Macro

Εδραίωση, λοιπόν, και ενίσχυση ενός κοινωνικού συντηρητισμού –με εμφανείς, συχνότατα, ακροδεξιές επιρροές– είναι ο διακηρυγμένος στόχος της Δεξιάς. Ούτε τον κρύβει, ούτε αισθάνεται άσχημα για αυτόν. Για την επίτευξή του χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, στην ιεράρχηση των οποίων η καλλιέργεια ενός συλλογικού υποσυνείδητου απαλλαγμένου από «επικίνδυνες» ιδεολογικές «στρεβλώσεις», αξιολογείται πολύ ψηλά. Γι’ αυτό και το συστηματικό ξήλωμα κατακτήσεων του παρελθόντος, γι’ αυτό και η (στα όρια της εμμονής) προσπάθεια απαξίωσης αιτημάτων του παρόντος –με χαρακτηριστικό παράδειγμα, και λόγω τραγικής συγκυρίας, τη δυσανεξία να εισαχθεί ο όρος γυναικοκτονία στο Ποινικό Δίκαιο (καθώς κάτι τέτοιο «απειλεί» συγκεκριμένες δομές και νόρμες)- γι’ αυτό και η μύηση των πολιτών στο «ασφαλές», στο «πικάντικο», στο «εύκολο», στο «δήθεν», γι’ αυτό και η ανοχή – αν όχι η υποδαύλιση – σε ό,τι δυναμιτίζει τη διεκδίκηση, νεκρώνει την ενσυναίσθηση, συκοφαντεί τη συλλογικότητα. Γιατί αν κάτι μπορεί να αντικρούσει τη σχεδιασμένη επίθεση της Δεξιάς, αν κάτι μπορεί να αποτελέσει το αντίβαρο στην αποδυνάμωση των κοινωνικών αντιστάσεων, αυτό δεν είναι παρά η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Που για να πραγματωθεί, ωστόσο, χρειάζεται προσήλωση – ασχέτως κομματικού ρίσκου και κόστους - σε αρχές, ιδέες και αξίες. Έτσι ώστε στην επόμενη ανατριχιαστική είδηση, να μην ξαναψάχνουμε…σύννεφο να πέσουμε.

«Ασφαλιστική μεταρρύθμιση για τη νέα γενιά» τιτλοφορείται το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό. Θεωρήθηκε πιο εμπορικό από το «Επικουρικό Πινοσέτ». Όπως και από το «Η εκδίκηση του Σπράου». Να πούμε τα θετικά: Πρώτον, το νέο σύστημα ενισχύει την κουλτούρα της αποταμίευσης, για εργαζόμενους που παίρνουν 543 καθαρά και τα σκορπάνε σαν να μην υπάρχει αύριο. Δεύτερον, θα είναι ελεύθεροι να επιλέξουν για τις εισφορές τους επένδυση χαμηλού ρίσκου με σύνταξη - κοροϊδία ή επένδυση υψηλού ρίσκου με σύνταξη - κοροϊδία. Αυτό που αλλάζει είναι τι θα σου λένε. Άλλο είναι να σου λένε "αυτό ήθελες, αυτό πήρες" και άλλο να σου λένε "επενδύσαμε τα λεφτά σας σε κλιματιζόμενα χιονοδρομικά κέντρα στο Ντουμπάι, αλλά δυστυχώς πήγαμε κουβά". Νιώθεις πιο σημαντικός επενδυτής στη δεύτερη περίπτωση. Το μυστικό είναι ότι με τις εισφορές των νέων εργαζόμενων θα βγαίνουν τα κέρδη των εταιρειών, τα μπόνους των στελεχών, τα υπερμπόνους των στελεχών αλλά θα καταβάλλονται και υψηλότερες επικουρικές. Δεν ξέρουμε πώς θα γίνει αυτό, αλλά ακούγεται πολύ πειστικό. Άλλωστε είμαστε άσχετοι από χρηματαγορές. Το μόνο που ξέρουμε είναι το κραχ του 2000, το κραχ του 2008, τη χρεοκοπία της Λίμαν Μπράδερς, τη χρεοκοπία της ΑΣΠΙΣ και ότι αν πετάξει μια πεταλούδα στη Σιγκαπούρη θα γίνει της κακομοίρας. Επομένως, τι μπορεί να πάει στραβά; Και στο κάτω - κάτω, όπως είπε και ο Χατζηδάκης, δεν βαριέσαι, αν πάει κάτι στραβά, θα πληρώσουμε τις συντάξεις από τον δημόσιο προϋπολογισμό. Πράγμα που επιτρέπει στις ασφαλιστικές να τα φάνε όλα μέχρι τελευταίας δεκάρας χωρίς να υπάρχουν γκρίνιες. Και αν υπάρχουν γκρίνιες, εδώ θα είναι ο Χατζηδάκης σε 40 χρόνια, μπορείτε κάλλιστα να μην τον ψηφίσετε για να μάθει.

Η Ν.Δ., πιστή στο νεοφιλελεύθερο δόγμα της και χωρίς ξεκάθαρο πολιτικό αφήγημα για την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία, το μόνο που καταφέρνει είναι να εντείνει την ανασφάλεια και τη δυσπιστία των πολιτών. Στον αντίποδα, ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία κατορθώνει σταδιακά να απευθυνθεί σε ευρύτερα κομμάτια της κοινωνίας μέσα από τον ριζοσπαστικό προγραμματικό του λόγο και καλείται να δώσει προοπτική στον κόσμο για μια πιο δίκαιη και δημοκρατική κοινωνία.

Η πολιτική των σημείων είναι ταυτόχρονα και πολιτική ουσίας. Υπό κανονικές συνθήκες, ένας/μία αριστερός/η θα έπρεπε να βδελύσσεται τον πλούτο και τα παρελκόμενα προϊόντα του. Θα έπρεπε, αφ΄ ης στιγμής ομνύει στο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης ή της υγείας, να παραδειγματίζει τους αλλοτριωμένους με την προσωπική του στάση εμπιστοσύνης. Θα έπρεπε να αποτάσσεται κάθε λογής συστημισμό -εγχώριων, παριζιάνικων κ.ο.κ.- ΜΜΕ, καταγγέλλοντας τον. Αλλά επειδή όλοι/ες τυγχάνουν θνητοί, άρα ευεπίφοροι στην αλλοτρίωση, να ποθείς συστημικές απολαύσεις και να καμαρώνεις την εικόνα σου σε λάιφ στάιλ εκδοχές είναι και συνηθισμένο και, ίσως, συγχωρητέο. Να μην κατανοείς, όμως, ότι οι λεγόμενες “ανθρώπινες συμπεριφορές” και η μικρής κλίμακας ηθική, η οποία σου επιτρέπει ή δεν σου επιτρέπει να αβαντάρεις το σύστημα που πολεμάς, αποτελούν μορφές ενσυναίσθησης, είναι, μάλλον βαθιά, προβληματικό. Διότι δεν είναι μόνο που περιμένει στη γωνία ο αντίπαλος, να αποδείξει πόσο του μοιάζεις τελικά. Είναι που, με τούτα και μ’ εκείνα, διαμορφώνονται η κουλτούρα και ο πολιτισμός. Να δείχνεις από τα πάνω ότι εμπιστεύεσαι το σχολείο της γειτονιάς, το ΕΣΥ, το εναλλακτικό περιοδικό ή το μικρομεσαίο, ανώνυμο, οικογενειακό ξενοδοχείο, είναι από τα πλέον βασικά σήματα που χρειάζεται να αποσταλούν στην κοινωνία ώστε, σιγά σιγά, να εξέλθει από το φαύλο κύκλο των πλασματικών αναγκών που υπαγορεύει η καπιταλιστική συνθήκη. Να μην πριμοδοτείς, δηλαδή, και να μην διαφημίζεις εμμέσως με το παράδειγμά σου την περιώνυμη και ήδη πολυδιαφημισμένη “ιδιωτική πρωτοβουλία”, σε κάθε της μορφή, κι ας έχεις τους οβολούς για να το κάμεις, αποτελεί πολιτική πράξη μείζονος σημασίας. Διότι το λαϊκότροπο με “τον παρά μου και την κυρά μου” δεν αποτελεί πολιτικό άλλοθι. Οι πληβείοι κατατάσσουν στις αλλοτριωμένες συνειδήσεις όσες/ους υποκύπτουν στα άνωθεν επιβαλλόμενα πρότυπα. Ο δε αριστερός ανθρωπότυπος, αυτός που δεν υποκύπτει στις σειρήνες της καπιταλιστικής χλιδής, καλλιεργείται ως αντιπαράδειγμα στην πράξη.

Ο φιλελευθερισμός μετά από αγώνες έχει δεχθεί ότι ο άνθρωπος (πρέπει να) είναι ελεύθερος να κάνει ο,τιδήποτε δεν βλάπτει ή δεν διακινδυνεύει  τρίτους. Έχει καθιερωθεί το λεγόμενο «δικαίωμα στη διαφορά»*: συμπεριφέρομαι οσοδήποτε διαφορετικά θέλω από τους άλλους αρκεί να μην τους προσβάλλω. Αυτό επιτάσσουν  η προστασία της αξιοπρέπειας ή του αυτοπροσδιορισμού (της αυτονομίας, κατά την Επιτροπή) και η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας.  Ο έρωτας μπορεί να βιώνεται ως  άσκηση ελευθερίας, αλλά αν η άλλη πλευρά δεν θέλει, παραμονεύει έγκλημα -ο  βιασμός. Αλήθεια, η κυκλοφορία ενός ανεμβολίαστου ανθρώπου εν μέσω πανδημίας είναι ακίνδυνη; Δεν έχουν όλοι δεχθεί, ζυγίζοντας τα δεδομένα, ότι ο κίνδυνος μετάδοσης είναι υπαρκτός  όσο η «ανοσία της αγέλης» καθυστερεί; Πρώτιστα  λοιπόν η στάση εκείνου  που καταφρονεί τον κίνδυνο των άλλων και αρνείται τον εμβολιασμό δεν φαίνεται   δικαιωματική, αφού δεν αποτελεί άσκηση δικαιώματος σε  μια  ακίνδυνη συμπεριφορά-διαφορά. Επίσης, δεν είναι  ηθική, όσο τουλάχιστον η ηθική συνδέεται με τη φιλαλληλία. Αυτή η διπλή αρνητική  κρίση  μάλιστα αφορά τον καθένα κι όχι μόνο τους εργαζόμενους στο πεδίο της περίθαλψης. Φυσικά, από τους κινδύνους μετάδοσης δεν φθάνουμε αυτόματα στη δικαίωση των  οποιωνδήποτε υποχρεωτικών μέτρων (πχ απειλή απόλυσης). Ο εξαναγκασμός του πολίτη, άμεσος ή έμμεσος,  αποτελεί ένα έσχατο μέσο παρέμβασης  του κράτους. Σωστά το Πόρισμα μετρά διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος και την εγγύτητα του κινδύνου, το είδος του επαγγέλματος, προτάσσοντας  τους ήπιους τρόπους αντιμετώπισης, αποκλείοντας δυσανάλογα μέτρα κλπ.

Eίναι καιρός να τεθεί στον δημόσιο διάλογο η αναγκαιότητα της αναγνώρισης του όρου «γυναικοκτονία» ως αυτό ακριβώς που είναι. Θεωρούμε επίσης αναγκαίες και επιβεβλημένες τις παρεμβάσεις στο χώρο των ΜΜΕ, καθώς οι τρόποι αναπαράστασης των γυναικοκτονιών ως δράματα, ζήλεια, ερωτικό πάθος, ως εξατομικευμένο πρόβλημα του δράστη και όχι ως απότοκο συστημικής βίας σε βάρος των γυναικών εγγράφει τα εγκλήματα στην οικιακή σφαίρα, τα εξατομικεύει στιγματίζοντας τις γυναίκες μέσα από πρακτικές victimblaming, όπως στην περίπτωση της Καρολάιν η οποία «απειλούσε να φύγει από το σπίτι». Το πρόβλημα όμως είναι πολύ πιο βαθύ από τα εξατομικευμένα προβλήματα δραστών και θυμάτων. Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί, χωρίς να κλείνουμε τα μάτια, αλλά κάνοντας βήματα μπροστά. Η αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία» και στην Ελλάδα είναι πιο επίκαιρη και πιο επιβεβλημένη από ποτέ.

Ο αγώνας επιβίωσης σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, οδηγεί κάποιους από τους πρόσφυγες της Αφρικής να προσπαθήσουν να φθάσουν στις ακτές της «πολιτισμένης» Ευρώπης. Αν το καταφέρουν χωρίς να πνιγούν, αφού περάσουν από τα κολαστήρια της Λιβύης ή από τα χίλια κύματα του Αιγαίου, δεν κρίνονται στις περισσότερες περιπτώσεις άξιοι να γίνουν δεκτοί στη γηραιά ήπειρο και στέλνονται πίσω σε ένα ζοφερό μέλλον. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δέχονται –όταν δέχονται– με το σταγονόμετρο τους αφρικανούς πρόσφυγες στις χώρες τους, ενώ η Ιταλία μπλοκάρει πάλι στα σικελικά λιμάνια με διάφορες δικαιολογίες τα σκάφη των ΜΚΟ που διασώζουν ανθρώπους στη θάλασσα, όπως το Sea-Eye 4, το Sea Watch 4 και το Open Arms. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι δηλώνει ικανοποιημένος με τη νέα συμφωνία που υπέγραψε με τον Λίβυο πρωθυπουργό, καθώς και από τις διασώσεις στο Λιβυκό Πέλαγος. Χαμογελαστός προσπέρασε τους βασανισμούς, τις θανατώσεις, τους βιασμούς και τους πνιγμούς ακόμη και μικρών παιδιών. Όλα καλά, αρκεί να μη φθάσουν στην Ευρώπη.

Στην ομιλία του προς το υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης παρέδωσε και ένα σύντομο «μάθημα» διαχρονικού ποινικού δικαίου. Θέλησε, συγκεκριμένα, να μας θυμίσει ότι οι «αποφυλακίσεις κρατουμένων έγιναν ευκολότερες με ρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης. Και, βέβαια, ξέρουμε καλά ότι οι παλαιότερες ευεργετικές διατάξεις υπερισχύουν των μεταγενέστερων έστω και αν έχουν ισχύσει για μία ημέρα». Πράγματι, αν κανείς αναφέρεται στην ισχύ των Ποινικών Κωδίκων αυτό είναι αλήθεια. Ομως, εν προκειμένω, η συζήτηση αφορούσε την ισχύ των έκτακτων-αποσυμφορητικών νόμων και την κυβερνητική προπαγάνδα για τον περίφημο «νόμο Παρασκευόπουλου». Η «αρχή του επιεικέστερου νόμου» ισχύει βέβαια στο ουσιαστικό ποινικό δίκαιο και επιβάλλει την αναδρομική εφαρμογή της διάταξης που οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου (άρ. 2 Π.Κ.). Μάλιστα γίνεται δεκτό ότι καλύπτει και την υφ’ όρον απόλυση, αφού αυτή στην Ελλάδα θεωρείται θεσμός του ουσιαστικού ποινικού δικαίου. Ομως τα πράγματα έχουν διαφορετικά καθ’ όσον πρόκειται για νόμους με έκτακτες διατάξεις οι οποίες διαθέτουν σαφώς οριοθετημένο χρονικό πλαίσιο ισχύος. Αυτό συμβαίνει με όλους τους αποσυμφορητικούς νόμους οι οποίοι επιδίωκαν να λύσουν ένα ενεργό πρόβλημα τη στιγμή της δημοσίευσής τους και γι’ αυτό καταλάμβαναν τους κρατουμένους συγκεκριμένης περιόδου. (...) Οι αποσυμφορητικοί νόμοι ουδόλως μπορούν να εφαρμοστούν σε κρατουμένους που αποκτούν τις προϋποθέσεις τους μελλοντικά, δηλαδή μετά τη λήξη τους. Αυτή η θέση συνιστά απολύτως πάγια πρακτική της νομολογίας αλλά και της σωφρονιστικής διοίκησης καθώς ο εκάστοτε αποσυμφορητικός νόμος «περιέχει ειδικές ποινικές διατάξεις και εφαρμόζεται αυστηρά και για συγκεκριμένους λόγους σε περιορισμένη κατηγορία περιπτώσεων». Τόσο απλά! Συνεπώς, η αναφορά του κ. πρωθυπουργού σε παλαιότερες διατάξεις που εξακολουθούν να ισχύουν και μετά τη λήξη της ισχύος τους, είναι απολύτως ανακριβής, όταν πρόκειται για αποσυμφορητικούς νόμους. Επειτα απ’ όλα αυτά μπορεί κανείς να αναρωτηθεί: Η πρωθυπουργική ανακρίβεια οφείλεται σε επικίνδυνη άγνοια ή συνιστά μια προσπάθεια συνειδητής παραπλάνησης; Κανείς δεν ξέρει τι είναι χειρότερο, σε κάθε περίπτωση πάντως είναι εξαιρετικά θλιβερό. Οταν μάλιστα πρόκειται για τον πρωθυπουργό, γίνεται όχι μόνο πολιτικά ανησυχητικό αλλά και θεσμικά επικίνδυνο.

Έβλεπα την φωτογραφία με το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, φωταγωγημένο με τα χρώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Είναι το ίδιο στάδιο όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες των Ναζί το 1936. Και τότε όπως και τώρα η ισχύς (έλεγε ότι) απομάκρυνε τον αθλητισμό από την πολιτική. Η παγκόσμιος ισχύς. Την ίδια στιγμή που ένας άνθρωπος περνούσε την πύλη του Άουσβιτς. Ανάμεσα τους και οι ομοφυλόφιλοι με το ροζ τρίγωνο. Ούρλιαζαν τα πλήθη τότε. Όμως σήμερα το στάδιο ντύθηκε με τα χρώματα που τυφλώνουν φονιάδες. Ποιος νικάει;  Ποιος νίκησε τότε; Ποιος θα νικήσει αύριο; Ο άνθρωπος που κατέβηκε από το τραίνο στην αποβάθρα του Άουσβιτς, νίκησε ή ηττήθηκε; Η ιστορία είναι άθλημα; Δηλαδή νικάει όποιος την τρέξει πιο γρήγορα; Γι΄ αυτό σου λέω: δεν φτάνεις πρώτος ποτέ στην Ιστορία Δεν είναι άθλημα η Ιστορία. Η ιστορία είμαστε εσύ κι εγώ. Εμείς που πριν από λίγες μέρες καθόμασταν  γαλήνιοι στον μαρτυρικό χώρο του ΕΑΤ – ΕΣΑ με τις μικρές κραυγές των δέντρων να αποκρούουν την γύρω βαρβαρότητα των ήχων, για να ακούσουν τα όσα διαμείβονται στο έξοχο βιβλίο του Κωστή Παπαϊωάννου, «Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά. Από τον φασισμό στον μεταφασισμό. Η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά» (Εκδ. Πόλις). Και για να ακουστούν ξανά τα όσα διαμείβονται μεταξύ κραυγής και χρόνου. Μεταξύ μαρτυρίου και ιστορίας. Μεταξύ ημών και υμών όλων και καθ΄ όλου. Ήταν μια νίκη αυτό το πράο απόγευμα. Μια ίδια νίκη με το φωταγωγημένο στάδιο του Βερολίνου. Μια νίκη όπου το μαρτύριο ηττήθηκε, όπου η κραυγή του πόνου μπερδεύτηκε με τις φωνές των πουλιών και των φυλλωμάτων, όπου καταδείχτηκε πως παρ’ όλους τους νεκρούς, ο χρόνος υπάρχει. Και νικάει.

«Με προσκάλεσαν στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας και γνώρισα όλες αυτές τις νεαρές γυναίκες που ήταν τόσο ταλαντούχες, τόσο παθιασμένες και καλά μορφωμένες», λέει η Khelfa στο AnOther. «Ο τρόπος με τον οποίο τα δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης απεικονίζουν τις γυναίκες σε αυτήν την περιοχή είναι παρωχημένος και ανακριβής και πραγματικά ήθελα να κάνω κάτι για αυτό». Στόχος της Khelfa είναι να αποδομήσει τα στερεότυπα προκαταλήψεων και τις παρανοήσεις για τις γυναίκες της Μέσης Ανατολής. «Το πιο σημαντικό για μένα είναι να δείξω την πραγματικότητα. Οι γυναίκες είναι τόσο σημαντικές στη Μέση Ανατολή, πιστεύω ότι είναι το μέλλον και ότι σύντομα θα είναι οι ηγέτες της περιοχής. Τόσες πολλές από αυτές είναι ιδιοκτήτριες επιχειρήσεων και διευθύνουσες σύμβουλοι που έχουν αποφοιτήσει από το Χάρβαρντ, το Στάνφορντ και όλα τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Δεν είναι θύματα όπως συνεχώς μας λένε. Είναι μαχήτριες που εκφράζονται με άνεση. Το να τις βλέπεις ως θύματα, είναι μια ματιά αποικιοκράτη» εξηγεί. «Οι γυναίκες στη Μέση Ανατολή είναι ακριβώς σαν άλλες γυναίκες σε όλον τον κόσμο, όλες αγωνιζόμαστε για τα δικαιώματά μας» τονίζει η Farida Khelfa.