Εφημερίδα των Συντακτών

Εβαλα υποψηφιότητα γιατί θέλω να υπάρχει δυνατή στο Ευρωκοινοβούλιο η φωνή των ανθρώπων που βρίσκονται στο περιθώριο, να μην αποφασίζουν για μας χωρίς εμάς. Χρειάζονται επίσης πρωτοβουλίες και συμφωνίες που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του, στις πολιτικές που δημιουργούν πόλεμο, οικονομική εκμετάλλευση και εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Υπήρξε απίστευτη αλληλεγγύη στην Ελλάδα, όμως δεν υπήρξε ανάλογη κινητοποίηση απέναντι στη ρίζα του προβλήματος. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές είναι σήμερα βούτυρο στο ψωμί της Ακροδεξιάς, η οποία δεν στοχεύει στην πραγματικότητα τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Αυτοί είναι μόνο η αφορμή. Η Λεπέν, ο Σαλβίνι, ο Ορμπαν στοχεύουν τη δική τους κοινωνία. Ο Κουρτς στην Αυστρία βγήκε υποσχόμενος τείχη και απελάσεις, αλλά η πρώτη νομοθεσία που έφερε ήταν η ελαστικοποίηση του ωραρίου. Στην Ουγγαρία ο Ορμπαν έκανε βέβαια δύσκολη τη ζωή των προσφύγων και των μεταναστών, αλλά και στέρησε τις ελευθερίες της Δικαιοσύνης, του Τύπου, των Πανεπιστημίων. Ο Βέμπερ δεν μιλά φοβικά μόνο για τους μουσουλμάνους και για κάθε διαφορετικότητα, ξέρουμε καλά τι έλεγε επίσης για την Ελλάδα και τους τεμπέληδες Ελληνες. Αν δεν δημιουργηθεί μια δύναμη απέναντι στις πολιτικές της λιτότητας, της ξενοφοβίας, της Ακροδεξιάς, θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη. Οταν πήρα την ελληνική υπηκοότητα και αποφάσισα να πολιτευτώ, μου ήταν ξεκάθαρο ότι έπρεπε να βρίσκομαι σ’ αυτή την πλευρά.

Στην Αθήνα υπάρχει ανάγκη για ουσιαστικές τομές, με κυρίαρχο στοιχείο την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου. Θέλουμε μια πόλη που θα απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε περαστικούς καταναλωτές. Η κοινωνική αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αλλαγή της Αθήνας. Με εργαλείο το κτιριακό απόθεμα του δήμου, μπορούμε να προωθήσουμε την κοινωνική κατοικία για νέα ζευγάρια, νέους επιστήμονες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Να δημιουργήσουμε απαραίτητες κοινωνικές υποδομές, όπως είναι οι παιδικοί σταθμοί. Δυστυχώς, αυτό που επιχειρείται σήμερα είναι μια διαφορετική «αξιοποίηση», μέσα μάλιστα από έναν πολύ ακριβό διαγωνισμό για την εξεύρεση συμβούλου, με συνολικό κόστος 7,6 εκατομμυρίων. Αν δεν αλλάξει το συγκεκριμένο σχέδιο, η πόλη θα το «πληρώσει πολύ ακριβά». Το δίλημμα είναι καθαρό για όλους μας: κοινωνική αξιοποίηση ή real estate; Ταυτόχρονα, τα τρία βασικά έργα του σχεδίου της ανάπλασης πρέπει να προχωρήσουν. Αναφέρομαι στα προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας, στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και στην ανάπλαση του χώρου γύρω από το Πολυτεχνείο και το Μουσείο. Η σημερινή δημοτική Αρχή επέλεξε μια στάση σύγκρουσης και μη συμμετοχής, που μόνο κακό κάνει στην Αθήνα.

Η προσέγγιση ότι η αύξηση των μισθών θα αυξήσει την ανεργία είναι τόσο εσφαλμένη όσο και η θέση ότι η μείωση των μισθών και η εν γένει συμπίεση των εργατικών δικαιωμάτων τονώνει την εθνική οικονομία, θέση που δυστυχώς εφαρμόστηκε στη χώρα μας την περίοδο 2010-2014 και αποδείχθηκε ολέθρια. Δείτε το παράδειγμα του κατώτατου μισθού: Το 2012 ο κατώτατος μισθός περικόπτεται με νόμο κατά 22% και ενάμιση χρόνο μετά η ανεργία εκτοξεύεται στο 27,9%. Το ίδιο συνέβη και με τον υπο-κατώτατο μισθό. Το 2012 η τότε κυβέρνηση θεσπίζει τον υπο-κατώτατο μισθό για τους νέους, με πρόσχημα τη δήθεν ευκολότερη πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας και έναν χρόνο μετά η ανεργία των νέων εκτοξεύεται στο 60%. Αποδείχτηκε, έτσι, στην πράξη ότι η ισοπέδωση των μισθών όχι απλώς δεν προστάτεψε τις θέσεις εργασίας αλλά υπήρξε στην πραγματικότητα υφεσιακός παράγοντας. Η δική μας πάγια θέση είναι ότι η αύξηση των μισθών και η ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης των εργαζομένων αποτελούν ταυτόχρονα αναπτυξιακούς παράγοντες, αλλά και παράγοντες κοινωνικής δικαιοσύνης. Είναι αναπτυξιακοί παράγοντες διότι τονώνουν την εσωτερική ζήτηση, μεταβλητή εξαιρετικά κρίσιμη σε μια οικονομία όπως η ελληνική. Είναι συγχρόνως και παράγοντες κοινωνικής δικαιοσύνης διότι σχηματικά συμβάλλουν στη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου. Γι’ αυτούς τους λόγους επιμείναμε για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα. Για τους ίδιους λόγους εντός του Ιανουαρίου θα αυξήσουμε τον κατώτατο μισθό, που θα ισχύει πλέον χωρίς ηλικιακές διακρίσεις.

Θεωρώ πως και ο κ. Καμίνης λειτούργησε περισσότερο με το βλέμμα στην κεντρική πολιτική σκηνή και πολύ λιγότερο στα προβλήματα των ανθρώπων της πόλης. Η Αθήνα δεν είναι μια πόλη που μπορεί να είναι ικανοποιημένη με την κατάσταση των υπηρεσιών που προσφέρει. Το ζήτημα του πρασίνου, των ελεύθερων χώρων και των υποδομών του δήμου ή η κοινωνική πολιτική που ασκήθηκε δεν φέρουν δυστυχώς θετικό πρόσημο. Ο Δήμος διαχειρίζεται κάθε χρόνο ένα πολύ σημαντικό προϋπολογισμό που προσεγγίζει το ένα δισ. Μετά από δύο θητείες θα μπορούσαν να είχαν γίνει πολλά περισσότερα. Η εικόνα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το 2018 και η πρόβλεψη για το 2019 αναδεικνύει σοβαρά προβλήματα στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής αλλά και μεγάλη υστέρηση σε ζητήματα υποδομών. Υπήρξαν επιμέρους πεδία όπως το ζήτημα της ένταξης μεταναστών που νομίζω ότι έχουν γίνει κάποια θετικά βήματα, αλλά δυστυχώς τέτοια παραδείγματα αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. (...) Από την πρώτη στιγμή συλλογικά ως κυβέρνηση είπαμε ότι δίκαιη ανάπτυξη σημαίνει προστασία της εργασίας. Ακριβώς για αυτό δώσαμε την μάχη της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Κάτι που έχει ήδη συμβεί με την επέκταση των πρώτων δέκα κλαδικών συμβάσεων. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις μαζί με την αύξηση του κατώτατου μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο για τους εργαζόμενους. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η έξοδος από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής δεν αποτελεί μια τυπική διαδικασία. Αποδείξαμε ότι ακόμα και μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον μπορείς να δίνεις μάχες για τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Η ενίσχυση της επιθεώρησης εργασίας και η καταπολέμηση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας αποτελεί ένα σημαντικό παράδειγμα προστασίας των εργαζομένων.

Εδώ είναι δύσκολο να πείσεις σε συνθήκες παρατεταμένης κοινωνικής κρίσης και ανεργίας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι μια «συζήτηση πολυτελείας». Και ότι ειδικά σε αυτές τις συνθήκες η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εξαιρετικά κρίσιμη, αφού αυτά αποτελούν ασπίδα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. (...) [Ο ρατσισμός] διαπερνάει οριζόντια τα περισσότερα πολιτικά κόμματα. Και ενώ υπάρχει ο συνειδητοποιημένος ρατσισμός από κάποιους που το διαλαλούν, υπάρχει και ένας υποβόσκων που βασίζεται στη λογική του «εγώ ρατσιστής δεν είμαι, αλλά…». Αλλωστε, ο ρατσισμός δεν στρέφεται μόνο ενάντια στον ξένο, αλλά και ενάντια σε αυτούς που είναι διαφορετικοί, σε όσους η κοινωνία μας έχει τον τρόπο της να τους κατατάσσει στους «τρομακτικούς Αλλους».

Οι συνεταιρισμοί εργαζομένων, η νέα νομική συνεταιριστική μορφή που δημιουργήθηκε με τον νόμο 4430/2106 για την Κ.ΑΛ.Ο., αποτελούν μειονότητα στο σύνολο των συνεταιρισμών. Είναι όμως μια μειοψηφία ιδιαίτερα δυναμική και νεανική, που επεκτείνεται διαρκώς, όχι μόνο σε ανθρώπινο κεφάλαιο, αλλά και σε εύρος δραστηριοτήτων. Στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας οι συνεταιρισμοί εργαζομένων ανταγωνίζονται με αξιώσεις τις επιχειρήσεις της αγοράς, αξιοποιώντας τον συνεργατικό τρόπο παραγωγής ως συγκριτικό πλεονέκτημα.

Αυτό που προσπαθώ να δείξω είναι ότι η ίδια η συζήτηση για την οικογένεια στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε μια βαθιά πολιτικοκοινωνική κριτική. Και αυτό γιατί συζήτηση για την οικογένεια σημαίνει συζήτηση και για την κοινωνία, τις δομές, τις σταθερές, αλλά και τους αυτοματισμούς της. Συζήτηση για την οικογένεια σημαίνει και την επαναφορά ζητημάτων όπως: δημόσιο/ιδιωτικό, έμφυλη ιεραρχία και βία, σεξουαλικότητα, καταπίεση, υπέρβαση. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, αν παρατηρήσεις, μιλάμε πολύ για την οικογένεια και ίσως στην Ελλάδα περισσότερο -για την ελληνική οικογένεια- ενδεχομένως και γιατί την βλέπουμε να αλλάζει. Αρα δεν μετασχηματίζει την οικογένεια μόνο η μελέτη μου σε βαθιά πολιτική και κοινωνική κριτική. Αυτό έχει ήδη συμβεί. Και στη δημόσια σφαίρα και στην κουλτούρα μας.