Αναδημοσιεύσεις

Με τίτλο «Τοπικές Εμπειρίες με Παγκόσμια Σκέψη», πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τριήμερο εκδηλώσεων (21-23 Σεπτεμβρίου) τις…

Εντάξει, είναι λίγο ακριβές οι φρεγάτες, αλλά η συμφωνία μάς δίνει τη δυνατότητα να στείλουμε στρατό στο Μάλι να κάνει ότι πολεμάει τους Τουαρέγκ, δεν το λες και λίγο. Και αυτό μόλις για 10 δισ., πότε θα ξαναείχαμε τέτοια ευκαιρία; Από την άλλη, βέβαια, και η Μικρασιατική Εκστρατεία έτσι απλή φαινόταν στην αρχή. Άμα βρεθούν οι Τουαρέγκ να προελαύνουν στο Καπανδρίτι, δεν θα σας αρέσει. Στην Υποσαχάρια και στο Σαχέλ σάς χώσαμε στην μπεσαμέλ, είπε απευθυνόμενος αυστηρά στον ΣΥΡΙΖΑ ο πρωθυπουργός, κλείνοντας την ομιλία του.

Με έναν πολύ δύσκολο χειμώνα να βρίσκεται προ των πυλών, με την κούρσα των ανατιμήσεων σε είδη πρώτης ανάγκης, στο ρεύμα, στο πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο, να προοιωνίζεται πραγματικά δύσκολες στιγμές για χιλιάδες νοικοκυριά, με την αγορά να στενάζει, την ανεργία να καλπάζει, τα εισοδήματα να εξανεμίζονται, την πανδημία να ανατρέπει σταθερές και τους –εξαιτίας της– χιλιάδες θανάτους να πιστοποιούν την κυβερνητική αποτυχία στη διαχείρισή της, με τις δραματικές συνθήκες που επικρατούν στο ΕΣΥ, με την εκρηκτική κατάσταση στο χώρο της Παιδείας, με την προκλητική εξυπηρέτηση «ημετέρων», γνωρίζουν καλά στην κυβέρνηση πως είναι θέμα χρόνου να ξεσπάσει –ήδη τα πρώτα σημάδια έχουν κάνει την εμφάνισή τους– η συσσωρευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια. Κι αυτό ακριβώς θέλουν να αποφύγουν. Καταφεύγοντας σε κάτι που όχι μόνο ξέρουν να κάνουν καλά, αλλά το πιστεύουν κιόλας: στην καλλιέργεια ενός κλίματος έντονου φόβου, προκειμένου να ακυρωθεί κάθε προσπάθεια συλλογικής δημοκρατικής δράσης. Θα έλεγε κανείς πως υπάρχει ένα λεπτό νήμα που συνδέει όλες τις μορφές έκφανσης της κυβερνητικής πολιτικής και που μορφοποιείται –δημοσιογραφική αδεία– στο σχήμα «σφυρί–καρφί». Όπου «καρφί», οποιοδήποτε πρόβλημα, όποιας φύσης, όποιας αφετηρίας, όποιας αντιμετώπισης και αν χρήζει. Και «σφυρί», η εύκολη κυβερνητική επιλογή των απαγορεύσεων, της στοχοποίησης, του αυταρχισμού. Όχι ελλείψει άλλων εναλλακτικών, αλλά ως απόρροια συνειδητού πολιτικού σχεδιασμού.

