Αναδημοσιεύσεις

Οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές θα αποτελέσουν τον τέταρτο και εξίσου κρίσιμο σταθμό, στην πορεία της ελληνικής κοινωνίας να αλλάξει τη μοίρα της. Η πόλωση έχει ήδη ξεκινήσει και ο πολιτικός ανταγωνισμός θα πάρει πρωτοφανείς διαστάσεις. Δεν βρισκόμαστε στη προμνημονιακή περίοδο, που ο δικομματισμός ανέπτυσσε τεχνητά έναν κομματικό ανταγωνισμό, για να κερδίσει την κρίσιμη μάζα που θα έκρινε το νικητή. Σήμερα έχουμε πίσω μας τρεις σταθμούς που καθόρισαν την πορεία ως εδώ. Έχουμε πίσω μας ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που, στο όνομα των μνημονίων, διέλυσαν την κοινωνία, προκάλεσαν οξύτατη κρίση στο πολιτικό σύστημα και ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε πρωταγωνιστή των πολιτικών εξελίξεων.

Πρώτον, θεωρώ πως ο γνωστικός παλιμπαιδισμός της νεοδημοκρατικής ελίτ συνιστά ένα μοιραίο βήμα προς τη χρυσαυγιτοποίηση της Ν.Δ., ήτοι στη δημιουργία του εν Ελλάδι τραμπισμού, γεγονός που την απομακρύνει από το «μεσαίο χώρο», τους σκεπτόμενους ανθρώπους και τη διανόηση, με μάλλον αρνητικές για την ίδια εκλογικές συνέπειες. Δεύτερον, καταστρέφει το πολιτικό επικοινωνιακό πεδίο, ήτοι τους μίνιμουμ συλλογικά αποδεκτούς κανόνες που συγκροτούν τη δημόσια σφαίρα στις δημοκρατικές κοινωνίες. Η λογική «τα δικά μου, δικά μου, και τα δικά σου, δικά μου» που βρίσκεται στον πυρήνα των ρητορικών παραληρημάτων της νεοδημοκρατικής ελίτ λανσάρει μια εφηβική πολιτική συμπεριφορά. Δεν αναγνωρίζω πολιτικούς κανόνες, ούτε περιορισμούς. Είμαι ο αρνητής των πάντων. Όταν δεν μου αρέσει το παιχνίδι, αλλάζω τους κανόνες ή το παιχνίδι. Κάτω οι κανόνες (που ευνοούν τους άλλους). Είμαι αντισυμβατικός, αντικομφορμιστής. Επαναστάτης χωρίς αιτία. Είμαι cool. Είμαι ο εξεγερμένος πλούσιος των ΗΠΑ, της Λατινικής Αμερικής, της Ευρώπης. Είμαι ο κακός των ταινιών. Ο υπόκοσμος με τον οποίο ταυτίζεται ο θεατής.

Δεν είναι δυνατόν να αποτάσσεται η «επίσημη» Ευρώπη τις δυνάμεις του ακροδεξιού λαϊκισμού και συγχρόνως να υιοθετεί την ανιστόρητη και χυδαία θεωρία των δύο άκρων, τοποθετώντας στην ίδια κατηγορία με τους λαϊκιστές εκείνες τις δυνάμεις που είναι οι μόνες που συστηματικά προτείνουν και διεκδικούν μια διαφορετική, προοδευτική και δημοκρατική πορεία για την Ευρώπη —με άλλα λόγια, την Αριστερά. Δεν είναι δυνατόν να καταδικάζεται —δικαίως— ο κ. Όρμπαν στο Ευρωκοινοβούλιο για παραβίαση των θεμελιωδών αρχών της ΕΕ, αλλά να βρίσκεται στο απυρόβλητο ο κ. Κουρτς, μολονότι η Αυστρία έχει ακριβώς τις ίδιες θέσεις με την Ουγγαρία στο προσφυγικό ζήτημα και στην αυστριακή κυβέρνηση συμμετέχουν οι αυστριακοί ακροδεξιοί. Δεν είναι δυνατόν, τελικά, να μιλά η συστημική Δεξιά για τον κίνδυνο του λαϊκισμού, όταν έχει υιοθετήσει μεγάλο μέρος της ατζέντας και της ρητορικής των ακροδεξιών λαϊκιστών. Μόνο ένα ευρύτατο μέτωπο των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης μπορεί να αντιπαρατεθεί στη σύγκλιση του νεοφιλελευθερισμού με την ακροδεξιά. Η Αριστερά, όπως προέκυψε και από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στο Στρασβούργο, έχει απευθύνει ήδη το κάλεσμα. Εναπόκειται, πλέον, στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία —η οποία κάθε άλλο παρά άμοιρη ευθυνών είναι, καθώς τα προηγούμενα χρόνια είχε εγκολπωθεί πλήρως τον νεοφιλελευθερισμό— να ανταποκριθεί σε αυτό το κάλεσμα, κάνοντας την αυτοκριτική της.

