Συνεντεύξεις

20
02

Μπομπ Γουίλσον: Ακούει κανείς και με τα μάτια του

Τετράπρακτο ήθελε τον «Οθέλλο» ο Τζουζέπε Βέρντι (προτελευταία όπερά του) ο οποίος ακολούθησε την αφήγηση του ομώνυμου σεξπιρικού αριστουργήματος, αποδίδοντας την ιστορία με μουσική εκρηκτικής δύναμης και υποδειγματική οικονομία εκφραστικών μέσων. Ο ηρωισμός του ομώνυμου ήρωα, το άσβεστο μίσος του Ιάγου, η αγνότητα της Δυσδαιμόνας σκιαγραφούνται μοναδικά μέσα από τη θυελλώδη σύνθεση του Βέρντι. Η μοναδικής ακρίβειας μουσική αποδίδει θεαματικά την καταιγίδα που μαίνεται στη θάλασσα, αλλά και –αν όχι κυρίως– το ψυχικό τοπίο του κεντρικού ήρωα, που θα καταποντιστεί από το βάθρο της δόξας του, παραδομένος στο ένστικτο της ζήλιας του. Η υπόθεση αφορά την εκδίκηση του Ιάγου, ο οποίος είναι σημαιοφόρος στην υπηρεσία του Οθέλλου. Ο Ιάγος μισεί τον Οθέλλο, τον μαύρο κυβερνήτη της Κύπρου και στρατηγό της Δημοκρατίας της Βενετίας, επειδή τον παρέκαμψε και έδωσε προαγωγή στον Κάσσιο. Ο Ιάγος δολοπλοκεί προκειμένου να πείσει τον Οθέλλο ότι η σύζυγός του Δυσδαιμόνα τον απατά με τον Κάσσιο. Ο Οθέλλος πέφτει στην παγίδα και θολωμένος απ’ τη ζήλια στραγγαλίζει τη Δυσδαιμόνα. Οταν η πλεκτάνη αποκαλύπτεται, ο Οθέλλος αυτοκτονεί. «Καμιά φορά σκέφτομαι ότι κατά κάποιο τρόπο η όπερα είναι περισσότερο για τον Ιάγο. Νομίζω ότι μπορεί να είναι την ίδια στιγμή από κακός μέχρι αστείος. Αν έπρεπε ποτέ να υποδυθώ έναν από τους ρόλους, αυτόν νομίζω θα ήθελα περισσότερο να ερμηνεύσω».
20
02

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Αριστερά-Δεξιά δεν πείθουν τους νέους

Θυμάμαι την απάντηση του Τσου Εν Λάι όταν τον ρώτησαν για τη Γαλλική Επανάσταση. Είπε ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη να ειπωθεί κάτι. Θα έχει βάθος και μάκρος ο μετά την πανδημία χρόνος. Βλέπω μεγάλη επιρροή σε νοοτροπίες. Βλέπω μερικά θετικά όπως την επανεξέταση της υγείας και της δημόσιας υγείας. Και άλλα αρνητικά όπως το αίσθημα της ματαιότητας ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πράγματα. Ξέρετε το ανέκδοτο για τους οικονομολόγους; Οικονομολόγος είναι εκείνος που θα σου πει αύριο γιατί αυτό που προέβλεψε χθες δεν έγινε σήμερα! Είμαι πολύ διστακτικός για μακροπρόθεσμες προβλέψεις. Παρατηρώ στη νέα γενιά στα παιδιά μου (τα δίδυμα είναι 18 χρόνων η μεγάλη κόρη 21) ένα «σφίξιμο». Σε κάποια πράγματα έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί (για παράδειγμα στο θέμα του #MeToo) σε άλλα έχουν μια αίσθηση ματαιότητας και ένα φόβο. Υπάρχει κάτι αντιφατικό: κάτι συντηρικοποιείται και κάτι ριζοσπαστικοποιείται. Πιστεύω πάντως ότι το πολιτικό σύστημα Αριστερά και Δεξιά δεν έχει πείσει τους νέους ότι αξίζει τη συμμετοχή τους.
18
02

