Macro

Υποτιμώντας τις επιπτώσεις των μέτρων στην εσωτερική ζήτηση, της οποίας η διατήρηση αποτελούσε το ένα από τους δύο κύριους πυλώνες της εναλλακτικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και τη σημασία ενός προγράμματος μαζικού εσωτερικού τουρισμού, που θα αντιστάθμιζε σε κάποιο βαθμό την προβλεπόμενη μεγάλη μείωση της τουριστικής κίνησης από το εξωτερικό, η κυβέρνηση «θερίζει σήμερα αυτά που έσπειρε». Μετά τα δραματική μείωση των τουριστικών εισπράξεων και λόγω της συνεχιζόμενης υποχώρησης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων -τάσεις που θα επιδεινώσει η αβεβαιότητα που δημιουργεί σε καταναλωτές και επενδυτές το δεύτερο κύμα πανδημίας- ο κίνδυνος εκτίναξης της ανεργίας είναι πλέον ορατός και οδήγησε στην εξαγγελία των αντίστοιχων μέτρων από τον πρωθυπουργό στη Θεσσαλονίκη: μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών για τη δημιουργία 100 χιλιάδων θέσεων εργασίας, «μεταρρύθμιση» της αγοράς εργασίας με άξονες την περαιτέρω ευελιξία της εργασίας, ώστε να συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, και την αλλαγή του απαρχαιωμένου συνδικαλιστικού νόμου 1264/1982. Ο κ. Βρούτσης παρουσίασε πιο λεπτομερειακά τις παραπάνω εξαγγελίες και κατέθεσε την περασμένη Τετάρτη στη Βουλή τροπολογία για το νέο πρόγραμμα απασχόλησης. Όλες οι θεσμικού χαρακτήρα εξαγγελίες διαπνέονται από την ίδια νεοφιλελεύθερη λογική που αποτυπώθηκε και στα δύο πρώτα Μνημόνια όσον αφορά τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας», που η έκθεση Πισσαρίδη αναφέρει ρητά ότι ήταν αργές και η πρόοδός τους έμεινε ημιτελής. Εξ ου και η προσπάθεια της κυβέρνησης, από την επαύριον των εκλογών του Ιουλίου του 2019, να ολοκληρώσει επί τέλους τις θεσμικές «εκκρεμότητες» του δευτέρου Μνημονίου ως προς τη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, τις οποίες διαπραγματεύτηκαν και ανέτρεψαν οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ. Ο αναπτυξιακός νόμος του περασμένου Σεπτεμβρίου έθεσε τα εμπόδια όχι μόνο για να μην ανακάμψουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, αλλά και για να αποδυναμωθούν και οι υπάρχουσες. Το νέο Labor Reform του κ. Βρούτση, που θα περιλαμβάνεται στο σχετικό σχέδιο νόμου που θα κατατεθεί τον Οκτώβριο στη Βουλή, θα περιλαμβάνει καταρχήν τις δύο βασικές προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη: τον εξορθολογισμό στη χρήση και τη μείωση του κόστους των υπερωριών, καθώς και τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων να απολύουν. Επίσης, εικάζουμε ότι θα περιλαμβάνει τις αλλαγές στη λειτουργία των συνδικάτων που μετ’ επιτάσεως ζητούσε το ΔΝΤ από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και δεν μπόρεσε να επιτύχει (απαρτίες συνελεύσεων, απόφαση απεργίας, άδειες συνδικαλιστών, κ.λπ.). Θυμίζουμε ότι τα δύο πρώτα Μνημόνια, κυρίως όμως το δεύτερο, ήθελαν να κλείσουν οριστικά το «κεφάλαιο» ελληνικά συνδικάτα, απογυμνώνοντάς τα από όλα τα θεσμικά υποστυλώματα της δύναμής τους με σκοπό την πλήρη περιθωριοποίησή τους και την πλήρη εξατομίκευση των εργασιακών σχέσεων ή, το πολύ-πολύ, την επιβολή διαπραγματεύσεων σε επίπεδο επιχείρησης. Κανένα από αυτά τα μέτρα την περίοδο 2010-2014 δεν αντιμετώπιζε την ανεργία που προκαλούσε η ελεύθερη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης μέσα από το καθοδικό σπιράλ λιτότητας-ύφεσης - λιτότητας. Ούτε σήμερα μπορεί να το κάνει, γιατί ούτε το εργατικό κόστος στην Ελλάδα είναι πλέον υψηλό ούτε αποτελεί αιτία της ανεργίας.

Η ταξική λογική, ηθική και αισθητική του Κυριάκου Μητσοτάκη (και των κάθε υφής ομοίων του) δεν του επιτρέπει να αντιληφθεί ότι αυτό που ονομάζει «ρυθμίσεις» είναι αδύνατο να περιοριστεί σε κανονιστικούς εξαναγκασμούς όση βία κι αν ασκηθεί, όσο ισχυρή και αδιαπέραστη κι αν εμφανίζεται η εξουσία που τους επιβάλλει. Γιατί αφορά το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης που προκύπτει από το σύνολο της ανθρώπινης εργασίας, στο σύνολο του ιστορικού και κοινωνικού χρόνου. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, η τάξη μεγέθους η οποία προκύπτει είναι ασύλληπτη και ως τέτοια είναι αδύνατο να περιοριστεί με κατατμήσεις, απαριθμήσεις και ταξικά περιποιητικές κατασκευές. «Δεν γίνεται να περιορίσεις τη θάλασσα στη λέξη της, δεν γίνεται να περιορίσεις τη γνώση στην «ασήμαντη επιφάνεια των πραγμάτων», όπως θα έλεγε και ο τυφλός Χόρχε Λουίς Μπόρχες που έβλεπε βαθιά μέσα στο Είναι. Δεν γίνεται να περιορίσεις την ομορφιά στα τείχη ενός υπερβολικού εαυτού χτισμένου με τα υλικά μιας θηριώδους άγνοιας. Αυτό που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ονομάζει «παρωχημένες ρυθμίσεις του προηγούμενου αιώνα» είναι η ιστορία του ασίγαστου πολέμου που διεξάγει το ανθρώπινο ον για την κατάκτηση του αγνώστου. Είναι ασίγαστος αυτός ο αγώνας, αυτός ο πόλεμος με το άγνωστο. Και είναι άγριος, και είναι σκοτεινός, και είναι υπέροχος, και έχει νίκες και ήττες, υδροφόρες και άνυδρες στιγμές, ματαιώσεις και ψευδαίσθητες προόδους, αλλά όμως αποτελεί τη μοναδική δικαίωση του όντος, μια δικαίωση που την αντιλαμβάνονται μόνο όσοι πολεμούν, φέροντας τη σκευή εκείνων που πολέμησαν και κατασκευάζοντας το ανεμολόγιο όλων των ονείρων εκείνων που αύριο θα πολεμήσουν. «Χρωστάμε σ’ όσους ήρθαν, πέρασαν, θα ’ρθουνε, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί» λέει ο Κωστής Παλαμάς και έτσι είναι, δεν γίνεται διαφορετικά.

Η εκλογή του Τραμπ αφύπνισε μεν κοινωνικές δυνάμεις, όχι όμως και τους ίδιους τους Δημοκρατικούς. Το κόμμα που έχασε τις εκλογές του 2015 σέρνεται σήμερα πίσω από την ατζέντα “νόμου και τάξης” την οποία έχει υιοθετήσει ο Τραμπ και, φυσικά, εξυπηρετεί όσο τίποτε άλλο τις επιδιώξεις του. Ο Μπάιντεν πασχίζει να συγκρατήσει την πανικόβλητη μεσαία τάξη δίνοντας τελικά τον αγώνα στο γήπεδο του Τραμπ. Πλειοδοτεί σε κάθε υπόσχεση του Τραμπ για τη χρηματοδότηση της αστυνομίας και παίρνει όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από το κίνημα διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βαναυσότητας. “Θέλω να το ξεκαθαρίσω. Οι ταραχές δεν είναι διαδηλώσεις. Οι λεηλασίες δεν είναι διαδηλώσεις. Είναι ανομία, απλά και καθαρά. Και όσοι τις κάνουν θα διώκονται” ήταν το μήνυμα που επέλεξε να στείλει σε ομιλία του στο Πίτσμπεργκ, τη στιγμή που η κοινωνική οργή ξεσπούσε για ακόμη μια φορά με αφορμή τη δολοφονία κάποιου άοπλου μαύρου από αστυνομικούς. Και, φυσικά, υπάρχει εδώ και ένα ανησυχητικό φλας μπακ. Τις παραμονές των προηγούμενων εκλογών, η Χίλαρι Κλίντον είχε ανεβάσει στα ύψη την ψυχροπολεμική ρητορική απειλώντας ακόμη και μια γενικευμένη στρατιωτική αναμέτρηση με τη Ρωσία. Σήμερα ο Μπάιντεν δείχνει έτοιμος να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε εκείνη. “Οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ”, έγραψε πρόσφατα το περιοδικό του Πενταγώνου “Stars and Stripes” επικαλούμενο δηλώσεις του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ, “ανησυχούν σοβαρά για την αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε τη Ρωσία διπλωματικά ή με άλλους τρόπους”.

Οι χώρες υποδοχής και κυρίως η Ελλάδα μετατρέπονται με την σφραγίδα της Επιτροπής σε “ασπίδες” που θα πρέπει να ολοκληρώνουν την συνοριακή διαδικασία για όλους - με ελάχιστες εξαιρέσεις - εντός 12 εβδομάδων, μια διαδικασία που η Επίτροπος Γιόχανσον χαρακτήρισε ως πολιτική αποτροπής. Οι ευθύνες της Κυβέρνησης είναι πολύ μεγάλες, γιατί απέρριψε την δουλειά που είχε γίνει επί ΣΥΡΙΖΑ για τη συγκρότηση μετώπου των χωρών πρώτης εισόδου όλης της Μεσογείου, επιλέγοντας να σχηματίσει συμμαχία μόνο με τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου και μόνο στη λογική της “ασπίδας της Ευρώπης” αποδυναμώνοντας έτσι την διαπραγματευτική ισχύ των επιχειρημάτων. Επίσης, και αυτό είναι και το πιο σοβαρό από όλα, ουδέποτε η κυβέρνηση ζήτησε νέο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ενώ οι Ευρωβουλευτές της δεν υπέγραψαν καν την επιστολή 169 συναδέλφων τους για αποσυμφόρηση της Ελλάδας και αναλογική κατανομή της ευθύνης στο προσφυγικό. Χρειάζεται περισσό θράσος και περισσή υποκρισία η Κυβέρνηση να διατείνεται τώρα, δια του κου Κουμουτσάκου, ότι θα θέσει στη συνέχεια (!) ζήτημα υποχρεωτικών μετεγκαταστάσεων.

Έχοντας επικεφαλής τους αγρότες και τους μικροκαλλιεργητές που εξακολουθούν να παράγουν περίπου το 70 τοις εκατό των παγκόσμιων τροφίμων, το κίνημα προτείνει το εναλλακτικό παράδειγμα της «διατροφικής κυριαρχίας», οι θεμελιώδεις αρχές του οποίου περιλαμβάνουν τα εξής: • Η τοπική παραγωγή τροφίμων πρέπει να αποσυνδεθεί από τις εταιρικά κυριαρχούμενες παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, και κάθε χώρα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να επιτύχει την διατροφική της επάρκεια. Αυτό σημαίνει ότι οι αγρότες μιας χώρας πρέπει να παράγουν τα περισσότερα τρόφιμα που καταναλώνονται σ’ αυτήν, μια συνθήκη που υπονομεύεται από την εταιρική έννοια της «διατροφικής ασφάλειας», σύμφωνα με την οποία μία χώρα μπορεί επίσης να καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των αναγκών της σε τρόφιμα με εισαγωγές. • Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων, λαμβάνοντας υπόψη τους την «αγροτική και παραγωγική ποικιλότητα», και να μην επιτρέπουν αυτές να υποτάσσονται στο μη ρυθμισμένο διεθνές εμπόριο. • Η τοπικοποίηση της παραγωγής τροφίμων είναι καλή για το κλίμα, δεδομένου ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της τοπικοποιημένης παραγωγής σε παγκόσμια κλίμακα είναι πολύ λιγότερες από εκείνες της γεωργίας, που βασίζεται στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. • Οι παραδοσιακές τεχνολογίες των αγροτών και των αυτοχθόνων περιέχουν μεγάλη σοφία και εκπροσωπούν την εξέλιξη μιας σε μεγάλο βαθμό αρμονικής ισορροπίας μεταξύ της ανθρώπινης κοινότητας και της βιόσφαιρας. Έτσι, η ανάπτυξη της αγροτεχνολογίας με στόχο την αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών πρέπει να θεωρεί τις παραδοσιακές πρακτικές ως αφετηρία, και όχι να τις θεωρεί παρωχημένες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για τα τελευταία τριάντα χρόνια νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι, πολιτικοί, στοχαστές, τραπεζίτες και άλλοι πολλοί υπόσχονται ότι το πρόγραμμα τους – φιλελευθεροποίηση και απορρύθμιση των αγορών, χειραφέτηση της επιχειρηματικότητας, μικρότερο κράτος κλπ – θα οδηγήσει σε ευημερία για όλους, αν και όχι στο ίδιο βαθμό για όλους. Και συνεχώς διαψεύδονται οι προσδοκίες με όρους ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας για τους πολλούς, την ίδια στιγμή που ενισχύεται η θέση των πιο ισχυρών οικονομικών παραγόντων.   Μετά από τόσες διαψεύσεις μπορούμε να μιλάμε για απάτη από τη μεριά των υποστηρικτών του όλου εγχειρήματος; Ίσως. Μπορούμε να μιλάμε για απατεώνες; Πιο δύσκολη ερώτηση.   Παλαιότερα αριστεροί και αριστερές στοχαστές ισχυριζόταν ότι ο βασικός ρόλος της εκκλησίας και της θρησκείας είναι να συμφιλιώσει τα λαϊκά στρώματα με τη μοίρα τους – να ελπίζουν για βελτίωση όχι σε αυτή τη ζωή, αλλά στην άλλη. Με λίγα λόγια η θρησκεία δούλευε λειτουργικά για το σύστημα. Δε αμφιβάλλω ότι υπάρχει και αυτή η πτυχή, αλλά η όλη προσέγγιση χωλαίνει για τον ίδιο λόγο που έχουν πρόβλημα πολλές εξηγήσεις του λειτουργισμού (functionalism). Μια εκκλησία που απαρτιζόταν από κυνικούς κληρικούς που δεν πίστευαν στη θρησκεία τους, και είχαν πλήρη επίγνωση ότι εξυπηρετούν άλλους σκοπούς, δε θα μπορούσε να παίξει το ρόλο υποστήριξης του συστήματος. Για να είναι πειστική η θρησκεία χρειάζεται ανθρώπους – ίσως όχι όλους, αλλά τουλάχιστον μια κρίσιμη μάζα – που είναι ειλικρινείς για το ρόλο που εξυπηρετούν.   Το ίδιο, εικάζω, ισχύει και με τους νεοφιλελεύθερους. Βεβαίως πολλοί θα είναι κυνικοί και ξέρουν ακριβώς τι θα είναι τα αποτελέσματα των πολιτικών τους και πόσο τους ευνοεί τους ίδιους. Αλλά δεν μπορεί αυτό να αποτελεί το όλον. Μια κρίσιμη μάζα  νεοφιλελεύθερων  κοινωνικών  επιστημόνων πραγματικά πιστεύουν στις θεωρίες τους - βέβαια άλλοι είναι πιο κυνικοί ή απλώς πάνε με το ρεύμα για να βολευτούν επαγγελματικά. Το ίδιο ισχύει με τους πολιτικούς.   Με αυτή την έννοια πρέπει να είμαστε εξαιρετικά φειδωλοί όταν  αποκαλούμε τους αντιπάλους μας απατεώνες. Από τη μια μεριά, αυτό το είδος πολιτικής αντιπαράθεσης αποξενώνει μεγάλο μέρος των πολιτών, και ιδιαίτερα τους νέους και τις νέες. Και κάτι χειρότερο: πολλοί ταυτίζουν την πολιτική με αυτό το είδος αντιπαράθεσης και όχι με μια εν δυνάμει δραστηριότητα χειραφέτησης. Από την άλλη, ακριβώς γιατί όλοι οι αντίπαλοι μας δεν είναι, και δε θα μπορούσαν να είναι απατεώνες, αυτή η τακτική υποτιμάει τον αντίπαλο – πάντα επικίνδυνο πράγμα σε όλων των ειδών διαμαχών – και δεν είναι πειστική.   Οι θεσμοί του καπιταλιστικού συστήματος εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων της εκκλησίας και των πολιτικών κόμματων, αποτελούν πολύ σκληρά καρύδια και χρήζουν σοβαρής αντιμετώπισης.

Η δέσμη των 11 συγκεκριμένων και άμεσων μέτρων που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τη διάσωση της εργασίας και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με την μείωση του ιδιωτικού χρέους και την παράλληλη ενίσχυση της χρηματοδότησης και του κοινωνικού κράτους, προτάσσει μία νέα κοινωνική συμφωνία ως στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Μιας κρίσης η οποία, όπως σωστά επισημάνθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα εκτός από υγειονομική και οικονομική, είναι και κρίση κοινωνική, εθνική, δημοκρατική και ηθική ή άλλη (περιβαλλοντική, γεωπολιτική). Μία τόσο πολλαπλή και σύνθετη κρίση, όμως, έχει αναπότρεπτα δομικό και υπερεθνικό χαρακτήρα, ενώ διαπερνά το σύνολο του καπιταλιστικού συστήματος (συστημική κρίση). Αυτό σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζεται δραστικά από μία ενθαρρυντική πολιτική τόνωσης της ζήτησης με βραχυχρόνια κεϋνσιανά μέτρα, όπως επίσης δεν προκαλείται αλλά επιδεινώνεται μόνον από μία κακή οικονομική πολιτική περιορισμού της ενεργού ζήτησης.  Το πρόγραμμα των 11 μέτρων «έκτακτης ανάγκης», συνεπώς, που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί παρά ως το πρώτο βήμα για την υπέρβαση της κρίσης και όχι η «λύση» καθεαυτή στην κρίση. Γιατί η κρίση δεν αποτελεί ένα έκτακτο και παροδικό γεγονός μετά το οποίο θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, αλλά μία μακρόχρονη διαδικασία που σηματοδοτεί τη δική της νέα κανονικότητα. Όχι τυχαία, ο επικεφαλής της Deutsche Bank δήλωσε πρόσφατα πως «ο δρόμος για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας- και η επιστροφή στα προ-κορωνοϊοού επίπεδα- θα είναι μακρύς». Ακόμη σημαντικότερο, ο τέως πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τόνισε πως «η ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά την πανδημία του νέου κοροναϊού θα μοιάζει με αυτήν που έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όμως, τέτοιας έκτασης καταστροφή δεν έχουμε δει ακόμη… Το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία βιώνει την μεγαλύτερη οικονομική ύφεση στην ιστορία της ενόσω οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές βρίσκονται σε κατάσταση ευφορίας (δείχνοντας το που πάει το χρήμα από τις μαζικές νομισματικές και δημοσιονομικές ενισχύσεις), υποδηλώνει την ύπαρξη μιας τεράστιας χρηματοπιστωτικής φούσκας η οποία αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα σκάσει προσδίδοντας νέα διάσταση και δυναμική στην τρέχουσα κρίση. 

Χρειάζεται να πέσουν οι τόνοι, γιατί διαμορφώνουν ένα κλίμα που δυσχεραίνει τον διάλογο και τις αμοιβαίες υποχωρήσεις, αναγκαίες για κάθε λύση. Το να αποκαλείται η Ελλάδα «μεζές» προφανώς δεν συμβάλλει στην εξεύρεση λύσεων. Ούτε όμως και τα δικά μας περί «χαστουκιών» και «μαστιγίου». Καρότο και μαστίγιο χρησιμοποιούνται -και κακώς- σε γαϊδάρους, όχι σε χώρες με τις οποίες θέλουμε να συμβιώσουμε ειρηνικά. (...) Επείγει να ευρεθεί λύση για τη διανομή τυχόν ενεργειακών εσόδων ανάμεσα στις δύο κοινότητες στην Κύπρο και να υπάρξει απεμπλοκή στο Κυπριακό. Ειδάλλως, η Κύπρος κινδυνεύει να συμπαρασύρει σε ναυάγιο μια ελληνο-τουρκική συμφιλίωση. Η λογική της διαπραγμάτευσης εμπεριέχει πάντα έναν μαξιμαλισμό στις θέσεις εκκίνησης. Αν όμως επιθυμούμε λύσεις και όχι απλά να επιρρίψουμε την ευθύνη της αποτυχίας στην άλλη πλευρά, πρέπει να διατηρήσουμε μια ευελιξία. Λ.χ. το δόγμα για «ένα και μοναδικό» θέμα προς διαπραγμάτευση είχε παλαιότερα μετριασθεί με διάφορες μεθοδεύσεις. Το σημαντικότερο είναι να πείσουμε, με λόγια και με έργα, πως ουδόλως αποβλέπουμε να αποκλείσουμε την Τουρκία από τη Μεσόγειο και το Αιγαίο, δεν απεργαζόμαστε μια αντιτουρκική συμμαχία και είμαστε ειλικρινά έτοιμοι να συζητήσουμε και να επιλύσουμε τις διαφορές μας. Οπως τόσοι άλλοι γείτονες στον κόσμο. (...) Η θορυβώδης προβολή αεροπλανοφόρων και Ραφάλ την ώρα που η γερμανική προεδρία επιδιώκει την αποκλιμάκωση, μόνο ως υπονόμευση των προσπαθειών του Βερολίνου μπορεί να ερμηνευτεί. Και αν το Παρίσι, με το βάρος του, κατορθώσει να παρασύρει την Ε.Ε. σε μια συγκρουσιακή λογική με την Τουρκία, τίποτε το καλό δεν θα προκύψει για την Ευρώπη. Οσον μας αφορά, είμαστε πολύ κοντά στην Τουρκία και δεν έχουμε κανένα συμφέρον να ακολουθήσουμε τη Γαλλία σε μια επικίνδυνη διεκδίκηση ηγεμονίας στην περιοχή μας. Εμείς και όχι ο Μακρόν θα πληρώσουμε τα σπασμένα μιας σύγκρουσης με την Αγκυρα, ανεξαρτήτως έκβασης. Χρειαζόμαστε ζωτικά ειρηνική συμβίωση και συνεργασία με την γείτονα. Ας μη λησμονούμε, εξάλλου, πόσο μας στήριξε το Παρίσι πριν από έναν αιώνα, αφού μας είχε παρακινήσει σε πολεμικές περιπέτειες. Τα σενάρια για υπέρβαση της ελληνο-τουρκικής κρίσης είναι στην ουσία δύο: πόλεμος ή διάλογος. Η αποκλιμάκωση και ο διάλογος είναι, πιστεύω, μονόδρομος, αν θέλουμε να αποφύγουμε μια εθνική καταστροφή. Ας τα επιλέξουμε χωρίς διφορούμενα και χωρίς να παρασυρόμαστε από γεωπολιτικά παιγνίδια άλλων.

Σε ό,τι αφορά στην ανάλυση της συγκυρίας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει: α) να αποφεύγει να διαβάζει τη συγκυρία μόνο ως κρίση εκπροσώπησης και μάλιστα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων (λχ. «μικρομεσαίοι») και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης των μετασχηματιστικών πολιτικών. Η επιλογή αυτή θα συμβάλει στην απομάκρυνση του πολιτικού του λόγου από επί μέρους μικρο-ζητήματα, που τον εγκλωβίζουν στις κυρίαρχες έξεις της πολιτικής αντιπαράθεσης. β) να διαμορφώσει εκείνο το πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει σειρά «μη-μεταρρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων», οποίες εκτός του άλλων θα σηματοδοτήσουν ένα εναλλακτικό οραματικό και αντισυστημικό λόγο, που θα εμπνέει και θα κινητοποιεί. γ) να κατανοήσει και φυσικά να επικαιροποιήσει την επιτυχή στρατηγική που τον έφερε στην κυβέρνηση. Στρατηγική που εμπεριέχει την ενεργή κοινωνική παρουσία, τη σοβαρή παρουσία του στη Βουλή, την ενότητα του όλου της Αριστεράς (χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς), τη διαμόρφωση προγράμματος που στηρίζεται στην αξιοποίηση αυτών των τριών αξόνων, και τέλος τη διαρκή δέσμευση για ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών. δ) να συνειδητοποιήσει ότι η αντιπολίτευση απέναντι στην ίσως πιο κοινωνικά αντιλαϊκή και πολιτικο-ιδεολογικά αντιδραστική κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης δεν μπορεί να είναι ποτέ αποτελεσματική, όταν αναζητάς συμμάχους στα θολά νερά ενός φαντασιακού «κέντρου». Όταν «χάνουμε από τα δεξιά πάμε αριστερά» και όχι το αντίθετο. ε) να συνειδητοποιήσει το κόμμα ότι όλα τα παραπάνω απαιτούν τη ριζική οργανωτική αναδιοργάνωση, πολύ πέρα από τις εκκλήσεις για τήρηση του καταστατικού. Αναδιοργάνωση που να οδηγεί στην αντιστοίχισή του με το σημερινό κοινωνικό καταμερισμό εργασίας και τις θεσμικές και διοικητικές εξελίξεις και με πλήρη και δημιουργική αξιοποίηση των μέσων πολιτικής επικοινωνίας και ενημέρωσης. Μέσα που έχουν προκύψει τόσο από γνώση που έχει παραχθεί κοινωνικά τα τελευταία είκοσι χρόνια κινητοποιήσεων όσο και από τις καινοτομίες της πληροφορικής. (...) Το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ διασφαλίζεται μόνο με την ριζοσπαστική προγραμματική του ανασυγκρότηση, τον οργανωτικό του εκδημοκρατισμό, και την ουσιαστική συμμετοχική διεύρυνσή του. Με άλλα λόγια, όπως θα λέγαμε παλαιότερα, συγκλίνουν στην ανανέωση της «αριστερής στροφής», που δεν είναι ιδεολογική εμμονή ή πολιτικό καπρίτσιο. Αντίθετα, εκτός των άλλων, αποτελούν προϋποθέσεις αντιμετώπισης της πλέον επικίνδυνης για την δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης που μέσα από πολώσεις και ρεβανσιστικές πρακτικές επιδιώκει να αποκαταστήσει πλήρως τη χειρότερη εκδοχή του παλαιού δικομματισμού, που φάνηκε να ανατρέπει η μεγάλη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το 2012. Το διακύβευμα είναι ζωτικής σημασίας και η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, η αποτυχία της ριζοσπαστικής μη-συστημικής Αριστεράς, μπορεί να δημιουργήσει χώρο για να ανθίσουν τα άνθη του κακού. Αν η Βραζιλία είναι μακριά μας, η Ιταλία είναι ένα τσιγάρο δρόμος.

" Ο Πουλαντζάς δεν πολεμούσε σ’ ένα χαμένο πόλεμο. Η πίστη του πως μπορεί να υπάρξει μαρξισμός, πως μπορεί να αναγεννηθεί η Αριστερά, ότι μπορεί να ξεπεραστεί η κρίση, πως μπορούν οι άνθρωποι, να ξαναπάρουν στα χέρια τους την υπόθεση του σοσιαλισμού, η βαθιά του πεποίθηση πως ο «σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει ποτέ» δεν ήταν άδεια λόγια της ακαδημαϊκής πολιτικολογούσας βαβούρας. Όπως επίσης δεν ήταν εκλάμψεις του «μεγάλου» στοχαστή που έφυγε, εκλάμψεις που γεννήθηκαν στο κενό και έπεσαν στο κενό. Ας μη δεχτούμε κι εμείς ότι ο Πουλαντζάς έπεσε στο κενό." Άγγελος Ελεφάντης