Για μια ακόμη φορά η ΕΕ βρίσκεται μπροστά σε έναν κόμπο δύσκολο. Και αυτή τη φορά η διαμάχη δεν οφείλεται τόσο σε οικονομικούς λόγους όσο στις τεράστιες διαφορές που έχουν οι διάφορες χώρες στο μεταναστευτικό. «Είχαμε μια πολύ δύσκολη σύνοδο Κορυφής, φαίνεται ότι δεν ισχύει ότι μοιραζόμαστε όλοι τις ίδιες αξίες και τις ίδιες αρχές, είπε ο Αλέξης Τσίπρας μετά στη συνέντευξη Τύπου». Και με έκδηλη την απαισιοδοξία του συνέχισε σχολιάζοντας: «αυτά που γνωρίζαμε ως ιδρυτικές αρχές και αξίες της ΕΕ, την αλληλεγγύη, ουμανισμό, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο διεθνές δίκαιο, δεν αποτελούν κοινό τόπο και για τους 28». Τόνισε ακόμη ότι «η ΕΕ είναι βαθιά διχασμένη ανάμεσα σε δύο αντιλήψεις: μια ακραία συντηρητική, σωβινιστική/αντιμεταναστευτική και μια δημοκρατική ουμανιστική».
Οδυνηρή ισορροπία
Ένα ζήτημα που ο όγκος του το καθιστά εντελώς διαχειρίσιμο από μια τόσο εύπορη περιοχή όπως η Ευρώπη, όταν μάλιστα οι ροές δεν είναι πλέον μεγάλες, εντούτοις για λόγους ιδεολογικούς μεγεθύνεται. Ο ρατσισμός πλέον είναι ορατός και βαθμιαία από αμυντικός γίνεται επιθετικός. Οι λαοί πιέζουν, κινητοποιούνται επιτιθέμενοι, στηρίζοντας την κυρίαρχη πια αντίληψη της Ευρώπης-φρούριο που απωθεί τους «εχθρούς» ως τον θάνατο.
Πως πήγε αυτή η Σύνοδος, ποια τα σκοτεινά για τους πρόσφυγες αποτελέσματά της παρουσιάζει και σχολιάζει στη σελίδα 12 η συνεργάτιδά μας Τζέλα Αλιπράντη. Εδώ παραθέτουμε μόνο την αμυντική δηλωση του πρωθυπουργού. «Αποφύγαμε μια σειρά κινδύνων που θα είχαν εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις για το μέλλον μας και την ταυτότητά μας», τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Όμως το ζήτημα θα ξανάρθει, δυστυχώς, όλα αυτό δείχνουν και τότε με προτάσεις ακόμη πιο απάνθρωπες για τους κατατρεγμένους, καθιστώντας οδυνηρή την ισορροπία, μέσα σ΄ αυτό το συγκρουσιακό κλίμα, μιας εξαιρετικά εκτεθειμένης χώρας όπως η Ελλάδα.
Αιφνιδιασμός στον κυβερνητικό σχεδιασμό
Εν τω μεταξύ, η προηγούμενη εβδομάδα υπήρξε έντονα πολωτική και ταραγμένη. Ένα πολιτικό σύστημα, ούτως ή άλλως σε μετάβαση, δοκιμάζεται και από έκτακτα συμβάντα, εκτός από τα κύρια θέματα που αντιπαρατίθεται η κυβέρνηση με την αξιωματική αντιπολίτευση, που είναι η συμφωνία των Πρεσπών και η απόφαση του Γιούρογκρουπ της 21ης Ιουνίου. Η αποχώρηση του βουλευτή των ΑΝΕΛ, κ. Γ. Λαζαρίδη, μειώνοντας την κοινοβουλευτική δύναμη της κυβέρνησης στις 152 έδρες, ασφαλώς, υπήρξε ένα σημαντικό γεγονός. Αφενός, έφερε μια κάποια αβεβαιότητα στην κυβερνητική προοπτική και σχεδιασμό για εκλογές στο τέλος της τετραετίας, αφετέρου εξόπλισε την ΝΔ με ένα ακόμα επιχείρημα για την πολεμική της.
Η οξύτατη αντίδραση τόσο της κυβέρνησης όσο και των ΑΝΕΛ, η οποία πρόδιδε και έναν αιφνιδιασμό στο κυβερνητικό στρατόπεδο, ήταν αναμενόμενη αλλά καθώς πήρε υπερβολικούς τόνους, πολύ σωστά γρήγορα έδωσε στη θέση της σε πιο ήπιους. Είναι σίγουρο ότι η επιλογή της ΝΔ, όπως φάνηκε και με την πρόταση μομφής, είναι να ασκηθεί μεγάλη πίεση προς τους ΑΝΕΛ ως αδύνατο κρίκο. Και προφανώς θα χρησιμοποιούσε κάθε μέσο ή θα συντονίσει τη μείζονα προσπάθειά της για την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης με κάθε τι που θα προέκυπτε. Δεν είναι τυχαίο ότι τοποθετείται πάντοτε με μισόλογα για τους τραμπουκισμούς που οργανώνονται εις βάρος όχι μόνο στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και των ΑΝΕΛ, παρά το ότι δηλώνουν ότι θα καταψηφίσουν τη συμφωνία για το μακεδονικό!
