Συνεντεύξεις

Δεν καταλαβαίνω τι θα προσφέρει η επαναφορά των μαθητών γυμνασίων και της Α’ και Β’ Λυκείου. Μάλλον θέλουν να μιλήσουν για επιστροφή στην κανονικότητα και η κα Κεραμέως το κάνει αυτό για να περάσει το αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιό της. Αναπάντητο ερώτημα και το αν θα γίνουν τεστ στους μαθητές. (...) Στην αρχή τα παιδιά ήταν πολύ μολυσματικά και αποτελούσαν κίνδυνο για τις οικογένειές τους. Τώρα είναι τα λιγότερο μολυσματικά. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για επιστημονική αλλά για πολιτική επιλογή γιατί θέλουν να δείξουν ότι επιστρέφουν σε μια κανονικότητα. Τι θα γίνει άραγε αν υπάρξει τώρα ύποπτο κρούσμα στο σχολείο; Θα χρειαστεί μια δύσκολη διαχείριση, απολύμανση του σχολείου, ιχνηλάτιση επαφών κλπ.

Φοβάμαι ότι η ΝΔ, παρά την αναγκαστική και προσωρινή στήριξη του ΕΣΥ, ετοιμάζεται να επαναφέρει το σχέδιο του «νέου ΕΣΥ μέσω των ΣΔΙΤ. Δεν σκοπεύει μακροπρόθεσμη ενίσχυση και αναβάθμιση του ΕΣΥ, να προχωρήσει σε πολυετή σχεδιασμό μόνιμων προσλήψεων όπως είχαμε δρομολογήσει εμείς. Θέλει «συμβασιούχους μιας χρήσης» και επιστροφή στην «κανονικότητα» του ανεπαρκούς ΕΣΥ που δίνει «χώρο» στις ιδιωτικές επενδύσεις. Απέναντι στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο των ΣΔΙΤ που δεν αντιμετωπίζει τα διαχρονικά και ζωτικά προβλήματα της δημόσιας περίθαλψης αλλά την ανάγκη κερδοφόρων ιδιωτικών επενδύσεων εντός του «σκληρού πυρήνα» του ΕΣΥ, οφείλουμε, μαζί με το έντιμο και αξιοπρεπές ανθρώπινο δυναμικό του, τους Συλλόγους Ασθενών, την κοινωνία των πολιτών, τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις, να υπερασπιστούμε όχι μόνο τα θετικά βήματα και τις μεταρρυθμιστικές τομές που έγιναν επί ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την Υγεία ως καθολικό κοινωνικό δικαίωμα που διασφαλίζεται μέσα από την ενδυνάμωση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, προσανατολισμένου στην διευρυμένη κάλυψη νέων αναγκών, με ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και μακροχρόνια επένδυση σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή. Αφετηρία είναι: προκήρυξη 4.000 μόνιμων θέσεων στο ΕΣΥ μέσα στο 2020 και ένας αντίστοιχου βεληνεκούς σχεδιασμός τετραετίας, κατάρτιση στρατηγικού προγράμματος υλικοτεχνικής αναβάθμισης των υποδομών του ΕΣΥ, ενός Φιλόδημου για την Υγεία, με αξιοποίηση πόρων από το ΠΔΕ, το νέο ΕΣΠΑ και άλλες ενωσιακές πηγές. Ο «Φιλόδημος για την Υγεία» μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει την απάντηση στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο περί ΣΔΙΤ στην υγεία. Άλλωστε, οι περιβόητες Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) προσεγγίζονται από τους επιχειρηματίες υγείας μόνο με όρους κερδοφορίας και επενδύσεων σε τομείς εγγυημένης απόδοσης (όπως η σύγχρονη διαγνωστική τεχνολογία κλπ) και κανείς ιδιώτης δεν έχει σκοπό να επενδύσει στους κρίσιμους «κρίκους» του ΕΣΥ που χρειάζονται ενίσχυση όπως η ΠΦΥ, η κατ’ οίκον φροντίδα, τα ΤΕΠ και οι ΜΕΘ.

