Η Αυγή

Η ανάγκη για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο είναι προφανής με όλες του τις διαστάσεις, προφανώς και της δημοκρατίας, του περιβάλλοντος, της άρσης των ανισοτήτων, των αξιών και των πολιτικών που συνιστούν ένα νέο διεθνισμό αλληλεγγύης, τη διαχείριση των νέων τεχνολογιών σε διεθνή κλίμακα, αλλά βεβαίως και στη χώρα μας, ιδιαίτερα στη βάση όσων αναφέραμε προηγουμένως. Μετά από τόσο μεγάλες κρίσεις δεν υπάρχει ακινησία ούτε υπάρχει επιστροφή στο παρελθόν, δηλαδή αυτή η ανόητη καρικατούρα της επαγγελίας της κανονικότητας. Οι προοδευτικές δυνάμεις, με την ευρύτατη δυνατή έννοια, θα πρέπει να βρεθούν στα χαρακώματα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα και να βρεθούν συγκλίνουσες και συνεργαζόμενες για την προβολή και τη διεκδίκηση, τη νέα νοηματοδότηση σε αξίες, προτάγματα και επίδικα που συνιστούν την εναλλακτική προοδευτική λύση με επίκεντρο την άρση των ανισοτήτων και βεβαία την εμβάθυνση της δημοκρατίας. Μόνο έτσι θα επουλωθεί η πληγή, η οποία ήδη έχει υπάρξει στην ίδια τη δημοκρατική αντίληψη για την πρόοδο της κοινωνίας. Η σύγκρουση για την ηγεμονία απέναντι στην εμμονική νεοφιλελεύθερη αντικοινωνική άποψη θα είναι πολύ ισχυρή και θα διαπεράσει οριζόντια τις κλασικές αλλά και τις νέες κοινωνικές διαστρωματώσεις που παράγονται στο πεδίο των αλλεπάλληλων εφαρμοσμένων πολιτικών "στοχοποίησης" στο λαό μας και στους ευρωπαϊκούς λαούς. Στα καθ’ ημάς μια νέα ριζοσπαστικοποίηση πρέπει να εμπνέει το πρόγραμμα, τις πολιτικές μας πρωτοβουλίες και τις κοινωνικές αναφορές, με επίκεντρο την υπεράσπιση της εργασίας και τα δικαιώματα σε όλα τα πεδία αντιπαράθεσης με πρωτεύον αυτό της ενθάρρυνσης και μαζικοποίησης των κοινωνικών κινημάτων. Καμία συναίνεση και ανοχή στη δεξιά αντίληψη που θέλει να ενοχοποιήσει το αντιμνημονιακό κίνημα και να νομιμοποιήσει τις αντιδραστικές πολιτικές του χρεωκοπημένου παλιού πολιτικού συστήματος.

Ήταν ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Μπροστά σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης χρειάζονται μέτρα έκτακτης ανάγκης. Το να ανοίγεις τη συζήτηση για τη δημιουργία του Ταμείου Ανασυγκρότησης (Recovery Found) και να αφήνεις ανοιχτό πώς θα το χρηματοδοτήσεις αποτελεί ένα πρόβλημα που θα πρέπει να λυθεί στο επόμενο διάστημα. Έγινε πάντως το πρώτο βήμα και τώρα θα πρέπει να πιέσουμε για χρηματοδότηση με επιχορηγήσεις που δεν θα αυξήσουν το χρέος των χωρών - μελών και να συνεχίσουμε τις πιέσεις και στο θέμα των ευρωομολόγων. Πρέπει να βρεθεί μια λύση από την Ε.Ε. για τα εθνικά χρέη με κατάλληλα εργαλεία που να εγγυηθούν μια κοινονικοποίηση των χρεών, για να αποτρέψουμε την αύξησή τους στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας. Οι δαπάνες που θα γίνουν σ’ αυτή τη φάση για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία δεν μπορούν να γίνουν διά μέσου της αύξησης του χρέους. Για τον λόγο αυτό η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη και αμοιβαιότητα.

