του προσωπικού που έχει εκπαίδευση και εμπειρία παρεμβάσεων στην κοινότητα (επισκέπτες υγείας, νοσηλευτές με εμπειρία στην κοινοτική νοσηλευτική, κοινωνικοί λειτουργοί), ώστε να ενημερώνει-εκπαιδεύει τόσο το γενικό πληθυσμό, όσο και συγκεκριμένες ομάδες στόχους. Στις άμεσες προτεραιότητες εντάσσεται η ενημέρωση-εκπαίδευση ευπαθών ομάδων και των φροντιστών τους, επαγγελματιών και εργαζομένων σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ αυτή την περίοδο είναι κρίσιμο να δοθεί έμφαση στην αγωγή υγείας του μαθητικού πληθυσμού. Η διασύνδεση των οικείων μονάδων ΠΦΥ με τις εκπαιδευτικές δομές δίνει παράλληλα και ένα σήμα στην ευρύτερη σχολική κοινότητα (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς ) ότι αυτές αποτελούν το πρώτο σημείο άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε τυχόν εμφάνιση ύποπτων κρουσμάτων. Απαιτείται τέλος αύξηση της δυνατότητας διενέργειας τεστ από τα δημόσια εργαστήρια, με ελαχιστοποίηση φαινομένων τύπου ΕΚΕΑ, αλλά και συνολική διευκόλυνση -άρα αποζημίωση των τεστ από τον ΕΟΠΥΥ- των πολιτών στην πραγματοποίηση των τεστ, όπου απαιτείται. Και βέβαια πρώτα και κύρια, οι πολιτικές δυνάμεις, κυβέρνηση και αντιπολίτευση οφείλουν να θυμούνται –και νομίζω ότι εμείς το έχουμε συνειδητοποιήσει- ότι η διαχείριση της πανδημίας δεν είναι πεδίο μικροπολιτικού ανταγωνισμού, συγγραφής success story ή παραλληλισμών από την Παλαιά Διαθήκη, αλλά μάχη χαρακωμάτων με έναν εχθρό επίμονο και απρόβλεπτο.

Οι εκπαιδευτικοί, διαπαραταξιακά και αναντίρρητα, υλοποίησαν τις δίχως υποχρεωτικότητα εντολές της υπουργού τους. Είτε διότι θεώρησαν πως πρωτοπορούν είτε διότι φοβήθηκαν κυρώσεις, είτε διότι πίστεψαν πως παιδιά και γονείς το χρειάζονταν είτε για να τσεκάρουν τις δεξιότητές τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, είτε διότι, επί της ουσίας, είχαν ανάγκη την επικοινωνία με τους μαθητές τους. Το σχολικό έτος έληξε με πλήθος προβληματισμούς. Προσγειώθηκαν, Σεπτέμβρης πια, σε μια άνευ προηγουμένου σχολική πραγματικότητα. Τι κι αν έκαναν κι εν μέσω καραντίνας κινητοποιήσεις; Τι κι αν αντέδρασαν στις κάμερες στις σχολικές αίθουσες -φευ, πολλοί τις έβαλαν στα σπίτια τους και στων μαθητών τους; Τι κι αν ζητούν ολιγομελή τμήματα, διορισμούς εκπαιδευτικών, καθαρίστριες/ες, μάσκες κι αντισηπτικά; Μαξιμαλιστικά αιτήματα θεωρούνται τα αυτονόητα. Αντ’ αυτών, η έννοια της λέξης άδεια ευτελίζεται, οι γονικές άδειες πετσοκόβονται, κάποιοι θα έχουν άδεια αλλά θα δουλεύουν εξ αποστάσεως, υπερωριακά ή, ίσως ίσως, διακτινιζόμενοι -ω ναι, η άξια υπουργός κι αυτό θα το εφεύρει. Φαίνεται να υπάρχει εξάλειψη κάθε μορφής αντίστασης, απόρριψη κάθε κοινωνικής αντιπολίτευσης. Τω όντι, για πολλούς/ές είναι πιο εύκολο να πάρουν σκούπα και σφουγγαρίστρα απ’ το να μαζευτούν στα κατά τόπους δημαρχεία και να απαιτήσουν προσλήψεις βοηθητικού προσωπικού. Στην τελική, έχουν να περιμένουν και τα παγουρίνια. Θα τα παραλάβουν με δόξες και τιμές ή θα αντέξουν να αρνηθούν τούτα τα ύψιστης αισθητικής απόλαυσης αντικείμενα; Κι αφού οι λέξεις απεργία – στάση – αποχή είναι μάλλον καυτές και δεν παίζουν, να μην δεχτεί κανένα σχολείο τους... αμφορείς, τα παγούρια δηλαδή, μπορεί να είναι μια πράξη αντίστασης. Και μια απείρου κάλλους εικαστική παρέμβαση εάν τοποθετηθούν τα απαστράπτοντα πολύχρωμα παγούρια, παρέα με κάθε λογής σκουπίδια, να κοσμούν τις εξόδους των σχολείων. Ίσως μια τέτοια πράξη να ονομαστεί η ανταρσία του παγουρίνου και να αποτελέσει την απαρχή ενός μεγάλου κοινωνικού μετασχηματισμού, όπως η ανταρσία της Σούπας στο θωρηκτό Ποτέμκιν. Υπερβολές, θα έλεγε κανείς. Σάματις δεν είναι υπερβολικά σουρεαλιστικές οι μέρες τούτες;

