Luciana Castellina

Εκτός από τον πόλεμο, αρχίζω να ανησυχώ όλο και περισσότερο γι’ αυτό που δημιουργείται στη…

Σε αυτά τα είκοσι χρόνια ο κόσμος άλλαξε ριζικά. Έχω μπροστά μου την εικόνα των ταραχών από την επίθεση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις αρχές του 2021 και του Μπάιντεν που καταγγέλλει την εξέγερση λέγοντας «Αυτή η εσωτερική τρομοκρατία είναι η πιο επικίνδυνη», σε μια κατακερματισμένη Αμερική, σε έναν ανατριχιαστικό, βίαιο και ρατσιστικό εμφύλιο πόλεμο, όπως κατηγορεί το Black Lives Matter. Εμείς δυσκολευόμαστε να προσανατολιστούμε γιατί το πιο σοβαρό πράγμα που έχει συμβεί παντού είναι ότι μας έκλεψαν την πολιτική -σε όλους, αν και με διαφορετικές μορφές-, αυτόν τον εξαιρετικό πόρο που μέχρι πρόσφατα μας επέτρεπε κάποια γνώση, αν και σχετική, του κόσμου, την ικανότητα να προσδιορίζουμε με σαφήνεια τους φίλους και τους εχθρούς και ειδικά να σχεδιάζουμε εναλλακτικές λύσεις. Τώρα ούτε οι Ταλιμπάν δεν το ξέρουν. Τώρα που εγκαταστάθηκαν στην Καμπούλ, παρά την αλαζονική τους βεβαιότητά ότι μιλούν στο όνομα ενός προφήτη, δεν ξέρουν τι να κάνουν ανακαλύπτοντας πόσο έχει αλλάξει το ίδιο το Αφγανιστάν ενώ κρύβονταν στις χαράδρες της γκρεμισμένης χώρας τους. Τι κάνουμε τότε; Υπάρχει μια βεβαιότητα: αυτή η επέτειος ωθεί όλους μας να ξανασκεφτούν τον κόσμο, και ως εκ τούτου να δώσουμε απόλυτη προτεραιότητα στον προβληματισμό σχετικά με τις διαστάσεις της παγκόσμιας κρίσης που περνάμε. Γιατί μόνο αν την εμπεδώσουμε πλήρως, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να αναγνωρίσουμε ότι η δολοφονία της πολιτικής αποτελεί την πραγματική «συνέπεια» της 11ης Σεπτεμβρίου και ότι η συνέπεια αυτής της εικοσαετίας της παγκοσμιοποίησης, από την οποία έχουμε καταλάβει ελάχιστα πράγματα, αποτελεί το πιο σοβαρό πράγμα που έχει συμβεί. Κι όμως, νομίζω πως είναι ακόμα δυνατό να προφυλαχθούμε και να απαντήσουμε. Δύσκολο, αλλά πιθανό. Ελπίζοντας ότι αυτό που θα μας αναζωογονήσει θα είναι κάτι που θα μοιάζει μ’ αυτό που πιστεύει ο καθένας μας ότι θα είναι η «Αριστερό» και πώς αυτή θα το αναβιώσει πρώτα. Το να μας ενώνει το γεγονός ότι είμαστε όλοι αποπροσανατολισμένοι δεν δημιουργεί στην πραγματικότητα κοινότητες και κοινωνίες, ενώ μπορεί αντίθετα να προκαλέσει μια άγρια βία.

Η Ροσάνα Ροσάντα, η μεγαλύτερη σε ηλικία από την ομάδα που δημιούργησε το περιοδικό, υπήρξε –και έτσι ασφαλώς θα παραμείνει στη μνήμη μας– μια πρωταγωνιστική φυσιογνωμία του ιταλικού κομμουνισμού. Πρόλαβε να πάρει μέρος στην Αντίσταση, παρά τη νεαρή ηλικία της, όταν ήταν φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, λειτουργώντας ως σύνδεσμος των ανταρτών με το συνωμοτικό όνομα Μιράντα. Η σύνδεσή της με τους αντάρτες έγινε με τη βοήθεια του καθηγητή της στο Πανεπιστήμιο, του σπουδαίου κομμουνιστή φιλοσόφου Αντόνιο Μπάνφι. Αυτό έγινε το 1943, και από τότε η Ροσάνα έγινε μια στρατευμένη κομμουνίστρια. Χρησιμοποιώ τη λέξη «στρατευμένη» γιατί η Ροσάνα ήταν πάντα μια από τις σπάνιες μορφές εκλεπτυσμένων και εξαιρετικά καλλιεργημένων διανοουμένων, που όμως είχε διαθέσει ταυτόχρονα όλες της τις δυνάμεις της στην πολιτική δουλειά στη βάση, ως μέλος σε όλη τη δεκαετία του ’50 της γραμματείας της νομαρχιακής επιτροπής του PCI στο Μιλάνο, που είχε τους περισσότερους εργάτες από όλες τις οργανώσεις του κόμματος. Ήταν επιφορτισμένη με τη δουλειά στα εργοστάσια, με στόχο τη διαμόρφωση της νέας εργατικής τάξης, αλλά και με τη δουλειά στον τομέα του πολιτισμού, ως διευθύντρια του ιστορικού Μορφωτικού Ινστιτούτου του Μιλάνου. (...) Ήταν μια καλλιεργημένη μαρξίστρια, αλλά στα γραπτά της ενδιαφερόταν κυρίως για τα θέματα της τρέχουσας πολιτικής. Όταν ιδρύσαμε το Manifesto, μαζί με μια ομάδα παιδιών που δεν είχαν ιδέα για τον τρόπο που γίνεται η σύνταξη μιας εφημερίδας, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας που μέχρι τότε δεν είχε κάνει ποτέ τη δημοσιογράφο, βάλθηκε να μάθει αυτά που χρειάζονταν σαν σχολιαρόπαιδο, και στο τέλος η εφημερίδα έγινε η καθημερινή δουλειά της. Βέβαια, ακόμη και τα μικρά της χρονογραφήματα είχαν τη λάμψη της κουλτούρας της και συγκέντρωναν το σεβασμό όλων των σημαντικών διανοουμένων.