Συνεντεύξεις

Ήταν ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Μπροστά σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης χρειάζονται μέτρα έκτακτης ανάγκης. Το να ανοίγεις τη συζήτηση για τη δημιουργία του Ταμείου Ανασυγκρότησης (Recovery Found) και να αφήνεις ανοιχτό πώς θα το χρηματοδοτήσεις αποτελεί ένα πρόβλημα που θα πρέπει να λυθεί στο επόμενο διάστημα. Έγινε πάντως το πρώτο βήμα και τώρα θα πρέπει να πιέσουμε για χρηματοδότηση με επιχορηγήσεις που δεν θα αυξήσουν το χρέος των χωρών - μελών και να συνεχίσουμε τις πιέσεις και στο θέμα των ευρωομολόγων. Πρέπει να βρεθεί μια λύση από την Ε.Ε. για τα εθνικά χρέη με κατάλληλα εργαλεία που να εγγυηθούν μια κοινονικοποίηση των χρεών, για να αποτρέψουμε την αύξησή τους στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας. Οι δαπάνες που θα γίνουν σ’ αυτή τη φάση για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία δεν μπορούν να γίνουν διά μέσου της αύξησης του χρέους. Για τον λόγο αυτό η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη και αμοιβαιότητα.

Υπάρχουν άνθρωποι... δύο κατηγοριών για τη Νέα Δημοκρατία, αποδείχθηκε στη διαχείριση της πανδημίας, είπε ο κ. Ψυχογιός, κρατούμενοι, πρόσφυγες και μετανάστες, Ρομά, υπερήλικες, οι ευάλωτες ομάδες, έπρεπε να είναι προτεραιότητα. Δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως και επαρκώς η δική τους περίπτωση, αφέθηκαν και εκτός συστήματος και θύματα στην ανοσία της αγέλης. Στο προσφυγικό-μεταναστευτικό δεν υπάρχει καμία μέριμνα κάλυψης με υγειονομικό προσωπικό και μέτρα προστασίας στο σύνολο των δομών της χώρας, υπάρχει λογική στεγανοποίησης και «βλέποντας και κάνοντας», χωρίς αποσυμφόρηση των νησιών. Είναι εμπαιγμός των νησιωτών τόσο η ελάχιστη μετακίνηση προσφύγων όσο και η ανάκληση αποφάσεων αποσυμφόρησης όταν αντιδρούν αιρετοί τοπικοί άρχοντες στην ενδοχώρα. Η κρίση είναι ευκαιρία σε διάφορα επίπεδα, πάμε σε κλειστές δομές και στην κράτηση, αλλά πάμε και σε μετακλητούς που υπογράφουν απευθείας αναθέσεις, αυτά γίνονται αυτή την στιγμή, μέσα στην κρίση, όπως σημείωσε. Αντίστοιχα, στις φυλακές όχι μόνο δεν προχωρούν σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις προστασίας τόσο των κρατούμενων όσο και των σωφρονιστικών υπαλλήλων, αλλά διώκουν ανθρώπους όπως ο Βασίλης Δημάκης που διεκδίκησαν το αυτονόητο, όταν είναι φοιτητές ανώτατων σχολών. Είναι η λογική του αυταρχισμού, της αλαζονείας και της καταστολής, σε όλα τα επίπεδα, σημείωσε ο ίδιος.

Η πολεμική συνθήκη αναδεικνύει την υπεροχή του κεντρικού σχεδιασμού. Αυτό ήταν και το μεγάλο πόρισμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Και πάλι θέλει μια άνω τελεία εδώ. Ο κεντρικός σχεδιασμός δεν συνεπάγεται αυτομάτως προοδευτικές πολιτικές και κοινωνική ευημερία για όλους και όλες. Απλά είναι τόσο συστηματική η υποτίμηση του κράτους και των δημόσιων λειτουργιών που έχουμε ζήσει τα τελευταία 40 χρόνια, που το μυαλό μας συνειρμικά αναζητεί στον κεντρικό σχεδιασμό και τον κρατικό παρεμβατισμό μια αντίρροπη -και άρα προοδευτική- απάντηση. Το αν θα είναι, είναι ένα ανοιχτό πολιτικό ερώτημα. Σίγουρα οι κρίσεις του 21ου αιώνα δημιουργούν νέους όρους, θετικούς όρους, για το πολιτικό αυτό ερώτημα. Δείτε το παράδειγμα του Μπέρνι Σάντερς. Αυτό που φάνταζε κάποια στιγμή περιθωριακό -το αίτημα για δημόσιο σύστημα υγείας- αυτή τη στιγμή καθορίζει τη συζήτηση στο Δημοκρατικό Κόμμα και μετασχηματίζεται σε κοινωνικό ζητούμενο. Την ίδια στιγμή, όμως, ο Μπέρνι Σάντερς συνάντησε την πιο συντονισμένη επίθεση από κάθε λογής συστημικό κέντρο που δεν μπορούσε να δεχτεί την πιθανότητα να είναι αυτός ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή η εξέλιξη δείχνει ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πολύ ζόρικες εξελίξεις, όπου αιτήματα προοδευτικά θα μετασχηματίζονται σε πολιτικές αποκλεισμού. Στην αμερικανική περίπτωση, για παράδειγμα, ένα σύστημα υγείας που θα είναι ανοιχτό στην πρόσβαση για περισσότερους, αλλά θα αποκλείει για παράδειγμα τους μη αμερικανούς πολίτες. Εύκολα μπορεί να κάνει κανείς και την αναγωγή στα δικά μας…

