Χαράλαμπος Γεωργούλας

Ο κ. Μητσοτάκης είχε δείξει αρχικά, όταν ξεκίνησε η συζήτηση περί παραπομπής του κ. Παπαγγελόπουλου, ότι δεν σκόπευε να ακολουθήσει την πεπατημένη. Ορισμένα ρεπορτάζ, μάλιστα, ανέφεραν ότι η σκέψη που κυριαρχούσε τότε στην ηγεσία της ΝΔ ήταν αυτή ακριβώς: να ακολουθηθεί η υποχρεωτική διαδικασία αποστολής αμελητί στη Βουλή, να συσταθεί η ειδική επιτροπή, αλλά χωρίς καθυστερήσεις να αποφανθεί υπέρ της επιστροφής στη δικαστική δικαιοδοσία. Αν πράγματι υπήρξαν τέτοιες σκέψεις, φαίνεται ότι ηττήθηκαν κατά κράτος. Από ποιους; Από εκείνους που δεν καταλαβαίνουν από τέτοιες «ευγένειες». Είναι ισχυρότεροι του αρχηγού; Ίσως η θέληση του αρχηγού δεν είναι τόσο ισχυρή, ώστε να θέλει να επιβληθεί. Πάντως, ο κ. Μητσοτάκης είχε στη διάθεσή του ένα όπλο που δεν αξιοποίησε: την πολύ πρόσφατη κίνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που παρακάμπτοντας το εμπόδιο του συνταγματικού άρθρου και του νόμου περί ευθύνης υπουργών, επέστρεψε στον φυσικό δικαστή την υπόθεση Novartis. Ο κ. Μητσοτάκης προτίμησε το μικροκομματικό ελπιζόμενο όφελος.

Xρειάζεται να γίνει ριζική αναθεώρηση του άρθρου 86 του Συντάγματος, ώστε και οι πολιτικοί να ελέγχονται και να δικάζονται όπως όλοι οι κοινοί θνητοί: από το φυσικό δικαστή τους. Όχι επειδή οι δικαστές έχουν το αλάθητο ή επειδή η δικαστική εξουσία είναι κατά μεταφυσικό και υπερβατικό τρόπο ανεξάρτητη από οτιδήποτε και οποιονδήποτε, αλλά επειδή αυτό υποδεικνύει η τυπική αρχή της ισότητας απέναντι στο νόμο. Αυτή τη στιγμή, βέβαια, εκείνο που πρωτεύει είναι να αναδειχθεί ότι, με τη (μισή) παραπομπή σε προανακριτική, η κυβερνητική πλειοψηφία επιχειρεί μια κοινή πολιτική εκμετάλλευση με στοιχεία αντεκδίκησης. Υπηρετώντας αυτόν το βραχυπρόθεσμο στόχο δεν γίνεται να ξεχνάμε όσα χρήσιμα για μια πιο βαθειά εξέταση των πραγμάτων έχουμε αποκομίσει από την πρόσφατη και παλαιότερη πείρα μας. Γι΄ αυτό δεν πρέπει να χάνουμε από το οπτικό πεδίο μας τα πρωτεύοντα και σημαντικά. Αυτά που οι ίδιες οι λαϊκές τάξεις υποδεικνύουν ως πρωτεύοντα και σημαντικά. Γιατί σ΄ αυτά θα κριθεί η μάχη και της αντίστασης στις αντεργατικές επιθέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, και της διεκδίκησης μιας δημοκρατικής ριζοσπαστικής προοπτικής τόσο για το άμεσο μέλλον, όσο και για το (όχι και τόσο) απώτερο.

Αν στο μυαλό μας, μετά από δέκα χρόνια κρίσης (και πολιτικής), παραμένει ως στρατηγικός στόχος η εξαφάνιση του κέντρου, καλό είναι να θυμηθούμε ότι, όταν τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα, εκτός από την πολιτική επίθεση υπάρχει και η πολιτική συμμαχιών. Με την οποία μπορεί να συναθροιστεί στο στρατόπεδο των προοδευτικών δυνάμεων και το σοσιαλδημοκρατικό κέντρο, που δεν έχει διάθεση ή λόγο να ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ ή σε όποιο ψευδώνυμό του. Ισως θα ήταν πιο πειστικό το επιχείρημα ότι μια ατελέσφορη προσπάθεια να κερδηθούν περισσότεροι κεντρώοι ψηφοφόροι (από το 8% , σημειωτέον) μπορεί να διευρύνει το χώρο αντίπαλων πολιτικών σχηματισμών στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Και αντί για κέρδος, να υπάρξει ζημιά. Τέλος, θα ήταν χρήσιμο να εξηγήσει κάποιος γιατί οι «μέσες τάξεις» δεν τοποθετήθηκαν εκλογικά κατά κύριο λόγο στο πολιτικό κέντρο, αλλά στη δεξιά, έστω την «κεντροδεξιά». Με άλλα λόγια, να μας μιλήσει για την ανάγκη υποστήριξης των διάφορων απόψεων με στοιχεία και κοινωνικοπολιτικές αναλύσεις, όχι με ισχυρισμούς.