Άμεσα θα πρέπει η Κυβέρνηση να «στρίψει» την πολιτική της συνολικά και συλλογικά ως προς αυτό το ζήτημα, με αιχμή βεβαίως τη μεταφορά του κρατούμενου Βασίλη Δημάκη στον Κορυδαλλό. Επίσης να εξασφαλιστούν οι κατάλληλες συνθήκες για να μπορέσει να επανενταχθεί με την πολύ σωστή και σοβαρή έννοια που ο ίδιος επέλεξε τόσο στο πλαίσιο της επιστημονικής κοινότητας όσο και στο πλαίσιο της κοινωνίας μας αφού περαιώσει την υποχρέωση που από την ποινή του έχει υποστεί. Όσα συμβαίνουν στον Βασίλη Δημάκη αναδεικνύουν μια τιμωρητική, εκδικητική αντίληψη στη διαδικασία του διαλόγου. Μια αντίληψη που υπάρχει για την ίδια την ποιότητα του σωφρονιστικού μας συστήματος. Υπάρχει μια αντίληψη της «σιωπής» που στις φυλακές είναι και πιο εύκολο να επιβληθεί. Στην ουσία τιμωρείται το δικαίωμα που πρέπει να έχουν οι κρατούμενοι να αιτούνται και να διεκδικούν στοιχειώδεις κανόνες και εγγυήσεις για την ίδια τους τη ζωή. Είναι φανερό ότι τους συμπολίτες μας, οι οποίοι βρίσκονται σε μία πρόσκαιρη, συγκυριακή ή ακόμα και πολυετή στέρηση της ελευθερίας τους, η πολιτεία τους αντιμετωπίζει ως δεύτερης, τρίτης κατηγορίας περιθωριοποιημένους έξω από το δημόσιο διάλογο και τη δημόσια κριτική.  Σε αυτό το πεδίο, ωστόσο, κρίνεται η Δημοκρατία. Η Δημοκρατία κρίνεται πάντοτε εκεί που είναι τα δύσκολα κι όχι με επιφανειακά και επικοινωνιακά τεχνάσματα.

«Έχουμε μια συνολική στάση ευθύνης εκ μέρους της κοινωνίας. Κι αυτό συμπεριλαμβάνει και τα κόμματα. Ο κόσμος αντιλήφθηκε ότι τα μέτρα σωστά πάρθηκαν, έγκαιρα. Μας προειδοποίησαν, δυστυχώς, τα κρούσματα στην Ιταλία -δυστυχώς για την Ιταλία- και έτσι δεν βρεθήκαμε σε δύσκολες καταστάσεις όπως οι γείτονές μας. Ο κόσμος το συνειδητοποίησε αυτό και πειθάρχησε συνειδητά. Αυτό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση μια “λευκή επιταγή”, ένα “πράσινο φως” προς την κυβέρνηση για να κάνει αναθέσεις όπως τις κάνει, αδιαφανείς, και με υπόνοιες κατασπατάλησης χρήματος μέσα σε αυτή την αναμπουμπούλα που ζούμε».

Προσπαθούν να φτιάξουν ένα σχολείο με «αριστεία» για τους λίγους και «δεξιότητες» για τους πολλούς, δηλαδή υποβαθμίζουν τον χαρακτήρα του σχολείου. Είχε πει ο ίδιος ο Μητσοτάκης ότι «πήρε μάθημα» για την δημόσια Υγεία, ότι δεν είναι υπηρεσία αλλά κοινωνικό δικαίωμα. Και προσανατολίζεται σήμερα η κυβέρνηση να είναι η Παιδεία υπηρεσία και όχι κοινωνικό δικαίωμα. Όπως επεσημανε: Επαναφέρει ένα σκληρό εξεταστικό σύστημα. Οι οικογένειες και τα παιδιά που ανάσαναν, όπως ανάσανε και το ίδιο το μάθημα με περισσότερο εκπαιδευτικό χρόνο, όταν μειώσαμε στο γυμνάσιο τα μαθήματα που εξετάζονται από 11 σε 4. Τώρα τα αυξάνουν σε 7. Δεν υπάρχει κανείς παιδαγωγικός λόγος για αυτό, μόνο η αντίληψη «να δυσκολεύουμε και να κόβουμε παιδιά». Επαναφέρει από την Α΄ Λυκείου την Τράπεζα Θεμάτων, δηλαδή ένα είδος πανελλαδικών εξετάσεων, να παίρνουν τα παιδιά το ενδεικτικό σε Α΄ και Β΄ και απολυτήριο στην Γ΄. Εφαρμόστηκε από τις προ ΣΥΡΙΖΑ μνημονιακές κυβερνήσεις και 1 στα 4 παιδιά κόπηκε. Εκεί πηγαίνουμε. Απαγορεύει σε παιδιά άνω των 17 ετών να φοιτούν στα Επαγγελματικά Λύκεια, τους λέει «αν θέλετε, πηγαίνετε σε ιδιωτικά ΙΕΚ ή εργαστείτε σε μαθητεία χωρίς χρήματα». Επαναφέρουν και τις τιμωρίες, τις πολυήμερες αποβολές, την διαγωγή που στιγματίζει το παιδί. Αφού επαναφέρουν την «διαγωγή κοσμία», να επαναφέρουν και τον νόμο 4000 περί τεντιμποϊσμού, όπως είπε χαρακτηριστικά. Στα ΑΕΙ υπάρχουν επίσης σκληρά μέτρα που ο κόσμος δεν καταλαβαίνει γιατί είναι ειδικά, όπως το θέμα των πρυτάνεων που θα έχουν «τριπρόσωπο» για να εκλέγονται από ένα ψηφοδέλτιο, πρύτανης και δύο αντιπρυτάνεις. Έτσι, θα είναι εύκολο να γίνονται συνεννοήσεις διάφορες, όχι πάντα νόμιμες. Τσάτρα-πάτρα προωθείται και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, πέρα από το διαχρονικό τεχνολογικό πρόβλημα που δεν καταλογίζεται στην κυβέρνηση. Ποια επιλογή γίνεται; Να μην αναλάβει το δημόσιο σύστημα, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ενώ μπορεί να το κάνει με στοιχειώδη τεχνολογική υποστήριξη. Αντίθετα, επιλέγεται η ιδιωτικοποίηση μέσω του webex της Cisco. Είναι δήθεν δωρεάν για λίγους μήνες, αλλά στην ουσία θα μπει μέσα, θα πάρει όλα τα προσωπικά δεδομένα, θα κάνει το εμπορικό πανηγύρι που θέλει. Και θα δημιουργήσει όρους παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Το σύστημα της webex δεν έχει δυνατότητα αυθεντικοποίησης, να σε κάνει δεκτό, μπαίνει όποιος θέλει, όποιος έχει την διεύθυνση. Όλοι μπορούν να παρακολουθούν μία τάξη. Δεν γίνεται μάθημα έτσι.