Δεν καταλαβαίνω τι θα προσφέρει η επαναφορά των μαθητών γυμνασίων και της Α’ και Β’ Λυκείου. Μάλλον θέλουν να μιλήσουν για επιστροφή στην κανονικότητα και η κα Κεραμέως το κάνει αυτό για να περάσει το αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιό της. Αναπάντητο ερώτημα και το αν θα γίνουν τεστ στους μαθητές. (...) Στην αρχή τα παιδιά ήταν πολύ μολυσματικά και αποτελούσαν κίνδυνο για τις οικογένειές τους. Τώρα είναι τα λιγότερο μολυσματικά. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για επιστημονική αλλά για πολιτική επιλογή γιατί θέλουν να δείξουν ότι επιστρέφουν σε μια κανονικότητα. Τι θα γίνει άραγε αν υπάρξει τώρα ύποπτο κρούσμα στο σχολείο; Θα χρειαστεί μια δύσκολη διαχείριση, απολύμανση του σχολείου, ιχνηλάτιση επαφών κλπ.

Φοβάμαι ότι η ΝΔ, παρά την αναγκαστική και προσωρινή στήριξη του ΕΣΥ, ετοιμάζεται να επαναφέρει το σχέδιο του «νέου ΕΣΥ μέσω των ΣΔΙΤ. Δεν σκοπεύει μακροπρόθεσμη ενίσχυση και αναβάθμιση του ΕΣΥ, να προχωρήσει σε πολυετή σχεδιασμό μόνιμων προσλήψεων όπως είχαμε δρομολογήσει εμείς. Θέλει «συμβασιούχους μιας χρήσης» και επιστροφή στην «κανονικότητα» του ανεπαρκούς ΕΣΥ που δίνει «χώρο» στις ιδιωτικές επενδύσεις. Απέναντι στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο των ΣΔΙΤ που δεν αντιμετωπίζει τα διαχρονικά και ζωτικά προβλήματα της δημόσιας περίθαλψης αλλά την ανάγκη κερδοφόρων ιδιωτικών επενδύσεων εντός του «σκληρού πυρήνα» του ΕΣΥ, οφείλουμε, μαζί με το έντιμο και αξιοπρεπές ανθρώπινο δυναμικό του, τους Συλλόγους Ασθενών, την κοινωνία των πολιτών, τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις, να υπερασπιστούμε όχι μόνο τα θετικά βήματα και τις μεταρρυθμιστικές τομές που έγιναν επί ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την Υγεία ως καθολικό κοινωνικό δικαίωμα που διασφαλίζεται μέσα από την ενδυνάμωση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, προσανατολισμένου στην διευρυμένη κάλυψη νέων αναγκών, με ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και μακροχρόνια επένδυση σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή. Αφετηρία είναι: προκήρυξη 4.000 μόνιμων θέσεων στο ΕΣΥ μέσα στο 2020 και ένας αντίστοιχου βεληνεκούς σχεδιασμός τετραετίας, κατάρτιση στρατηγικού προγράμματος υλικοτεχνικής αναβάθμισης των υποδομών του ΕΣΥ, ενός Φιλόδημου για την Υγεία, με αξιοποίηση πόρων από το ΠΔΕ, το νέο ΕΣΠΑ και άλλες ενωσιακές πηγές. Ο «Φιλόδημος για την Υγεία» μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει την απάντηση στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο περί ΣΔΙΤ στην υγεία. Άλλωστε, οι περιβόητες Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) προσεγγίζονται από τους επιχειρηματίες υγείας μόνο με όρους κερδοφορίας και επενδύσεων σε τομείς εγγυημένης απόδοσης (όπως η σύγχρονη διαγνωστική τεχνολογία κλπ) και κανείς ιδιώτης δεν έχει σκοπό να επενδύσει στους κρίσιμους «κρίκους» του ΕΣΥ που χρειάζονται ενίσχυση όπως η ΠΦΥ, η κατ’ οίκον φροντίδα, τα ΤΕΠ και οι ΜΕΘ.