Είναι θεμιτό να αναρωτιόμαστε σε κρίσιμες καμπές τι κόμμα χρειάζεται. Εκείνο που μπορεί να θεωρηθεί αδιανόητο, είναι να το κάνουμε χωρίς να αναρωτηθούμε ποια πολιτική λειτουργία οφείλει να επιτελεί ένα κόμμα της αριστεράς στις σημερινές συνθήκες επικράτησης μιας δεξιάς με ρεβανσιστικές διαθέσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί και καταφέρνει να αντιστοιχείται στις αυξημένες απαιτήσεις της διευρυνόμενης εκλογικής επιρροής του. Η ηγεσία του, ωστόσο, δεν έχει κάνει κάτι ουσιαστικό (όχι μόνο στην τετραετία ), ώστε η ίδια να αντιστοιχηθεί με τις ανάγκες αυτού του κόμματος, που υπολειτουργεί, δεν αναπτύσσεται, δεν μπορεί να μετατρέψει τους προβληματισμούς των μελών του σε ιδεολογική, πνευματική και πολιτική παραγωγή.

Ας ρίξουμε μια ματιά στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων. Υποδεικνύεται ως στόχος για την επόμενη τετραετία η ανάκτηση και των υπόλοιπων 500.000 θέσεων εργασίας, που έχουν χαθεί στη διάρκεια της κρίσης, η αύξηση του κατώτατου μισθού σε δύο δόσεις, 7,5% και 7,5%, και αμέσως μετά ανάθεση του προσδιορισμού του στη συλλογική διαπραγμάτευση (καθώς θα έχει πλησιάσει τα προ μνημονίων επίπεδα), κίνητρα όχι απλώς για προσλήψεις αλλά για θέσεις πλήρους απασχόλησης, ενίσχυση και αυστηρότητα των ελέγχων με στόχο ούτε μια ώρα απλήρωτη εργασία. Η συνόψιση δεν είναι ίσως η καλύτερη, αλλά φανερώνει τη διαφορά με τη θέση της ΝΔ, που μιλάει για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας μέσω μιας αναμενόμενης ανάπτυξης λόγω της φορολογικής ελάφρυνσης των επιχειρήσεων, και για αμοιβές που θα καθορίζονται με διάλογο ανάμεσα στους εταίρους και με εξέταση των δυνατοτήτων της επιχείρησης. Διατυπώσεις που παραπέμπουν ευθύτατα στη νεοφιλελεύθερη προτίμηση των ατομικών ή, το πολύ πολύ , επιχειρησιακών συμβάσεων και όχι των συλλογικών-κλαδικών, είναι αρκετά αόριστες ως προς τη στοχοθεσία για την καταπολέμηση της ανεργίας, ενώ αγνοούν την υποχρέωση της πολιτείας να επαναφέρει, τουλάχιστον, τον κατώτατο στα αρχικά επίπεδα, ώστε οι εργαζόμενοι να εκκινήσουν από τη θέση που κατείχαν πριν την, πολιτική, υποβάθμισή της.

Η χώρα και η οικονομία της, κατά συνέπεια και η κοινωνία, βγαίνουν από μια οκταετή και πλέον περίοδο αυστηρής λιτότητας επιβεβλημένης με τη σπάθη, η οποία στέρησε ακόμη και τα στοιχειώδη από ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού, με όπλο όχι μόνο την τρέχουσα οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, αλλά και την πολιτική τής φαλκίδευσης δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Ακόμα και τα τέσσερα τελευταία χρόνια, που στην κυβέρνηση υπήρχαν πολιτικές δυνάμεις κατ΄ αρχήν αντίθετες μ΄ αυτή την πολιτική, η παραμικρή προσπάθεια ανάκτησης του χαμένου εδάφους απαιτούσε μακρόχρονες σκληρές διαπραγματεύσεις, χωρίς να είναι ποτέ βέβαιο ότι θα επιτραπεί. Μόλις τον περασμένο Αύγουστο απόκτησε η κυβέρνηση μια σχετική δυνατότητα να ορίζει με κάποια μεγαλύτερη ευχέρεια την οικονομική, δημοσιονομική και κοινωνική πολιτική. Διεκδικώντας την αξιοποίηση αυτού του περιορισμένου χώρου εξήγγειλε ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο ένα πρόγραμμα για τη νέα περίοδο. Ένα χρόνο πριν τις βουλευτικές εκλογές, με πολύ μεγάλο συγκρατημό και με πανταχού παρούσα τη φροντίδα να μην προκληθούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που προορίζονταν να λυθούν. Τόσο απλά και τόσο λίγα.

Τα περιθώρια ανοχής με την επίκληση του μείζονος κινδύνου της δεξιάς και της ακροδεξιάς δεν είναι δεδομένα ή απεριόριστα. Εκεί που ελπίζεις ότι με πολιτικά επιχειρήματα θα πείσεις όσους εξ αριστερών σε παρακολουθούν κριτικά, μπορεί με απερίσκεπτες επιλογές να προκαλέσεις αρνητικά συναισθήματα και συμπεριφορές ακόμα και σε παλιούς ψηφοφόρους τού ΠΑΣΟΚ, που κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσουν βλέποντας να προβάλλονται όψιμα κάποια στελέχη, τα οποία τους θυμίζουν εποχές και συμπεριφορές που έχουν προ πολλού απορρίψει. Στην προκείμενη εκλογική μάχη και στην άλλη που ακολουθεί το φθινόπωρο ο σκοπός είναι να ριχτούν όσο γίνεται ευρύτερες δυνάμεις με το πιο ακμαίο ηθικό και με την πιο εδραιωμένη πεποίθηση ότι εμπλέκονται σ’ έναν αγώνα με προοπτική, που δίνεται στο όνομα και για το συμφέρον των πολλών, και δεν αφήνει χαραμάδες για να περάσουν ιδέες και αντιλήψεις ασύμβατες με τις αξίες της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς.