Αναδημοσιεύσεις

14
12

Τα ντεσιμπέλ της σιωπής

Γνωστός από τον χώρο του θεάτρου, ο Τσιμάρας Τζανάτος υπογράφει μια πεντατονική κραυγή. Η πρωτοπρόσωπη γραφή έχει κάτι το αποστασιοποιημένα εξομολογητικό γιατί ο εαυτός / μόνο από απόσταση περιγράφεται. / Κι είναι πρεσβύωπας η γλώσσα. Ο ποιητής στέκει ταυτόχρονα εντός και εκτός του, σε ένα τοπίο ροκανισμένο, ρημαγμένο από τη ματαιότητα και τη σκληρότητα του κόσμου, συνδιαλεγόμενος με ένα αόρατο κοινό. Η ποιητική αυτή σύνθεση λειτουργεί ως κατακερματισμένος μονόλογος, κάτι σαν ψηφιδωτό της ζωής ενός ανθρώπου ή της ζωής εν γένει. Ως ποιητής-ηθοποιός αφηγείται κομμάτια από τη Βία του βίου ενός αγνώστου. Η απόσταση μπαίνει ήδη από το εξώφυλλο με το «αγνώστου» ανάμεσα σε αγκύλες κάτω από το όνομά του. Αλλά και στο ποίημα 49 την απόσταση την επανατοποθετεί λειτουργώντας ως ρόλος: Υποκρίνομαι τη ζωή. […] Αφού ως παράσταση με βλέπουν όλοι. / Αλλά κι εγώ ως παράσταση υπάρχω μόνο. / Ξέρετε τι πρόβες θέλει ακόμα και ν’ αναπνέει κάποιος;
11
12

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οι αντιφάσεις στην ανασυγκρότηση του ελληνικού αστισμού

