Macro

*62 κρούσματα στις φυλακές Διαβατών - 10 στην Κέρκυρα *Βίαιη μεταγωγή Κ. Σακκά από Κορυδαλλό στις φυλακές Νιγρίτας Σερρών "Απίθανα" πράγματα συμβαίνουν στις ελληνικές φυλακές. Την ίδια ώρα, που στο πλαίσιο των μέτρων για τον κορονοϊό αναστέλλονται οι άδειες, τα ελεύθερα επισκεπτήρια και οι μεταγωγές, το γνωστό υπουργείο, η γνωστή γενική γραμματεία, η γνωστή εκδικητική λογική, προχώρησε σε βίαιη μεταγωγή του κρατούμενου φοιτητή Κ. Σακκά από τον Κορυδαλλό στις φυλακές Σερρών. Φυσικά δεν εκπλαγήκαμε από τη τακτική αυτή. Είναι ίδια με αυτήν στην περίπτωση του Βασίλη Δημάκη και τόσων άλλων. Μόνο, που τώρα οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Θα περίμενε κανείς από το γνωστό υπουργείο να προχωρήσει σε αποσυμφορητικά μέτρα, καθώς τα κρούσματα του ιού πληθαίνουν: στις φυλακές Διαβατών ο αριθμός έφτασε τους 62! Κανένα μέτρο, καμιά μέριμνα, κανένα ενδιαφέρον. Στις φυλακές σήμερα κρατούνται πάνω από 12.000 κρατούμενοι, γυναίκες, άντρες και παιδιά. Γιατί, ναι, κρατούνται και παιδιά, ακόμα και βρέφη. Όπως κρατούνται ηλικιωμένοι, ανάπηροι, ασθενείς, μωρομάνες. Και όλα αυτά σε φυλακές που η πραγματική τους χωρητικότητα, με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές, είναι μέχρι 9.000. Δεν υπάρχει φυλακή, εκτός φυσικά από τις αγροτικές, που κρατούμενοι να μην κοιμούνται στο πάτωμα, σε απελπιστικά μικρούς χώρους, χωρίς τη τήρηση στοιχειωδών κανόνων υγιεινής. Το γνωστό υπουργείο, το υπουργείο καταστολής, όμως, δεν παίρνει κανένα μέτρο, ούτε καν αυτά τα οποία είχε εξαγγείλει την πρώτη περίοδο της πανδημίας. Σφυρίζει αδιάφορα, εγκληματικά αδιάφορα. Κι όμως, υπήρχαν και υπάρχουν λύσεις, τις οποίες έχουν διατυπώσει θεσμικοί φορείς... υπεράνω "ελευθεριακής" και αντιπολιτευτικής υποψίας! Αλλά είπαμε, η κυβέρνηση έχει τη δική της φιλοσοφία. προτεραιότητά της δεν είναι οι μάσκες, τα αντισηπτικά, τα γάντια, οι συνθήκες υγιεινής, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, αλλά η τιμωρητική μεταγωγή του Σακκά και του κάθε Σακκά. Ας το ξαναπούμε για άλλη μια φορά. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απαγορεύει τις συναθροίσεις ως μέτρο προστασίας. μάλιστα. Στις φυλακές, όμως, όπως και σε ιδρύματα και σε χώρους που ζουν ανάπηροι, οι συναθροίσεις είναι υποχρεωτικές, εξαναγκαστικές, εντέλει τιμωρητικές και εξοντωτικές.