Η κυβερνητική στάση είναι αντιφατική. Μέλη της κατά καιρούς έχουν διστακτικά εκφραστεί υπέρ της θέσπισης μέτρων αποσυμφόρησης των φυλακών, ενώ έχουν γίνει -προφανώς με πρωτοβουλία μελών της κυβέρνησης- και διαρροές προς τον Τύπο ότι επίκειται σχετική νομοθέτηση. Ενώ όμως, κατά τις πληροφορίες του φιλικού προς την κυβέρνηση Τύπου, η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ήταν έτοιμη και μάλιστα δημοσιεύθηκαν και λεπτομέρειες των σχετικών ρυθμίσεων, ωστόσο τίποτα δεν έχει γίνει ακόμα και, κατά τα φαινόμενα, δεν πρόκειται να γίνει στο άμεσο μέλλον. Είναι σε εμένα προφανές ότι υπάρχουν αντιστάσεις που βρίσκουν έρεισμα στο ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο. Η δική μου εξήγηση είναι ότι είναι πολύ δύσκολο για μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να νομοθετήσει έστω τα στοιχειώδη αποσυμφορητικά μέτρα, όταν επί μια τετραετία έχει πολιτευθεί κατά τρόπο δημαγωγικό στο ζήτημα, κατακρίνοντας ή και διαστρέφοντας με τη συνέργεια των κυρίαρχων ΜΜΕ τις αποσυμφορητικές ρυθμίσεις που είχε νομοθετήσει και ανανεώσει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Όταν έχεις κάνει σημαία σου την αντίθεση στον "Νόμο Παρασκευόπουλου", προφανώς δυσκολεύεσαι να πράξεις τα αυτονόητα.

Κάποιος ισχυρίστηκε ότι μέσα σε αυτή την κρίση θα πρέπει να ασχοληθούμε μόνο με τη σωτηρία μας. Εγώ πιστεύω ακριβώς το αντίθετο. Δεν υπάρχει πιο πολιτική στιγμή από αυτή που βιώνουμε. Παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων, οι κυβερνήσεις βρέθηκαν απροετοίμαστες. Αλλά τώρα που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το χειρότερο είναι προφανές: δεν υπάρχει περιθώριο για σλόγκαν τύπου «America First». Για να επιβιώσουν τα κράτη από εδώ και πέρα, θα πρέπει να ασχολούνται αδιάκοπα με το μέλλον. Χρειάζεται ένα νέο παγκόσμιο δημόσιο σύστημα Υγείας, ικανό να συν-ενεργεί με δράσεις συμφωνημένες. Επιβάλλεται το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα, το οποίο δίνει ακόμη και ο Τραμπ. Η αντίληψή μου για τον κομμουνισμό είναι το όνειρο ενός διανοούμενου: ανακαλύπτουμε στην πέτσα μας ότι κάποια μέτρα πρέπει να λαμβάνονται προς το κοινό συμφέρον. Ας μην υποτιμάται η ώθηση που ο ιός δίνει σε νέους τρόπους αλληλεγγύης, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η διαμόρφωση ενός νέου τρόπου ζωής θα είναι η δική μας δοκιμασία. Αλλά ο κόσμος πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία της κατάστασης τώρα. Δεν πρέπει να περιμένει το τέλος της κρίσης.

Ήταν μια μέρα έντονης και άγριας θλίψης. Ήμουν 23 ετών και ήμουν ένας από τους υπεύθυνους για την ασφάλεια στις κεντρικές εγκαταστάσεις για το πόσιμο νερό του Σαντιάγκο, αυτών που τροφοδοτούσαν όλη την πόλη με νερό. Είχαμε αντιμετωπίσει επανειλημμένα το μίσος της Ακροδεξιάς, που σε πολλές περιπτώσεις προσπάθησε να δηλητηριάσει το νερό ή να ανατινάξει τις εγκαταστάσεις. Για να υπερασπιστούμε τις εγκαταστάσεις ήμαστε πέντε στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος οπλισμένοι με κάνα πιστόλι και οι εργάτες. Την 11η Σεπτεμβρίου αποτρέψαμε αρκετές επιθέσεις και καταφέραμε μάλιστα να πάμε σε ένα δικαστήριο τα δοχεία των τοξικών ουσιών αμερικανικής προέλευσης. Το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου πήραμε την πρώτη ενημέρωση για να υπερασπιστούμε τους παραγωγικούς χώρους, να αντισταθούμε σε κάθε χώρο εργασίας, αλλά όταν οι πραξικοπηματίες φίμωσαν τον τελευταίο νομοταγή ραδιοφωνικό σταθμό, το «Ράδιο Μαγκαγιάνες», εγώ και ένας άλλος από αυτούς που υπερασπιζόμασταν το υδραγωγείο και που ανήκαμε στο σύστημα ασφαλείας του Σοσιαλιστικού Κόμματος αποφασίσαμε να κατευθυνθούμε προς το κέντρο της πόλης. Και οι δύο ήμασταν μέλη της προσωπικής φρουράς του Αγιέντε, τη GAP - της Ομάδας Προσωπικών Φίλων [του προέδρου]-, και θέλαμε να είμαστε κοντά στον πρόεδρο και τους συντρόφους μας. Έτσι ξεκινήσαμε από Πόντε Άλτο, περίπου 30 χλμ. νότια του Σαντιάγκο, προς το προεδρικό μέγαρο της Μονάδα, διασχίζοντας αρκετά βιομηχανικά συγκροτήματα, όπου οι εργάτες αντιστέκονταν με ελαφρύ και στοιχειώδη οπλισμό, αλλά πάντως κατάφερναν να αντισταθούν. Κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυροβολισμών φθάσαμε μέχρι το νοσοκομείο Μπάρος Λούκο, το πιο σημαντικό στο νότιο τμήμα του Σαντιάγκο, που υπάρχουν οι βασικές εργατικές γειτονιές. Οι στρατιώτες της αεροπορίας και οι «Μαύροι Μπερέδες» που στρατού είχαν αποφασίσει να πραγματοποιήσουν μια πράξη επίδειξης στο νοσοκομείο και έστησαν στον τοίχο γιατρούς, νοσοκόμους και ασθενείς. Μια ομάδα του Κινήματος Επαναστατικής Αριστεράς (Mir) αντιμετώπισε τους στρατιώτες και σ' αυτήν ενώθηκαν μετά ορισμένα στελέχη της Κομμουνιστικής Νεολαίας (Juventudes Comunistas) και περίπου 30 σοσιαλιστές. Καταφέραμε να απωθήσουμε τους στρατιώτες, αλλά φθάνοντας στο νοσοκομείο διαπιστώσαμε με τρόμο ότι είχαν εκτελέσει 32 άτομα. Ήταν μια μέρα απίστευτα μεγάλη και μακριά, παρ' όλο που η δικτατορία είχε επιβάλει την απαγόρευση της κυκλοφορίας από τις 5 το απόγευμα. Το βράδυ, ενώ έλεγχα τα λίγα όπλα που είχαμε στην κατοχή μας, κατάλαβα ότι αυτή την ημέρα τελείωσε βίαια η ζωή μου ως νέου. Άρχιζε μια ζωή ως ενήλικα και αγωνιστή της Αντίστασης.

Πιστεύω ότι η κυβέρνηση αξιοποιεί την κρίση ως μια ευκαιρία για να αλλάξει συνολικά τον χάρτη της αγοράς εργασίας. Για να υπάρξει μια συνολική αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και, όταν τελειώσει η καραντίνα, να βρεθούμε σε ένα εντελώς νέο τοπίο, όπου το επίπεδο των μισθών και της ποιότητας των εργασιακών σχέσεων θα έχει ραγδαία υποβαθμιστεί και η όποια διεκδίκηση θα ξεκινά από πολύ χαμηλότερο σημείο. Οι επιλογές της κυβέρνησης είναι ακραίες: με απόλυτο διευθυντικό δικαίωμα έχουμε αναστολή συμβάσεων εργασίας και επιβολή εκ περιτροπής εργασίας με μισό μισθό, ενώ έχει ανασταλεί η δήλωση ωραρίων και υπερωριών. Πρόκειται για πολιτικές που δεν ακολουθούνται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα στην παρούσα φάση, και ξέρετε ότι υπάρχουν πολλές νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις στην Ευρώπη. (...) Ο στόχος της πρότασής μας είναι η διατήρηση του εισοδήματος των πολιτών και των λειτουργικών δυνατοτήτων των επιχειρήσεων στα προ υγειονομικής κρίσης επίπεδα. Εισηγούμαστε ένα εμπροσθοβαρές πακέτο ύψους 26 δισ., εκ των οποίων τα 14 δισ. είναι άμεσες κρατικές δαπάνες και τα 12 δισ. είναι κρατικές εγγυήσεις δανεισμού. Η πρότασή μας έχει τρεις πυλώνες: κάλυψη των μισθών των εργαζομένων (συμπεριλαμβανομένων των ελεύθερων επαγγελματιών) με διασφάλιση των σχέσεων εργασίας για έξι μήνες μετά το τέλος της καραντίνας, μη επιστρεπτέα ενίσχυση στις μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό ύψους 3 δισ. και υποστήριξη των «αόρατων», δηλαδή των επισφαλώς εργαζόμενων και των μη επιδοτούμενων ανέργων, που είναι παντελώς ακάλυπτοι, με ένα έκτακτο επίδομα ύψους 1,5 δισ. Οι διαθέσιμοι πόροι του κράτους αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 50 δισ., άρα το πακέτο που προτείνουμε είναι απολύτως εφικτό και ρεαλιστικό. Επιμένουμε δε στην αξιοποίηση ενός μέρους του "μαξιλαριού" ρευστότητας που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε σε άμεσες δαπάνες χωρίς να προχωρήσουμε σε δανεισμό και άρα να επιβαρύνουμε το δημόσιο χρέος.