Σύμφωνα με τον Μιτεράν, η Ε.Ε. των 15 έπρεπε κατ’ αρχήν να μετεξελιχθεί σε ομοσπονδία, η οποία μαζί με τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης θα συναποτελούσαν την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία. Η εξέλιξη των πραγμάτων υπήρξε μια πλήρης διάψευση του οράματος του Μιτεράν, καθώς επί της ουσίας, η διεύρυνση προς Ανατολάς πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα ουσιαστικό βήμα εμβάθυνσης και ενίσχυσης της συνοχής της Ε.Ε. Η διαμάχη Γαλλίας-Γερμανίας για τη διεύρυνση προς Ανατολάς έληξε με έναν συμβιβασμό την άνοιξη του 1998. Τότε η Γαλλία των Σιράκ-Ζοσπέν επέβαλε στην Γερμανία του Κολ να αποδεχθεί τη συμμετοχή της Ιταλίας στην πρώτη ομάδα χωρών της ευρωζώνης και σε αντάλλαγμα απέσυρε το βέτο της στη διεύρυνση προς Ανατολάς. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι η δεύτερη φορά που φαίνεται ότι θα έχει μοιραίες επιπτώσεις στη σταθερότητα των Βαλκανίων. Πριν από 30 χρόνια, το καλοκαίρι του 1991, ένας άλλος συμβιβασμός ήταν μοιραίος για την Ευρώπη. Η τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα των 12, στο όνομα της ομαλής πορείας προς τη σύνοδο κορυφής του Μάαστριχτ, υπέκυψε στην εκβιαστική πίεση της Γερμανίας και αναγνώρισε εσπευσμένα και χωρίς να υπάρχουν σταθεροποιητικές εγγυήσεις, τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Στην Ελλάδα δεν είχαμε ποτέ κινήματα υπέρ της αύξησης του όγκου των δημόσιων συγκοινωνιών, υπέρ της προσβασιμότητας σε όλη την πόλη, υπέρ της κινητικότητας όλων των υποκειμένων όλες τις ώρες χωρίς προβλήματα ασφάλειας, παρά μόνο ως εξαιρέσεις. Στην ερώτηση «θες κι άλλα λεωφορεία», οι περισσότεροι θα απαντήσουν αυθόρμητα και αυθεντικά ναι, αλλά δε θα σταθούν ούτε μισό λεπτό για να το διεκδικήσουν, ενώ οι ίδιοι σπαταλάνε κάθε μέρα ώρες από τη ζωή τους στο δρόμο και την κίνηση, σε βρώμικα και σκοτεινά λεωφορεία που περνάνε όποτε λάχει. Καμία αμφιβολία δεν είχα πως η ΝΔ δε θα κάνει τίποτε για αυτά. Το κόμμα αυτό έχει τόση σχέση με τον ποιοτικό δημόσιο χώρο όσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το δημόσιο πανεπιστήμιο. Εδώ όμως η ευθύνη αφορά την άλλη μεριά, που κυβέρνησε για 4μιση χρόνια. Μάλιστα κυβέρνησε έχοντας ως προνομιακό κοινό αναφοράς της τους ανθρώπους που κατεξοχήν ταλαιπωρούνται από τις ελλείψεις στα ΜΜΜ. Ο ΣΥΡΙΖΑ σάρωσε στη δυτική Αθήνα και το δυτικό Πειραιά αλλά δε θεώρησε κρίσιμο να αλλάξει την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων σε αυτό το επίπεδο. Φυσικά υπήρχαν χρήματα, αλλά επιλέχτηκε να δοθούν αλλού. Αυτά τα λάθη κοστίζουν πολύ περισσότερο από όσο φαίνεται. Ο δημόσιος χώρος δε μειώνεται μόνο από τις επιθέσεις του ιδιωτικού αλλά και γιατί αδράνησαν οι υποτιθέμενοι υπερασπιστές του και δεν έκαναν ότι μπόρεσαν για να τον οχυρώσουν.