Και οι δύο Αμερικές μας αφορούν. Τόσο αυτή της λαϊκιστικής, αντιδραστικής και συνωμοσιολογικής δεξιάς, διότι οι απολήξεις της και οι μιμητές της βρίσκουν, δυστυχώς, ευήκοα ώτα και κοινό και στην Ευρώπη. Αλλά, κυρίως, μας ενδιαφέρει και μας αφορά η άλλη Αμερική, αυτή της ελπίδας, των αγώνων υπό αφάνταστα αντίξοες συνθήκες, η Αμερική των διεκδικήσεων. Θα ήταν χρήσιμο, η ευρωπαϊκή Αριστερά, όχι μόνο να προσφέρει την αλληλεγγύη της, αλλά και να αντλήσει πολύτιμα συμπεράσματα, από αυτήν τη νέα, πολύμορφη, κοινωνική αριστερά της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Όπως, επίσης, οφείλει να βγάλει συμπεράσματα από το γεγονός ότι πλατιά λαϊκά στρώματα στήριξαν (ξανά) τον Τραμπ. Το μεγάλο στοίχημα είναι πώς η Αριστερά θα βρεθεί δίπλα σε όλους όσοι ζουν τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, της αποβιομηχάνισης, της νεοφιλελεύθερης λιτότητας και στις 2 πλευρές του Ατλαντικού και προσελκύονται από μια ακραία και λαϊκιστική δεξιά, δήθεν αντισυστημική, αλλά στην πραγματικότητα βαθιά καθεστωτική.

Δεν ενδιαφέρονται άραγε η πανεπιστημιακή και η ευρύτερη κοινότητα για ακαδημαϊκή ελευθερία ή για ασφάλεια; Ούτε προβοκάτορες δεν τολμούν αυτό να το υποστηρίξουν. Ομως το θέμα δεν είναι το δέον, στα «πρέπει» όλοι συμφωνούν άνετα. Αν όχι όλοι, άλλωστε, οι συντριπτικά περισσότεροι επίσης συμφωνούν: Παιδεία με τον αστυνόμο εντός των αμφιθεάτρων και των γραφείων, όπως αντίστροφα με την εγκληματική βία και την απειλή παρούσες, είναι απλώς αδύνατη. Στον τρόπο είναι που κολλάμε, στις μεθόδους που αποκαλύπτουν πάντοτε την πραγματική κοινωνική δυναμική και τις προθέσεις. Σήμερα η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν κινδυνεύει μόνο από παρεμβάσεις κρατικών οργάνων ή από οργανωμένες επιχειρήσεις εκφοβισμού, αλλά και από εκείνους τους ισχυρούς ιδιώτες που μέσω των χρηματοδοτήσεων προσπαθούν να χειραγωγούν την έρευνα. Η νεοφιλελεύθερη λιτότητα έχει πλήξει τη δημόσια επιχορήγηση της έρευνας, και ευτυχώς που υπάρχουν κάποιοι ανιδιοτελείς χορηγοί να αιμοδοτούν την προστασία του περιβάλλοντος ή βασικές και ωφέλιμες για όλους έρευνες ή την εύρεση π.χ. φθηνών φαρμάκων. Ανάμεσά τους όμως παρεισφρέουν και πλείστοι που κατευθύνουν σε εφαρμογές χρήσιμες για τα ανταγωνιστικά τους συμφέροντα. Η Παιδεία κινδυνεύει από όσους αντί να είναι ανοικτοί, προωθούν το κερδοφόρο και αποκλείουν το φθηνό και κοινωφελές ή ριζοσπαστικό. Εντέλει η ελευθερία, συνθήκη επιστημονικής σκέψης και παραγωγής, δεν διασφαλίζεται με απλουστευτικές αστυνομεύσεις και με δήθεν τεχνοκρατικές διαχειρίσεις. Με δυο λόγια: Η απελευθέρωση και η γνώση προϋποθέτουν μια σύνθετη προσπάθεια. Εξισωτική δυναμική και αγώνα απέναντι σε αγκυλώσεις βίαιες επιβολές και συμφέροντα. Αυτό είναι το ζητούμενο, από το οποίο αποπροσανατολίζουν –ή το χειρότερο απομακρύνουν– οι περί το άσυλο «τρύπες στο νερό».

Όμως ο τραμπισμός κερδίζει. Για την ακρίβεια, αποτελεί τη συνταγή της επόμενης μάχης. Αύξησε τις ψήφους του, τσιμεντάρισε τη βάση του, την τράβηξε ακόμα πιο δεξιά, ακόμα πιο μισαλλόδοξα, ακόμα πιο πολεμικά. Οι Αμερικανοί δεν απέρριψαν τον τραμπισμό κι ας κερδίζει ο Μπάιντεν. Γιατί ο τραμπισμός δείχνει το δρόμο: αμφισβήτηση κάθε δομικής αρχής του πολιτικού συστήματος, αποδόμηση θεμελιωδών αρχών πολιτικής συνύπαρξης, μνησικακία, κατασκευή μιας «μη πραγματικής πραγματικότητας», διχαστική ρητορική, σύγκρουση. Ο δημαγωγικός εθνισμός και η ένταση κινητοποιούν περισσότερους οπαδούς από το ενωτικό συμπεριληπτικό μήνυμα που τον αντιπαλεύει. Άρα η Αμερική έχει μπει για τα καλά σε μια δεξιόστροφη σπειροειδή, το μόνο ερώτημα είναι ποιος θα επιβληθεί ως επίγονος του Τραμπ για να επιχειρήσει το comeback. Η συνταγή είναι έτοιμη. Απευθύνεται στη λευκή Αμερική που συρρικνώνεται. Τα μη λευκά παιδιά θα είναι σε λίγους μήνες η πλειονότητα των 74 εκατομμυρίων παιδιών στις ΗΠΑ και το 2040 οι λευκοί θα είναι το 49%. Σε όσους νιώθουν δυσφορία, φόβο, οργή από αυτή την προοπτική απευθύνεται ο λόγος του Τραμπ. Κι αυτοί τον έβλεπαν σαν το μόνο ανάχωμα στην εξάπλωση των μη λευκών. Οι δύο Αμερικές θα αναμετρηθούν σύντομα ξανά. Γιατί οι ρεπουμπλικάνοι έχασαν αλλά τώρα ξέρουν τι πρέπει να κάνουν για να κερδίσουν ξανά: να έχουν Τραμπ. Και οι Δημοκρατικοί κέρδισαν αλλά δεν έπαψαν οι επιλογές τους να είναι κοινωνικά προβληματικές και μακριά από όσους νιώθουν ότι το αύριο δεν τους περιλαμβάνει. Το γεγονός ότι η παταγώδης αποτυχία στη διαχείριση της πανδημίας δεν ήταν αρκετή να γκρεμίσει τον Τραμπ είναι από μόνο του κόκκινος συναγερμός. Ο φόβος του Τραμπ αποδείχθηκε ισχυρός στο τέλος, αλλά οι μορφωμένες ελίτ θα ξαναβρεθούν γρήγορα απέναντι στους οργισμένους λευκούς των μεσοδυτικών πολιτειών και του νότου. Γράφει ο Thomas Friedman: «Γιατί πολλοί εργαζόμενοι αγκαλιάζουν έναν πλουτοκράτη-λαϊκιστή, του οποίου οι πολιτικές δεν τους βοηθούν πολύ; Οι δημοκρατικοί πρέπει να μελετήσουν την αίσθηση της ταπείνωσης που αισθάνονται οι εργαζόμενοι που πιστεύουν ότι η οικονομία τους έχει αφήσει πίσω και ότι οι αξιόπιστες ελίτ τους κοιτάζουν αφ’ υψηλού». Πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ από την εργατική τάξη όχι μόνο αισθάνονται υποτιμημένοι, αλλά επίσης αγανακτούν για αυτό που βλέπουν ως πολιτισμική λογοκρισία από τις φιλελεύθερες μορφωμένες ελίτ.