Η υ­πό­θε­ση με τα δά­νεια των κομ­μά­των έ­χει πολ­λές πτυ­χές που πρέ­πει να ε­κτι­μη­θούν, ό­μως μια εί­ναι η σπου­δαιό­τε­ρη και πα­ρα­δό­ξως δεν προ­βάλ­λε­ται. Σε μια ε­πο­χή που η α­ξιο­πι­στία των κομ­μά­των δο­κι­μά­ζε­ται, η προ­σπά­θεια της δι­κα­στι­κής ε­ξου­σίας να διε­ρευ­νή­σει τυ­χόν ευ­θύ­νες τους και να τις α­πο­δώ­σει, να δια­σφα­λί­σει τα δι­καιώ­μα­τα του δη­μο­σίου εί­ναι πο­λύ σω­στή ε­νέρ­γεια και συ­να­ντά την α­παί­τη­ση των πο­λι­τώ­ν. Εί­ναι, ε­πο­μέ­νως, α­δια­νό­η­το και προ­κλη­τι­κό να α­ντε­πι­τε­θούν τα κόμ­μα­τα που τα α­φο­ρούν —πλην ΚΚΕ, διό­τι κα­κώς συ­γκα­τα­λέ­γε­ται στις προ­βλη­μα­τι­κές δα­νειο­δο­τή­σεις εί­ναι α­πο­λύ­τως κα­λυμ­μέ­να τα δά­νειά του— και να κα­τη­γο­ρούν την κυ­βέρ­νη­ση και τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ για σκευω­ρία. Το ΚΙ­ΝΑ­Λ, ως συ­νή­θως, ξε­πέ­ρα­σε και τον —πρό­σφα­το— ε­αυ­τό του και μί­λη­σε για «γκε­μπε­λι­κή τα­κτι­κή» και «σπί­λω­ση των πο­λι­τι­κών του α­ντι­πά­λων, ερ­γα­λειο­ποιώ­ντας το θέ­μα των δα­νείων των κομ­μά­των! Το ζή­τη­μα, ό­μως, δεν εί­ναι κυ­ρίως η ε­πι­στρο­φή των χρη­μά­των ό­σο ο τρό­πος που τα κόμ­μα­τα τό­τε πή­ραν τα δά­νεια. Η Εξε­τα­στι­κή Επι­τρο­πή της Βου­λής αυ­τό έ­φε­ρε στην ε­πι­φά­νεια και πά­νω σ΄ αυ­τό στη­ρί­ζε­ται η α­να­ψη­λά­φη­ση της υ­πό­θε­σης α­πό τους αρ­μό­διους δι­κα­στές. Και ο τρό­πος α­πο­κα­λύ­πτει ό­τι υ­πήρ­ξε συ­μπαι­γνία α­πό τα κόμ­μα­τα ε­ξου­σίας και τις διοι­κή­σεις —που διό­ρι­ζαν, βέ­βαια, τα κόμ­μα­τα— των τρα­πε­ζών, και δί­νο­νταν τα δά­νεια χω­ρίς κα­μία ε­ξα­σφά­λι­ση. Όπως ε­ξάλ­λου και σε ε­πι­χει­ρή­σεις του Τύ­που αλ­λά και σε κοι­νές ε­πι­χει­ρή­σεις. Το ση­με­ρι­νά με­γά­λα κόκ­κι­να δά­νεια δεν ο­φεί­λο­νται ό­λα στην α­να­τρο­πή των σχε­δια­σμών τους, αλ­λά και στα α­νορ­θο­λο­γι­κά και α­κά­λυ­πτα δά­νεια ή δά­νεια που έ­γι­ναν προ­σω­πι­κές πε­ριου­σίες. Υπάρ­χει, ό­μως, και μια άλ­λη πλευ­ρά που ε­πί­σης έ­πα­σχε και εί­ναι α­κραίας η­θι­κής τά­ξης. Τα κόμ­μα­τα έ­φε­ραν το 2013 στη Βου­λή ει­δι­κή διά­τα­ξη που έ­δι­νε α­συ­λία σε ό­σα τρα­πε­ζι­κά στε­λέ­χη έ­χουν ε­γκρί­νει δά­νεια κομ­μά­των της ΝΔ και του ΠΑ­ΣΟΚ. Ακό­μη και αν η διά­τα­ξη αυ­τή δεν προ­στα­τεύει τε­λι­κά τους υ­πεύ­θυ­νους α­πό ό­λα τα α­δι­κή­μα­τα (π.χ. ξέ­πλυ­μα) η συ­ναι­νε­τι­κή προ­σπά­θεια του δι­κομ­μα­τι­σμού να προ­στα­τεύ­σει τον ε­αυ­τό του, τα στε­λέ­χη του και τους δια­πλε­κό­με­νους τρα­πε­ζι­κούς εί­ναι προ­φα­νής και α­πα­ρά­δε­κτη. Τε­λευ­ταίο, πρέ­πει να α­να­φερ­θεί και κά­τι α­κό­μη. Πέ­ρα α­πό τις α­νοι­χτές, δι­κα­στι­κά υ­πο­θέ­σεις και μαρ­τυ­ρίες για χρη­μα­τι­σμό των δύο —τό­τε— κομ­μά­των ε­ξου­σίας α­πό ε­πί­ση­μες, μπρο­στά στο δι­κα­στή­ριο, κα­τα­θέ­σεις μαρ­τύ­ρων, στε­λε­χών με­γά­λων ε­πι­χει­ρή­σεων, υ­πάρ­χουν και δι­κα­στι­κές α­πο­φά­σεις που α­να­φέ­ρο­νται συ­γκε­κρι­μέ­να, ό­πως και αρ­μό­δια στε­λέ­χη των κομ­μά­των που το πα­ρα­δέ­χτη­καν (του ΠΑ­ΣΟΚ) ευ­θαρ­σώς. Ελάμ­βα­ναν για τα κόμ­μα­τά τους χρή­μα­τα α­πό ε­πι­χει­ρή­σεις! Πώς το ξε­χνούν αυ­τό; Οι πο­λί­τες δύ­σκο­λα, ελ­πί­ζου­με, θα το ξε­χά­σουν.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου στη ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός είπε για το έργο της κυβέρνησης: «Δεν φέραμε, δα, και το σοσιαλισμό!» Σωστή και χρειαζούμενη επισήμανση, αν και έγινε σε περιπαικτικό τόνο. Για δύο λόγους: γιατί καλό είναι ο πρωθυπουργός αυτής της κυβέρνησης να διευκρινίζει σε κάθε ευκαιρία ότι μια κυβέρνηση δεν είναι αριστερή μόνο όταν στοχεύει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, αλλά και γιατί εξίσου χρήσιμο είναι να δηλώνεται η ιδεολογική δέσμευση, η τελική στόχευση της κύριας συνιστώσας της. Το ότι «δεν φέρνει το σοσιαλισμό», ωστόσο, δεν σημαίνει πως τα πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα. Τα καθήκοντα και οι στόχοι κάθε εποχής, κάθε περιόδου, κάθε στιγμής έχουν τη βαρύτητά τους. Όσο κι αν φαίνονται μικρά ή ασήμαντα από την άποψη της ιστορικής ιδεολογικής δέσμευσης, συνθέτουν ωστόσο τις κύριες αντιθέσεις, τις κύριες συγκρούσεις, στις οποίες μεταφράζεται κάθε φορά η μεγάλη, η βασική αντίθεση ανάμεσα στην προοπτική της κοινωνικής και πολιτικής αριστεράς και της κοινωνικής και πολιτικής συντήρησης ή και αντίδρασης.