Tο «αντίο» είναι μια λέξη δύσκολη όταν αυτό είναι το τελευταίο. Δύσκολα λέμε, λοιπόν, αντίο στον σύντροφό μας τον Τάσο Κουράκη. Αντίο, αλλά κρατάμε από εσένα πολλά. Το ήθος, την ευγένεια, την αγωνιστικότητα, την ατελείωτη ποιητική σου διάθεση, τη γνώση, την κριτική και αναστοχαστική σκέψη, το πάθος για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Κυρίως, όμως, θα πω, τον τρόπο που καταλάβαινες την πολιτική, που έκανες πολιτική. Κάποια στο διαδίκτυο σημείωσε ότι ριζοσπαστική αριστερά σημαίνει Τάσος Κουράκης. Συνυπογράφω βάζοντας ένα (και) Τάσος Κουράκης. Όχι για να κλέψουμε λίγη από την απαράμιλλη αριστεροσύνη του. Αλλά για να πούμε τούτο: Ο Τάσος ήταν με τη συλλογικότητα. Αυτό το «και», το «με», το «μαζί», ήταν που ξεχώριζε τον αγαπημένο μας σύντροφο, αλλά και κάτι άλλο, που όμοιό του δεν έχω γνωρίσει. Ο Τάσος έκανε πράγματα που δεν περίμενες από έναν πολιτικό, έστω και αν αυτός ήταν της ριζοσπαστικής αριστεράς. Όχι, δεν αναφέρομαι στην Παλαιστίνη και στο ταξίδι στην Γάζα. Όχι, δεν σημειώνω το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο φόρουμ και τις διαδηλώσεις στις ευρωπαϊκές πόλεις. Ούτε καν στις εξαιρετικές ποιητικές συλλογές, που τον ξεχώριζαν. Ο Τάσος ήταν (ανάμεσα σε πάρα πολλά) του κινήματος. Και λοιπόν, θα μου πείτε…. Ναι, αλλά ο Τάσος Κουράκης ήταν (ας με συγχωρέσει για τον όρο) παλαιάς κοπής. Που σημαίνει, στην προκειμένη, ότι όσα έκανε δεν τα διαλαλούσε κατ’ ανάγκη, δεν ήταν μέρος του πλούσιου, έτσι κι αλλιώς, βιογραφικού του. Εξηγούμαι: Την περίοδο που ήταν βουλευτής, σε εκείνα τα πέτρινα, αλλά συναρπαστικά χρόνια του 3%, ο Τάσος μας συμμετείχε χωρίς δεύτερη σκέψη (και) στο κίνημα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των κρατουμένων. Δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Είχε πολιτικό κόστος, όπως κάθε τι που υπερβαίνει τα εσκαμμένα και διεισδύει στο άβατο του συστήματος. Που θίγει τον πυρήνα του νόμου και της τάξης. Αλλά ο Τάσος το έκανε. Δεν πήρα την άδειά του για να το γράψω, αλλά τώρα πια έχω την αίσθηση πως δεν υπάρχει λόγος να το έχουμε απλώς στο μυαλό μας, όσοι και όσες το έχουμε… Ήταν λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, αρκετά χρόνια πριν. Σε πόλη της περιφέρειας διεξαγόταν δίκη, που δεν είχε πολιτικό άρωμα. Ζητήσαμε από τον Τάσο να είναι μάρτυρας γνώμης, μάρτυρας υπεράσπισης. Και ο Τάσος πήγε. Η δίκη αναβλήθηκε για λίγες ημέρες αργότερα, μια ανάσα πριν από τις εκλογές, που ανάμεσα σε άλλα θα κρινόταν η βουλευτική έδρα της Θεσσαλονίκης. Στους διαδρόμους του δικαστηρίου βρήκαμε τον Τάσο Κουράκη για να του πούμε τα νέα, να τον ευχαριστήσουμε και να του (μας) ευχηθούμε καλή επιτυχία στις εκλογές. Μας άκουσε και η απάντησή του μας αιφνιδίασε: «Την ημέρα της δίκης θα είμαι πάλι εδώ» και ας ήξερε τις τυχόν συνέπειες αυτής της απόφασης. «Θα είμαι εδώ» και συνέχισε να διαβάζει το βιβλίο που είχε στα χέρια του. Μικρό, αλλά τεράστιο δείγμα του συντρόφου μας. Η ζωή πρώτα απ' όλα, το δίκιο, η αλληλεγγύη στον άνθρωπο, τα δικαιώματα, η ελευθερία. Θα είχα να πω πολλά για αυτές τις μικρές στιγμές, που έδειχναν το μεγαλείο του Τάσου Κουράκη. Αλλά έως εδώ. Και κάτι ακόμα: τον Τάσο Κουράκη δεν τον ήξερα πάντα. Τον γνώρισα ως βουλευτή του Συνασπισμού και αγνοούσα (κακώς) την πολιτική διαδρομή του. Σε μια από τις συζητήσεις που κατά διαστήματα κάναμε και δεν αφορούσαν τα δικαιώματα, είπα στον Τάσο, με βάση στερεότυπα, που ασφαλώς και εγώ κουβαλούσα, ότι είμαι σίγουρος ότι προέρχεται από το ΚΚΕ Εσωτερικού. Αιφνιδιασμός: «Όχι, ήμουν στο ΚΚΕ». Τον κοίταζα… «Γιατί σου κάνει εντύπωση; Εσύ ήσουν στο Ρήγα και εγώ στην ΚΝΕ. Εσύ στο ΚΚΕ Εσωτερικού και εγώ στο ΚΚΕ. Και οι δύο είμαστε στον ΣΥΡΙΖΑ και αυτό που έχουμε σήμερα είναι πάρα πολύ σημαντικό. Γιατί μάθαμε ο ένας από τον άλλο. Μάθαμε να ακούμε, να συζητάμε, να είμαστε ανοιχτοί στην κριτική σκέψη». Αυτός ήταν ο Τάσος Κουράκης, ανοιχτός στην κριτική σκέψη και τον αναστοχασμό, ποιητής και πολιτικός, ακτιβιστής και διανοούμενος. Αριστερός με όλη τη σημασία της λέξης…

Το μόνο που μπορεί κανείς να πει με σχετική βεβαιότητα είναι ότι οι τοπικές κοινωνίες και όσοι είχαν ευθύνη, αν μη τι άλλο, των τοπικών ΕΠΑΛ δεν έκαναν πολλά για να απομονώσουν τα φασιστικά στοιχεία. Ο καλός συνάδελφος δημοσιογράφος της ΕΤ3, Γιάννης Τσολακίδης, έγραψε πάντως σε μια πικρή του ανάρτηση στο facebook ότι αν ήταν 30 ετών θα εγκατέλειπε την πόλη. Λέει, με γνώση και του δύσκολου παρελθόντος της, των πολιτικών δολοφονιών και των φυλετικών διώξεων, ότι «η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη σε παρακμή, μια πόλη που νεοναζί δέρνουν και καμαρώνουν». Φυσικά υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις –ευτυχώς–, απόδειξη ο ίδιος. Και δεν είναι μόνος. Η Γερμανίδα διανοούμενη Καρολίν Εμκε, στο πολύ σημαντικό της βιβλίο «Εναντίον του μίσους» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις, ξεκινάει κάπως έτσι: «Ορισμένες φορές αναρωτιέμαι αν θα ’πρεπε να τους ζηλέψω. Ορισμένες φορές αναρωτιέμαι πώς γίνεται να μισούν τόσο πολύ. (…) Οσοι μισούν είναι υποχρεωμένοι να νιώθουν σίγουροι. Να μην έχουν αμφιβολίες. Χρειάζεται απόλυτη σιγουριά για να μισήσεις». Επίσης «μόνο ασαφώς μπορείς να μισήσεις. (…) Μόνο όταν θολώνουν τα περιγράμματα καθίστανται οι άνθρωποι μη αναγνωρίσιμοι, και ως μέλη ασαφών ομάδων δίνονται βορά στο μίσος». Φυσικά το μίσος, όπως και η βία, προκαλούν αναμφισβήτητα μια ικανοποίηση. Αρρωστημένη μεν, αλλά ικανοποίηση. Ικανοποίηση βαθέων ενστίκτων. Ο Τζον Στιούαρτ Μιλ έλεγε, όμως, έστω σε άλλο πλαίσιο: «Είναι καλύτερο να είναι κανείς ανικανοποίητο ανθρώπινο ον παρά ικανοποιημένο γουρούνι». Οπότε ανακύπτει το ερώτημα: Πώς γίνεται απόγονοι προσφύγων, που έχουν γνωρίσει το μίσος στο πετσί τους, να επιτρέπουν να κυκλοφορούν ανάμεσά τους, ως πρότυπα για τα παιδιά τους, νεάντερταλ με ρόπαλα;

