Βασίλης Παπαστεργίου

06
09

Βασίλης Παπαστεργίου: Σκέψεις και λίγες αναμνήσεις από τον Μίκη

Ο Μίκης προσγειώνεται στο ελληνικό τραγούδι όχι μόνο με εμπνεύσεις και μελωδίες αλλά και με καταστατικές αρχές για το ελληνικό τραγούδι. Δεν φτιάχνει απλά τραγούδια, αλλά τροποποιεί το σκηνικό στο ελληνικό τραγούδι. Επί της ουσίας φτιάχνει ένα νέο είδος τραγουδιού, που ο ίδιος ορίζει ως έντεχνο - λαϊκό. Αν δεν κάνω λάθος, ο όρος "έντεχνο" εισάγεται από τον Μίκη, άσχετα αν οι σημερινές επιβιώσεις του είδους δεν έχουν τόση σχέση με την τεχνοτροπία του Μίκη. Συχνά αναφέρουμε την σημαντική συμβολή του Χατζιδάκι στην ανάδειξη της λαϊκής μουσικής μέσω της γνωστής διάλεξης για το ρεμπέτικο κλπ. Όμως ο Μίκης ήταν αυτός που έφερε τα λαϊκά όργανα - και ιδίως το μπουζούκι - πραγματικά στο προσκήνιο. Ο Μίκης θα μπορούσε να σταδιοδρομήσει ως ένας ακόμα πολύ καλός συνθέτης του ελαφρού τραγουδιού, εξάλλου είχε κερδίσει το 1961 και το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ του ΕΙΡ. Επέλεξε αντ'αυτού, να επιχειρήσει να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Οι καταστατικές αρχές του Μίκη μεταξύ άλλων ήταν η σύνδεση της τέχνης και ιδίως του λόγου των ποιητών με τον λαό, η ανάδειξη των λαϊκών οργάνων και η εξάπλωση της πνευματικής δραστηριότητας σε όλο το φάσμα της επικράτειας ως μέσο πολιτικής παρέμβασης. Νομίζω ότι δεν είναι λίγα πράγματα.
22
05

Βασίλης Παπαστεργίου: Δολοφονίες χαρακτήρων

Η παλινόρθωση της παλιάς τάξης πραγμάτων το 2019 ήταν αποτέλεσμα - εκτός των άλλων - και μιας κυριαρχίας στο χώρο των εννοιών. Η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ σε διάφορα επίπεδα, επέτρεψε στην άλλη πλευρά να ξανα-ορίσει λέξεις και έννοιες στην πολιτική αντιπαράθεση. Έτσι η πολιτική που επιχειρεί να παρέμβει προς την φορολόγηση των ισχυρών και την προστασία των πιο αδύναμων βαφτίστηκε και πάλι λαϊκισμός και η μεταπολιτευτική είσοδος των μαζών στην πολιτική και η συνακόλουθη επιδίωξη της βελτίωσης της θέσης των λαικών τάξεων, αναγορεύτηκε ως η ρίζα του κακού. Ο κυρίαρχος λόγος επιχειρεί - επιτυχώς προσώρας - να πάρει την ρεβάνς σε όλα τα επίπεδα στοχοποιώντας ιδίως την περίοδο 2010-2015. Στο πλαίσιο αυτό επιβάλλονται ως αλήθειες τα πιο ακραία ψέματα, όπως πχ η δήθεν συνύπαρξη της Αριστεράς με την Χρυσή Αυγή στις πλατείες το 2011. Αντιθέτως, οι πραγματικά πιο ακραίες μορφές εθνολαικισμού, αν δεχτούμε για τις ανάγκες της συζήτησης αυτό τον όρο, δηλαδή η συνύπαρξη του συνασπισμού του κυβερνά με την (και ναζιστική) ακροδεξιά στα συλλαλητήρια του 2018 για το Μακεδονικό και οι ακραίες φωνές περί προδοσίας, ξεπουλήματος ανταλλαγής της Μακεδονίας με τις συντάξεις (!), αποσιωπούνται για να μην αμφισβητηθεί το αφήγημα μιας δήθεν υπεύθυνης και ευρωπαϊκής ηγεσίας. Πλήρης αντιστροφή της αλήθειας και των εννοιών. Αλλά αυτό είναι η κυριαρχία: η δυνατότητα να ορίζεις τις λέξεις. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί σήμερα κάποιες δικαστικές αποφάσεις να μας θυμίζουν ότι στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όπως η Αναγνωστοπούλου ή ο Μπαλαούρας συκοφαντήθηκαν από μέσα που κατά τα άλλα θεωρούνται mainstream όπως το Πρώτο Θέμα ή τα ΝΕΑ, αλλά για κάποιους φίλους η μόνη πηγή λαϊκισμού και τοξικότητας, παραμένει η Αριστερά. Μπορεί να αγανακτούν - και δικαίως - με τις αθλιότητες κάποιων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ ή με τον Καμμένο, αλλά όταν η λάσπη αφορά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τότε την αναπαράγουν ευχαρίστως και άκριτα. Χωρίς λοιπόν να θέλω να πω ότι η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αθώοι σε όλα αυτά, θα πρότεινα στους φίλους και τις φίλες που κάνουν μια συγκεκριμένη ανάγνωση της πολύ σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Ελλάς, από το 2010 έως σήμερα, να σκεφτούν και αυτή την πλευρά.
15
03

Βασίλης Παπαστεργίου: Μπορεί να αλλάξει κάτι στην Ελληνική Αστυνομία;

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της έντασης, στην Ελληνική Αστυνομία έχει ανατεθεί ένας κομβικός ρόλος: η χωρίς κανόνες καταστολή μιας κοινωνίας που καθημερινά εξαθλιώνεται οικονομικά. Όταν αυτό γίνεται από ένα σώμα που μόλις πριν λίγα χρόνια ψήφιζε σε μεγάλα ποσοστά μια ναζιστική συμμορία, ο κίνδυνος είναι προφανής. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, κατά τρόπο σοκαριστικό, τον αποδέχεται. Στον αντίποδα, νομίζω ότι είναι μεγάλη ανάγκη να διεκδικήσουμε ως πολίτες μέσα από κινηματική διαδικασία μια εντελώς διαφορετική αστυνομία, αξιοποιώντας και δημοκρατικές φωνές που υπάρχουν μέσα στο σώμα.  Η διεκδίκηση της πλήρους απαγόρευσης χρήσης χημικών ουσιών που είναι επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία, της υποχρέωσης να φέρουν οι αστυνομικοί κάθε μονάδας διακριτικά και αριθμούς για τον έλεγχο κάθε παράνομης συμπεριφοράς, του αφοπλισμού των αστυνομικών εκτός υπηρεσίας, της θέσπισης του κανόνα της ύπαρξης καμερών καταγραφής εντός των περιπολικών κατά τη διάρκεια προσαγωγής ή σύλληψης πολίτη, καθώς και σε χώρους κρατητηρίων, της θέσπισης αυστηρών κανόνων για τις προσαγωγές, του πραγματικού ελέγχου των περιστατικών αυθαιρεσίας, όλα αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν το αντικείμενο μιας μαζικής καμπάνιας της κοινωνίας των πολιτών για την θέσπιση ουσιαστικών κανόνων στη δράση της αστυνομίας.  Παρά την οργή που υπάρχει, νομίζω ότι αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί. Και θα είναι μια ουσιαστική συμβολή στην υπεράσπιση της δημοκρατίας στη χώρα.
16
01

Τρία προβλήματα σχετικά με τον Μάκη Βορίδη

Το προηγούμενο Σάββατο αναπαρήγαγα μια ανάρτηση σχετικά με την συμμετοχή του Μάκη Βορίδη στην πορεία του Λεπέν πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, όπου αντιμετώπιζε τον Σιράκ. Ο Βορίδης όχι απλά υποστήριζε τον Λεπέν, αλλά σηκώθηκε και ταξίδεψε από την Ελλάδα στη Γαλλία για να πορευτεί ανάμεσα σε κέλτικους σταυρούς και ακροδεξιούς με ξυρισμένα κεφάλια ενάντια στον υποψήφιο της mainstream Γαλλικής Δεξιάς. Αυτά το 2002. Κατά ειρωνεία της τύχης, την ίδια μέρα, η πιο φιλοκυβερνητική εφημερίδα, ΤΑ ΝΕΑ, φιλοξενούσαν συνέντευξη του Βορίδη όπου δήλωνε ότι "η Αριστερά το μόνο που έχει να μου καταμαρτυρήσει, είναι που ήμουν πριν 35 χρόνια", εννοώντας την ένταξή του στην ΕΠΕΝ. Μέσα στην εβδομάδα, παρακολούθησα την συζήτηση στη Βουλή σχετικά με τις αλλαγές που εισηγείται ο Βορίδης στην διαδικασία προσλήψεων στο Δημόσιο και την επιδιωκόμενη συστηματική παράκαμψη των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ μέσω της - ιδιαίτερα αδιάβλητης, ως γνωστόν - προσωπικής συνέντευξης. Ο Βορίδης είπε ότι οι αλλαγές που προωθούνται αποτελούν έκφραση της εγελιανής αντίληψης περί ουδετερότητας του κράτους σε αντίθεση με την μαρξιστική αντίληψη σύμφωνα με την οποία το κράτος είναι αποτύπωση συσχετισμού κοινωνικών δυνάμεων, άρα μη αντικειμενικό. Τέλος, συζητώντας με φίλο που εμπιστεύομαι την γνώμη του, μου μετέφερε γνώμη σημαντικών ανθρώπων, αλλά και του ίδιου, ότι ο Βορίδης είναι ένας χαρισματικός ρήτορας και αξιόλογος πολιτικός αντίπαλος. Από τον συνδυασμό όλων των παραπάνω, κατά την ταπεινή μου γνώμη, προκύπτουν τρία προβλήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με τον τρόπο που ο Βορίδης αντιμετωπίζει το παρελθόν του και την σχέση του με την ΝΔ. Το δεύτερο σχετίζεται με τον θεσμικό του ρόλο ως Υπουργού Εσωτερικών. Και το τρίτο έχει να κάνει με τον τρόπο που οι αντίπαλοι της ΝΔ βλέπουν τον Βορίδη. Σχετικά με το πρώτο ζήτημα: αν κανείς επισκεφτεί την ιστοσελίδα του Μάκη Βορίδη, θα διαβάσει ότι η πολιτική του δράση ξεκινά το 2007 με την εκλογή του ως βουλευτή του ακροδεξιού ΛΑΟΣ. Όπως ξέρουμε όλοι, αυτό δεν ισχύει. Ο Βορίδης προφανώς θέλει να ξεχαστεί όχι μόνο η ΕΠΕΝ, αλλά και το Ελληνικό Μέτωπο το προσωπικό του κόμμα, στο οποίο ήταν Πρόεδρος. Το σημαντικότερο όμως ζήτημα, κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι ότι ο Βορίδης παραδίδοντας στη λήθη το (όχι τόσο μακρινό) παρελθόν του, αποφεύγει συστηματικά - όλα αυτά τα χρόνια - να πει έστω μια λέξη αυτοκριτικής για αυτό. Για παράδειγμα, δεν έχει ποτέ ανασκευάσει όσα έχει πει για τον ιδρυτή του κόμματος στο οποίο ανήκει, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον οποίο (ως Πρόεδρος του Ελληνικού Μετώπου) αποκαλούσε "ξεπουλημένο" και "προσκυνημένο". Είναι εύκολο να λες αορίστως ότι όλα αυτά έγιναν πριν 35 χρόνια, αλλά μια έντιμη στάση - αν έχεις πραγματικά αλλάξει απόψεις - είναι να επανατοποθετηθείς κριτικά απέναντι στο παρελθόν σου. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ. Το μόνο για το οποίο έχει ζητήσει συγγνώμη ο Βορίδης είναι για την στάση του απέναντι στο Ισραήλ. Ο καθένας καταλαβαίνει γιατί. Το ζήτημα θα έπρεπε να αφορά πρωτίστως τους δημοκρατικούς ανθρώπους στην Νέα Δημοκρατία. Δεν είναι λίγο η παράταξή σου να υποδέχεται μετά βαίων και κλάδων κάποιον που - ως πρόεδρος κόμματος - εξύβριζε επί χρόνια με τον χειρότερο τρόπο τον ιδρυτή του κόμματός σου, χωρίς να αξιώνεις έστω μια λέξη αυτοκριτικής και συγγνώμης. Αυτό αφορά τόσο τον υποδοχέα του στην ΝΔ, τον Αντώνη Σαμαρά (που δεν κουβαλάει και πολύ διαφορετικά μυαλά) όσο και τον τωρινό πρωθυπουργό, πάγιο σύμμαχο των πάσης φύσεως ακροδεξιών κατά την πατρική παράδοση, που τον αναβάθμισε. Το πρόβλημα λοιπόν με τον Βορίδη δεν είναι ότι πριν 35 χρόνια υπήρξε τσεκουροφόρος επενίτης και πριν 18 χρόνια συνοδοιπόρος του Λεπέν, αλλά ότι ακόμα και σήμερα δεν αποκηρύσσει τις απόψεις εκείνου του καιρού. Ο λόγος είναι κατά την γνώμη μου προφανής. Ο άνθρωπος άλλαξε κόμμα, δεν άλλαξε απόψεις. Με την στήριξη του Μητσοτάκη αξιοποιεί την έλλειψη δημοκρατικών αντανακλαστικών και ευαισθησίας στο κόμμα προκειμένου να ανελιχτεί προσωπικά. Οι δε φιλοδοξίες του, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι πολύ ψηλές. Είναι ευθύνη των δημοκρατικών ανθρώπων στη ΝΔ, που προφανώς υπάρχουν, να μην επιτρέψουν αυτό το πράγμα να συμβεί. Το δεύτερο πρόβλημα είναι συναφές με την ιδιότητά του ως Υπουργού Εσωτερικών. Εδώ και λίγες ημέρες η χώρα μας έχει έναν Υπουργό Εσωτερικών που έχει δηλώσει (το 2018, όχι το 1985) ότι "ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία" Και μόνο το γεγονός αυτό είναι αδιανόητο, δηλαδή ο άνθρωπος που έχει την ευθύνη της εκλογικής διαδικασίας, να έχει την άποψη ότι θα πρέπει με θεσμικούς τρόπους να αποτραπεί η άνοδος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην εξουσία. Αυτό είναι νομίζω επαρκές για να τελειώσει η συζήτηση περί του δήθεν φιλελεύθερου πρωθυπουργού. Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα κάτι τέτοιο δεν θα ήταν καν νοητό. Ο Πρωθυπουργός προφανώς όχι απλά δεν έχει τέτοιες ευαισθησίες, αλλά προδήλως συμμερίζεται αυτές τις βαθιά αντιδημοκρατικές σκέψεις, γι'αυτό και κάνει την συγκεκριμένη επιλογή. Κάθε δημοκρατικός πολίτης οφείλει να αντιδράσει σε αυτή την πραγματικά προκλητική επιλογή. Το τρίτο πρόβλημα τέλος, έχει να κάνει με την αντιμετώπιση του Βορίδη από τους πολίτες που δεν είναι οπαδοί της ΝΔ. Όταν ο Βορίδης επικαλείται τον Χέγκελ για να πει ότι η παράκαμψη του ΑΣΕΠ δικαιολογείται λόγω της ουδετερότητας του κράτους, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ("η Αριστερά", όπως ορίζει πάντα ο ίδιος τον αντίπαλο καταδεικνύοντας ότι εχθρός του είναι οι ιδέες της κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης και όχι το συγκεκριμένο κόμμα) είναι δέσμιος της μαρξιστικής θεωρίας του κράτους που ανέχεται την μεροληψία, δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε στην επικράτεια μιας σοβαρής συζήτησης. Γιατί ούτε ο Χέγκελ (που πράγματι διατύπωσε σημαντικές σκέψεις για το κράτος) ούτε ο Μαρξ σκεφτόντουσαν ακριβώς γύρω από τις διαδικασίες επιλογής στο Δημόσιο, αλλά διατύπωναν σκέψεις γύρω από το ρόλο του κράτους σε σχέση με τον κοινωνικό ανταγωνισμό και τις κοινωνικές τάξεις. Ο Βορίδης υποβιβάζει μια φιλοσοφική συζήτηση σε μια άσκηση μικροπολιτικής. Κατά την γνώμη μου, δεν το κάνει τυχαία. Νομίζω ότι ο σκοπός του είναι απλά και μόνο να προκαλέσει εντύπωση. Να δημιουργήσει δηλαδή στους αντιπάλους του την εντύπωση ότι μπορεί να συζητά για υψηλές έννοιες, την ώρα που απλά προσπαθεί να βολέψει τα γαλάζια παιδιά. Και να αποσπάσει την εκτίμηση ότι "έχει επίπεδο και συγκρότηση" και ότι είναι ένας αξιόλογος πολιτικός αντίπαλος. Παιδιά, μην τσιμπάτε. Είναι άλλο πράγμα ο διανοητής και άλλο ο φιγουρατζής. Ο Βορίδης-Πονηρίδης ξέρει ότι η έκφραση θαυμασμού από τους πολιτικούς αντιπάλους μεταφράζεται σε πολιτικό κεφάλαιο (είπαμε ότι ο άνθρωπος έχει φιλοδοξίες) στο εσωτερικό του δικού του κόμματος. Ωστόσο, τα πασαλείματα του Χέγκελ, δεν σε κάνουν ούτε σοβαρό ούτε φιλόσοφο. Ο Βορίδης δεν είναι ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, αλλά μάλλον ο Σπύρος Θεοτόκης του 21ου αιώνα. Κανένα δέος λοιπόν για αυτόν τον λύκο που φοράει συγκυριακά την προβιά του πρόβατου. Οι δημοκρατικοί άνθρωποι, σε όλους τους πολιτικούς χώρους, ας σκεφτούν και ας πράξουν αναλόγως.
27
11

Η απόλυτη απαγόρευση κάθε συνάθροισης πρέπει να επανεξεταστεί και να αναθεωρηθεί το συντομότερο δυνατό

Τυχαία άκουγα χθες τον Μητσοτάκη στην Βουλή και παραδόξως σε ένα σημείο της ομιλίας του μου έκανε καλή εντύπωση. Αναφερόμενος στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, αναγνώρισε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ενίσχυσε τον θεσμό και ανήγγειλε ότι πλέον θα το δικαιούνται οι κακοποιημένες γυναίκες. Έκανε μάλιστα αναφορά στην χθεσινή παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Τον άκουσα με ικανοποίηση και με σχετική έκπληξη, καθώς συνήθως είναι προσβλητικός προς τους πολιτικούς του αντιπάλους και αδιάφορος για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως έχει μεγάλη σημασία ένας συντηρητικός πολιτικός να μιλά για αυτά τα πράγματα, έχει σημασία η καταδίκη της γυναικείας κακοποίησης να γίνει αυτονόητη, σχεδόν μπανάλ. “Μπράβο του” είπα μέσα μου. Τι το ‘θελα; Το απόγευμα, μια ομάδα 15 γυναικών, ενεργών στο φεμινιστικό κίνημα, ξεδίπλωσε ένα πανό στο Σύνταγμα για να τιμήσει την ημέρα. Προσήχθησαν όλες, τους επιβλήθηκαν πρόστιμα και σε βάρος των μισών από αυτές (με τι κριτήρια άραγε;) σχηματίστηκε δικογραφία για παραβίαση των υγειονομικών διατάξεων. Όπως σωστά ειπώθηκε, αν οι ίδιες 15 γυναίκες απλά περπατούσαν στο δρόμο, κανείς δεν θα τις είχε σταματήσει. Επειδή αποφάσισαν να ανοίξουν ένα πανό, προσήχθησαν και συνελήφθησαν. Έτσι, η απόλυτη απαγόρευση των συναθροίσεων οδηγεί σε προφανείς παραλογισμούς. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: εκεί όπου έγινε η σύλληψη, στο Σύνταγμα, η Βουλή συνεχίζει να νομοθετεί κανονικά και μάλιστα ψηφίζει σημαντικούς νόμους που – κατά την ταπεινή μου γνώμη – υπονομεύουν τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Πόσο δημοκρατικό είναι να συνεχίζεται κανονικά η νομοθετική λειτουργία αλλά να απαγορεύεται πλήρως η διαμαρτυρία κατά των νόμων που ψηφίζονται; Εκτός αν θεωρήσουμε, όπως έκανε με πρόσφατο άρθρο του ως άλλος βολταιρικός Καντίντ ένας σεβαστός κατά τα άλλα ομότιμος καθηγητής, ότι δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα διότι ζούμε στην πιο ελεύθερη από ποτέ συνθήκη λειτουργίας του Τύπου και των καναλιών, δηλαδή στον καλύτερο δυνατό κόσμο από τους δυνατούς κόσμους. Παρακάμπτοντας τα περί καλύτερης από ποτέ λειτουργίας του τύπου και των καναλιών στις σημερινές πετσωμένες συνθήκες, αναρωτιέμαι πόσο συμβατή με τις φιλελεύθερες αρχές είναι η πλήρης αναστολή της ενσώματης συμμετοχής στην πολιτική. Αλλά, ας γυρίσουμε στο θέμα μας. Οι 15 συλληφθείσες φεμινίστριες πρέπει να έχουν την πλήρη αλληλεγγύη μας. Έκαναν μια συμβολική διαμαρτυρία για ένα σημαντικό και καυτό, ιδίως για την ελληνική κοινωνία, ζήτημα, έλεος πια! Και η απόλυτη απαγόρευση κάθε συνάθροισης πρέπει να επανεξεταστεί και να αναθεωρηθεί το συντομότερο δυνατό.