Από το Σάββατο η χώρα μπαίνει με τους χειρότερους όρους στην καραντίνα. Με την οικονομία ήδη ημιθανή. Καθυστερημένα, αφού πια όλοι οι δείκτες είναι εκτός ελέγχου. Αυτό που την άνοιξη ήταν εμπροσθοβαρές, αστόχαστα και αστάθμητα ίσως ως προς το οικονομικό και κοινωνικό κόστος αλλά πάντως αποτελεσματικά ως προς το ιατρικό, τώρα είναι αδιανόητα οπισθοβαρές: μέτρα αργοπορημένα και ανεπαρκή. Ο Μητσοτάκης πατάει φρένο για να πέσει η ταχύτητα από τα 140 στα 130 πότε; 100 μέτρα πριν σκάσουμε στο ντουβάρι. Γιατί; Μα γιατί ποτέ δεν ήταν να κάνει κάτι άλλο. Οτιδήποτε άλλο είναι και θα μείνει μέχρι τέλους (μας) εκτός της πολιτικής του, προσλήψεις στο ΕΣΥ, αραίωση στα σχολεία, νέα ΜΜΜ το 2020 και άλλα τέτοια δείγματα ακραίου αλόγιστου σοσιαλισμού. Ο Μεγάλος Μανιτού έπαιξε μόνος του κι έχασε. Χωρίς αντιπολίτευση, χωρίς αντίλογο, χωρίς κιχ δικό μας. Τώρα μοιράζει οικειότητα και κατανόηση, αυτός ο αμήχανος εγγαστρίμυθος της πολιτικής με τα ανοικονόμητα χέρια και την ανύπαρκτη ενσυναίσθηση αποκαλεί τον μάγο της φυλής με το μικρό του όνομα. Εκεί φτάνει ο πολιτικός σχεδιασμός του καπετάνιου καθώς σκάει στο παγόβουνο. Την εικόνα συμπληρώνουν τα δικά μας φοβισμένα πρόσωπα και τα κλειστά μας στόματα. Η αρχή αυτού του σκοτεινού Νοεμβρίου.

Κυρία υπουργέ, έτσι όπως πάνε τα πράγματα, οδηγείτε τη χώρα στο να γίνει ένα απέραντο πολιτιστικό νεκροταφείο. Και φοβάμαι πάρα πολύ ότι, σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, αυτό θα έχει την υπογραφή σας. Και καθώς βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μια κρίσιμη ημερομηνία, στη συζήτηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας του θέματος των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου, στη Θεσσαλονίκη, θα θέλαμε μία ξεκάθαρη απάντηση. Εάν, τελικά, συναντηθήκατε με την Πρόεδρο του ΣτΕ. Τι είπατε; Το γνώριζε ο πρωθυπουργός; Δράσατε από μόνη σας; Ήταν σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό; Γιατί συνδέετε το όνομά σας με ένα πλήγμα στην ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης, με ένα πλήγμα στις αρχαιότητες; Γιατί, τέλος πάντων, αλλάζετε ένα ιστορικό, διαμορφωμένο τοπίο, το οποίο το σεβάστηκε το διάβα του χρόνου εδώ και δεκαετίες; Σας είπαν ότι δεν είναι “Lego” οι αρχαιότητες. Εσείς, όμως, επιμένετε. Επιμένετε σε έναν δρόμο ολισθηρό. Μόνο που η κληρονομιά είναι εύθραυστη και θα πρέπει να τη σεβόμαστε. Ο πολιτισμός, οι άνθρωποι του πολιτισμού, είναι το οξυγόνο για την κοινωνία. Φοράμε τις μάσκες για να μην ερχόμαστε σε επαφή με τον ιό. Όμως, το οξυγόνο του πολιτισμού δεν μπορείτε να το στερείτε, σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, από τους απλούς ανθρώπους. Έχετε τεράστια ευθύνη. Πάρτε πίσω την μεταφορά των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου. Τουλάχιστον ακούστε τη φωνή των ανθρώπων του Πολιτισμού στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Έστω και τώρα, την τελευταία στιγμή. Σας ευχαριστώ

Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μεγάλες εταιρείες και επιχειρηματικοί όμιλοι να εκμεταλλεύονται τα παγκόσμια αποθέματα ενέργειας και μεταφοράς αυτής: επιθυμούν τον πλούτο και τη διαιώνιση της ανισότητας. Μέχρι πρόσφατα, η Exxon ήταν η πιο κερδοφόρος εταιρεία στην ιστορία του χρήματος! (Εχασε την πρωτιά τώρα, από τις εταιρείες ανάπτυξης τεχνολογίας.) Καταλαβαίνετε ότι φυσικά και δεν πρόκειται ν’ αφήσουν τους πελάτες τους να γίνουν οι ανταγωνιστές τους και να δημιουργούν ενέργεια από τη σκεπή του σπιτιού τους. Θέλουν να στηριζόμαστε σε εκείνους, ώστε να μπορούν να ρυθμίζουν και τις τιμές της ενέργειας κατά το δοκούν. (...) Η εποχή του νεοφιλελευθερισμού που ζούμε τα τελευταία 50 χρόνια έχει δημιουργήσει μια “τάξη” πολιτικών που φοβούνται να κυβερνήσουν. Προτιμούν να μετράνε την επιτυχία τους με τους δείκτες ανάπτυξης, ακόμα κι αν αυτή βασίζεται στον θάνατο. Δεν τολμούν να δημιουργήσουν βιώσιμες οικονομίες... Αν ήταν να πω κάτι γι’ αυτό, θα ήταν η Αριστερά να γίνει πιο γενναία, πιο τολμηρή κι όχι να είναι δειλή και άτολμη. Μόνο να χάσουμε δεν έχουμε από αυτή την αλλαγή.

Δυστυχώς, ούτε η ταξική ανισότητα, ούτε ο ρατσισμός αποτελούν πρωτόγνωρα φαινόμενα για την αμερικάνικη κοινωνία. Αυτό που αποτελεί χαρακτηριστικό της περιόδου, όμως, είναι η ένταση των φαινομένων. Απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της αμερικάνικης κοινωνίας, τα τελευταία χρόνια όχι μόνο δεν δόθηκαν λύσεις, αλλά, αντίθετα, βρεθήκαμε μπροστά στην έξαρση του λαϊκισμού, της δημαγωγίας, της αναπαραγωγής, από τα πιο επίσημα χείλη, διαφόρων θεωριών συνωμοσίας. Και ταυτόχρονα, στην καλλιέργεια ενός κλίματος βαθιάς έλλειψης σεβασμού  απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς και αντιμετώπισης του αντιπάλου, ως εχθρού. Όμως, υπάρχει ελπίδα. Το κίνημα Black Lives Matters, αλλά και η πορεία του Μπέρνι Σάντερς, που μπορεί να μην κατόρθωσε να επιλεγεί ως υποψήφιος των Δημοκρατικών, όμως ο σπόρος των αγώνων του βλέπουμε ότι συνεχίζει να καρποφορεί, αποτελούν πολύτιμες παρακαταθήκες για την επόμενη περίοδο. Όλο και περισσότεροι Αμερικανοί πολίτες θεωρούν ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος, πέρα από το νεοφιλελεύθερο μονόδρομο, τον ρατσισμό και τη συνωμοσιολογία. Θα χρειαστούν πολλοί αγώνες. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η εκλογή Μπάιντεν θα είναι μια θετική εξέλιξη, χωρίς να είναι από μόνη της επαρκής συνθήκη για να δοθούν λύσεις στα προβλήματα της αμερικάνικης κοινωνίας.

