Στέφανος Δημητρίου

12
02

Στέφανος Δημητρίου: Ηλίας, Μπάμπης, Λεωνίδας, Γρηγόρης, Μιχάλης

Ο Νίκος Φίλης δεν έχει ανάγκη υπεράσπισης από προπηλακισμούς. Η δημόσια παρουσία του και ο πολιτικός-κοινοβουλευτικός λόγος του εμπλουτίζουν τη δημόσια σφαίρα. Εχει κερδίσει με την αξία του το να είναι αυτός που είναι και να τιμά τον πολιτικό κόσμο, και όχι μόνο την Αριστερά, χρόνια τώρα. Εικάζω ότι αυτό θα του το πιστώνουν και πολιτικοί αντίπαλοι, τουλάχιστον όσοι δεν ενδιατρίβουν στον φανατισμό. Η αντιμετώπισή του, όμως, δείχνει ότι δεν υπάρχουν μόνο δυο διαφορετικά σχέδια –πράγμα απολύτως θεμιτό– για την προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., αλλά δυο διαφορετικές νοοτροπικές στάσεις. Ο ίδιος πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ- Π.Σ. θα πρέπει να γίνει ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό δημοκρατικό, σοσιαλιστικό κόμμα. Αυτό, σε αναφορά προς την προοπτική ενός δημοκρατικού, πολιτικά φιλελεύθερου –δηλαδή με όλα τα γνωρίσματα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου– αλλά και ρεπουμπλικανικού, ως προς τη δημόσια αρετή και τη διαρκή πρόκριση του δημοσίου συμφέροντος, δημοκρατικού σοσιαλισμού, θα ασκήσει μία πραγματικά σοσιαλδημοκρατική πολιτική. Ως τέτοιο κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα ασκήσει μια πολιτική ανασύνταξης του κοινωνικού κράτους, διασφάλισης των δημοσίων αγαθών και δικαιότερης διανομής του πλούτου, επεξεργαζόμενος, όμως, και προτάσεις για το πώς θα παραχθεί ο προς διανομή πλούτος. Και εν επιγνώσει ότι όλα αυτά συνιστούν μείζονα διακυβεύματα στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, άρα ότι το κρίσιμο ζητούμενο είναι το αν είναι εφικτή η πολιτικοποίηση της παγκοσμιοποίησης και η δημοκρατική διακυβέρνησή της, με πρώτο βήμα την πολιτική και συνταγματική συνοργάνωση της Ευρώπης και, μάλιστα, μιας Ευρώπης με στρατιωτική αυτάρκεια, η οποία θα επιτελέσει στρατηγικό ρόλο ως προς την εξισορρόπηση του ανταγωνισμού με τις άλλες δυνάμεις. Οπως και τα προβλήματα, έτσι και οι λύσεις τους υπερβαίνουν τα όρια του εθνικού κράτους, χωρίς, βέβαια, να εκμηδενίζεται η σημασία του τελευταίου. Τα παραπάνω συνεπάγονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ως κατεξοχήν δύναμη υπεράσπισης της ευρωπαϊκής και της δημοκρατικής ιδέας, θα ανελάμβανε καθοριστικές πρωτοβουλίες για συντονισμό με τις άλλες δυνάμεις της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Πιστεύω ότι δεν χρειάζεται, προκειμένου να επιτευχθούν αυτά, να μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σε ένα κόμμα-δίκτυο. Μπορεί να είναι ένα κόμμα με συνεκτικό οργανωτικό ιστό και με δικτύωση στην κοινωνία και με ψηφιακές δυνατότητες. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να είναι ούτε κόμμα-φρούριο ούτε κόμμα-χυλός, ολίγον άγευστος, αρκετά νερόβραστος, ώστε να πέφτει ευκολοχώνευτος σε όλους. Η σοσιαλδημοκρατική του πολιτική θα είναι ο τρόπος για να βελτιώνει το σήμερα και το αύριο των ανθρώπων. Και αυτό είναι το πραγματικό ανεξάλειπτο ίχνος μιας στρατηγικής επιδίωξης για κοινωνικό μετασχηματισμό, στο πλαίσιο του οποίου ο δημοκρατικός σοσιαλισμός δεν θα είναι ένα άλλο πολίτευμα, αλλά θα είναι η κοινωνικά δικαιότερη πολιτική δημοκρατία.
Περισσότερα »
07
09

Στέφανος Δημητρίου: Η άρνηση του εμβολιασμού ως πρόβλημα δημοκρατίας

Οι θεσμοί πρέπει να πείθουν, διότι μέσω αυτών διαμορφώνεται πολιτική συνείδηση. Χωρίς την τελευταία, η έννοια του γενικού συμφέροντος σπαράσσεται από τον ατομικισμό του καθενός και της καθεμιάς χωριστά. Χωρίς την αρχή του γενικού συμφέροντος, το συλλογικό «εμείς» καθίσταται αποικία των αδηφάγων «εγώ». Συνεπώς, το πρόβλημα της άρνησης του εμβολιασμού είναι και πρόβλημα δημοκρατίας. Και εδώ δυσκολεύουν περισσότερο τα πράγματα, διότι μέσω του αντιεμβολιαστικού ρεύματος ανασυντάσσεται η Ακρα Δεξιά, η οποία έχει ως ευεπίφορο έδαφος πάντοτε τον βαθύ διχασμό, προκειμένου να απονομιμοποιήσει περαιτέρω τους δημοκρατικούς πολιτικούς θεσμούς. Είναι πολύ πρόσφατο το σύνθημα «Δεν είναι η κλιματική αλλαγή, είναι η δημοκρατία που την πατρίδα μας δολοφονεί». Η πανδημία, βεβαίως, θα συνεχίσει με μεταλλαγές του ιού. Οταν αποτελεί ζητούμενο το αν είναι επιτεύξιμη μια δημοκρατική διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης, ώστε να υπάρξουν πολιτικές μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων μέσω ανακατανομών, επειδή μια τέτοια πολιτική δεν είναι εφικτή πλέον σε επίπεδο εθνικών κρατών, άρα είναι αναγκαία η συνταγματική συνοργάνωση και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης σε πλαίσιο ισότιμης συνύπαρξης των μελών της, τότε είναι δύσκολο να μη θεωρηθεί αναγκαία η δίκαιη ανακατανομή των εμβολίων με προτεραιότητα τις χώρες των ξεχασμένων του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο ότι το στέλεχος «Δέλτα» του ιού είναι η ινδική μεταλλαγή του. Εάν οι κοινωνικές ανισότητες πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πεδίο της παγκοσμιοποίησης, τότε είναι ανθρωποβόρα, κυνική υποκρισία το να νομίζει κανείς ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας μπορεί και να μην είναι παγκόσμια. Η αντιμετώπιση της πανδημίας, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, καθώς και των κοινωνικών ανισοτήτων επιβάλλει η δημοκρατική, σοσιαλιστική Αριστερά να σκεφτεί τα προβλήματα και τις ζητούμενες λύσεις τους σε άλλο εννοιολογικό πλαίσιο. Δεν υπάρχουν εθνικές, τοπικές λύσεις σε οικουμενικά, παγκόσμια προβλήματα. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να σκεφτούμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για πιο δίκαιες και δημοκρατικές κοινωνίες.
Περισσότερα »
12
04

Μια πιο διευρυμένη πολιτική ιδιότητα;