Εφτά μήνες μετά οι αρμόδιοι -και τολμώ να πω οι ελίτ στις περισσότερες χώρες, αν εξαιρέσουμε τη Γερμανία και την Πολιτεία της Νέας Υόρκης (!)-, έχουν επιλέξει το αδιανόητο. Μέσα στην πανδημία, αντί να ενισχύσουν τους δημόσιους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, περίθαλψης και γενικότερα προστασίας από τον ιό, έχουν επιλέξει μια ισχυρότερη δόση νεοφιλελευθερισμού, δηλαδή ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών αυτών που υλοποιούν με επιμονή. Ειδικά στην ελληνική περίπτωση η επιλογή αυτή αποκτά εξόφθαλμες διαστάσεις, δηλαδή βγάζει μάτι. (...) Κάθε επιλογή της κυβέρνησης, και πέρα από τη διαχείριση της πανδημίας, επιβεβαιώνει ότι εργάζεται για συγκεκριμένα συμφέροντα: ευνοεί το μεγάλο τραπεζικό και χρηματιστηριακό κεφάλαιο αλλά και το κεφάλαιο των δυναμικών τομέων όπως στις ασφάλειες -που είναι συναρθρωμένο με το τραπεζικό-, στην ιδιωτική εκπαίδευση και στις ενεργειακές επενδύσεις. Τέλος, ευνοεί την ανάδειξη των πελατειακών σχέσεων και διάφορων μορφών φαβοριτισμού, από τη λίστα Πέτσα μέχρι την αναξιοκρατία και αδιαφάνεια στη διοίκηση, παραβιάζοντας συχνά τον νόμο και κανόνες του κράτους δικαίου. (...) Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία με την προϋπόθεση ότι: • Πρέπει να αναδεικνύονται θετικά οι αρετές των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών απαλλαγμένες από μια απαξιωμένη ρητορική που κόπτεται τετριμμένα υπέρ του συλλογικού, ενώ το καρπώνεται ιδιοποιητικά. • Οι αρετές να εμπλουτίζονται από τις επινοητικές πρακτικές και τους ηρωικούς αγώνες των υγειονομικών στα χρόνια της κρίσης, από το πνεύμα αλληλεγγύης στις πρόσφατες εμπειρίες όσων ασχολούνται στις ΚΟΙΝΣΕΠ, στα συνεργατικά σχήματα, στην ΚΑΟ, από τις εμπειρίες των νέων ομάδων στις τεχνολογίες και αξιοποίησης των δικτύων της τοπικότητας, εγγύτητας και γειτονίας. • Να ενεργοποιηθούν ξανά δίκτυα αλληλεγγύης που στήριξαν τους έχοντες ανάγκη, να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια, έχοντας επίγνωση ωστόσο ότι παρουσιάζεται η «κόπωση των εθελοντών» και δεν μπορεί να επαναληφθεί η κίνηση όπως στην περίοδο των φιλομνημονιακών κυβερνήσεων που διέλυσαν το κράτος πρόνοιας. Αυτός είναι ίσως ο κύριος λόγος που αυτή τη φορά πρέπει να υψωθεί μια δημοκρατική αντίδραση ελέγχου της κακοήθους επιλογής των ιδιωτικοποιήσεων που περιγράψαμε παραπάνω και επαναφοράς μέσω ενός νέου Κοινωνικού Συμφώνου του αιτήματος υπέρ της δημόσιας πρόληψης, φροντίδας και περίθαλψης έναντι του ιού, αλλά και προστασίας των στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων υπέρ ενός νέου κράτους δημοσίου συμφέροντος. Τελικά, υπέρ της ζωής και εναντίον της θανατοπολιτικής όσων επωφελούνται της πανδημίας ιδιοτελώς και ανοήτως.