Η κυβερνητική στάση είναι αντιφατική. Μέλη της κατά καιρούς έχουν διστακτικά εκφραστεί υπέρ της θέσπισης μέτρων αποσυμφόρησης των φυλακών, ενώ έχουν γίνει -προφανώς με πρωτοβουλία μελών της κυβέρνησης- και διαρροές προς τον Τύπο ότι επίκειται σχετική νομοθέτηση. Ενώ όμως, κατά τις πληροφορίες του φιλικού προς την κυβέρνηση Τύπου, η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ήταν έτοιμη και μάλιστα δημοσιεύθηκαν και λεπτομέρειες των σχετικών ρυθμίσεων, ωστόσο τίποτα δεν έχει γίνει ακόμα και, κατά τα φαινόμενα, δεν πρόκειται να γίνει στο άμεσο μέλλον. Είναι σε εμένα προφανές ότι υπάρχουν αντιστάσεις που βρίσκουν έρεισμα στο ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο. Η δική μου εξήγηση είναι ότι είναι πολύ δύσκολο για μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να νομοθετήσει έστω τα στοιχειώδη αποσυμφορητικά μέτρα, όταν επί μια τετραετία έχει πολιτευθεί κατά τρόπο δημαγωγικό στο ζήτημα, κατακρίνοντας ή και διαστρέφοντας με τη συνέργεια των κυρίαρχων ΜΜΕ τις αποσυμφορητικές ρυθμίσεις που είχε νομοθετήσει και ανανεώσει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Όταν έχεις κάνει σημαία σου την αντίθεση στον "Νόμο Παρασκευόπουλου", προφανώς δυσκολεύεσαι να πράξεις τα αυτονόητα.

Ο πολιτισμός πρέπει να στηριχτεί σε τρία επίπεδα: να στηριχτούν οι καλλιτέχνες μέχρι να ξαναμπεί σε λειτουργία ο χώρος, δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση το τέλος του καλοκαιριού. Να στηριχτούν οι οργανισμοί, τα θέατρα, οι χώροι συναυλιών. Ειδικά τα ιστορικά θέατρα, που τα βγάζουν δύσκολα πέρα και που σε ορισμένες περιπτώσεις επιμένουν σε δύσκολες γειτονιές με δύσκολες συνθήκες. Να στηριχτεί το ίδιο το κοινό. Θα μπορούσε να υπάρξει ένα πρόγραμμα «επιδότησης κοινού», μια προπληρωμένη κάρτα πολιτισμού για θέατρα, συναυλίες, μουσεία κ.λπ. Ιδέες υπάρχουν πολλές. Ανοιχτά αυτιά στο υπουργείο χρειαζόμαστε και η εμπειρία μας με το επίδομα στους καλλιτέχνες δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας.