SUE DONALDSON, WILL KYMLICKA, Ζωόπολις. Μια πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, μετάφραση: Γρηγόρης Μολύβας, εκδόσεις Πόλις, σελ. 512 Ας ξεκινήσουμε από την πιο γνωστή θέση περί της ηθικής υποχρέωσης, την οποία υπέχουμε απέναντι στα ζώα. Ξεκινώντας από τις κύριες παραδοχές που συγκροτούν την εν λόγω θέση, διαπιστώνουμε ότι αυτές συνίστανται στο ότι αυτές οι υποχρεώσεις ισοδυναμούν με καθήκοντα έναντι του εαυτού μας. Εμείς, ως άνθρωποι, είμαστε φορείς ηθικής συνείδησης, καθώς και υποκείμενα δικαιωμάτων, οπότε έχουμε δυνατότητα καταλογισμού για οτιδήποτε είναι ανήθικο, όπως η βάναυση συμπεριφορά έναντι των ζώων. Συνεπώς, το καθήκον για σωστή μεταχείριση των ζώων είναι καθήκον και προς εμάς τους ίδιους και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά μας. Βεβαίως, είναι προφανής η σχετική επιταγή ως προς τη συμμόρφωση προς τον νομικό κανόνα. Αυτή δεν αφορά την εσωτερική ηθική μας νομοθεσία, αλλά την εξωτερική συμπεριφορά μας, καθώς και τις συνέπειές της προς τους άλλους, δηλαδή και τα ζώα. Η εν λόγω προβληματική απολήγει ότι πρέπει να φερόμαστε στα ζώα, οδηγούμενοι από το ίδιο καθήκον που έχουμε απέναντι στην ανθρωπότητα. Είναι σαφές ότι πρόκειται για μια ανθρωποκεντρική θεώρηση, οπότε το ερώτημα είναι αν μας είναι αρκετή αυτή η θεώρηση. Στο κέντρο των δικαιωμάτων βρίσκεται πάντοτε ο άνθρωπος ως πρόσωπο εγγενούς αξίας. Η αξία του ανθρώπου είναι ο πυρήνας των δικαιωμάτων. Ως τέτοιος ο άνθρωπος οφείλει να συνυπάρχει και να μοιράζεται τις πόλεις και τα χωριά στα οποία ζει με τα ήμερα ζώα, όπως επίσης οφείλει να προστατεύει και το σπίτι των άγριων ζώων από κάθε ανθρώπινη επέμβαση. Όμως, μετά τα ατομικά, τα πολιτικά και τα κοινωνικά δικαιώματα, βαθμηδόν εντάσσονται στο πλαίσιο των δικαιωμάτων και τα δικαιώματα των ζώων. Αυτή η ένταξη θα αποτυπωθεί και στη συνταγματική τους κατοχύρωση.
Περισσότερα »
05
04

Στέφανος Δημητρίου: Ποιοι είμαστε εμείς και γιατί μας ενδιαφέρει η Επανάσταση του 1821;

Είναι η Πολιτεία την οποία δημιουργεί η θεμελιώδης, πολιτική πράξη της Ελληνικής Επανάστασης, με την οποία το γένος μετατρέπεται σε έθνος, σε επαναστατημένο λαό, σε αυτόνομο πολιτικό υποκείμενο. Ο πολιτικός στοχασμός του Πολυζωίδη, σε αυτή τη δοκιμιακή μορφή που τον εκθέτει, αλλά χωρίς να του λείπει η επιχειρηματολογική στιβαρότητα και συνοχή, είναι μια έξοχη συνηγορία υπέρ της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Είναι σπουδαίο δείγμα του θεωρητικού προβληματισμού της Επανάστασης. Και επειδή η δημοκρατική, συνταγματική πολιτεία είναι το πεδίο της πολιτικής μας συνύπαρξης, καθώς και της καταξίωσης του πολιτικού πλουραλισμού, εντός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, η Ελληνική Επανάσταση εξακολουθεί να μας αφορά για τον εξής λόγο: Όλοι μας γεννηθήκαμε σε διαφορετικές χρονολογίες. Όμως, ως πολίτες, είμαστε όλοι και όλες συνομήλικοι, γιατί, ως πολίτες, έχουμε την ίδια γιαγιά και την ίδια μάνα. Η πρώτη είναι η Γαλλική Επανάσταση, η δεύτερη, η δική μας, η Ελληνική, το 1821. Η Επανάσταση γέννησε την ελληνική Πολιτεία, δηλαδή το «Εμείς» του πολιτικού σώματος, δηλαδή εμάς. Ως εκ τούτου, η πολιτική μας ταυτότητα γράφει και 1789 και 1821. Η Επανάσταση του 1821 μας ενδιαφέρει και σήμερα, διότι θα μας νοιάζει πάντα η δημοκρατική Πολιτεία, επειδή, χωρίς αυτήν, δεν θα είμαστε πια «Εμείς», δηλαδή πολιτική κοινότητα. Θέλουμε να παραμείνουμε τα ισότιμα μέλη αυτού του «Εμείς», περιφρουρώντας τη δημοκρατική πολιτεία; Τι σημαίνει αυτό για εμάς, σήμερα; Νά η δοκιμασία της πολιτικής μας αυτεξουσιότητας. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση της Επανάστασης, 200 χρόνια μετά: ο εθνικός και πολιτικός αναστοχασμός μας. Εάν είναι έτσι, τότε η Επανάσταση δεν μας ενδιαφέρει απλώς, αλλά μας νοιάζει και μας καίει.
Περισσότερα »
14
03

Στέφανος Δημητρίου: Ανασφάλεια δικαίου

Οι αστυνομικές πρακτικές αντιβαίνουν προς τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και αλλοιώνουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της δημοκρατίας. Η κυβερνητική πρακτική προσδιορίζει αυταρχικό κράτος. Το κράτος έχει το μονοπώλιο της νόμιμης βίας. Όταν, όμως, αυτό ερμηνεύεται ως αναδιατύπωση της -αλήστου μνήμης- φράσης «Εσείς είστε το κράτος», τότε η βία «πονάει» το κράτος δικαίου. Η απάντηση σε αυτό, όμως, δεν μπορεί να είναι η αντεστραμμένη -προς την αστυνομία- βία, διότι η κοινωνία θα δηλητηριαστεί από το γενικευμένο μίσος. Μόνο η γρηγορούσα δημοκρατική συνείδηση και η ενεργός πολιτική συμμετοχή και συνεργασία μπορούν να αφυπνίσουν την έμφοβη, ληθαργούσα κοινωνία. Μόνο αυτή η δημοκρατική εγρήγορση μπορεί να διαφυλάξει το δημοκρατικό κράτος δικαίου. Μόνον αυτό μπορεί να εγγυηθεί τη συζυγία των όρων «δημοκρατία και ασφάλεια». Εάν η κοινωνία συνηθίσει το «πονάω», τότε θα έχει αρχίσει να συνηθίζει και τον ανεπαίσθητο εκφασισμό της.
Περισσότερα »
27
02

Στέφανος Δημητρίου: Ένα επιλεκτικό κράτος δικαίου;

Η αξίωση να εφαρμοστεί ο νόμος δεν συνιστά συμπάθεια προς το πρόσωπο και τις απεχθείς εγκληματικές πράξεις για τις οποίες καταδικάστηκε. Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε νεκρό από απεργία πείνας. Εάν συμβεί, τότε θα αλλοιωθεί η σύμφυση δημοκρατίας και κράτους δικαίου: όταν ένας άνθρωπος, ο οποίος εκτίει τη δίκαιη ποινή του, διεκδικεί ισόνομη μεταχείριση, δεν θα πρέπει να καταφεύγει στην απεργία πείνας ούτε να υφίσταται τη βάσανο της αναγκαστικής σίτισης. Δεν αρμόζουν αυτά σε κράτος δικαίου. Αυτά απαξιώνουν τον διαφωτιστικό και δημοκρατικό ανθρωπισμό, ο οποίος ενέπνευσε τον ευρωπαϊκό, συνταγματικό πολιτισμό, αλλά και την αξιακή μας αντίληψη για τη δημοκρατία. Απαξιώνουν την ίδια την αρχή της ισονομίας, χωρίς την οποία δεν μπορούμε να είμαστε πολίτες σε ευνομούμενη Πολιτεία. Μας απαξιώνει ως ανθρώπους σεβόμενους την αξία της ανθρώπινης ζωής χωρίς εξαιρέσεις. Το άρθρο 2, παρ. 1 του συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», δεν χωράει εξαιρέσεις. Αλλιώς η βαρβαρότητα θα είναι ο κανόνας.
Περισσότερα »