Macro

Κάποτε θα μιλάνε κάποιοι παπούδες σε κάποια εγγόνια για τη νύχτα που κάηκε η Μόρια. Μπορεί να ήταν εκεί, μπορεί όχι. Αλλά πάντα παπούδες μιλούσαν σε εγγόνια για καταυλισμούς που κάηκαν τα παλιά τα χρόνια. Κι εμείς; Εμείς μπορούμε εύκολα να λέμε ότι στη Μόρια κάηκε η πολιτική της κυβέρνησης. Ισχύει. Μπορούμε να λέμε ότι κάηκε η πολιτική που δημιούργησε τη Μόρια και η ΕΕ δεν είναι καθόλου αθώα. Ισχύει. Ευκολάκια όμως αυτά. Από εκεί και πέρα τι λέμε είναι το θέμα. H ολοσχερής καταστροφή της Μόριας είναι κομμάτι αλυσίδας αδιεξόδων. Αδιέξοδα στη μη διαχείριση υγειονομικών θεμάτων στις κλειστές δομές, αδιέξοδα στον εγκλωβισμό με τον γεωγραφικό περιορισμό, αδιέξοδα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Κάποτε θα γινόταν, έγινε με τον χειρότερο τρόπο. Με συγκρούσεις για την καραντίνα που έγιναν φυλετικές συγκρούσεις και έπειτα έγιναν φωτιά που έκαψε τα πάντα. Κι αυτούς κι εμάς. Η καταστροφή αυτοτελώς είναι μεγάλο γεγονός. Με τεράστιες συνέπειες στην ήδη καταστροφική διαχείριση, με τεράστιες συνέπειες για τους ανθρώπους αυτούς και την κοινωνία της Λέσβου. Από πού να το πιάσεις… Καμιά αισιοδοξία ότι η καταστροφή θα μας κάνει να τα δούμε καλύτερα. Η ελληνική πολιτεία θα συνεχίσει να κάνει στη Λέσβο αυτό που της κάνει η Ευρώπη. Με ακόμα χειρότερους όρους. Γίνεται χειρότερα από τη Μόρια; Κι όμως, μπορεί να γίνεται. Στο μεταξύ μετανάστες και αιτούντες άσυλο θα συνεχίσουν να βουλιάζουν και να καίγονται. Στο μεταξύ οι εντάσεις θα αυξάνονται. Στο μεταξύ το αδιέξοδο θα μεγαλώνει, το αίσθημα ότι δεν έχουν να χάσουν τίποτα θα γίνεται απόλυτο. Και τριγύρω οι μαύρες συμμορίες των λύκων… Η καταστροφή σε μικροεπίπεδο θα προκαλέσει έναν μικρό σεισμό. Δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη μια τέτοια παταγώδης αποτυχία. Σε πρώτο στάδιο, άρχισε ήδη ένας μηχανισμός με 3-4 υπουργούς, αναπληρωτές, υφυπουργούς και κάμποσους γενικούς, με και χωρίς αρμοδιότητες, να παίζει βόλεϋ με μια πολύ καυτή πατάτα. Κι ενώ το σύστημα της εισόδου καταρρέει, στο εσωτερικό τα ίδια και χειρότερα: διακηρυγμένη πλέον επισήμως θέση της κυβέρνησης είναι πως δεν έχει ευθύνη για την ένταξη των προσφύγων (τάδε έφη Μηταράκης). Μαντάρα παντού. Σε αυτό το πλαίσιο, η μεγάλη τραγωδία είναι ότι κι εδώ και στας Ευρώπας θα συζητάμε μόνο πού και πώς θα φτιάξουμε την καινούρια Μόρια. Και πώς ως τότε θα κρατάμε κάμποσες χιλιάδες ανθρώπους μακριά με τα ΜΑΤ. Μακριά να ‘ναι κι όπου να ‘ναι. Αέναη συνταγή του αργού εκφασισμού μας.

Δεν παράγουν ιδεολογία μόνο οι πολιτικές εκπομπές, παράγουν και τα μεσημεριανάδικα, οι κουτσομπολίστικες ή trash εκπομπές, και φυσικά οι εκπομπές «πώς να πατήσεις επί πτωμάτων για να νικήσεις». Όχι πως πλέον δεν υπάρχουν αντιδράσεις (βλ. για παράδειγμα σχόλια Λιάγκα), αλλά τόσο πριν την ύπαρξη των social media όσο και μέσα στην κρίση όπου η τηλεόραση έγινε χειρότερη υπήρξε πλήρης υποτίμηση της ανάγκης για παρέμβαση στο τι εξέπεμπε η τηλεόραση. Θα πει πάλι κάποιος/α ότι αυτό είναι ζήτημα του ΕΣΡ. Και δικό μας ζήτημα, όμως, είναι να καταγγέλλουμε στο ΕΣΡ ό,τι χρειάζεται και να το κινητοποιούμε. Αυτός ο κάποιος/α μπορεί να πει πάλι ότι μια συστηματική κριτική στις κουτσομπολίστικες, trash ή μαθημάτων ανταγωνισμού εκπομπές θα προσέκρουε στο σεβασμό της ελεύθερης έκφρασης, και άρα θα γυρνούσε μπούμερανγκ. Σε μια τέτοια περίπτωση, τίποτα δεν θα γινόταν ως προς τη συγκαλυμμένη ιδεολογία που εκπέμπουν τα τηλεοπτικά κανάλια. Άντε να γινόντουσαν λίγο πιο προσεκτικά. Κατά πρώτον, και αυτό είναι θετικό, γιατί δεν επιτρέπει το ράλι εκφασισμού από ανθρώπους που πιστεύουν ότι το όριο φασιστικής αυτοέκφρασης είναι η φασιστική φαντασία. Και ότι μέχρι και η αποκτήνωση επιτρέπεται στο πλαίσιο του φιλελευθερισμού. Κατά δεύτερον, όμως, θα δημιουργούνταν μια μόνιμη συζήτηση για τα χάλια της τηλεόρασης και για το ότι δεν στερούνται ιδεολογίας τα μηνύματά της, που θέλουν να τα παρουσιάζουν ως φυσικά και αυτονόητα. Δεν έχει καμία σημασία αν τέτοιου είδους μάχες θα στερούνταν νομικών επιχειρημάτων ή αν τα κανάλια θα ανέκρουαν πρύμναν. Σημασία έχει πως δεν θα κανονικοποιούνταν ο τηλεοπτικός λόγος στις συνειδήσεις των τηλεθεατών που στα 30 τελευταία χρόνια αποτέλεσαν το αντικείμενο του πλέον κρίσιμου και το μέλλον της Δεξιάς πειράματος. Αν όλα αυτά έχουν κάποια βάση, η τελευταία καμπάνια κατά της κανονικοποίησης της κουλτούρας βιασμού από την τηλεόραση, ας αποτελέσει παράδειγμα και οδηγό. Να απονομιμοποιήσουμε τη μισανθρωπική ιδεολογία τους, όπως αυτοί προσπαθούν να απονομιμοποιήσουν το σεβασμό στις γυναίκες, τους αλλοφύλους και τους διαφορετικούς.

Το ποσοστό της ανεργίας είναι ο πιο εύκολος και, παράλληλα, ο πιο δύσκολος τρόπος να ερμηνεύσεις και να εξηγήσεις την κατάσταση στα εργασιακά. Γιατί είναι μία πραγματικότητα ότι η ανεργία έχει ανέβει (ειδικά στους νέους και τις νέες) από την στιγμή που ανέλαβε την κυβέρνηση η ΝΔ, αλλά το στοίχημα είναι να μεταφράσεις και τα δεδομένα που βρίσκονται πίσω από τους αριθμούς. Και αυτά λένε ότι υπάρχει ένα «εμφανές» και ένα «αόρατο» ποσοστό ανεργίας, πολύ μεγαλύτερο και πολύ πιο τρομακτικό για τις επιπτώσεις που θα φέρει στο μέλλον της νέας γενιάς. Νέοι και νέες, που είναι «στα χαρτιά» εργαζόμενοι μεν, στην πραγματικότητα, όμως, δεν πληρώνονται και δεν απασχολούνται δε, παραμένουν εγκλωβισμένοι. Μπορούμε, όμως, απλά να περιμένουμε να πέσει η τωρινή κυβέρνηση για να δούμε ξανά τα ποσοστά της ανεργίας να πέφτουν; Επειδή δεν μπορούμε να ζούμε με διαλείμματα, ανά τετραετία, μπαίνουμε στη διαδικασία διεκδίκησης. Σίγουρα, αν αναλογιστεί κανείς την παρούσα συγκυρία θα σκεφτεί απαισιόδοξα. Θα σκεφτεί ότι η νέα γενιά πρέπει να ανέβει έναν Γολγοθά. Ίσως ακόμα και ότι φταίει το «κακό μας βιογραφικό» που δεν τα καταφέραμε. Αυτό όμως που πρέπει να σκεφτεί, πραγματικά, είναι ότι το σκοτάδι και ο εργασιακός μεσαίωνας δεν χωράει τα όνειρά μας. Τα όνειρά μας για ζωή και αξιοπρέπεια. Χρέος μας, λοιπόν, είναι να θέσουμε τα δικά μας αναχώματα τα οποία θα στοχεύουν στην χειραφέτηση των εργαζομένων προκειμένου να ενισχύσουμε τον αγώνα για καλύτερα εργασιακά δικαιώματα, μεγαλύτερους μισθούς και περισσότερες θέσεις εργασίας. Η επίθεση που δεχόμαστε είναι ολομέτωπη και μας αγγίζει όλους και όλες συλλογικά. Συλλογική πρέπει να είναι και η απάντησή μας. Η ενίσχυση του αγώνα για το δικαίωμα στην εργασία είναι μονόδρομος, αλλά είναι γεμάτος με το δίκιο της γενιάς μας για ζωή.

Η Αριστερά κυβέρνησε. Πλέον έχει γνώση των θεμάτων και εμπειρία από τη διαχείριση κρίσεων. Ευθύνη της είναι να υπερβεί το τοξικό κλίμα που καλλιεργεί η κυβέρνηση. Αν θέλει όχι μόνο να λέγεται αλλά και να είναι στην πράξη ριζοσπαστική, στο θράσος, την έπαρση και την αλαζονεία οφείλει να απαντήσει με ήθος και ουσία. Και να έχει το θάρρος να παραδεχτεί ότι κατά την κυβερνητική της θητεία έκανε πολλά καλά αλλά δεν έλυσε όλα τα προβλήματα ούτε τα έκανε όλα τέλεια. Στην επικοινωνιακή διαχείριση οφείλει να αντιτάξει τη συζήτηση για τις αδυναμίες, τα προβλήματα και τις αιτίες τους. Και κυρίως τις επεξεργασμένες θέσεις για το τι πρέπει να γίνει από εδώ και μπροστά. Με αφορμή την πυρκαγιά στις Μυκήνες η Αριστερά έχει την ευθύνη να μπει μπροστά και να ξεκινήσει τη συζήτηση που πρέπει να γίνει για τη θωράκιση των μνημείων μας από τις φυσικές καταστροφές στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Και μάλιστα όχι μόνο σε επίπεδο αρχών και γενικών κατευθύνσεων αλλά περνώντας και σε συγκεκριμένες προτάσεις. Για τις υποδομές και τα μέσα που είναι αναγκαία. Για την εξειδικευμένη γνώση, τη γενναία στελεχιακή ενίσχυση και την ηλικιακή ανανέωση του προσωπικού που χρειάζονται. Για τη σταθερή και έγκαιρη χρηματοδότηση που πρέπει να εξασφαλιστεί. Για τις διαρθρωτικές τομές που πρέπει να γίνουν στον κρατικό μηχανισμό. Για τα σχέδια διαχείρισης των μνημείων και αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων που πρέπει να υπάρχουν. Για το πώς τα σχέδια αυτά θα εφαρμόζονται στην πράξη και δεν θα είναι ευχολόγια και τυπικά χαρτιά στα συρτάρια. Σε μια χώρα όπως η δική μας η προστασία των μνημείων έχει πολλαπλή σημασία. Είναι ηθική υποχρέωσή μας απέναντι στις περασμένες και τις μελλοντικές γενιές. Ταυτόχρονα έχει να κάνει με την προστασία της ανθρώπινης ζωής, είτε πρόκειται για επισκέπτες είτε για εργαζόμενους και σχετίζεται με το αίσθημα ασφάλειας της κοινωνίας. Και, καθώς τα μνημεία μας αποτελούν πόλο έλξης για εκατομμύρια επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την ανθεκτικότητα του τουρισμού και της οικονομίας μας στις συνθήκες πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Όλα αυτά πρέπει να βρουν τη θέση τους στις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία αλλά και στις προτάσεις του για την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι ευθύνη μας να το κάνουμε.

Τι νόημα έχει, λοιπόν, η αντικατάσταση του γραμματέα της ΚΕ, με απόφαση ουσιαστικά ενός ολιγομελούς οργάνου και χωρίς αποτίμηση της προηγούμενης περιόδου; Ακόμη κι αν γίνεται με πνεύμα συναινετικό. Τι δεν έγινε καλά ως τώρα και τι και πώς θα γίνει στο μέλλον καλύτερα; Τι νόημα έχει να ανατεθούν νέες υπευθυνότητες σε κρίσιμους τομείς, σε άξιους συντρόφους και συντρόφισσες, χωρίς να έχει προχωρήσει σ’ αυτούς (εξωτερική πολιτική, ενεργειακή πολιτική, τρόπος αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανασυγκρότησης κλπ. ) η επεξεργασία πολιτικής; Ποια πολιτική θα κληθούν να προωθήσουν, να επεξεργαστούν, να εκλαϊκεύσουν; Πώς θα βοηθηθούν από ένα κόμμα και πώς θα το βοηθήσουν, εάν αυτό δεν έχει συμμετάσχει παρά ελάχιστα στην επεξεργασία της, στη συζήτηση γι’ αυτή και την εξειδίκευσή της; Τέτοιες κινήσεις στην επιφάνεια των πραγμάτων δεν προοιωνίζονται αλλαγές σε βάθος, δεν διαμορφώνουν προϋποθέσεις για γόνιμη συζήτηση χωρίς αφορισμούς και προκαταλήψεις στο εσωτερικό ενός κόμματος που έχει πρώτιστο καθήκον να συνθέσει, και να συνθέσει απόψεις και ανθρώπους που έχουν εκκινήσει από διαφορετικές αφετηρίες. Βιασύνη και βραχυπρόθεσμη αντίληψη μάλλον υποδηλώνουν.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση μπορεί να βρίσκεται εν μέσω τρομακτικής ύφεσης, υγειονομικής κρίσης και σοβαρής πίεσης όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όμως η μηχανή παραγωγής νεοφιλελεύθερων νομοθετημάτων και άλλων παρεμβάσεων δεν σταματά. Αυτό τόνισε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο στην αρχή της προηγούμενης εβδομάδας. “Προφανώς, η επικαιρότητα είναι κρίσιμη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται αυτή να αναστείλει το συνολικό μεταρρυθμιστικό μας σχέδιο”, σημείωσε με έμφαση διότι θεωρούν στη ΝΔ ότι μακροπρόθεσμα από αυτό θα κριθούν. Και έτσι έπιασε ξανά δουλειά ο κ. Βρούτσης με το απίθανο σχέδιό του για τις υπερωρίες, ο κ. Πατέλης με όσα είπε για τους “νέους και τους γέρους”, και το Κεφαλαιοποιητικό σύστημά του ασφάλισης, ο κ. Κυρανάκης τα δικά του φιλονεανικά, ο αρμόδιος υπουργός που ετοιμάζει το πιο ακραίο πτωχευτικό που μπορούσε να υπάρξει που προωθεί τις ρευστοποιήσεις έναντι της προστασίας των πτωχευόμενων, οι εκκρεμότητες του Νόμου Κατσέλη κλείνουν συνοπτικά, υπέρ των τραπεζών, με την παραχώρηση κινήτρων για να γίνονται εξαγορές και συγχωνεύσεις (“κίνητρα μεγέθυνσης”, το είπαν, εναντίον των μικρομεσαίων, προφανώς). Το πόσο αυτός ο άκαμπτος, ακόμη και για μια δεξιά εν μέσω τριών κρίσεων, σχεδιασμός θα προχωρήσει ομαλά θα το δούμε. Πάντως, για το κατά πόσο έχει το διαθέσιμο “πολιτικό κεφάλαιο” για να το διεκπεραιώσει είναι ερώτημα και μέσα στην κυβέρνηση που προκαλεί διαφωνίες. Προς το παρόν, ο Κ. Μητσοτάκης όλο και περισσότερο συγκεντρώνει, για ασφάλεια, τις αποφάσεις στο Μαξίμου. Αλλά έως πότε αυτό μπορεί να γίνεται; Ψήγματα κριτικής στον φιλοκυβερνητικό Τύπο υπάρχουν, πια, άφθονα, ως και δείγματα ρωγμών της επικοινωνιακής πανοπλίας της κυβέρνησης. Έχουμε, όμως, και δημοσκοπικά ευρήματα ανησυχητικά για την κυβέρνηση (έρευνα της about people για το 2020 του news 247). Για παράδειγμα, όσον αφορά την πανδημία, 70% διαφωνούν για τον τουρισμό, το 65% για την Παιδεία, το 57,5% όσον αφορά τα οικονομικά μέτρα στήριξης, το 68,5% στα μέσα μεταφοράς.

Όταν ένα κανάλι διαρκώς παράγει όχι μόνο ψευδής ειδήσεις και παραπλανητικά ρεπορτάζ αλλά δίνει και βήμα σε βίαιες μυσογύνικες και σεξιστικές τοποθετήσεις, τότε τα χρηματικά πρόστιμα δεν αποτελούν παρά μια (ακριβή;;;) λευκή επιταγή που υποδηλώνει ένας οργανισμός με ικανή ποσότητα χρημάτων και σχέσεις με την διαπλοκή πολιτικών και ολιγαρχών μπορεί να εκχυδαΐζει τη δημόσια ζωή όσο θέλει. Εντέλει λοιπόν, καλή η κατακραυγή, καλά (και απαραίτητα) τα πρόστιμα, αλλά ούτε αρκούν ούτε αρκεί η “ατομική ευθύνη της τηλεθέασης” για να καλύψει τα κενά που αφήνουν. Θα πρέπει ως κοινωνία να επιλέξουμε επιτέλους αν είναι πιο σημαντικές οι ζωές των χιλιάδων γυναικών, ΛΟΑΤΚΙ και επιζήσαντων σεξιστικής βίας από το προνόμιο μιας σάπιας μιντιακής ολιγαρχίας να δηλητηριάζει την καθημερινότητά μας.

Στο θέμα μας τώρα και στην πυρκαγιά που ξέσπασε στο μοναδικό προϊστορικό σύμπλεγμα των Μυκηνών, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Στο θέμα μας, που είναι όχι τόσο η πυρκαγιά καθεαυτή όσο η βάρβαρη αντίληψη με την οποία αντιμετωπίστηκε το γεγονός από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και από τα ΜΜΕ. Η ίδια αντίληψη που, αντί να καταβυθίζεται με σεβασμό και δέος στη σκοτεινή ιλύ του καθολικού μας Πριν, ανακαλύπτοντας διαρκώς την έκταση και την ωραιότητα του όντος, το επίτευγμα και το συμπέρασμα που σε βοηθάει να αντέξεις τη θνητότητα, αντί να θεωρεί πολύτιμη σκευή ακόμα και το ελάχιστο ίχνος της ένθεης παρουσίας του ανθρώπου στη ροή του απέραντου, αντί να τρέμει και να σιωπά, σεμνύνεται και εγκαυχάται ποσοτικοποιώντας τις καταστροφές και τις λεηλασίες σε ένα φτηνιάρικο δούναι και λαβείν με τον εμπορευματικό χρόνο. Λες και ο άνθρωπος είναι τουρίστας στη ζωή του. Βλέπεις, ο χρόνιος εθισμός στο αλκοόλ μιας εξουσίας «μπόμπα», μιας εξουσίας ανέλεγκτης και ανεξέλεγκτης, προκαλεί ηθική, λογική και αισθητική «τυφλότητα». Τυφλοί «τα τ’ ώτα τον τε νουν τα τ’ όμματα», με πλήρη άγνοια της καταστροφής που επιφέρουν στην (άκρως απαραίτητη) συμβολική τάξη πραγμάτων, με πλήρη περιφρόνηση στους άυλους πόρους που αποτελούν την περιουσία μιας κοινωνίας και ενός έθνους (για το οποίο τόσο πολύ κόπτονται), τους σπαταλούν και πληθωρίζουν υποτιμώντας διαρκώς το «χρήμα», την αξία των πόρων δηλαδή, πράγμα που σημαίνει ότι στην ουσία υποτιμούν και υποβιβάζουν τον άνθρωπο αφού «χρημάτων πάντων μέτρον άνθρωπος».

Ναι, είναι αλήθεια πως μέσα από το μαζικό κάλεσμα στο διαδίκτυο οργανώθηκαν τα κινήματα των Αγανακτισμένων στην Ελλάδα και την Ισπανία, αλλά και το κίνημα της Occupy Wall Street. Ναι, είναι αλήθεια πως η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει πίσω σειρά ειλημμένων αποφάσεων –επιδότηση προγραμμάτων επιμόρφωσης, κάμερες στις τάξεις, παρουσία Στεφανή στις εκδηλώσεις στον Γράμμο, παροχή δωρεάν μασκών στα σχολεία κλπ– ή να προχωρήσει σε άλλες, όπως πχ η «εκπαραθύρωση» υπουργών λόγω ψευδών τίτλων σπουδών, μετά τη θύελλα αντιδράσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ναι, είναι αλήθεια πως σε περιβάλλον απόλυτα ελεγχόμενης πληροφόρησης -με τα κυρίαρχα ΜΜΕ, αδρά επιδοτούμενα από τον κρατικό κορβανά, να αποτελούν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, το μακρύ χέρι της κυβέρνησης– η παρουσία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υποκαθιστά, εν πολλοίς, το ρόλο των παραδοσιακών ΜΜΕ δημιουργώντας μια νέα «ισορροπία δύναμης». Ναι, είναι αλήθεια πως η εξοικείωση των νέων ανθρώπων με τις νέες τεχνολογίες και η επιλογή του διαδικτύου ως μοναδικής, σχεδόν, πηγής πληροφόρησής τους, δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ανακύπτουν, ωστόσο, συγκεκριμένα ερωτήματα: Είναι δυνατόν το διαδίκτυο να καλύψει την ανάγκη διαλόγου και ζώσας παρέμβασης; Μπορούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να υποκαταστήσουν τις συλλογικές λειτουργίες ενός δρώντος κομματικού σχηματισμού; Πώς θα διασφαλιστεί η παραγωγική, δημιουργική και εν τέλει, συνθετική ανταλλαγή απόψεων χωρίς… κραυγές, κατάρες και αναθέματα; Πώς θα τιθασευτεί η εγωπάθεια, ο ναρκισσισμός, η εξάρτηση από τα like, η ψευδαίσθηση του διαμορφωτή εξελίξεων που δημιουργεί η τυφλή αποδοχή από έναν κύκλο ομοϊδεατών χειροκροτητών; Πώς θα αποφευχθεί η ανθρωποφαγία, ο ξεπεσμός σε λεξιλόγιο και συμπεριφορές που κάθε άλλο παρά προάγουν τον πολιτικό πολιτισμό; Πώς θα αναιρεθεί η, ευρέως διαδεδομένη, αντίληψη της «εδώ και τώρα» αντίδρασης που (θεωρείται ότι) απαιτεί το ίδιο το μέσο κοινωνικής δικτύωσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται ως προς την αξία και τη συμβολή της στο δημόσιο διάλογο; Είναι σαφές πως η συνάντηση κοινωνίας-πολιτικής στο τεχνοδικτυακό περιβάλλον συντελείται ήδη. Η ένταξη της κοινωνίας των πολιτών στο πολιτικό σύστημα οφείλει να παραμένει ζητούμενο και υπ’ αυτή την έννοια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να είναι τα εργαλεία συνάντησης της κοινωνίας με την πολιτική. Υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι απλώς τα εργαλεία και δεν θα υποκαταστήσουν, επ’ ουδενί, την ανάγκη δια ζώσης παρουσίας και επεξεργασίας πολιτικών θέσεων και προτάσεων. Γιατί η πολιτική –και οι πολιτικοί- οφείλουν να αξιοποιούν όλα τα μέσα, αλλά η μεν να μην υπαγορεύεται και οι δε να μην γίνονται έρμαια των μέσων αυτών.

Συγγνώμη, παιδιά, αλλά όσοι υποχρεωθήκατε να μείνετε καραντίνα θα δουλέψετε εντεκάωρα μέχρι να πατσίσετε. Μην γίνεστε τσιφούτηδες χωρίς λόγο. Και το 1875 στα ορυχεία του Λαυρίου αυτό ίσχυε. Όπως και στις σοβαρές βαμβακοφυτείες του αμερικανικού Νότου άλλωστε. Αν ήμασταν στην Ιαπωνία, θα έπρεπε να είχατε προσφερθεί ήδη από μόνοι σας. Κι εσείς πάλι γκρινιάζετε για τις 11 ώρες που θα δουλεύετε, ενώ για τις υπόλοιπες 13 που θα μπορείτε να κάνετε ό,τι γουστάρετε δεν λέτε τίποτα. Και, στο κάτω - κάτω, προσωρινό είναι το μέτρο. Μόνο αν δει ο Βρούτσης ότι αντέχετε θα το γενικεύσει. Αν δεν αντέχετε, μην σας απασχολεί, θα σας απολύσουν και θα πάρουν άλλους που θα λένε κι ευχαριστώ. Ήταν λίγο τσιμπημένη η ύφεση αυτό το τρίμηνο, αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.  Όσους είδαμε από τη λίστα Πέτσα δηλώνουν εξαιρετικά αισιόδοξοι. Η Ουγγαρία με τον Αττίλα είχε πάθει χειρότερα. Άλλωστε, η κυβέρνηση θα πάρει τα μέτρα της.  Ήδη κατάργησαν την προστασία της πρώτης κατοικίας για να είμαστε έτοιμοι.