1. Η Μόρια, έτσι όπως είναι δομημένη, δεν έπρεπε να υπάρξει ποτέ. Είναι αποτέλεσμα μιας ανάλγητης πολιτικής, που επιβλήθηκε από την κυρίαρχη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη. Η κοινή δήλωση ΕΕ - Τουρκικής κυβέρνησης εγκλώβισε χιλιάδες ανθρώπους στα νησιά και μετέτρεψε ένα ευρωπαϊκό ζήτημα σε δήθεν ελληνοτουρκικό. Οι Ευρωπαίοι, οι ισχυροί Ευρωπαίοι, βολεύτηκαν. Στέλνουν ψίχουλα για να έχουν τα σύνορά τους κλειστά και το κεφάλι τους ήσυχο. Στο Αιγαίο, οι πρόσφυγες και μετανάστες έγιναν μπαλάκι του πιγκ πογκ. Άνθρωποι χάθηκαν στα παγωμένα νερά του. 2. Οι μετεγκαταστάσεις προσφύγων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έγιναν, όσες έγιναν, με το σταγονόμετρο. Οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που διεκδικούσαν την εξουσία, φρόντιζαν να χαϊδεύουν με το λόγο τους ξενοφοβικές νοοτροπίες πολιτών. Το αυτονόητο, ότι οι πρόσφυγες χωρούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, έπεσε στο κενό. Το καλωσόρισμα δεν έγινε ποτέ. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες αμφισβητήθηκαν στην πράξη, συρρικνώθηκαν, έγιναν κουρελόχαρτο. Η μαύρη διεθνής κράτησε και κρατά γερά τη σκυτάλη. 3. Στη χώρα μας, οι προσπάθειες, που ήταν μεγάλες και σημαντικές σε όλα τα επίπεδα, για αναλογικό διαμοιρασμό των προσφύγων σε νομούς, σε πόλεις, σε χωριά, σκόνταψε στην "ακατανόητη" άρνηση της τοπικής αυτοδιοίκησης, που στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της εμπνεόταν και εμπνέεται από την αυταρχική και ανελεύθερη δεξιά αντίληψη. Ακόμα και αν η "υποδοχή" σε κάποια πόλη αφορούσε μικρά παιδιά, η αντίδραση ήταν ίδια. Η Λιβαδιά και ορισμένες άλλες πόλεις ήταν εξαίρεση σε ένα θλιβερό κανόνα. 4. Η Νέα Δημοκρατία έριξε μεγάλο μέρος των... προεκλογικών της επιχειρημάτων στην κατηγορία ότι για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε φιλοπροσφυγική πολιτική, την περίοδο που είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης. Έπαιξε ανοιχτά με την ακροδεξιά, το ρατσισμό και τη ξενοφοβία, είπε ασύστολα ψέματα, δημιούργησε ανόητες και κάλπικες προσδοκίες σε ένα σημαντικό μέρος των πολιτών. Και τώρα πληρώνει το λογαριασμό. Γιατί αυτοί, που, σε επίπεδο κυρίαρχης Ευρώπης, καθοδηγούν τις αντιπροσφυγικές εξελίξεις, είναι οι πολιτικοί της φίλοι, η πολιτική της οικογένεια. Και αυτή η... οικογένεια θέλει τους πρόσφυγες και μετανάστες εγκλωβισμένους στις δύο όχθες του Αιγαίου, με κάθε τίμημα, πουθενά αλλού. 