Άμεσα θα πρέπει η Κυβέρνηση να «στρίψει» την πολιτική της συνολικά και συλλογικά ως προς αυτό το ζήτημα, με αιχμή βεβαίως τη μεταφορά του κρατούμενου Βασίλη Δημάκη στον Κορυδαλλό. Επίσης να εξασφαλιστούν οι κατάλληλες συνθήκες για να μπορέσει να επανενταχθεί με την πολύ σωστή και σοβαρή έννοια που ο ίδιος επέλεξε τόσο στο πλαίσιο της επιστημονικής κοινότητας όσο και στο πλαίσιο της κοινωνίας μας αφού περαιώσει την υποχρέωση που από την ποινή του έχει υποστεί. Όσα συμβαίνουν στον Βασίλη Δημάκη αναδεικνύουν μια τιμωρητική, εκδικητική αντίληψη στη διαδικασία του διαλόγου. Μια αντίληψη που υπάρχει για την ίδια την ποιότητα του σωφρονιστικού μας συστήματος. Υπάρχει μια αντίληψη της «σιωπής» που στις φυλακές είναι και πιο εύκολο να επιβληθεί. Στην ουσία τιμωρείται το δικαίωμα που πρέπει να έχουν οι κρατούμενοι να αιτούνται και να διεκδικούν στοιχειώδεις κανόνες και εγγυήσεις για την ίδια τους τη ζωή. Είναι φανερό ότι τους συμπολίτες μας, οι οποίοι βρίσκονται σε μία πρόσκαιρη, συγκυριακή ή ακόμα και πολυετή στέρηση της ελευθερίας τους, η πολιτεία τους αντιμετωπίζει ως δεύτερης, τρίτης κατηγορίας περιθωριοποιημένους έξω από το δημόσιο διάλογο και τη δημόσια κριτική.  Σε αυτό το πεδίο, ωστόσο, κρίνεται η Δημοκρατία. Η Δημοκρατία κρίνεται πάντοτε εκεί που είναι τα δύσκολα κι όχι με επιφανειακά και επικοινωνιακά τεχνάσματα.

«Έχουμε μια συνολική στάση ευθύνης εκ μέρους της κοινωνίας. Κι αυτό συμπεριλαμβάνει και τα κόμματα. Ο κόσμος αντιλήφθηκε ότι τα μέτρα σωστά πάρθηκαν, έγκαιρα. Μας προειδοποίησαν, δυστυχώς, τα κρούσματα στην Ιταλία -δυστυχώς για την Ιταλία- και έτσι δεν βρεθήκαμε σε δύσκολες καταστάσεις όπως οι γείτονές μας. Ο κόσμος το συνειδητοποίησε αυτό και πειθάρχησε συνειδητά. Αυτό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση μια “λευκή επιταγή”, ένα “πράσινο φως” προς την κυβέρνηση για να κάνει αναθέσεις όπως τις κάνει, αδιαφανείς, και με υπόνοιες κατασπατάλησης χρήματος μέσα σε αυτή την αναμπουμπούλα που ζούμε».

Προσπαθούν να φτιάξουν ένα σχολείο με «αριστεία» για τους λίγους και «δεξιότητες» για τους πολλούς, δηλαδή υποβαθμίζουν τον χαρακτήρα του σχολείου. Είχε πει ο ίδιος ο Μητσοτάκης ότι «πήρε μάθημα» για την δημόσια Υγεία, ότι δεν είναι υπηρεσία αλλά κοινωνικό δικαίωμα. Και προσανατολίζεται σήμερα η κυβέρνηση να είναι η Παιδεία υπηρεσία και όχι κοινωνικό δικαίωμα. Όπως επεσημανε: Επαναφέρει ένα σκληρό εξεταστικό σύστημα. Οι οικογένειες και τα παιδιά που ανάσαναν, όπως ανάσανε και το ίδιο το μάθημα με περισσότερο εκπαιδευτικό χρόνο, όταν μειώσαμε στο γυμνάσιο τα μαθήματα που εξετάζονται από 11 σε 4. Τώρα τα αυξάνουν σε 7. Δεν υπάρχει κανείς παιδαγωγικός λόγος για αυτό, μόνο η αντίληψη «να δυσκολεύουμε και να κόβουμε παιδιά». Επαναφέρει από την Α΄ Λυκείου την Τράπεζα Θεμάτων, δηλαδή ένα είδος πανελλαδικών εξετάσεων, να παίρνουν τα παιδιά το ενδεικτικό σε Α΄ και Β΄ και απολυτήριο στην Γ΄. Εφαρμόστηκε από τις προ ΣΥΡΙΖΑ μνημονιακές κυβερνήσεις και 1 στα 4 παιδιά κόπηκε. Εκεί πηγαίνουμε. Απαγορεύει σε παιδιά άνω των 17 ετών να φοιτούν στα Επαγγελματικά Λύκεια, τους λέει «αν θέλετε, πηγαίνετε σε ιδιωτικά ΙΕΚ ή εργαστείτε σε μαθητεία χωρίς χρήματα». Επαναφέρουν και τις τιμωρίες, τις πολυήμερες αποβολές, την διαγωγή που στιγματίζει το παιδί. Αφού επαναφέρουν την «διαγωγή κοσμία», να επαναφέρουν και τον νόμο 4000 περί τεντιμποϊσμού, όπως είπε χαρακτηριστικά. Στα ΑΕΙ υπάρχουν επίσης σκληρά μέτρα που ο κόσμος δεν καταλαβαίνει γιατί είναι ειδικά, όπως το θέμα των πρυτάνεων που θα έχουν «τριπρόσωπο» για να εκλέγονται από ένα ψηφοδέλτιο, πρύτανης και δύο αντιπρυτάνεις. Έτσι, θα είναι εύκολο να γίνονται συνεννοήσεις διάφορες, όχι πάντα νόμιμες. Τσάτρα-πάτρα προωθείται και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, πέρα από το διαχρονικό τεχνολογικό πρόβλημα που δεν καταλογίζεται στην κυβέρνηση. Ποια επιλογή γίνεται; Να μην αναλάβει το δημόσιο σύστημα, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ενώ μπορεί να το κάνει με στοιχειώδη τεχνολογική υποστήριξη. Αντίθετα, επιλέγεται η ιδιωτικοποίηση μέσω του webex της Cisco. Είναι δήθεν δωρεάν για λίγους μήνες, αλλά στην ουσία θα μπει μέσα, θα πάρει όλα τα προσωπικά δεδομένα, θα κάνει το εμπορικό πανηγύρι που θέλει. Και θα δημιουργήσει όρους παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Το σύστημα της webex δεν έχει δυνατότητα αυθεντικοποίησης, να σε κάνει δεκτό, μπαίνει όποιος θέλει, όποιος έχει την διεύθυνση. Όλοι μπορούν να παρακολουθούν μία τάξη. Δεν γίνεται μάθημα έτσι.

Η κυβερνητική στάση είναι αντιφατική. Μέλη της κατά καιρούς έχουν διστακτικά εκφραστεί υπέρ της θέσπισης μέτρων αποσυμφόρησης των φυλακών, ενώ έχουν γίνει -προφανώς με πρωτοβουλία μελών της κυβέρνησης- και διαρροές προς τον Τύπο ότι επίκειται σχετική νομοθέτηση. Ενώ όμως, κατά τις πληροφορίες του φιλικού προς την κυβέρνηση Τύπου, η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ήταν έτοιμη και μάλιστα δημοσιεύθηκαν και λεπτομέρειες των σχετικών ρυθμίσεων, ωστόσο τίποτα δεν έχει γίνει ακόμα και, κατά τα φαινόμενα, δεν πρόκειται να γίνει στο άμεσο μέλλον. Είναι σε εμένα προφανές ότι υπάρχουν αντιστάσεις που βρίσκουν έρεισμα στο ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο. Η δική μου εξήγηση είναι ότι είναι πολύ δύσκολο για μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να νομοθετήσει έστω τα στοιχειώδη αποσυμφορητικά μέτρα, όταν επί μια τετραετία έχει πολιτευθεί κατά τρόπο δημαγωγικό στο ζήτημα, κατακρίνοντας ή και διαστρέφοντας με τη συνέργεια των κυρίαρχων ΜΜΕ τις αποσυμφορητικές ρυθμίσεις που είχε νομοθετήσει και ανανεώσει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Όταν έχεις κάνει σημαία σου την αντίθεση στον "Νόμο Παρασκευόπουλου", προφανώς δυσκολεύεσαι να πράξεις τα αυτονόητα.

Ο πολιτισμός πρέπει να στηριχτεί σε τρία επίπεδα: να στηριχτούν οι καλλιτέχνες μέχρι να ξαναμπεί σε λειτουργία ο χώρος, δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση το τέλος του καλοκαιριού. Να στηριχτούν οι οργανισμοί, τα θέατρα, οι χώροι συναυλιών. Ειδικά τα ιστορικά θέατρα, που τα βγάζουν δύσκολα πέρα και που σε ορισμένες περιπτώσεις επιμένουν σε δύσκολες γειτονιές με δύσκολες συνθήκες. Να στηριχτεί το ίδιο το κοινό. Θα μπορούσε να υπάρξει ένα πρόγραμμα «επιδότησης κοινού», μια προπληρωμένη κάρτα πολιτισμού για θέατρα, συναυλίες, μουσεία κ.λπ. Ιδέες υπάρχουν πολλές. Ανοιχτά αυτιά στο υπουργείο χρειαζόμαστε και η εμπειρία μας με το επίδομα στους καλλιτέχνες δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας.