Macro

Από πέρυσι μέχρι φέτος απίστευτος αριθμός γυναικών υπέστη τον έμφυλο διαχωρισμό στη εργασία, στην κοινωνία, στην πεποίθηση όλων των προτιμήσεων που ορίζουν το κάθε ανθρώπινο πλάσμα. Απίστευτος αριθμός γυναικών πουλήθηκε, βιάστηκε, φοβήθηκε, ταπεινώθηκε, εκτοπίστηκε, κάθε δευτερόλεπτο που πέρασε. Γυναίκες πνίγηκαν μαζί με τα παιδιά τους στη Μεσόγειο. Γυναίκες θάφτηκαν μέσα σε βομβαρδισμένα σπίτια, μέσα σε υπόγεια εργασιακού Μεσαίωνα, μέσα σε υπόγεια του trafficking. Γυναίκες φοβήθηκαν απίστευτο φόβο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Γυναίκες έκλαψαν σαν κλόουν των δακρύων πάνω σε ψηλοτάκουνα ακριβών βιασμών. Και η επόμενη «Ημέρα της Γυναίκας» είναι εδώ. Με την Άχεντ Ταμίμι. Με την Ηριάννα. Με τις γυναίκες της «Πλατείας του Μαγιού». Με τις γυναίκες που σκαλίζουν την έρημο Ατακάμα για τα κόκκαλα των παιδιών και των δικών τους. Αλλά και με τις γυναίκες που δεν έμαθαν κι ούτε θα μάθουν ποτέ ότι ο κόσμος αυτός είναι και δικός τους. Η «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας» είναι εδώ και δείχνει τα δόντια της. Δεν αστράφτουν πάντοτε. Αυτό να δεις: δεν αστράφτουν. Ένα βυθό καθρεφτίζουν. Έναν βυθό από πνιγμένες γυναίκες που γίνονται κοράλλια. Αιώνες χρειάζονται για να γίνει ένα κοράλλι. Αιώνες χρειάζονται για να γίνει ο φόνος, φυσικός και να τον βλέπεις όμορφο. Στον βυθό. Στον βυθό της ανθρώπινης ύπαρξης.

Για εμάς κάθε στοιχείο αυτού του σχεδίου έχει μια κοινή βάση: τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των απορριμμάτων και την ενίσχυση της υπηρεσίας καθαριότητας του δήμου. Γνωρίζουμε ότι αυτός είναι ο σύγχρονος και αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων. Στη μάχη για μια Αθήνα από την αρχή, πρωταγωνιστές είναι οι άνθρωποι που κάθε μέρα εργάζονται στην καθαριότητα. Πρέπει να τους διασφαλίσουμε όρους αξιοπρέπειας στην εργασία. Αδυνατώ να κατανοήσω την ιδεοληψία που οδηγεί τον κ. Μπακογιάννη να υπερασπίζεται ότι το ζήτημα της καθαριότητας στην Αθήνα θα λυθεί με τη συμμετοχή εργολάβων. Εκτός και αν δεν είναι ιδεοληψία, αλλά εξυπηρέτηση συμφερόντων. Η Αθήνα όμως δεν μπορεί να εξυπηρετεί ιδιωτικά συμφέροντα στον τομέα της καθαριότητας. Πρέπει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των κατοίκων της.

Τα μέτρα που παίρνονται τώρα και όσα άλλα ψηφιστούν ως τον Οκτώβριο είναι πάρα πολύ θετικά και κοινωνικά αναγκαία. Όμως, η μάχη θα κριθεί από το πρόγραμμα που θα παρουσιάσει ο ΣΥΡΙΖΑ για το «μετά», την επόμενη τετραετία που διεκδικούμε. Εδώ πρέπει να γίνει και η αντιπαράθεση με τη ΝΔ και αργούμε, μεθυσμένοι από την ευνοϊκή για τον ΣΥΡΙΖΑ ρευστότητα που αυξάνει την ελκτικότητά του, πολύ.

Η έμφαση δεν δίνεται μόνο στο να κερδίσουμε δήμους και να κυβερνήσουμε «καλύτερα», αλλά στον μετασχηματισμό των τοπικών θεσμών μέσα από τη συμμετοχή των ανθρώπων στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή τους, με απώτερο στόχο την όλο και μεγαλύτερη συλλογική και συνεργατική αυτοκυβέρνηση. Αυτό προϋποθέτει το άνοιγμα των θεσμών στα αυτόνομα κοινωνικά κινήματα, ώστε να δράσουν ως αντίβαρο στις συντηρητικές και «διαχωριστικές» τάσεις της αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης. Αλλά και τη διάβρωση της διάκρισης ανάμεσα σε κυβερνώντες και κυβερνώμενους, μεταμορφώνοντας τους τοπικούς θεσμούς από μονάδες διοίκησης ανθρώπων σε χώρους συμμετοχής, πολιτικού πειραματισμού και οικοδόμησης νέων πολιτικών ταυτοτήτων. Η τοπική κυβέρνηση, ο δήμος, παύει να λογίζεται ως ένα πράγμα που μπορούμε να καταλάβουμε, ένα λάφυρο για τους πολιτικούς καριέρας και αντιμετωπίζεται ως σύνολο διαδικασιών και κοινωνικών σχέσεων που μπορεί να «χακαριστεί» και να ανοιχτεί προς τα έξω, στους καθημερινούς πολίτες. Η λογική δεν είναι τι μπορούμε να κάνουμε με τον δήμο, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε στον δήμο. Το μπόλιασμα των κατακτήσεων των τελευταίων χρόνων με την πρόσφατη κινηματική και θεσμική εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών θα καταστήσει την αυτοδιοίκηση τα επόμενα χρόνια στρατηγικό πεδίο ουσιωδών πολιτικών και κοινωνικών μετασχηματισμών.

Σε άλλα fake news, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ πιέζουν τον Τσίπρα να υπογράψει συμφωνία τύπου Πρεσπών με την Τουρκία. Δηλαδή τι; θα ονομάζεται Βόρεια Τουρκία και θα της παραχωρήσουμε τουρκική εθνότητα και τουρκική γλώσσα; Αδιανόητο. Και τι θα γίνει με τον τουρκικό χαλβά και τα τουρκικά τεντόπανα που παράγονται σε όλη την Ελλάδα; Για να μην αναφερθούμε στα ροδάκινα Τουρκίας, που είναι μια παραδοσιακή ελληνική ποικιλία. Επίσης παρακαλέσαμε, λέει, τον Ερντογάν να είναι η Τουρκία τιμώμενη χώρα στη ΔΕΘ το 2021, όταν θα κλείνουν 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Ενώ λογικά πρέπει να της κηρύξουμε πόλεμο. Δηλαδή θα τιμήσουμε την Τουρκία τη χρονιά που όλη η Ελλάδα θα κυκλοφορεί με φουστανέλες και τσιγκελωτά μουστάκια και ζωσμένη με κουμπούρια και θα σφάζει αρνιά στα Σάλωνα; Ενώ, αν είχαμε στοιχειώδες φιλότιμο, θα έπρεπε να έχουμε τιμώμενη χώρα την Αυστροουγγαρία. Ή έστω τη Μολδοβλαχία. Ή το Βασίλειο της Νεαπόλεως, βρε αδερφέ. Χαθήκανε τα κράτη και φωνάζουμε τους Τούρκους; Τελικά μούφα ήτανε κι αυτό πάντως. Όπως διαβεβαιώνει η διοίκηση της ΔΕΘ με επίσημο έγγραφο, τιμώμενη χώρα στην Έκθεση για τα επόμενα 20 χρόνια θα είναι η Βενεζουέλα.

Υπάρχει λόγος που η φιλελεύθερη δημοκρατία φθίνει. Τα φιλελεύθερα καθεστώτα δεν έχουν καταφέρει να επιλύσουν προβλήματα που ανέκυψαν από την εφαρμογή φιλελεύθερων πολιτικών όπως οι περικοπές φόρων, η δημοσιονομική προσαρμογή και η απορρύθμιση. Στα προβλήματα αυτά συγκαταλέγεται η επίμονη χρηματοπιστωτική αστάθεια και οι οικονομικές της επιπτώσεις. Η αύξηση της ανασφάλειας μεταξύ των πολιτών με χαμηλότερα εισοδήματα, την οποία διογκώνει η τεχνολογική αλλαγή και η ανοιχτή μεταναστευτική πολιτική. Οπως και η αδυναμία συντονισμένης πολιτικής δράσης, για παράδειγμα στην καταπολέμηση της παγκόσμιας φοροαποφυγής. Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, οι κυβερνήσεις της ηπειρωτικής Ευρώπης δεν απέκτησαν τον πλήρη έλεγχο του τραπεζικού τους συστήματος, δεν κυνήγησαν όσο θα έπρεπε τα υψηλά μπόνους και ούτε επέβαλαν έναν φόρο επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών. Δεν αύξησαν τους φόρους στα εισοδήματα και τα κέρδη των επιχειρήσεων για να αντισταθμίσουν τις περικοπές στις δαπάνες του δημοσίου τομέα. Τα συνηθισμένα στατιστικά στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν πόσο έχουν αλλάξει οι ζωές των πολιτών με χαμηλότερα εισοδήματα τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Η στασιμότητα του διαθέσιμου πραγματικού εισοδήματος έχει σημασία, αλλά εξίσου σημασία έχει και η χαμηλότερη εργασιακή ασφάλεια και η μειωμένη πρόσβαση στις αγορές πίστωσης και στεγαστικών δανείων.

Η συνταγή είναι δοκιμασμένη: βάλτε λίγη ανατολική θρησκεία, προσθέστε μια δόση μυστικισμού, λίγο new age, μπόλικη αρχαιολατρία και προγονοπληξία, αρκετή αστρολογία, κάμποση lounge ψυχολογία. Για πιο καυτερά, βάλτε λίγη ευγονική και συνωμοσίες του DNA. Έτοιμο το φαγητό: (ψευδο)επιστήμη με βάση κβαντική και σάλτσα ακροδεξιά. Σερβίρετε σε social media και τηλεόραση.

Αλλά και άντρας δεν γεννιέσαι, άντρας γίνεσαι. Αν ο φαλλοκεντρισμός εκλαμβάνει τη γυναίκα ως πραγμοποιημένο ιδιόκτητο του άνδρα–πατέρα-αφέντη, τούτο στηρίζεται στη συνθήκη που επιβάλλει το σύστημα, ίδιο από τη φεουδαρχία ως τον σημερινό εμπράγματο καπιταλισμό. Σύστημα ίδιο, σε ό,τι αφορά τη φυσικοποίηση των ιδιωμάτων που στερεοτυπικά προσδίδει και αναπαράγει στα φύλα, ίδιο και στις κοινωνικές ηθικές αρχές που διαχέει. Οι άντρες που φτιάχνει, όντα ολωσδιόλου εξουσιαστικά, θεωρούν εν τέλει αυτονόητη την εκμετάλλευση του συν-ανθρώπου. Σε όποιο σημείο του πολιτικού φάσματος κι αν τοποθετούνται. Φαλλοκράτης πατριάρχης, λοιπόν, δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητοι οι εξεγερτικοί αγώνες των γυναικών. Αλλά όχι. Εκείνο που οι άντρες αδυνατούν να καταλάβουν, όσοι χλευάζουν το κίνημα των φεμινιστριών, είναι πως τούτοι οι αγώνες λειτουργούν απελευθερωτικά και προς τις δύο κατευθύνσεις, και του αρσενικού και του θηλυκού. Διότι ανατροπή των ρόλων σημαίνει πως καλείται πια κανείς να αυτοπροσδιοριστεί, πέρα από τους καταναγκασμούς των στερεότυπων. Και να διαλέξει, μακριά από τη φυσικοποίηση των συστημικών χαρακτηριστικών των φύλων, εκείνα που όντως ορίζουν τον καθένα. Ένας ριζοσπαστικός φεμινισμός σήμερα, τον καιρό της νεοδεξιάς παλινόρθωσης, κρίνεται περισσότερο απαραίτητος από τις περασμένες δεκαετίες. Η οπισθοχώρηση των δικαιωμάτων των γυναικών, η υποεκπροσώπηση σε θέσεις κλειδιά στη δουλειά και στην πολιτική –και στα κόμματα της αριστεράς-, η συνεχής προβολή από τα ΜΜΕ του προτύπου της «μητερούλας» ενισχύουν τις ανισότητες και τις σχέσεις εξουσίας. Οι δε νέοι φαλλοκράτες που καθημερινά δημιουργούνται αναπαράγουν τη, φανερή ή υποβόσκουσα, βία σε κάθε πλευρά της ζωής.

Οι γυναίκες που πάλεψαν στην Ελλάδα δεν ήταν μόνο μορφές της Επανάστασης του 1821, δεν πάλεψαν μόνο για την Επανάσταση, δεν ήταν μόνο αυτές που αγωνίστηκαν. Σπουδαίες αγωνίστριες υπήρξαν και μέσα στα εργοστάσια που δούλευαν από ανήλικες για την ισότιμη μεταχείρισή τους με τους άνδρες, αλλά και μέσα στα ακόμη πιο περιοριστικά σπίτια. Απέργησαν, χτυπήθηκαν, εξορίστηκαν, αρκετές δολοφονήθηκαν.

Η αίσθηση των ανδρών ότι έχουν ένα εγγενές δικαίωμα στην εξουσία, ειδικά προνόμια και απαιτήσεις. Αυτό τους μαθαίνει η πατριαρχία. Το δικαίωμά τους επεκτείνεται και πάνω στο γυναικείο σώμα. Θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα στο σεξ. Το male entitlement παίζει σημαντικό ρόλο στην κατάχρηση: οι καταχραστές θεωρούν την καταχρηστική συμπεριφορά όχι μόνο αποδεκτή αλλά δικαιολογημένη - τόσο δικαίωμα όσο και προνόμιο. Με αυτή την έννοια, συχνά θεωρούν ότι τα γυναικεία σώματα έχουν αποστολή τη δική τους ικανοποίηση. Π.χ. ο θηλασμός, από ορισμένους άνδρες, προσλαμβάνεται ως ερωτικό κάλεσμα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσεται και η ευρεία πεποίθηση ότι δεν υπάρχει βιασμός εντός σχέσης ή γάμου: το σώμα της γυναίκας δεν ανήκει στην ίδια αλλά στον άντρα ιδιοκτήτη της. Το σεξ μετατρέπεται για τους άντρες σε δικαίωμα και η δυνατότητα μιας γυναίκας να το αρνηθεί ισοδυναμεί με στέρηση κάποιου φανταστικού δικαιώματος.