Αντώνης Φράγκος

23
02

Μεσογειακή εμφύλια βία με άρωμα υποκόσμου

Ο Μασσαλιώτης νουαρίστας και δοκιμιογράφος Φρανσουά Τομαζώ θεωρείται, μαζί με τον Ζαν -Κλωντ Ιζζό και τον Φιλίπ Καρρές, εκ των ιδρυτών του νέο-πολάρ της πόλης. Σημαντικός ιστορικός, με 40 βιβλία στο ενεργητικό του, δημοσιογράφος, γνώστης των αθλητικών, μεταφραστής και εκδότης - διευθυντής δύο βιβλιοπωλείων σε Παρίσι και Μασσαλία. Το βιβλίο του «Μασσαλία Εμπιστευτικό» (εκδ. Οκτάνα), σε μετάφραση Λίνας Σιπητάνου, αναφέρεται στην άνοιξη του 1936, με τον Ισπανικό Εμφύλιο στην αρχή του - μια εβδομάδα πριν τη σίγουρη νίκη του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία. Σε τούτο το αντιφατικό ευρωπαϊκό τοπίο ο Τομαζώ στήνει τους ήρωες με αφορμή την απόπειρα δολοφονίας του αμφιλεγόμενου Κορσικανού αστυνομικού Αντουάν Καρντέλα. Πυροβολείται πισώπλατα ενώ εξέρχεται των γραφείων του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τοποθετημένων απέναντι από εκείνα του ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος. Το ενδιαφέρον είναι πως το θύμα είχε λίγα λεπτά πριν εκφράσει την αφοσίωσή του στον τοπικό σοσιαλιστή ηγέτη έχοντας αυτομολήσει από τους φασίστες. Με τον τρόπο που ο Τζέιμς Ελρόι διαρθρώνει το κλασικό «Λος Άντζελες Εμπιστευτικό» (εκδ. Άγρα), ούτως δουλεύει και ο Τομαζώ, στην πολιτική ζούγκλα της πόλης πριν την έκρηξη του πιο άγριου πολέμου.
Περισσότερα »
16
02

Γυμνά φαντάσματα, καρτονέρος και νυχτόβιοι πότες

Σέσαρ Άιρα «Τα φαντάσματα», μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδόσεις Καστανιώτη, 2021 Κορυφαίος συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής και μόνιμος κάτοικος Μπουένος Άιρες από το 1967, ο Αργεντινός Σέσαρ Άιρα δίδαξε επί χρόνια στα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας και του Ροσάριο –μεταφραστής και επιμελητής στον χώρο των εκδόσεων– έχει χρηματίσει, επίσης, συνεργάτης της γνωστής ισπανικής εφημερίδας El País. Πολυγραφότατος έχει γράψει πάνω από 120 έργα – βασικά νουβέλες, αλλά και διηγήματα, θεατρικά κείμενα και δοκίμια πολυβραβευμένα. Παρόλο τον όγκο της δουλειάς του πέντε μόνο βιβλία κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, Μεταίχμιο και Angelus Novus. Θα μπορούσε να πει κανείς πως ο Άιρα είναι απ’ τους λογοτέχνες που επηρέασαν τον Ρομπέρτο Μπολάνιο και τη γενιά του, τη λεγόμενη Σχολή του Εκλεκτικισμού – με το ιδιότυπο και συνάμα ακατάτακτο παραπλανητικό ύφος που εκκινεί με την τρέχουσα πραγματικότητα για να την υπονομεύσει με ισχυρές δόσεις παραλόγου. Είναι τέτοιος ο τρόπος παράθεσης των γεγονότων ώστε η πλάστιγγα γέρνει αποφασιστικά προς το φανταστικό. Αν σε αυτό προσθέσουμε το υπονομευτικό χιούμορ στις καταστάσεις των ηρώων και την καλοδουλεμένη και λιτή ακρίβεια στην έκφραση, τότε έχουμε ένα απολαυστικό κείμενο που απαιτεί απ’ τον αναγνώστη/στρια να αφήσει τη λογική εξέλιξη της ίντριγκας στην πίσω θέση. Στην απορία μας ο Άιρα απαντά με ένα συνεχές μειδίαμα και απαιτεί να τον ακολουθήσουμε στη σουρεαλιστική του απογείωση. Ο λογοτέχνης αρέσκεται να περιγράφει λεπτομερειακά κινήσεις και αντικείμενα σε κάθε στροφή της διήγησης. Ένας φανατικός αναγνώστης, που αποφάσισε με την ενηλικίωσή του να γίνει συγγραφέας για να διαβάζει απερίσπαστα, αυτός είναι ο Άιρα.
Περισσότερα »
07
01

Κατά συρροή πολιτικές δολοφονίες

Το «Βελούδινο γάντι» (Εκδόσεις των Συναδέλφων) σε μετάφραση Γιάννη Καυκιά -ένα απ’ τα μεγαλύτερα σε έκταση μυθιστορήματα του εμβληματικού Φρεντερίκ Α. Φαζαρντί- εκδόθηκε το 1994. Βασικός χαρακτήρας, ο αναρχίζων αστυνομικός διευθυντής στη Δίωξη Εγκλήματος Παντοβάνι, βετεράνος πλέον, καθώς μετρά είκοσι συναπτά έτη ενεργού υπηρεσίας. Μαζί του ο σπουδαγμένος υποδιευθυντής Οτζετίντ και ο ιδιότυπος αρχιφύλακας Πριμρόζ. Ό,τι έχει απομείνει από τη φιλοσοφημένη πεντάδα των σέβεντις, τότε που φρέσκοι στους καπνούς του Μάη του ’68 πίστευαν πως θα πολεμούσαν την κοινωνική αδικία μέσα από την οργανωμένη πάταξη των εγκληματιών.
Περισσότερα »
19
12

Η ιστορία ως άσκηση πυγμαχίας

Paco Ignacio Taibo II «Το μυστήριο της αράχνης», μετάφραση: Δήμητρα Σταυρίδου, εκδόσεις Έρμα, 2021 Ο Πάκο Iγνάσιο Tάιμπο II δεν χρήζει ιδιαίτερων συστάσεων: ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους λατινοαμερικάνους συγγραφείς. Ούτος και μερικοί ακόμη καθιέρωσαν την novella negra, το μαύρο μυθιστόρημα, νότια του Ρίο Γκράντε. Ο Τάιμπο, εξαιρετικός βιογράφος του Τσε Γκεβάρα και του Πάντσο Βίγια, ψυχή της Semana Negra, ήγουν της Mαύρης Eβδομάδας – ετήσιου φεστιβάλ νουάρ της γενέτειράς του, στην Χιχόν της Ισπανίας. Στο Μυστήριο της αράχνης παρουσιάζονται 15 διηγήματα που τυπώθηκαν τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες, επιλογές από έναν προσφάτως εκδοθέντα συνολικό τόμο με τα υπόλοιπα να κυκλοφορούν μελλοντικά απ’ τις εκδόσεις Έρμα. Οι λάτρεις του τάιμπικού σύμπαντος διαβάζουν: για τη συνέλευση των Μεξικάνων θυρωρών της Νέας Υόρκης όπως σηκώσουν των πολλών τόνων μονόλιθο του θεού της βροχής και της γονιμότητας Τλάλοκ για να το επιστρέψουν στους πραγματικούς ιθαγενείς ιδιοκτήτες του. ‘Η, για την παράξενη μυρωδιά θανάτου στα χέρια ενός δολοφόνου αστυνομικού που εξαπλώνεται και στους ανωτέρους του. Ή, ακόμη για στρατευμένα μέλη αριστερής οργάνωσης εμφορούμενης από τα ιδεώδη του Γαλλικού και του Μεξικάνικου Μάη του ’68 που δουλεύουν σε εργοστάσιο και τον νικηφόρο αγώνα τους. Προσωπικά βιώματα του Τάιμπο συμβαδίζουν με τη ζωή των καθημερινών ανθρώπων σε σουρεαλιστικές άμα και βίαιες καταστάσεις. Εικόνες, ξεφεύγουν απ’ τα μαύρα μυθιστορήματα του. Όπως το άγχος του διευθυντή της αστυνομίας στην Πόλη του Μεξικού να τραβήξει όσες περισσότερες κόκκινες πινέζες δύναται από συγκεκριμένες ύποπτες γωνιές του μεγάλου χάρτη του αστικού ιστού της, πράγμα που σημαίνει κυριολεκτικό μακελειό για τα «αποβράσματα». Επισημαίνει ο ΠΙΤ ΙΙ: «Η ιστορία είναι άσκηση πυγμαχίας: σκληρή, στο κεφάλι και γρήγορη. Αυτό που μου αρέσει σε τούτες τις ιστορίες είναι ότι μοιάζουν με χτυπήματα, έτσι ώστε να τις διαβάζεις και να σου αφήνουν την αίσθηση μιας ιστορίας που κλείνεται ξαφνικά στον ίδιο της τον εαυτό».
Περισσότερα »