Είμαστε στην εποχή της μεταδημοκρατίας, όπου εγκαταλείπεται η παραδοσιακή μεσολάβηση των διαφόρων συμφερόντων και όπου το πολιτικό κέντρο, με διάφορους λομπίστες και συμβούλους, διαμορφώνει πολιτική, αφήνοντας ένα κενό ανάμεσα στην πολιτική και στους πολίτες, κενό που προσπαθούν να γεφυρώσουν οι επικοινωνιολόγοι και το σύστημα των ΜΜΕiv. Αλλά οι πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εκλογική βάση της Ν.Δ. Η παγκοσμιοποίηση, συστατικό στοιχείο του νεοφιλελεύθερου εγχειρήματος, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, δημιουργεί ανισότητες, κοινωνικές και περιφερειακές, επιτρέπει το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό στις επιχειρήσεις, αποδυναμώνει το κοινωνικό κράτος και τη δυνατότητα των εργαζομένων να προωθήσουν τα μισθολογικά τους αιτήματα. Και αυτό το πακέτο είναι που πιέζει και τα μεσαία στρώματα. Η αλήθεια είναι ότι αυτό ισχύει για κάθε δεξιά κυβέρνηση εδώ και δεκαετίες. Αλλά στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού το φαινόμενο είναι εξαιρετικά έντονο. Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να ιδρώνει το αυτί του κυρίαρχου μητσοτακικού μπλοκ. Ισως γιατί είναι το πιο αφελές πολιτικά, πιστεύει πιο πολύ στις μελλοντικές προοπτικές μιας νεοφιλελεύθερης οικονομίας, ίσως πάλι γιατί θεωρεί ότι θα πείσει πως η Ελλάδα είναι πολύ μικρή και έτσι οι επιπτώσεις του κυρίαρχου οικονομικού μοντέλου είναι δεδομένες και εξωγενείς. Ετσι στις επιτροπές της Βουλής είναι οι αντιπρόσωποι του καραμανλικού μπλοκ που συνήθως, δειλά δειλά, εκφράζουν την ανησυχία τους για το παραπάνω κενό ανάμεσα στην πολιτική και στους πολίτες, είτε αυτό αφορά τις μικρές επιχειρήσεις και τις λαϊκές αγορές είτε τον Πτωχευτικό Κώδικα, ακόμα και για τη νέα επίθεση στον κόσμο της εργασίας με τη μη καταγραφή της υπερεργασίας. Κάτι που βρίσκει ανταπόκριση και στην εφημερίδα «Δημοκρατία». Και η λαϊκή Δεξιά και η σαμαρική αντιμετωπίζουν προβλήματα στο ιδεολογικό πεδίοv: για παράδειγμα, είναι δύσκολο να πείσεις ως υποστηρικτής της οικογένειας όταν τα παιδιά δεν βρίσκουν δουλειές ή βρίσκουν με χαμηλούς μισθούς και επισφάλεια, όταν τα νέα ζευγάρια δεν μπορούν να παντρευτούν επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε δίκη τους στέγαση. Συγχρόνως, το επιτελικό κράτος πιέζεται και από το σαμαρικό μπλοκ που δεν βλέπει με καλό μάτι τη διεύρυνση προς το ακραίο Κέντρο, και για λόγους εσωτερικών συσχετισμών αλλά και γιατί βλέπουν να παίρνονται αποστάσεις από τον εθνικισμό, των Πρεσπών ιδιαίτερα, που ήταν γι’ αυτούς ζήτημα και ταυτοτικό αλλά και σημαντικό για τη συντήρηση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος. Το σαμαρικό μπλοκ είναι ο κύριος εκφραστής του αυταρχισμού, που δεν είναι μόνο εγχείρημα καταστολής αλλά και προσπάθεια δημιουργίας αυταρχικών ταυτοτήτων ώστε να αποζημιώσει την κοινωνική βάση της Δεξιάς με συμβολικό πολιτιστικό κεφάλαιο έναντι της κοινωνικής πίεσης που υπέστη. Αλλά στην εποχή της παγκοσμιοποίησης αυτή η ανταλλαγή έχει περιορισμένη επίδραση ιδιαίτερα στη νεολαία. Παντού η Δεξιά μεριμνά για τον περιορισμό της επίδρασης της δημοκρατίας στην οικονομική και πολιτική σφαίραvi. Στην οικονομική σφαίρα ο νεοφιλελευθερισμός εμποδίζει τους πολίτες να αντιστρέψουν συλλογικά τα αποτελέσματα της αγοράς με αναδιανεμητικές πολιτικές. Η επίθεση στην αγορά εργασίας ή η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους πρέπει να εξετάζονται από αυτή την οπτικήvii. Εδώ υπάρχει συμφωνία σε όλες τις τάσεις της Δεξιάς. Στη σφαίρα της πολιτικής όμως τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Τα ιδεολογικά ρεύματα έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για το πώς θα διατηρηθεί η πολιτική ηγεμονία με δεδομένη την οικονομική πολιτική. Το ερώτημα είναι το αν η σημερινή ισορροπία, ένα μείγμα νεοφιλελευθερισμού και αυταρχισμού, με αυξητική τάση στο δεύτερο, αποτελεί σημείο πολιτικής σταθερότητας. Μεσοπρόθεσμα αμφιβάλλω γι’ αυτό, γιατί το έλλειμμα ανταπόκρισης στις οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες κάποτε θα έρθει στο προσκήνιο. Σε κάθε περίπτωση η κάθε προσέγγιση έχει τις αντιφάσεις της. Και αυτό είναι που δημιουργεί ρήγματα τα οποία οφείλει η Αριστερά να εκμεταλλευτεί με μια συνολική και αντιπαραθετική στρατηγική. Με λίγα λόγια, όσο σωστό είναι να μην υποτιμάμε τον αντίπαλο τόσο κρίσιμο είναι να μην τον υπερεκτιμάμε.
11
12