Δυστυχώς, η έννοια και το περιεχόμενο της λέξης “αλληλεγγύη” τείνει να “στοιχειώσει” τη σημερινή Ευρώπη. Το βλέπουμε από τον τρόπο που δυσκολεύεται να απαντήσει σε πραγματικά ζητήματα που αφορούν την ίδια την ύπαρξή της. Και των λαών της κάθε χώρας ξεχωριστά, αλλά και της Ευρώπης, ως ενιαίο σύνολο.[…] Προσπαθούν, με κάθε τρόπο, δυστυχώς με μια κοντόθωρη ματιά να προσπεράσουν το περιεχόμενο της έννοιας της αλληλεγγύης. […] Γνωρίζετε ότι η Ευρώπη έχει έρθει και άλλες φορές αντιμέτωπη με δύσκολες καταστάσεις. Το 2008 ήταν πάλι μια δύσκολη περίοδος για τη συνοχή της Ευρώπης και τότε επιλέχθηκαν πολιτικές οι οποίες δεν βοήθησαν αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκή συνοχή, επιλέχθηκαν τα προγράμματα λιτότητας τα οποία αποδείχθηκαν κερδοφόρα για τις ισχυρές οικονομίες, αλλά πολύ επώδυνα για τις περιφερειακές οικονομίες. Εάν, τελικά, επικρατήσει αυτή η λογική και τώρα, τότε είναι αβέβαιο το μέλλον της. (...) Τα προβλήματα που αφορούν την οικονομία και την εργασία τα έχουμε μπροστά μας. Μόλις τώρα ξεκινούν. Ακόμη και αν επικρατήσουν τα πιο αισιόδοξα σενάρια στον τομέα της καταπολέμησης του κορονοϊού, το βέβαιο είναι ότι αυτά τα οποία θα αφήσει πίσω του στα ζητήματα της οικονομίας, θα μας συντροφεύουν για πάρα πολύ μεγάλο διάστημα. Εκείνο το οποίο μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της υπόθεσης, είναι τώρα, όσο ακόμα υπάρχει ο παραγωγικός ιστός, να μπορέσουμε να κρατήσουμε στη ζωή όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις και όσο το δυνατόν περισσότερες θέσεις εργασίας. Για να γίνει αυτό χρειάζεται έμπρακτη στήριξη από οριζόντια μέτρα. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφωνία μας με την κυβέρνηση, η οποία βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μία λάθος πολιτική, που λέει να κρατήσουμε “καύσιμα” για όταν μας χρειαστούν για τη φάση της ανάταξης της οικονομίας. Αυτό μπορεί να αποβεί ολέθριο για την οικονομία. (...) Αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι μια επεκτατική πολιτική στον τομέα των δαπανών και στον τομέα της νομισματικής πολιτικής, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα, εκείνες τις πολιτικές οι οποίες θεωρούν ότι μέσα από την κρίση θα απαλλαγούμε από τους πιο αδύναμους κρίκους στην κοινωνία και θα μείνουν οι πιο ισχυροί παίκτες.[…] Αυτό βρίσκεται και στον πυρήνα της πρότασης για την έκδοση του ευρωομολόγου, για να μπορέσουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες να ενώσουν δυνάμεις για να εγγυηθούν το σύνολο του ευρωπαϊκού χρέους και να μη κινείται η κάθε μια ξεχωριστά, πέρα από επιμέρους ανταγωνισμούς που υπάρχουν στο εσωτερικό της. Άρα θέλει μια λογική που θα ξεπερνά τα όρια των μέχρι τώρα ακολουθούμενων πολιτικών.