Τουρκία

Η ιστορία λέγεται γρήγορα. Δύο αυτοαποκαλούμενοι ισχυροί άνδρες εμπλέκονται σε μια διαμάχη. Κανείς από αυτούς δεν ήθελε να εμπλακεί. Ο ένας, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, επέβαλε κυρώσεις σε μια χώρα με την οποία η Αμερική έχει διατηρήσει μια στρατηγική συνεργασία στο ΝΑΤΟ για επτά δεκαετίες. Ο άλλος, ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καλεί το λαό του σε πατριωτική δράση για να αποτρέψουν μια οξεία οικονομική και νομισματική κρίση: «Μην αγοράζετε το iPhone», λέει στους συμπατριώτες του και αναζητά νέους συνεργάτες. Το τέλος αυτής της ιστορίας δεν έχει γραφτεί ακόμα. Είναι όμως πιθανό η ζημιά να είναι μεγάλη και μόνιμη - για τον τουρκικό λαό, αλλά και για τον γεωπολιτικό ρόλο των ΗΠΑ και την ασφάλεια της Ευρώπης. Η ιστορία των δύο πεισματάρηδων ηγετών δεν είναι λάθος. Αλλά κρύβει άλλες, βαθύτερες αιτίες. Διότι στην οικονομική κρίση για το Βόσπορο είναι επίσης εμφανείς οι θεμελιώδεις ανεπάρκειες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.

Αιχμή του δόρατος της κυβερνητικής προπαγάνδας, η εφημερίδα «Yeni Safak» εξαπολύει καθημερινά μύδρους εναντίον των ΗΠΑ, τις οποίες παρουσιάζει ως άμεσα εμπλεκόμενες στην απόπειρα πραξικοπήματος και σε συνωμοσία για τον διαμελισμό της χώρας. Σε μία απο τις πρόσφατες αποκαλύψεις της, η εφημερίδα δημοσίευσε στο φύλλο της 7ης Αυγούστου την «ντιρεκτίβα του πραξικοπήματος», δηλαδή ένα έγγραφο με το σχεδιο και τις τελικές οδηγίες προς τους πραξικοπηματίες που επιχείρησαν να ανατρέψουν και να δολοφονήσουν τον πρόεδρο Ερντογάν στις 15 Ιουλίου του 2016. Σύμφωνα με την εφημερίδα, στη διάρκεια των ερευνών για τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος, ανακαλύφθηκε στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ενός εξ αυτών μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), σε έγγραφο Word, το οποίο δημιουργήθηκε στις 7 Ιουλίου από κάποιον «Τζον» και η τελευταία τροποποίησή του έγινε στις 10.45 τη νύχτα του πραξικοπήματος.

«Ο τρόπος με τον οποίο προχωρούν τα πράγματα στην Τουρκία θυμίζει τη ναζιστική Γερμανία. (...) Πιστεύω ότι είναι ένα φασιστικό καθεστώς. Δεν είναι ακόμη η Γερμανία της δεκαετίας του 1940, αλλά αυτή της δεκαετίας του 1930», εξηγεί αναφερόμενη στην περίοδο κατά την οποία οι ναζί εδραίωσαν την εξουσία τους καταστέλλοντας κάθε αντιπολίτευση.

Ο Ερντογάν ισχυρίστηκε ότι θα είναι αμερόληπτος και ότι θα προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα για να χειροκροτηθεί από τους βουλευτές του κόμματός του και του ακροδεξιού εταίρου του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. «Ορκίζομαι στην τιμή και την ακεραιότητά μου, ενώπιον του μεγάλου τουρκικού έθνους και της ιστορίας, να εργαστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να προστατεύσω και να εξυμνήσω τη δόξα και την τιμή της Δημοκρατίας της Τουρκίας και να εκπληρώσω τα καθήκοντα που αναλαμβάνω με αμεροληψία» υποστήριξε ο ίδιος. Όμως, η αντιπολίτευση έμεινε καθιστή σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εκχώρηση ευρείων εξουσιών βάσει του νέου προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης με την κατάργηση της θέσης του πρωθυπουργού, μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, που υιοθετήθηκε μέσω του δημοψηφίσματος του Απριλίου του 2017.