Παύλος Κλαυδιανός

Για μια ακόμη φορά η ΕΕ βρίσκεται μπροστά σε έναν κόμπο δύσκολο. Και αυτή τη φορά η διαμάχη δεν οφείλεται τόσο σε οικονομικούς λόγους όσο στις τεράστιες διαφορές που έχουν οι διάφορες χώρες στο μεταναστευτικό. «Είχαμε μια πολύ δύσκολη σύνοδο Κορυφής, φαίνεται ότι δεν ισχύει ότι μοιραζόμαστε όλοι τις ίδιες αξίες και τις ίδιες αρχές, είπε ο Αλέξης Τσίπρας μετά στη συνέντευξη Τύπου». Και με έκδηλη την απαισιοδοξία του συνέχισε σχολιάζοντας: «αυτά που γνωρίζαμε ως ιδρυτικές αρχές και αξίες της ΕΕ, την αλληλεγγύη, ουμανισμό, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο διεθνές δίκαιο, δεν αποτελούν κοινό τόπο και για τους 28». Τόνισε ακόμη ότι «η ΕΕ είναι βαθιά διχασμένη ανάμεσα σε δύο αντιλήψεις: μια ακραία συντηρητική, σωβινιστική/αντιμεταναστευτική και μια δημοκρατική ουμανιστική».

Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Πέμπτη 21 του Ιουνίου είναι μια ιστορική ημέρα, ή σωστότερα μια τομή στη διαδρομή των οχτώ μνημονιακών χρόνων. Η χώρα κατάφερε να συνάψει μια συμφωνία με τους δανειστές της καλύτερη απ΄ αυτή που προβλεπόταν πριν λίγους μήνες και η οποία διαμορφώνει ένα πλαίσιο, με σοβαρούς περιορισμούς βέβαια, αλλά πάντως που της επιτρέπει να ασκήσει, πλέον, μια πολιτική που θα μειώνει βαθμιαία τη λιτότητα και θα θεμελιώνει, παρά το εμπόδιο των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, τη σταθερή ανάπτυξη. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει αν αναλυθούν τα μέτρα — «μέτρα εξαιρετικά σημαντικά» μάς είπε με τη γνώριμη μετρημένη γλώσσα του ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος— που συμφωνήθηκαν, όπως και το καθεστώς εποπτείας που ορίστηκε για το μεταμνημονιακό διάστημα.

Εξαιρετική πολιτική σημασία έχει για την ελληνική κυβέρνηση η μεταμνημονιακή επιτήρηση να αφήνει τόσους βαθμούς ελευθερίας που να μπορεί να ασκήσει πολιτική που ναι μεν δεν θα αλλάζει τους στόχους, αλλά θα επιτρέπει να εφαρμοστεί το πρόγραμμά της ή να αμβλύνει επώδυνα ψηφισμένα μέτρα. Φαίνεται ότι και αυτή η συζήτηση δεν πάει άσχημα και πια αξιωματούχοι της κυβέρνησης, ενθαρρυμένοι κάπως, παραδέχονται ότι συμπεριλαμβάνουν και την έκταση των περικοπών των συντάξεων. Και ο κ. Ντομπρόβσκις, όταν ρωτήθηκε σχετικά, απάντησε κάπως χαλαρά ότι «επ’ αυτού του θέματος θα ήθελα να επαναλάβω ότι δεν υπάρχει κάτι νέο πέραν των αλλαγών που έχουν νομοθετηθεί».

Είναι γνωστό ότι και οι δανειστές θέλουν να παρουσιάσουν μία ακόμη «επιτυχία» της εφαρμοζόμενης φιλελεύθερης πολιτικής τους. Εμείς ,εδώ, βέβαια, γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τι κοινωνικό κόστος είχε αυτή η «επιτυχία», τι μέρος του παραγωγικού τμήματος της χώρας κατέστρεψε, τι ταπείνωση έκανε να αισθανθούν οι έλληνες πολίτες. Όμως, η έξοδος σήμερα από το τελευταίο μνημονιακό πρόγραμμα, παρά το μνημονιακό κορμό που αφήνει πίσω του, τις ουρές για το μέλλον και την αυξημένη επιτήρηση που θα καταλείπει, είναι και κάτι πολύ σημαντικό, είναι αυταξία. Αυτή η προοπτική και συγχρόνως η νέα διευρυμένη δυνατότητα να ασκηθούν πολιτικές και με την ταυτότητα της Αριστεράς, είναι πλέον ορατή από τους πολίτες, ανεξάρτητα πως, τελικά, αυτοί θα τοποθετηθούν.