Το GNTM και το ΠΑΣΟΚ

Το πιο εντυπωσιακό με τις εκλογές για την ανάδειξη του νέου επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ (δεν υπάρχει πια λόγος να αποκαλείται “ΚΙΝΑΛ” καθώς είναι πλέον δεδομένο ότι το όνομα αυτό θα πάψει να υπάρχει, άλλωστε η πρόσοψη της Χαρ. Τρικούπη έχει ήδη προσαρμοστεί στα νέα ( ; ) δεδομένα) είναι η έκταση που αυτή έχει λάβει στη δημόσια σφαίρα. Η εντύπωση, βεβαίως, δεν προκύπτει ούτε από την ιστορικότητα του κόμματος ούτε από τη σημασία του στο πολιτικό σκηνικό, ενόψει μάλιστα εκλογών με απλή αναλογική. Το ΠΑΣΟΚ αποτελεί έναν πολιτικό χώρο που καθόρισε τις πολιτικές εξελίξεις από τη Μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα και προφανώς η παρουσία του εξακολουθεί να παίζει ρόλο, παρ’ όλο που οι δυνάμεις του είναι πια συρρικνωμένες. (...) Το δεύτερο ακόμα πιο “εντυπωσιακό” έχει να κάνει με την πλήρη αποδοχή της ίδιας της διαδικασίας. Ποια είναι αυτή; Υπάρχουν μόνο υποψήφιοι αρχηγοί, οι οποίοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους και οι οποίοι εκλέγονται από τη “βάση”. Ποια είναι αυτή η “βάση”; Όσες και όσοι προσήλθαν στην κάλπη, έδωσαν τα 3 ευρώ και ψήφισαν τον υποψήφιο της αρεσκείας τους. Το γιατί αυτό χαρακτηρίζεται ως δημοκρατικό στη “μεταδημοκρατική” περίοδο που ζούμε δεν προξενεί, επίσης, εντύπωση. Η συμμετοχή των πολιτών είναι επικίνδυνη έννοια. Το μόνο που μπορούν να κάνουν προκειμένου να “συμμετάσχουν” στην πολιτική σφαίρα είναι να επιλέξουν αυτόν που τους αρέσει και μετά να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Τη “δουλειά” κατόπιν θα την αναλάβουν οι αρχηγοί και τα επιτελεία τους, μακρυά από την ενοχλητική “μάζα”, η οποία προκαλεί φόβο ενίοτε. Το ότι αυτή η διαδικασία που ακολουθεί εδώ και χρόνια το ΠΑΣΟΚ μοιάζει με αυτή του γνωστού reality show GNTM δεν θα πρέπει να προξενεί εντύπωση. Όπως στο GNTM διαγωνίζονται τα μοντέλα και στον τελικό ψηφίζουν οι τηλεθεατές, έτσι και στο ΠΑΣΟΚ διαγωνίστηκαν οι αρχηγοί και οι τηλεθεατές ανέδειξαν, σε πρώτη φάση, το ζευγάρι του τελικού και στη δεύτερη τον τελικό νικητή. Στο πλαίσιο αυτό, Η Καθημερινή κάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει προφανώς και του επικείμενου συνεδρίου του, να δει αυτή τη διαδικασία μπας και καταλάβει επιτέλους τι σημαίνει δημοκρατία: “Ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε να ωφεληθεί αν, αντί αφορισμών, προσέγγιζε τις εξελίξεις με διάθεση κατανόησης. Αν έδινε στον εαυτό του την ευκαιρία να διδαχθεί από τα στάνταρ εσωκομματικής δημοκρατίας των αντιπάλων του”, σημείωσε το κύριο άρθρο της εφημερίδας στις 8/12/2021. (...) Σε ό,τι αφορά την ανανέωση που υποτίθεται ότι θα φέρει ο Νίκος Ανδρουλάκης, την οποία κάποιοι πιθανολογούν, κάποιοι άλλοι ελπίζουν, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν αμφιβολίες, υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον, αν όχι διαφωτιστικό, ρεπορτάζ, το οποίο, συμπτωματικά, δημοσιεύτηκε κι αυτό στις 9/12. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το ρεπορτάζ με τίτλο “Ο θρησκευόμενος Νίκος Ανδρουλάκης”, το οποίο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα “Το Βήμα της Ορθοδοξίας”. “Μένουμε Ευρώπη”, αλλά έχουμε κι εκλογές.
11
12