Σε ό,τι αφορά το επίσημο κράτος, απ' ό,τι φάνηκε επί το έργο, το υπουργείο Αθλητισμού δεν είχε ασχοληθεί, όσο θα έπρεπε, με τις ομοσπονδίες και τα σωματεία των αθλητών που πήραν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι αθλητές αυτοί δεν έγιναν φέτος πρωταθλητές για τη συγκεκριμένη διοργάνωση, αλλά παίρνουν μέρος κάθε χρόνο σε διάφορες διοργανώσεις ξεκινώντας από τα πανελλήνια πρωταθλήματα. Άρα, τα προβλήματά τους είναι γνωστά στο υπουργείο Αθλητισμού και, αν δεν είναι, τότε πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη και να αλλάξουν όσους δεν κάνουν αυτό για το οποίο έχουν επιλεχθεί, να συμβάλουν στην ανάπτυξη του αθλητισμού. Ας αφεθούν, όμως, όλα αυτά στην άκρη, γιατί αυτά είναι η εικόνα. Να ασχοληθούμε με τον αθλητισμό ξεκινώντας από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και τι κάνουν τα παιδιά την ώρα της Γυμναστικής, ποια είναι η σχέση του σχολείου με τοπικούς γυμναστικούς συλλόγους, τι γίνεται με τα ταλέντα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για να εξελιχθούν, τι πρέπει να γίνει στις γεωγραφικές περιοχές όπου δεν υπάρχουν χώροι εξειδικευμένης άθλησης και, γενικότερα, με την υποστήριξη που χρειάζονται οι αθλητές για να φθάσουν στο σημείο να πάρουν μέρος και σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο αθλητισμός υπάρχει κάθε μέρα και δεν είναι μόνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τα αθλήματα δεν είναι μόνο τα ολυμπιακά, όπως και οι αθλητές δεν είναι, βεβαίως, μόνο οι ολυμπιονίκες.

Πάλι αποχαιρετώ φίλους. Αγαπημένους φίλους που φεύγουν από τη ζωή. Ο Τάσος Κουράκης έφυγε σήμερα Κυριακή, μια φθινοπωρινή Κυριακή του Οκτώβρη. Με τον Τάσο μας δένανε πολλά, κοινές διαδρομές: στην πολιτική, στο Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ, στο αντιπαγκοσμιοποιητικό, μαζί στις ευρωπορείες στην Πράγα, τη Γένοβα, τη Φλωρεντία. Μοιραζόμαστε τις ίδιες προτεραιότητες στα κοινωνικά δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες, την έγνοια στου μετανάστες και τους πρόσφυγες. Μοιραστήκαμε και τη μάχη με τον καρκίνο, εκείνος δεν τα κατάφερε. Ο Τάσος Κουράκης, ήταν ιδιαίτερος, μια πολυσχιδής προσωπικότητα, ευρύχωρη, όπου χωρούσε ταυτόχρονα η πολιτική, με την ιατρική και την έρευνα, η αγάπη του για τη Θεσσαλονίκη, που την υπηρέτησε μέχρι τέλους, από τη Βουλή και την αυτοδιοίκηση, ο έμπρακτος διεθνισμός με εμβληματική συμμετοχή του στο Free Gaza Movement, και την ποίηση. Λίγο καιρό πριν φύγει μας έλεγε τη χαρά του που πρόλαβε να εκδώσει το συγκεντρωτικό τόμο με τα ποιήματα του «Τάσος Κουράκης: Ποιήματα 1995-2020». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Χριστόφορος Παπαδόπουλος