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η οξύτητα, με συμβολή της κυβέρνησης, πρέπει να παίρνει τέτοιες μορφές που να δυσκολεύει να λειτουργήσουν τα κύρια, τα σοβαρά συμβάντα που είναι υπέρ της. Τα πρώτα γκάλοπ δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση έχουν πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουν για να κατανοηθούν, για να εμφανισθούν στις πραγματικές τους διαστάσεις, τόσο η συμφωνία των Πρεσπών όσο και η συμφωνία του Γιούρογκρουπ. Αυτό πρέπει να οργανωθεί με μεθοδικότητα και υπομονή, αποφεύγοντας τη βραχυπρόθεσμη στρατηγική της έντασης που επιλέγει για να θολώνει τα νερά η ΝΔ.
Σαν τον τζογαδόρο
Η μείωση στους 152 βουλευτές της πλειοψηφίας ενίσχυσε, προς στιγμήν, την τακτική της ΝΔ που αποβλέπει στο να πέσει η κυβέρνηση για να μην μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματός της. Γνωρίζει ότι αν αυτό δεν συμβεί ως το φθινόπωρο, τότε έχει χάσει το παιχνίδι και την αξιοπιστία της. Ήδη ο Κ. Μητσοτάκης βάλλεται από τα δεξιά του ότι είναι μαλθακός, δεν τάζει πολλά και δεν θέτει πιο καυτά ζητήματα, όπως π.χ. δημοψήφισμα για το μακεδονικό. Είναι προφανές ότι γρήγορα θα ανακαλύψει ότι η δεξιά του τάση δεν αρκείται στις έως τώρα ακροδεξιές του κορώνες και θέσεις και θα απαιτεί όλο και δεξιότερες τοποθετήσεις. Αλλά αυτό ανοίγει την απόσταση κι άλλο από την κεντροδεξιά του πλευρά, η οποία δεν θα πρέπει να ενθουσιάστηκε καθόλου από πράξεις όπως η διαγραφή του κ. Μίχαλου.
Είναι αλήθεια αυτό που είπε ο Αλέξης Τσίπρας ότι η ΝΔ και ο πρόεδρός της του θυμίζουν «τον τζογαδόρο που συνεχίζει να τζογάρει ξανά και ξανά και ξανά για να ρεφάρει και χάνει όλα του τα λεφτά στο τέλος». Αυτό συμβαίνει διότι είναι εγκλωβισμένος σε μία βραχυπρόθεσμη λογική και η μία διάψευση διαδέχεται την άλλη. Τώρα επικεντρώνει στο δήθεν «τέταρτο μνημόνιο», με αιχμή την περικοπή των συντάξεων και του αφορολόγητου.
Η ΝΔ υποτιμά τις εξελίξεις
Η βάση του λάθους είναι ότι υποτιμά τη συμφωνία του Γιούρογκρουπ και τη σημασία της, ότι αυτή διαμορφώνει μια νέα σχέση δανειστών και Ελλάδας, δύσκολη αλλά διαφορετική, με μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων. Είναι σαφές, από αυτή την άποψη, το υπονοούμενο του πρωθυπουργού προχθές στις Βρυξέλλες: «τώρα επιμένουν να βάλουν όλα τα λεφτά σε ένα θέμα που το παρακολουθώ με θυμηδία», σημείωσε υπονοώντας τη βεβαιότητα της ΝΔ για τις περικοπές των συντάξεων.
Η ΝΔ δεν καταλαβαίνει ότι έχει κερδηθεί μία αξιοπιστία από τη χώρα και την κυβέρνηση, η οποία, μέσα από πολλά εμπόδια, αποδίδει καρπούς. Ένα απόσπασμα από την ίδια συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα επιχειρεί να διευκρινίσει πως τίθεται αυτό το θέμα: «Το θετικό για τη χώρα είναι ότι έχει ανακτήσει την αξιοπιστια της απέναντι στους εταίρους της και έχει αποδείξει ότι μπορεί να κάνει μεταρρυθμίσεις, για πρώτη φορά δομικές και ουσιαστικές. Μπορεί να πιάνει τους δημοσιονομικούς της στόχους και αυτό το οποίο καταφέραμε με κόπους και θυσίες, να στέκεται στα πόδια της και να δανείζονται αυτοδύναμα από τις αγορές, χωρίς πιστοληπτική γραμμή όπως κάποιοι επιθυμούσαν και επισήμαιναν την ανάγκη, δήθεν, ότι δεν αντέχει η χώρα, αλλά δεν ήθελαν να υπάρχει η δυνατότητα σ’ αυτή τη χώρα και στην όποια εκλεγμένη κυβέρνηση να αποφασίζει αυτή με ποια μέσα θα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις για τους συγκεκριμένους στόχους».
ΦΠΑ ΣΤΑ 5 ΝΗΣΙΑ
Ρωγμή στο μνημονιακό οικοδόμημα
Η ανακοίνωση από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, κατά τη συνάντησή του στις Βρυξέλλες μετά τη συνάντηση των τριών —Μέρκελ, Σάντσεθ, Τσίπρα— ότι θα ματαιωθεί η πρόσφατη αύξηση του ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγαίου που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος από τις προσφυγικές ροές, ήταν σίγουρα μια έκπληξη ευχάριστη. Αφορά τα νησιά Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο και ως απόφαση δικαιώνει τους αγώνες των νησιωτών. Δείχνει, όμως, και το δογματισμό των νεοφιλελεύθερων μηχανισμών, όπως και τον κυνισμό τους, που ως την τελευταία στιγμή δεν καταλάβαιναν τίποτε από το δράμα των νησιών και επέμεναν, άτεγκτοι, στην αύξηση, που και ως φορολογική πολιτική είναι ανορθολογική. Σωστά επέμενε η κυβέρνηση ως την τελευταία στιγμή να την αποτρέψει. Όπως αποκάλυψε ο Αλέξης Τσίπρας «είχα θέσει το ζήτημα στον Ζ. Κ. Γιούνκερ όταν είχε έρθει στην Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση να μην προχωρήσει στην αύξηση του ΦΠΑ στα 5 νησιά που δέχονται τις προσφυγικές ροές. «Το συζητήσαμε ξανά χτες και σήμερα», «είπε. Πρόσθεσε, επίσης, ότι «έχει δώσει εντολή σήμερα, η κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα με πράξη νομοθετικού περιεχομένου σε νόμο που θα αναιρεί αυτή την αποφασισμένη το προηγούμενο διάστημα άδικη αύξηση». Ως γνωστό θα ίσχυε μετά δύο μέρες. Ο ίδιος τη χαρακτήρισε «εξαιρετικά θετική εξέλιξη» και όταν ρωτήθηκε πόσο θα διαρκέσει «απάντησε για όσο διαρκεί η προσφυγική κρίση και όσο είναι εκείνος πρωθυπουργός», υπονοώντας ότι θα είναι για πολύ καιρό ακόμα.
Ο συμβολικός χαρακτήρας αυτής της ακύρωσης μιας πρόσφατα ψηφισμένης μνημονιακής υποχρέωσης είναι προφανής και το υπαινίχθηκε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, όταν ρωτήθηκε στην ίδια συνέντευξη για τους βαθμούς ελευθερίας που θα διαθέτει πλέον η χώρα, εφόσον υπάρχει και επιτηρεί τα διαδραματιζόμενα το ΔΝΤ. Ασφαλώς, εδώ έπαιξε ρόλο το προσφυγικό, κανείς δεν πρέπει να παραβλέπει κι αυτή την πλευρά, και δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι αυτοί που υποφέρουν στα πέντε νησιά είναι οι πρόσφυγες.
Η ΝΔ με ανακοίνωσή της σε άλλο κλίμα από το συνηθισμένο του άγονου και μονότονου καταγγελτισμού και της απόρριψης σημειώνει ότι «απεδείχθη περίτρανα πως όταν η κυβέρνηση υιοθετεί τις προτάσεις της ΝΔ αντί να την αντιπολιτεύεται, μπορούν να προκύψουν και θετικά αποτελέσματα για τη χώρα». Και υπενθυμίζει ότι πρόκειται για «κάτι που είχε προτείνει τρεις φορές με τροπολογία στη Βουλή και είχε απορρίψει η κυβέρνηση».
Η τοποθέτηση αυτή επιπλέον υπονομεύει πλήρως και όσα αιωρούνται περί ανταλλαγμάτων που δίνουν δήθεν οι Γερμανοί ή άλλοι προς την Ελλάδα για να είναι υποχωρητική πριν στο μακεδονικό και τώρα στο μεταναστευτικό. Ο πρωθυπουργός, ειρωνεύτηκε —το γαρ πολύ της θλίψεως είπε— την ερμηνεία αυτή διαφόρων κύκλων που δεν καταλαβαίνουν ότι είμαστε στην αρχή μιας διαφορετικής —δύσκολης πάντοτε— από τη μνημονιακή εποχή.
Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