Το κίνημα της Αυτονομίας σε κόμικ

Κυριάκος Μαυρίδης «Τα θέλουμε όλα» (βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Νάνι Μπαλεστρίνι), Οι εκδόσεις των συναδέλφων, 2021 Το graphic novel του Κυριάκου Μαυρίδη στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο βιβλίο του Μπαλεστρίνι, παίρνοντας βέβαια κάποιες δημιουργικές ελευθερίες απαραίτητες για τη μεταφορά από το ένα είδος στο άλλο (πολύ ενδιαφέρουσες μου φάνηκαν οι τελευταίες σελίδες του βιβλίου, όπου ο Μαυρίδης περιγράφει λεπτομερώς την «κουζίνα» αυτής της μεταφοράς και της δημιουργίας του βιβλίου του). Στις σελίδες αυτού του κόμικ θα παρακολουθήσουμε όλη την πορεία του νεαρού αφηγητή, την πρόσληψή του στον απέραντο και ανθρωποβόρο συνάμα μηχανισμό του εργοστασίου, τον πολλαπλό, ρητό και υπόρρητο, αυταρχισμό με τον οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπος, τη μετατόπιση στον τρόπο σκέψης του, τη συμμετοχή του στις πρώτες συνελεύσεις και την ένταξή του στο εργατικό κίνημα (όπου βλέπουμε τη δημιουργία του κινήματος της Αυτονομίας και τη σύγκρουσή του, όχι μόνο με την εργοδοσία και τους μηχανισμούς καταστολής, αλλά και με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία καθώς οι κινητοποιήσεις και οι απεργίες διευρύνονται και βγαίνουν έξω από τα «συνήθη» καλούπια). Αυτή η μεγάλη κινητοποίηση του εργατικού κινήματος θα κορυφωθεί με τις σκληρές συγκρούσεις του Ιουλίου του 1969 που πήραν χαρακτηριστικά πραγματικής εξέγερσης. Ήταν η εποχή που κάποιοι που τα θέλησαν όλα πίστεψαν ότι όλα είναι εφικτά. Τα μολυβένια χρόνια ήταν μπροστά.
11
12

Ο Τομέας Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ για τη Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

73 χρόνια μετά την υπογραφή της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου οι ανισότητες και οι διακρίσεις δεν έχουν υποχωρήσει. Πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια από την έναρξη μιας φονικής πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, που, αντί να αμβλύνει τις ανισότητες, θεωρήθηκε από τους ισχυρούς του κόσμου ως μια ευκαιρία για την ενίσχυσή τους, ευκαιρία μεγαλύτερου και ανεξέλεγκτου κέρδους, αλλά και περιστολής δικαιωμάτων. Θα έλπιζε κανείς ότι τουλάχιστον το δικαίωμα στην υγεία θα αγκάλιαζε περισσότερους ανθρώπους. Όμως, ακόμη και ο εμβολιασμός δεν έφθασε σε όλες τις χώρες της γης, ούτε σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Η Αφρική δεν είχε ποσότητες εμβολίων ικανές να προστατεύσουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν είχαν την ίδια πρόσβαση στον εμβολιασμό, όπως και ΑΜΕΑ με κινητικά προβλήματα που δεν ήταν σε θέση να μετακινηθούν για να μεταβούν στα εμβολιαστικά κέντρα. Στη χώρα μας η επιδείνωση υπήρξε σε όλα τα επίπεδα. Συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων, επιθέσεις σε αλλοδαπούς εργαζομένους, έξαρση της αστυνομικής βίας, με κορύφωση τη δολοφονία του άοπλου Ρομά Νίκου Σαμπάνη από αστυνομικούς. Σε ποια απάνθρωπη κοινωνία ο βασανιστικός θάνατος ενός παιδιού, σαν τη μικρή Όλγα, είναι δυνατό να συναντήσει τόση αδιαφορία, μόνο και μόνο επειδή ήταν ρομά; Πώς είναι δυνατό μικρά παιδιά να πνίγονται, να είναι φυλακισμένα πίσω από συρματοπλέγματα, να αντιμετωπίζουν την πείνα, τη φτώχεια, χωρίς να έχουν δικαίωμα να μορφωθούν, να παίξουν, να ζήσουν, όπως κάθε παιδί στην ηλικία τους; Η πατριαρχία δεν μειώνει τις επιθέσεις της, με 16 γυναικοκτονίες μέσα στο 2021. Πόσες ακόμη γυναίκες θα «πέσουν από τη σκάλα», για να υπάρξει η θέσπιση του όρου «γυναικοκτονία» στο ελληνικό δίκαιο; Για όλες τις προοδευτικές και δημοκρατικές συλλογικότητες τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών, των ΛΟΑΤΚΙ, των ΑΜΕΑ, είναι πεδίο ανυποχώρητου αγώνα. Δεν θα αποδεχτούμε τον εκφυλισμό της ελληνικής κοινωνίας, τη βία, το φόβο, την πείνα, την αστεγία. ΟΥΤΕ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ!