Αναδημοσιεύσεις

Χρησιμοποίησα τελευταία ένα νεολογισμό σε άρθρα μου: «νεοφιλοφασισμός», δηλαδή μαζί νεοφιλελευθερισμός και ακροδεξιά. Το βλέπουμε ως τάση και στην Ευρώπη, για διαφόρους λόγους. Αυτό το πάντρεμα ακροδεξιάς και νεοφιλελευθερισμού, ούτε θεωρητικά ούτε πολιτικά είναι αδιανόητο. Να πούμε και το εξής: ο νεοφιλελευθερισμός τι είναι; Είναι σκληρός καπιταλισμός. Αυτό δεν είναι εύκολο να κερδηθεί με συναίνεση ως πολιτική, δεν έγινε ποτέ. Στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες στην Ευρώπη ο καπιταλισμός δεν ήταν τόσο σκληρός, υπήρχε κοινωνικό κράτος, «καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο» κτλ. Στη σύγχρονη εποχή και μέχρι τώρα στην Ευρώπη τα νεοφιλελεύθερα μέτρα επιβάλλονταν από τους θεσμούς, όπως είπαμε πριν, μιλώντας για το δημοκρατικό έλλειμμα. Αν αυτό δεν κριθεί επαρκές, και υπάρξουν ανταρσίες κατά τόπους, μπορεί η προσφυγή στις συνεργασίες με την ακροδεξιά να κριθεί ως έσχατη λύση. Προκύπτει δε, και αντίστροφα: ακροδεξιές δυνάμεις υιοθετούν νεοφιλελεύθερες πολιτικές, δεν είναι τυχαίο. Στην Ελλάδα η τάση εντοπίζεται στη ΝΔ με τη στροφή στην ακροδεξιά.

Η Συμφωνία των Πρεσπών θα παίξει ρόλο στη ζωή των Θεσσαλονικέων. Μην ξεχνάτε πως ακόμα και σήμερα, η εθνικιστική Δεξιά στη Βόρεια Μακεδονία υποστηρίζει πως η Θεσσαλονίκη βρίσκεται «υπό ελληνική κατοχή». Η Συμφωνία των Πρεσπών βάζει τέλος σε αυτούς τους παρανοϊκούς αλυτρωτισμούς και ανοίγει δρόμους φιλίας και συνεργασίας και αυτό φαίνεται ήδη. Αυτό που δεν έχει φανεί, κι ούτε πρόκειται να φανεί, είναι όλα αυτά τα φοβερά και τρομερά που υποτίθεται ότι θα συμβούν εξαιτίας της Συμφωνίας των Πρεσπών σε βάρος των εθνικών μας συμφερόντων. Σε ό,τι αφορά αν θα επηρεάσει την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων στις δημοτικές κάλπες αυτό που μπορώ να πω είναι πως οι δυνάμεις του χθες, της συντήρησης, της κακοδιοίκησης, της διασπάθισης του δημόσιου χρήματος, οι δυνάμεις της στασιμότητας και του εμπορίου του πατριωτισμού, θέλουν να μετατρέψουν τις δημοτικές εκλογές σε δημοψήφισμα για τη Συμφωνία. Το πραγματικό δημοψήφισμα όμως στο Δήμο Θεσσαλονίκης είναι ανάμεσα στο αν θα προχωρήσουμε για μία πόλη σύγχρονη, ανθρώπινη, προοδευτική και ανοιχτή ή θα επιστρέψουμε στο καθεστώς της 25ετίας, από το 1985 μέχρι το 2010, που κυριολεκτικά χαντάκωσε όνειρα, ελπίδες και προοπτικές, ενώ παράλληλα κατέκλεψε το ταμείο του Δήμου Θεσσαλονίκης. (...) Θα τα καταφέρουμε. Μαζί με τους πολίτες που δεν θέλουν όταν γίνεται μία συζήτηση για τη Θεσσαλονίκη κάποιος να λέει... «α! η πόλη του Παπαγεωργόπουλου και του Ψωμιάδη». Μαζί με τους ανθρώπους που κάνουν όνειρα για να είναι η πόλη μας όλο το χρόνο όπως είναι τις μέρες του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου, μία πόλη ανοιχτή και ανοιχτό πολιτιστικό σύνορο της Ευρώπης. Μαζί με αυτούς και αυτές που ενδιαφέρονται για την υπεράσπιση και επέκταση του δημόσιου χώρου. Μαζί με αυτούς και αυτές που βλέπουν μία μεγάλη τσιμεντένια αυλή σχολείου και λένε πως θα μπορούσε ο Δήμος να την μετατρέψει σε χώρο πρασίνου. Μαζί με τους πολλούς. Σε ό,τι αφορά το, πρώτη γυναίκα, δυστυχώς ζούμε ακόμα σε έναν κόσμο ανδρών και τονίζουμε πράγματα που είναι αυτονόητα. Προφανώς και η Θεσσαλονίκη μπορεί να έχει δήμαρχο γυναίκα. Ευτυχώς τα πράγματα αλλάζουν, δείτε πριν μερικά χρόνια η Άντα Κολάου εκλέχτηκε δήμαρχος στη Βαρκελώνη και σήμερα στις ΗΠΑ η Αλεξάνδρεια Οκάσιο Κορτέζ είναι η δημοφιλέστερη μεταξύ όλων των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Η Αριστερά ήταν πάντα διεθνιστική και η περιπέτεια της Ευρώπης ήταν μέσα στις πολιτικές μας επιλογές. Ωστόσο, αυτό το εγχείρημα που ξεκίνησε με στόχο την ευημερία και την ειρήνη εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται σε τροχιά που οδηγεί σε πολύ δύσκολες, αντιδημοκρατικές, αντικοινωνικές ατραπούς. Πρέπει να ανοίξουμε την συζήτηση από την αρχή και η συζήτηση να περιλαμβάνει και όσους έχουν απογοητευτεί, όσους βρίσκονται απέναντι από αυτό το εγχείρημα, όσους επιλέγουν ανορθολογικές, αντιδημοκρατικές και άλλες λύσεις. Πρέπει να γίνει όμως μία συζήτηση με βάση το κοινωνικό υποκείμενο, το κοινωνικό ζήτημα της Ευρώπης, την εμπειρία των τελευταίων 10 ετών της κρίσης, να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή. Και να γίνει εφ’ όλης της ύλης, όχι με μικροδιορθωτικές κινήσεις…

Νομίζω μερικές φορές υπερτιμούμε τη σημασία των “συμμαχιών”. Το κύριο δεν είναι η συμμαχία ως τέτοια, αλλά η κοινωνική δυναμική που συνδέεται με αυτήν. Να το πω πιο συγκεκριμένα. Στην Ελλάδα βλέπουμε την κινητικότητα γύρω από τις “Γέφυρες”. Είναι αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη. Την ίδια στιγμή, είναι μια εξέλιξη που αφορά μια πολύ καθορισμένη γενιά ανθρώπων, με παρόμοιες διαδρομές, και κοινωνικές εμπειρίες. Αυτό από μόνο του καθορίζει και την εμβέλεια, και ίσως και τη σημασία, του όλου εγχειρήματος. Ας δούμε κάτι διαφορετικό. Στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουμε ότι το Κόμμα -το Εργατικό και το Δημοκρατικό αντίστοιχα- υποδέχεται και λειτουργεί ως σημείο συνάντησης κοινωνικών και πολιτικών δυναμικών που δεν έχουν καμία σχέση με την παραδοσιακή αντίληψη γύρω από την πολιτική. Το Κόμμα -και το λέω σχηματικά με κάπα κεφαλαίο- επιστρέφει διαψεύδοντας όσους πίστευαν ότι είναι οριστικά νεκρό. Και αυτό είναι κάτι που εκπλήσσει. Το ανακάτωμα της τράπουλας, που εμπνέει, και δημιουργεί μία νέα Αριστερά δεν στηρίζεται σε έναν γαλαξία παλιών πολιτικών προσωπικοτήτων, αλλά στην ανάδειξη νέων μέσα από συγκεκριμένα αιτήματα ριζικής μεταβολής. Στο πλαίσιο αυτό, το Κόμμα δεν είναι ένα κέλυφος, αλλά μία απάντηση στο μεγάλο ερώτημα για το πώς μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Και αυτή η αλλαγή περιλαμβάνει και προϋποθέτει και μια δομική αλλαγή της ίδιας της δομής του κόμματος. Στη Βρετανία ο Κόρμπιν θα ήταν ένας συμπαθής εσωκομματικός υποψήφιος που θα τον στήριζαν κάποιοι αντίστοιχα συμπαθείς άνθρωποι της γενιάς του. Αυτό που άλλαξε τα πράγματα ήταν η εμφάνιση ενός ρεύματος που λειτουργεί “εντός”, “εκτός” και “εναντίον” του κόμματος.

Οι δικές μου δεσμεύσεις είναι να είμαι μέρος ενός αγώνα ενάντια στη βία στις στρατιωτικές, νομικές και κατασταλτικές της μεθόδους, να υπερασπίζομαι τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των απάτριδων, να αντιμετωπίζω ριζοσπαστικά τις οικονομικές ανισότητες, να υπερασπίζομαι το φύλο και την σεξουαλική ελευθερία στο βαθμό που δεν βλάπτουν κανέναν, και να επιμένω σε μορφές δικαιοσύνης που αρνούνται τη λογική του σωφρονισμού και τη δομή της εκδίκησης. Ίσως μπορέσεις να προσαρμόσεις αυτούς τους στόχους στην «χειραφέτηση», αλλά για μένα ο φεμινισμός είναι ένα κρίσιμο μέρος μιας αναδυόμενης και ριζοσπαστικής δημοκρατίας που επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ανοιχτό μέλλον, όπου οι άνθρωποι όλων των ηλικιών θα μπορούν κάποτε να αισθανθούν πάλι την ελπίδα.