5. Αλλά αν είναι έτσι ή κάπως έτσι, γεννάται το ερώτημα και τώρα τι; Πρώτα απ' όλα η Λέσβος και τα άλλα νησιά, δεν μπορούν να αποτελούν "αποθήκες" ανθρώπινων ψυχών. Οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους χρίζουν διεθνούς προστασίας και η προστασία συμπεριλαμβάνει τη στέγη, την τροφή, την παιδεία, την υγειονομική περίθαλψη, την ένταξη. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί για τόσο μεγάλους πληθυσμούς, σε τόσο μικρές κοινωνίες. Είναι, λοιπόν, η στιγμή να διεκδικήσουμε τη μεταφορά των προσφύγων στην ενδοχώρα, τον ισότιμο - αναλογικό διαμοιρασμό σε όλη τη χώρα και τη διαβίωσή τους σε ανθρώπινους και αξιοπρεπείς χώρους, όπως ξενοδοχεία κλπ. 6. Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα -και όχι πρόβλημα-, αφορά το σύνολο της Ευρώπης, η οποία έχει τεράστιες ευθύνες για τους πολέμους, τις ανισότητες, την πείνα. Ο συντονισμός μας με κόμματα, οργανώσεις, συλλογικότητες, κινήματα, που δρουν στην Ευρώπη και έχουν διαφορετική και ανταγωνιστική αντίληψη, από αυτή της δεξιάς και ακροδεξιάς, είναι όχι απλώς απαραίτητος, αλλά και εφικτός. Είναι ο μόνος τρόπος για να διεθνοποιήσουμε το ζήτημα και να υπάρξει ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης, ένα μεγάλο αντιπολεμικό κίνημα.

Η πραγματικότητα είναι η εξής: ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχτηκε σε κόμμα εξουσίας μέσα από μια κοινωνική συμμαχία που ζητούσε τομές και αλλαγή πολιτικής στη χώρα.  Έτσι έγινε κυβέρνηση. Και μόνο μέσα από την ανασυγκρότηση μιας τέτοιας κοινωνικής συμμαχίας μπορεί να το ξανακάνει. Και οι κοινωνικές συμμαχίες δεν είναι επικοινωνιακά κόλπα. Έχουν περιεχόμενο: αφορούν όλες τις πολιτικές και θεσμικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν για την υπεράσπιση της εργασίας, του κοινωνικού κράτους και του δημοσίου συμφέροντος, τη θωράκιση της διαφάνειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της χώρας. Μετασχηματισμοί είναι αυτά. Τους φοβάστε; Πολύ καλά κάνετε. Και ως κουτοπόνηροι καλοθελητές σπεύδουν να νουθετήσουν τον πολιτικό τους αντίπαλο, του οποίου την ολοκληρωτική πολιτική εξουδετέρωση επιθυμούν διακαώς: παιδιά, με αυτά τα μυαλά κλείνετε τις πόρτες στον κόσμο, λένε, και υπονομεύετε τη διεύρυνση που εσείς επιδιώκετε. Αλήθεια τώρα; Πολύ συγκινητικό το ενδιαφέρον τους. Ας έχουν υπόψιν ότι η ηλικιακή ανανέωση, η ενεργητικότητα και ο πολιτικός ριζοσπαστισμός, όταν υπηρετούνται με συνέπεια, δεν κλείνουν καμία πόρτα. Δρόμους συνάντησης με την απελπισμένη κοινωνία ανοίγουν. Και πολύ σύντομα θα το διαπιστώσουν. Ξανά.

«Οι μάζες δεν κινητοποιήθηκαν για τη βελτίωση των βιοτικών τους συνθηκών, ούτε για το ψωμί, αλλά για να υπακούνε –τέτοιο είναι το έργο του φασιστικού μηχανισμού». Εδώ έγκειται το καύχημα του νεοφιλελευθερισμού: η ολοκληρωτική κοινωνία που δημιουργεί, με τη φυσικοποίηση των ανισοτήτων και την ιδεολογική ηγεμονία της «αξιοσύνης» και του ανταγωνισμού, έστρεψε τον εργάτη εναντίον του εαυτού του. Η καπιταλιστική αλλοτρίωση, τουτέστιν η γενικευμένη απανθρωπιά, καθιστά τον μέσο Ευρωπαίο ανίκανο να νιώσει. Αναισθητοποιημένος, εγκλωβισμένος στη μίζερη χαμοζωή της –επισφαλούς- μισθωτής εργασίας, κοιτά τις φλόγες στη Μόρια ωσάν να βρίσκεται σε κινηματογραφική προβολή. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τα αυτονόητα: για τον καπιταλισμό, την πολεμική μηχανή, την κρεατομηχανή που στοιβάζει κατατρεγμένους σε κοντέινερ, που αδυνατεί να μοιράσει τον πλούτο και στερεοποιεί τις ακραίες ταξικές διακρίσεις, ας μιλήσουμε, πάλι και πάλι, για το μόνο υπαρκτό, δολοφονικό  πολιτικό σύστημα. Όσο οι απανταχού εργάτες αδυνατούν να ζήσουν απ’ τη δύναμη των χεριών τους στον τόπο που διάλεξε γι’ αυτούς η τυχαιότητα της καταγωγής κι όσο η Δύση παραμένει κυρίαρχη εκμεταλλευτική δύναμη, ο μέσος άνθρωπος, δυστυχισμένος, θα εκφασίζεται.  Ας μιλήσουν, λοιπόν, για τον καπιταλισμό και όσοι δεν τολμούν ακόμα. Επείγει.

Μία από τις σημαντικότερες θεωρητικές παρακαταθήκες που άφησε ο Νίκος Πουλαντζάς ευρίσκεται στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου βιβλίου του, που έχει τίτλο «Προς έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό». Το κεντρικό επιχείρημα εκείνου του κειμένου είναι η θεμελίωση του δημοκρατικού δρόμου στον σοσιαλισμό επί τη βάσει της διττής εξουσίας. Μέσω μιας κριτικής τόσο της σοσιαλδημοκρατίας όσο και του σταλινισμού, ο Πουλαντζάς υποστηρίζει ότι τα κόμματα που εργάζονται για τη δημοκρατική πορεία προς τον δημοκρατικό σοσιαλισμό οφείλουν να εξασφαλίζουν τη δημοκρατία τόσο στο κοινοβούλιο και στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς όσο και στη βάση της κοινωνίας και στην αυτοδιαχείριση. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο αποκτά το συγκεκριμένο πολιτικό της νόημα η διάκριση μεταξύ της εξουσίας του προέδρου και της Κ.Ο. αφενός και εκείνης της Κ.Ε. και του γραμματέα της αφετέρου. Τα ζητήματα θεσμών, κανόνων και δημοκρατίας στην Αριστερά δεν τίθενται μόνον αξιακά. Η Αριστερά δικαίως καυχιέται για τον εαυτό της ότι στηρίζει τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο προωθεί τις αξίες της σε επιστημονική, δηλαδή ιστορικο-υλιστική ανάλυση των πραγματικών συνθηκών της ύπαρξής της και της στρατηγικής της προοπτικής. Η επιμονή λοιπόν στην πραγματική διάκριση των εξουσιών μεταξύ προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής δεν είναι τυπολατρία. Είναι ο μοναδικός τρόπος να μπορέσει το κόμμα της Αριστεράς να επιτελέσει επαρκώς το κεφαλαιώδους σημασίας εγχείρημα της σύνδεσης με τη βάση της κοινωνίας. Να το θέσω ωμά: η εκλογή του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (και όχι του προέδρου) αποτελεί μία από τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι το συγκεκριμένο όργανο εκφράζει τις οργανώσεις βάσης που εκπροσωπεί – και ότι δεν εγκρίνει απλώς τις αποφάσεις του προέδρου.