Ισως όμως κάτι που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό σε αυτή τη «Νέα Ακροδεξιά» είναι πως οι αιτίες της δεν έχουν να κάνουν μόνο με την οικονομική κρίση και τη μετατροπή της ταξικής οργής σε εθνικιστική και ρατσιστική υστερία (όπως συνέβαινε με τις «παραδοσιακές» εκδοχές του φασισμού και του ναζισμού). Σε αντιστοιχία με τη βαθύτητα της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης, τα αίτια για την εμφάνιση της σύγχρονης Ακροδεξιάς είναι επίσης βαθύτερα. Η παταγώδης αποτυχία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, όχι μόνο στο οικονομικό αλλά και στο βαθύτερο βιοπολιτικό επίπεδο, συμπαρασύρει και ολόκληρο το πλέγμα γνώσης και εξουσίας επί του οποίου στηρίζονται οι νεωτερικές κοινωνίες. Τούτο περιλαμβάνει πρώτα και κύρια την πίστη στην επιστημονική ορθολογικότητα. Ας είμαστε, και εδώ, (ιστορικοί) υλιστές. Στις κοινωνίες της νεωτερικότητας, ο κόσμος ασπάστηκε την επιστημονική ορθολογικότητα όχι επειδή έξαφνα είδε το φως το αληθινό, αλλά επειδή κατάλαβε ότι σε αυτήν οφείλει ριζικές βελτιώσεις στις υλικές συνθήκες της ύπαρξής του. Τώρα αυτό ακριβώς τίθεται σε αμφισβήτηση.

Η Νέα Δημοκρατία, η κυβέρνησή της, είναι μια βαθιά “μπλε” κυβέρνηση. Τόσο βαθιά μπλε, που ώρες ώρες το μπλε μοιάζει απελπιστικά με μαύρο. Ίσως είναι αυτό το κοινωνικό μίσος στη νεανική αμφισβήτηση ή απλώς στην κίνηση των νέων ανθρώπων. Είναι η ταξική της μεροληψία, που την οδηγεί να δίνει δώρα στους εργοδότες και συνεχείς περιορισμούς στα δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι η απέχθειά της στην κοινωνική πολιτική, καθώς, ανάμεσα σε πολλά άλλα, βάζει τα συμφέροντα των τραπεζών πάνω από τις ανάγκες των ανθρώπων για ασφαλή στέγη. Είναι η πολιτική που ασκεί στην υγεία, πρόχειρη, αναποτελεσματική, στηριγμένη σε επικοινωνιακά κόλπα. Μια πολιτική επικίνδυνα νεοφιλελεύθερη, που κοστίζει ανθρώπινες ζωές και οδηγεί σε διάλυση της πραγματικής οικονομίας. Είναι η ακροδεξιά πολιτική της στο προσφυγικό, η αστυνομική επέμβαση στο ΠΙΚΠΑ της Λέσβου, οι επαναπροωθήσεις στη θάλασσα, τα γεγονότα στο Γαλάτσι, η βίαιη διάλυση με δακρυγόνα της συγκλονιστικής αντιφασιστικής συγκέντρωσης στο Εφετείο. Τόσο και τόσα… Το σκούρο μπλε δεν το ξεχωρίζεις από το μαύρο. Και μέσα σε αυτό το ζοφερό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πιστή και συνεπής στο ανελεύθερο – αυταρχικό της σχέδιο, καταθέτει σχέδιο νόμου για το σωφρονιστικό, με το οποίο περιορίζει σε βαθμό εξαφάνισης, τον απολύτως πετυχημένο θεσμό της άδειας στους κρατούμενους, ενώ οι αγροτικές φυλακές γίνονται άπιαστο όνειρο για το σύνολο των κρατουμένων. Και όλα αυτά, εν μέσω πανδημίας, με τους κρατούμενους να είναι ο ένας πάνω στον άλλο, με τα κρούσματα κορονοϊού να εμφανίζονται πλέον, και ουδείς από την Πολιτεία να δίνει, έστω και μια πρόχειρη απάντηση. Κι όμως, λύσεις για μια έντιμη, δίκαιη και γενναία αποσυμφόρηση υπάρχουν…