Εκλογές; Νέα Δημοκρατία και Δημοκρατική Συμπαράταξη —όχι το Κίνημα Αλλαγής— έθεσαν θέμα προσφυγής στις κάλπες. Αντίθετα, όμως, από τη γνωστή ρήση ότι «ενίοτε γίνεται αποδεκτό» το αίτημα και τότε αποκαλύπτεται ότι ο αιτών δεν τα μέτρησε καλά, αυτή τη φορά η κυβέρνηση απάντησε ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της θητείας, μάλιστα τον Οκτώβρη του 2019.

Το ζήτημα του χρέους, παραμένει μια σοβαρή εκκρεμότητα, καθώς η διαφωνία ΔΝΤ και Γερμανίας δεν έχει γεφυρωθεί. Στη συνέντευξή του, ο εκπρόσωπος του ταμείου κ. Τόμσεν απομακρύνθηκε κάπως από τις πάγιες απαιτήσεις του ΔΝΤ για επίσπευση των μέτρων το 2020 (περικοπή αφορολόγητου) από το 2019, ωστόσο διατήρησε άλλες ασάφειες μιλώντας για μια «συζήτηση για το εάν το μείγμα πολιτικής είναι αρκετά φιλικό στην ανάπτυξη και σε αυτό το πλαίσιο θα συζητήσουμε και το χρονοδιάγραμμα για την φορολογική μεταρρύθμιση». «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η Ελλάδα μπορεί να πιάσει τους στόχους, αλλά η ανησυχία μου είναι ότι αυτό θα πρέπει να γίνει με φιλικό τρόπο προς την ανάπτυξη». Για το χρέος σημείωσε: «Αυτό που ζητάμε για το χρέος είναι, όταν πάμε στο ΔΣ του ΔΝΤ, να μπορούμε να εξηγήσουμε ποια είναι η στρατηγική». Δεν παρέλειψε να κάνει και αυτοκριτική. «Θα κάναμε κάποια πράγματα διαφορετικά» παραδέχθηκε… Με βαρύ βηματισμό εμφανίζεται να προχωρά ο νέος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Όλαφ Σολτς στο δρόμο της διαπραγμάτευσης «είμαστε πολύ κοντά στην επίτευξη μιας κοινής συμφωνίας», δήλωσε. Αλλά, όταν ρωτήθηκε για το χρόνο που θα απαιτηθεί αυτή ανέφερε πως η τελική απόφαση δεν θα ληφθεί στη συνεδρίαση του Ecofin στη Σόφια, την επόμενη εβδομάδα και πως θα απαιτηθεί χρόνος.«Θα απαιτηθουν πολλές ακόμα εβδομάδες»είπε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Σολτς, ως προς το ζήτημα του χρέους, προτείνει οι ελαφρύνσεις που θα συμφωνηθούν να συνδέονται με προϋποθέσεις και σταδιακή εφαρμογή. Με την Γαλλία κυρίως να διαφωνεί ως προς αυτό και το ΔΝΤ είναι άγνωστο ακόμα ποιος θα είναι ο τελικός συμβιβασμός.

Τον τελευταίο καιρό, η μία πυκνή σε εξελίξεις εβδομάδα διαδέχεται την άλλη επίσης πυκνή και η ανάλυση στη στήλη αυτή, ως είναι φυσικό, αδυνατεί να δώσει το κύριο στίγμα τους. Αλλά αν υποχρεωτικά το επιχειρούσαμε αυτό, για άλλη μια φορά, βρισκόμαστε μπροστά στην, συνεχώς τροφοδοτούμενη, σύγκρουση ΝΔ και κυβέρνησης. Οι εξελίξεις στο οικονομικό πεδίο, οι οποίες, εν πολλοίς, είναι εύλογες και δρομολογημένες δημιουργούν, ως πολιτικός καταλύτης, μεγάλη αμηχανία και ανησυχία στη συντηρητική παράταξη ενώ κάθε βήμα που πραγματοποιείται στο μακεδονικό, παρά τα λεγόμενα του Κ. Μητσοτάκη, μειώνει την αξιοπιστία του ως ηγέτη φέρνοντας, επιπλέον, στο προσκήνιο τον ανοικονόμητο και για τον ίδιο τον πρόεδρο της ΝΔ δεξιό Α. Σαμαρά. Από κοντά, μια κάποια χαλάρωση στην ένταση μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας αφαιρεί ένα πεδίο πρόσφορο για τη ΝΔ ως τώρα το οποίο, εκτός των άλλων, άκρως δεκτικό για την προβληματική και βλαπτική ρητορική του κ. Καμμένου.