Macro

Η «μηχανή» που παρήγαγε το τεράστιο πρόβλημα στην Αττική δούλευε ως εξής: είτε ατομικά είτε μέσω οικοδομικών συνεταιρισμών, προχωρούσε η παράνομη δόμηση. Τα Δασαρχεία έκαναν μελέτες και προτάσεις αποκατάστασης, έμεναν όμως στα συρτάρια. Μετά ερχόταν η κυβέρνηση και επέκτεινε το σχέδιο πόλης, δηλαδή νομιμοποιούσε την παράνομη δόμηση μαζί και τα επικίνδυνα και στρεβλά θανατηφόρα όπως αποδείχθηκε χαρακτηριστικά της. Το Μάτι ήταν μια ακραία περίπτωση αυτού του φαινομένου, διότι οι δρόμοι ήταν εξαιρετικά στενοί οι δε ακτές αποκλεισμένες από τις ιδιωτικές, παράνομες, φυσικά, περιφράξεις. Αυτό το υπόβαθρο συνάντησε και τα άλλα δεδομένα της φωτιάς (διαχειριστικά, φυσικά κ.ά.) και ζήσαμε την ανείπωτη τραγωδία. Ένα από τα ζητήματα που θα προκύψει τώρα είναι πώς θα οικοδομηθούν οι καμένες περιοχές και θα αποκατασταθούν τα σπίτια. Στα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση αναφέρεται ότι η αποκατάσταση των οικισμών θα γίνει με χωροταξικούς κανόνες. Μεταφέρουμε εδώ ένα απόσπασμα από συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος στο Real FM, που το διευκρινίζει. «Το Μάτι δε μπορεί να χτιστεί όπως ήταν πριν. Θα χτιστεί με οργανωμένη δόμηση, με δρόμους και διεξόδους προς την παραλία. Η κήρυξη της αναδασωτέας περιοχής είναι δεδομένη, προβλέπεται από το Σύνταγμα, είναι συνταγματική μας υποχρέωση αλλά και πολιτική μας δέσμευση… Η πρόταση η δική μας είναι να γίνει πολεοδομική οργάνωση με δρόμους και διαφυγή προς την παραλία. Όλες οι περιοχές εκτός σχεδίου που μπαίνουν σε σχέδιο γίνονται με υποχρεωτική συνεισφορά γης από τους ιδιοκτήτες, ίσως αυτό περιόριζε ως τώρα τις πολιτικές αποφάσεις» ανέφερε.

Εν πρώτοις πρέπει να δούμε τα αίτια. Έχει παρατηρηθεί π.χ. ότι, όταν δεν υπάρχουν δασικοί χάρτες, τα δέντρα είναι γενικώς πιο εύφλεκτα. Δεν έχει διευκρινιστεί γιατί, μάλλον οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, αν πρόκειται για εμπρησμό, κάποιος έχει συμφέρον. Και αυτός που έχει συμφέρον κάποια στιγμή θα εμφανιστεί. Να σημειωθεί αυτό, γιατί όποτε πιάνουν κάποιον για εμπρησμό συνήθως πουλάει τρελίτσα και καταδικάζεται δεκαοχτώ μήνες με αναστολή. Απεναντίας αυτοί που ρίχνουν τίμια και υπερήφανα μπετά στα καμένα συνήθως μένουν ανενόχλητοι. Λογικό, δεν θα ποινικοποιήσουμε και την επιχειρηματικότητα.

Η οπτική του νεοφιλελευθερισμού σε σχέση με το κράτος είναι γνωστή και ο Κυρ. Μητσοτάκης σπάνια χάνει την ευκαιρία να την αναπαραγάγει. Στο πλαίσιο αυτό, για το νεοφιλελεύθερο δόγμα, το κράτος πρέπει να περιορίζει τη δράση του στο ελάχιστο. Το κράτος δεν μπορεί πλέον να ασκεί παραγωγικές δραστηριότητες, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ασχολείται με προνοιακά ζητήματα (η ίδια η έννοια της «πρόνοιας», άλλωστε, είναι οριακά αποδεκτή από τους νεοφιλελεύθερους), δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναλαμβάνει έργα υποδομών.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι μέρος των μεσογειακών χωρών τις επόμενες δεκαετίες, με την ξήρανση των δασών και την επέκταση του αστικού ιστού μέσα σε παραμελημένα δάση, θα ερημοποιείται, μια αλλαγή που είναι και σήμερα ορατή. Ανεξαρτήτως της αιτίας –εμπρησμός, κεραυνοί, αυτοανάφλεξη ή ανθρώπινη αμέλεια– οι δασικές πυρκαγιές θα είναι περισσότερες, καθώς η ξηρότητα των δασών αυξάνεται και τα κύματα καύσωνα γίνονται πιο συχνά. Ακραία ισχυροί άνεμοι, όπως αυτοί φέτος στον Ν. Βουτζά και στο Μάτι ή όπως πέρσι στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, μπορούν να επιδεινώσουν μιαν ήδη άσχημη κατάσταση. Τα επόμενα χρόνια, όπως έδειξαν οι τυφώνες Κατρίνα και Ιρμα, με πολλά ανθρώπινα θύματα, θα απαιτηθούν τεράστια ποσά για την αντιμετώπιση των μεγα-καταστροφών. Η αλληλεγγύη που συνήθως αναδύεται μέσα από τέτοια δραματικά γεγονότα είναι προτιμότερο να αξιοποιηθεί εκ των προτέρων για τη διεκδίκηση άμεσων μέτρων και πολιτικών αποφάσεων που θα αφορούν την κλιματική αλλαγή. Μόνο ένα ενεργό και δυναμικό κίνημα περιβαλλοντικό και αντικαπιταλιστικό μπορεί να αποτρέψει νέες τραγωδίες που είναι ήδη ορατές στον ορίζοντα.

H φιλειρηνική πολιτική της Αριστεράς πρέπει όχι απλώς να διασωθεί, αλλά και να αναπτυχθεί περισσότερο. Φιλειρηνική πολιτική είναι μάλλον ασύμβατη με εκδηλώσεις νομιμοφροσύνης στο ΝΑΤΟ, όσο προσεκτική κι αν πρέπει να είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική. Διαφορετικά καλλιεργείται και στο λαό – στο λαό του ΣΥΡΙΖΑ πρώτα από όλα – ότι όσα έλεγε για νέες συνθήκες συνεργασίας στην Ευρώπη, για ένα σύμφωνο που θα αντικαθιστά το ΝΑΤΟ και για τη σημασία της μείωσης των εξοπλισμών στην ήπειρό μας και της διάθεσης των πόρων που θα εξοικονομηθούν έτσι για άλλους, ειρηνικούς, σκοπούς είναι πια παλιές και ξεπερασμένες ιδέες.

Η προοπτική της αιώνιας ανόδου και παρακμής των αυτοκρατοριών είναι εκτός του ιστορικού νεωτερισμού της σημερινής κατάστασης. Η όλο και πιο ενοποιημένη παγκόσμια κοινωνία είναι παρόλα αυτά ακόμη κατακερματισμένη. Ο αφοπλισμός της πολιτικής δημιουργεί μια αίσθηση ορίου, απέναντι στο οποίο οι πληθυσμοί σήμερα κρατάνε την ανάσα τους και απαρνούνται τις υπερεθνικές μορφές πολιτικής ολοκλήρωσης πέρα από τα εθνικά σύνορα. Οι υπερασπιστές του πολιτικού ρεαλισμού που εκφράζουν όλη την περιφρόνησή τους σ’ αυτή τη στάση, ξεχνούν ότι η θεωρία τους για τον ψυχρό πόλεμο ήταν αντιληπτή μεταξύ δύο ορθολογικών φορέων. Πού είναι ο ορθολογισμός της δράσης στο σημερινό σενάριο; Κάτω από το ιστορικό προφίλ, το αναγκαίο βήμα στην κατεύθυνση μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης ικανής για πολιτική δράση, αντιστοιχεί με τη συνέχιση μιας διαδικασίας εκμάθησης, που άρχισε τον καιρό της οικοδόμησης της εθνικής ταυτότητας τον 19ο αιώνα. Ακόμη και τότε η επίγνωση του να ανήκει κάποιος σε ένα έθνος, πέρα από τη χώρα, το κράτος και την περιφέρεια προέλευσης δεν ήρθε με φυσικό τρόπο. Προσαρμόστηκε από τις κυρίαρχες ελίτ στο ήδη υπάρχον λειτουργικό πλαίσιο των σύγχρονων κυρίαρχων κρατών και των οικονομιών. Σήμερα οι εθνικοί πληθυσμοί έχουν συντριβεί από τις πολιτικά ανεξέλεγκτες εργαλειακές επιταγές ενός παγκόσμιου καπιταλισμού που καθοδηγείται από χρηματοπιστωτικές αγορές χωρίς κανόνες. Το να αποτραβηχτούμε πίσω από τα εθνικά μας σύνορα δεν μπορεί να είναι η σωστή απάντηση. Αυτό ισχύει πάνω απ’ όλα για τις πολιτικές ασύλου, αν οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θέλουν να βυθιστούν και πάλι στη δηλητηριασμένη νοοτροπία που χαρακτηρίζει τις αποικιακές δυνάμεις.