Οι ανισότητες ως πολιτική επιλογή

Ο Ρέιγκαν υποστήριζε πράγματι ότι η μείωση της φορολόγησης των πλουσιότερων θα ενθάρρυνε την ανανέωση και θα ενίσχυε δυναμικά την ανάπτυξη. Υποσχέθηκε στους Αμερικανούς ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα γίνονταν πλούσιοι και ότι οι μισθοί όλων θα αυξάνονταν, πράγματα που ποτέ δεν έγιναν. Μείωσε επομένως τους φόρους στους πλουσιότερους. Ο φορολογικός συντελεστής για τα υψηλότερα εισοδήματα μειώθηκε περίπου κατά 40% στις δεκαετίες 1980-1990. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ακολούθησαν μια παρόμοια ιδεολογική και φορολογική διαδρομή. Στη Γαλλία, έπειτα από ένα κορυφαίο 70% στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο φορολογικός συντελεστής για τα ανώτερα εισοδήματα μειώθηκε για να φτάσει στο 50%. Ακόμα και αν αυτός ο νέος λόγος υπέρ της ιδιοκτησίας α λα Ρέιγκαν έχει κάποια συνοχή από θεωρητική άποψη, η Ιστορία τον διαψεύδει. Τριάντα χρόνια αργότερα, διαπιστώνουμε αναδρομικά ότι η ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι δύο φορές πιο ισχνή μετά τον Ρέιγκαν από όσο ήταν πριν από αυτόν. Μεταξύ 1950 και 1990 αυτή ήταν 2,2% κατά μέσο όρο, ενώ μεταξύ 1990 και 2020 ήταν 1,1%. Οι υπερβολικές περιουσίες των πλουσίων δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη. (...) Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν παρουσίαζε τους δισεκατομμυριούχους σαν ανώτερα όντα, τα οποία υποτίθεται ότι πλούτισαν με την αξία τους, χάρη στην επίμονη εργασία τους και τις λαμπρές ιδέες τους. Πρόκειται για μια σχεδόν μοναρχική αντίληψη της οικονομίας. Ο Μπιλ Γκέιτς όμως δεν εφηύρε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μόνος του, στο γραφείο του. Η ιδιοκτησία είναι πάντοτε κοινωνική. Αυτή εξαρτάται από ένα δημόσιο σύστημα το οποίο επέτρεψε συσσωρεύσεις γνώσεων και ειδημοσύνης εδώ και αιώνες.
17
02

«Είναι ζήτημα προτεραιοτήτων, ό,τι δίνεις στο 5%, το στερείς από το 95%»

Στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, για την τρέχουσα κρίση, ένας περιορισμός των έμμεσων φόρων σε αγαθά πρώτης ανάγκης, αλλά και επιδοτήσεις σε ευάλωτα νοικοκυριά για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας είναι απαραίτητες παρεμβάσεις. Όμως η αντιμετώπιση των προβλημάτων σε μακροχρόνιο ορίζοντα δεν τελειώνει με αυτά τα μέτρα. Και προφανώς –κατά την άποψή μας– μια μακροχρόνια πολιτική προς αυτή την κατεύθυνση δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη μείωση των φόρων. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι στοχευμένες μειώσεις φόρων είναι και χρήσιμες και ενδεδειγμένες, ειδικά όταν ενισχύουν την ανάπτυξη και βοηθούν τη μείωση των ανισοτήτων. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι κάθε μείωση φόρων αφαιρεί πόρους από το δημόσιο. Γιατί σύμφωνα και με την προσφιλή έκφραση της ΝΔ «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα», ένα κράτος στερημένο από έσοδα που θα μπορούσε να συλλέξει από εκείνους που έχουν φοροδοτική ικανότητα, είναι κράτος αδύναμο να παρέμβει και να διορθώσει τις ατέλειες της αγοράς. Και είναι πολλά τα πεδία που υπάρχουν τεράστιες ανάγκες. (...) Ενίσχυση, π.χ., των νέων για να μπορούν να εργαστούν, να κάνουν οικογένεια και να έχουν προοπτική για το μέλλον. Αυτό προφανώς περιλαμβάνει αύξηση του κατώτατου μισθού και θωράκιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα όμως περιλαμβάνει, για παράδειγμα, μια συνεκτική στεγαστική πολιτική (προφανώς δεν αφορά μόνο τους νέους), ενίσχυση του δημόσιου σχολείου και της προσχολικής αγωγής, του δημόσιου συστήματος υγείας κ.λπ. Τη δημιουργία δηλαδή ενός σοβαρού κράτους πρόνοιας, που δεν θα εφαρμόζει αποσπασματικές πολιτικές, αντιδρώντας απλά στις εξελίξεις. Επίσης, θα πρέπει να γίνει αναδιοργάνωση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για να μπορέσουν να κατευθυνθούν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Γιατί η εμμονή της ΝΔ σε μοντέλο παραγωγής βασισμένο στα μεγάλα έργα και τον τουρισμό αποδεδειγμένα –από την κρίση του 2008– δεν αποτελεί λύση για το μέλλον. Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα χωρίς να μπούμε και σε ζητήματα χωρίς άμεσο δημοσιονομικό κόστος, όπως ενίσχυση και διαφάνεια του κράτους δικαίου, αντιμετώπιση δομικών αδυναμιών του δημοσίου τομέα, ενίσχυση της δημοκρατίας. Είναι όλα ζήτημα προτεραιοτήτων…