Η ανθρωπότητα, όπως και η χώρα μας, βρίσκεται αντιμέτωπη με την κρίση της πανδημίας αλλά και με την κλιματική κρίση που διαρκώς θα εντείνεται, αν δεν αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο. Την ίδια στιγμή η ύφεση, ιδιαίτερα για τη χώρα μας, αναμένεται μεγάλη, ενώ οι ανισότητες που χαρακτήριζαν όλη την προηγούμενη περίοδο θα διευρυνθούν, εάν δεν ηττηθούν οι μέχρι σήμερα κυρίαρχες πολιτικές. Αν αφήσουμε τα πράγματα να εξελιχθούν όπως τα σχεδιάζει η παρούσα κυβέρνηση θα έχουμε μια νέα μεγάλη περίοδο γενικευμένης φτώχειας και εκτίναξης της ανεργίας. Είναι φανερό πως πίσω από το σύνθημα της κυβέρνησης «κρατάμε καύσιμα» και «εφεδρείες» για την περίοδο μετά την κρίση, κρύβεται μια λογική των ισχυρών οικονομικών κύκλων που θεωρούν την πανδημία και την επακόλουθη ύφεση, ως μια ευκαιρία για την περαιτέρω αποδιάρθρωση της εργασίας, των δικαιωμάτων της, αλλά και τη μείωση της αμοιβής της. Ενώ ταυτόχρονα προσβλέπουν σε μια μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου και οικονομικής ισχύος σε πιο λίγους, ακόμα και αν η πίτα της οικονομίας είναι αισθητά μικρότερη. Άρα, αυτό που ρωτάτε για νέα σκληρά μέτρα είναι πολύ πιθανό εάν δεν ανατραπεί το σχέδιο της κυβέρνησης και δεν ηττηθούν οι νεοφιλελεύθερες συνταγές στην ΕΕ.

Υπάρχει η τάση να βγάζουμε εκτός ορατότητας ομάδες ανθρώπων, όπως οι πρόσφυγες, οι Ρομά, οι κρατούμενοι στις φυλακές (...) υπάρχει η λογική του «καθαρού» και του «μη καθαρού», ο ρατσισμός και κυρίως ο σεξισμός. Ο κανιβαλισμός εμφανίσθηκε και στην υπόθεση του Κρανιδίου, με αντανακλαστικά που έδειξαν ως υπεύθυνους τους αιτούντες άσυλο και ειδικά τις γυναίκες για την αξιόμεμπτη συμπεριφορά τους, με έναν αυτοματισμό που απαλλάσσει κυρίως τους άρρενες ως μη συμμετέχοντες. Όμως, υπάρχουν παράλληλα κανάλια πληροφόρησης, δίκτυα κοινωνικής αντίδρασης, κι αυτό φάνηκε καθαρά στην περίπτωση των vouchers στα ΚΕΚ. Ζούμε μια πρωτόγνωρη συνθήκη και έχουμε δει μόνο τα προεόρτια. Το κυρίως έργο αρχίζει μετά και το θέμα είναι τι θα μας αφήσει σαν κλειδαριές μετά. Στα δικαιώματά μας.

Κάποιος ισχυρίστηκε ότι μέσα σε αυτή την κρίση θα πρέπει να ασχοληθούμε μόνο με τη σωτηρία μας. Εγώ πιστεύω ακριβώς το αντίθετο. Δεν υπάρχει πιο πολιτική στιγμή από αυτή που βιώνουμε. Παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων, οι κυβερνήσεις βρέθηκαν απροετοίμαστες. Αλλά τώρα που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το χειρότερο είναι προφανές: δεν υπάρχει περιθώριο για σλόγκαν τύπου «America First». Για να επιβιώσουν τα κράτη από εδώ και πέρα, θα πρέπει να ασχολούνται αδιάκοπα με το μέλλον. Χρειάζεται ένα νέο παγκόσμιο δημόσιο σύστημα Υγείας, ικανό να συν-ενεργεί με δράσεις συμφωνημένες. Επιβάλλεται το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα, το οποίο δίνει ακόμη και ο Τραμπ. Η αντίληψή μου για τον κομμουνισμό είναι το όνειρο ενός διανοούμενου: ανακαλύπτουμε στην πέτσα μας ότι κάποια μέτρα πρέπει να λαμβάνονται προς το κοινό συμφέρον. Ας μην υποτιμάται η ώθηση που ο ιός δίνει σε νέους τρόπους αλληλεγγύης, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η διαμόρφωση ενός νέου τρόπου ζωής θα είναι η δική μας δοκιμασία. Αλλά ο κόσμος πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία της κατάστασης τώρα. Δεν πρέπει να περιμένει το τέλος της κρίσης.